کمال گرایی یک ویژگی شخصیتی تلقی می شود که معمولا با بروز اختلال های غذایی همراه است.
در این مقاله از سایت دکتر چک می خواهیم به بررسی رابطه میان کمال گرایی و اختلال های غذایی پرداخته، دلایل کمال گرایی و چندین مورد دیگر را نیز ارزیابی کنیم.
ویژگی ها و مشخصه های افراد کمال گرا
کمال گرایی را در قالب داشتن استانداردهای بالا و عملکرد عالی در تمام جنبه های زندگی می توان توصیف کرد که به واسطه آن، فرد دستاوردها و موفقیت هایش را در اولویت قرار می دهد.
اگر تاکنون با افراد کمال گرا برخورد داشته باشید، دیده اید که در ظاهر به نظر می رسد تمام ویژگی های مثبت را دارند؛ به دیگران کمک می کنند، منظم هستند، حسابی فعالیت دارند، بر جزییات تمرکز می کنند و همیشه در حال رسیدن به اهداف شان هستند. خیلی کم پیش می آید این افراد باعث ناامیدی دیگران شوند.
البته همان طور که احتمالا خودتان هم می توانید حدس بزنید، کمال گرایی چندین بعد منفی هم دارد. وقتی کمال گرایی به اوج خودش برسد، باعث می شود افراد انتظارات غیرواقع بینانه ای داشته و وقتی در کاری اشتباه می کنند حسابی خودشان را سرزنش کنند.
افراد کمال گرا به این خاطر که احساس بی ارزش بودن می کنند، از این می ترسند که نتوانند کاری را به خوبی انجام داده و دیگر خبری از تشویق و تمجید نباشد. زمانی که این رفتار با نیاز به راضی نگه داشتن دیگران همراه می شوند، شاهد رفتارهای افراطی در این افراد خواهیم بود به نحوی که می خواهند همه چیز و همه کس را کنترل کرده تا بازخوردهای مثبت دریافت کنند.
رابطه میان کمال گرایی و اختلال های غذایی
اختلال های غذایی با ایجاد اضطراب و افسردگی شدید همراه بوده و تاثیر قابل توجهی بر زندگی، وضعیت سلامت و تندرستی فرد می گذارد. در افرادی که دچار اختلال غذایی هستند، کمال گرایی به خاطر ترس از شکست خودش را به صورت اضافه وزن یا پرخوری نشان می دهد.
زمانی که فرد نمی تواند به استانداردهای فردی بالایی که برای خودش تعیین کرده است برسد، ارزیابی منفی داشته و خودش را سرزنش می کند. در نتیجه، اهداف جدیدی مربوط به وزن و کنترل غذا خوردن برای خودش تعیین می کند و در این شرایط هم اختلال های غذایی ادامه پیدا می کنند.
زمانی که کمال گرایی به جسم می رسد، بسیار خطرناک می شود زیرا به طبع آن شاهد بروز اختلال های غذایی خواهیم بود. از آن جایی که این افراد خیلی به کنترل کردن علاقه دارند، میزان غذای مصرفی خود را شدیدا کنترل کرده، بیش از اندازه ورزش کرده و زمانی که شکست خورده یا اشتباهی مرتکب می شوند، خجالت کشیده و بیشتر غذا می خورند.
داشتن تصویری غیرطبیعی از بدن و سخت گیری در کنترل وزن منجر به بروز پیامدهای فیزیکی و روحی قابل توجه می شود که اگر به موقع درمان نشوند، زندگی فرد را به خطر می اندازند.
با این که درمان اختلال های غذایی مرتبط با کمال گرایی کار سختی است اما در ابتدا باید عامل اصلی کمال گرایی مشخص و درمان شود.
روش های زیادی برای درمان این وضعیت وجود دارد که شامل رفتار درمانی شناختی و رفتار درمان برهانی می شود. در این روش ها سعی می شود تا فرد بتواند باورهای کمال گرایی در خودش را شناسایی کرده و آن ها را به چالش کشانده، مکانیسم های موثرتری برای مقابله با آن ها پیدا کرده و دوباره کنترل افکار، اعمال و زندگی خود را به دست بیاورد.
دلایل بروز کمال گرایی
کمال گرایی شکل و شمایل زیادی دارد و فاکتورهای زیادی هم در آن دخیل هستند. بعضی از دلایل اصلی و پایه ای کمال گرایی را بررسی می کنیم.
انتظارات از سوی پدر و مادر
اگر پدر و مادر فرد از او انتظارات زیادی داشته باشند و اهمیت زیادی برای موفقیت و دستیابی قائل باشند، به طبع آن این فرد ارزش های پدر و مادرش را ارزش های خودش دانسته و ذهنیت کمال گرایی در او پرورش می یابد.
ویژگی های فردی
بعضی از افراد به خاطر ویژگی های شخصیتی طبیعی خودشان بیشتر مستعد کمال گرایی هستند. به عنوان مثال، افرادی که خیلی وظیفه شناس هستند و توجه زیادی به جزییات دارند، بیشتر در معرض کمال گرایی قرار دارند.
آسیب دیدگی یا سوء استفاده
در بعضی از موارد شاهد این هستیم که افراد برای مقابله با آسیب دیدگی یا سوء استفاده به دنبال کمال گرایی می روند.
به باور آن ها، اگر در زندگی بتوان به موفقیت های قابل توجهی رسید، می توان محیط خود را کنترل کرده و جلوی آسیب دیدن خودشان را بگیرند.
عوامل فرهنگی
در بعضی از فرهنگ ها تاکید زیادی بر موفقیت و دستاوردها می شود و به همین خاطر هم شاهد ایجاد ذهنیت کمال گرایی در این انسان ها هستیم.
ابتلا به اضطراب یا سایر بیماری های روحی روانی
یکی از عوامل اضطراب و سایر بیماری های روحی روانی، کمال گرایی است. مثلا افرادی که دچار اختلال وسواس فکری هستند، احساس می کنند باید در بعضی از جنبه های زندگی کمال گرا باشند تا بتوانند اضطراب خودشان را مدیریت کنند.
این را هم باید در نظر داشته باشید که کمال گرایی نتیجه وجود رابطه ای پیچیده میان عوامل ژنتیکی، محیطی و فرهنگی است و با در نظر گرفتن تجربیات و شرایط منحصر به فرد هر انسان، امکان کمال گرایی وجود دارد.
فرد به مرور زمان کمال گرا می شود و صرفا یک مشکل یا عامل نیست که باعث کمال گرا شدن می شود.
بزرگ ترین ترس های افراد کمال گرا
افراد کمال گرا بیش از هر چیز دیگری از این موارد می ترسند:
- شکست؛
- ناامیدی؛
- ترک شدن؛
- عدم پذیرش.
با این که در ظاهر موفق به نظر می رسند، اما این عملکرد در اصل از اضطراب و ترس های پایه ای شان نشات می گیرد. مواردی که در ظاهر ویژگی های مثبت به نظر می رسند، در واقعیت به ضرر سلامتی تمام می شوند.
این موارد عبارت اند از:
- بیش از اندازه فکر کردن؛ در ظاهر به نظر می رسد این فرد آمادگی مواجه با هر شرایطی را دارد.
- کمال گرایی؛ در ظاهر این فرد وقت شناس، منظم و قابل اعتماد است.
- گفتگوی منفی، مدام در حال حدس و گمان بودن و تمایل زیاد به دریافت تایید دیگران داشتن؛ در ظاهر این فرد به کار گروهی و همکاری با دیگران علاقمند است.
- داشتن عادت های تکرار شونده و چک کردن چندین باره مسائل؛ در ظاهر این فرد به جزییات خیلی توجه می کند.
- راضی و خشنود کردن مردم؛ در ظاهر به دیگران کمک می کند.
کمال گرایی به چه قیمتی تمام می شود؟
از آن جایی که این افراد دوست دارند همیشه آماده بوده و همه چیز را پیش بینی کنند، نمی توانند در لحظه زندگی کنند. مغز میانی مسئول حفظ امنیت ما است اما زمانی که به خاطر استرس مدام در حال فعالیت باشد، دیگر نمی تواند منقطی عمل کرده و در لحظه حضور داشته باشد.
در این لحظه همه چیز پیچیده تر شده و باعث انزوا می شود. رفتارهای کنترل گرایانه ناسالم مثل اختلال های غذایی یا مصرف مواد مخدر نتیجه تلاش برای کنترل استرس همیشگی هستند.
علائم کوتاه مدت:
علائم کمال گرایی در کوتاه مدت عبارت اند از:
- مشکل در تمرکز کردن؛
- کم شدن وزن؛
- تجربه حملات عصبی؛
- تصمیم های عجولانه گرفتن؛
- زود رنج شدن؛
- تغییر عادت های غذایی (معمولا با پرخوری یا اصلا غذا نخوردن همراه است)؛
- ایجاد اختلال در خواب؛
- پیش گرفتن رفتارهای ناسالم مثل اختلال های غذایی، مصرف مواد مخدر یا مشروبات الکلی؛
- علائم فیزیکی شدید مثل سردرد، تنش، تپش قلب، فشار خون بالا، ناراحتی معده و استفراغ.
علائم بلند مدت:
علائم کمال گرایی در بلند مدت عبارت اند از:
- ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن؛
- بروز میگرن؛
- ابتلا به سندرم روده تحریک پذیر؛
- بروز مشکل در قدرت شناختی و حافظه؛
- فشار خون بالا؛
- درد مزمن؛
- بیماری قلبی؛
- ایجاد مشکلات در روابط.
چگونه این چرخه باطل را نابود کنیم؟
در اینجا به چندین راه اشاره می کنیم که به واسطه آن ها می توانیم کمال گرایی و به طبع آن، اختلال های غذایی را درمان کنیم:
تغییر قوانین و باورهای سخت گیرانه خود درباره غذا
کمال گرایی باعث می شود تا فرد اصلا غذا نخورده یا به پرخوری روی بیاورد. افرادی که دچار اختلال های غذایی هستند، با شناسایی کمال گرایی در خود می توانند قوانین سخت گیرانه شان درباره غذا را تغییر داده و به رویکردی متعادل تر در غذا خوردن برسند.
کاهش اضطراب و ناراحتی به خاطر غذا خوردن
این افراد با شناسایی ویژگی کمال گرایی در خود می توانند اضطراب و ناراحتی شان به خاطر غذا خوردن را کم کرده و رابطه ای سالم تر با غذا برقرار کنند.
ایجاد تصویری بهتر از جسم
کمال گرایی باعث می شود فرد تصویر خوبی از جسم خود نداشته باشد. این افراد باید اندام خود را همان طور که هست، بپذیرند.
