ید یکی از حیاتی ترین ترکیبات غنی و لازم برای رشد بدن بوده که وجود آن از زمان کودکی احساس می گردد. همانطور که میدانید، جنین برای رشد و نمو به مقدار زیادی ید احتیاج دارد. ید در بدن انسان از طریق یک سری مراحل شامل هیپوتالاموس، هیپوفیز، غده تیروئید و خون متابولیزه می شود. اما گاهی شرایطی پیش می آید که مقدار زیاد ید در بدن تشدید یافته و ما باید به دنبال علت وجود مقدار زیاد ید در بدن باشیم.
اما صرفا به خاطر مصرف بالای غذاهای ید دار، بدن شما دارای مقادیری از ید اضافی نخواهد شد. گاهی اوقات به دلیل برخی مشکلات درونی و هورمونی بدن ید اضافی تولید خواهد کرد. در ادامه بیشتر به این مسئله می پردازیم.
عوارض افزایش ید در بدن
- بروز بیماری خود ایمنی تیروئید
در این عارضه غده تیروئید مورد حمله قرار خواهد گرفت و این امر باعث می شود تا این غده نتواند هورمون های تیروئید را تولید نماید. در این بیماری بدن آنتی بادی هایی را تولید می نماید و آین آنتی بادی ها به غده تیروئید حمله می کنند و موجب اختلال در عملکرد تیروئید خواهند شد. به این بیماری، تیروئید هاشیموتو گفته می شود. دقت کنید که یکی از عوامل به وجود آمدن تیروئید هاشیموتو، وجود مقادیر اضافی ید در بدن است. عوامل دیگری از جمله: وراثت، سن، قرار گرفتن در معرض تشعشعات و پرتو درمانی در بروز این بیماری دخیل هستند.
- بروز بیماری گواتر
شاید فکر کنید که کمبود ید در بدن موجب بیماری گواتر خواهد شد. ولی افزایش ید در بدن موجب بروز این بیماری می شود.
- کم کاری غده تیروئید
یکی از علل کم کاری تیروئید، وجود مقادیر زیاد ید در بدن است.
- مصرف همزمان داروهای تولید کننده ید و مواد غذایی ید دار
برای کسانی که از کمبود ید شدید رنج می برند، پزشک داروهایی را تجویز می نماید. همچنین توصیه هایی را برای تغییر در وعده های غذایی و رژیم خوراکی پیشنهاد می کند. اگر شما مواد غذایی ید دار و داروهای تولید کننده ید در بدن را بیش از میزان توصیه شده مصرف کنید، بدن ید اضافی دریافت می نماید. همین ید اضافی منجر به بروز بیماری های ناحیه غده تیروئید خواهد شد. حتما در مورد مصرف دوز داروهای تامین کننده ید در بدن با مشورت پزشک عمل نمایید.
از کجا بفهمیم که بدن ید اضافی تولید می کند؟
پزشک برای شما آزمایش تیروئید را تجویز می نماید و در صورت اختلال در عملکرد تیروئید به کمبود و یا افزایش ید در بدن پی می برد.
- TSH
- T4
- T3
- کلسیتونین
- تیروگلوبولین
- آنتی بادی های تیروئید
موارد بالا در آزمایش کلی تیروئید نوشته می شود. در بررسی آنتی بادی های تیروئید پزشک می تواند به افزایش و یا کاهش ید در بدن پی ببرد.
مواد غذایی ید دار
نمک ید دار، ماکارانی، نان، غلات صبحانه، سیب زمینی پخته، شیر، ماهی کاد، سینه بوقلمون، لوبیا سفید، تخم مرغ آب پز، موز، پنیر چدار، ماهی تن، آناناس و آب تره.
این مواد غذایی غنی از ید بوده و کودکان و نوجوانان در سنین رشد حتما باید از این مواد تغذیه کنند. اما اگر بدن مقادیر زیادی از این مواد را دریافت کند، ید اضافی وارد بدن می شود. به عبارتی دیگر ید اضافی، در داخل غده تیروئید ذخیره شده و در صورت نیاز غده تیروئید برای تولید هورمون تیروئید از آن استفاده می کند. اما اگر روند ذخیره سازی ید بیش از حد ممکن صورت پذیرد، غده تیروئید دچار اختلال می گردد.
آیا مصرف بالای نمک ید دار می تواند منجر به ایجاد مقدار زیاد ید در بدن شود؟
معمولا پزشکان توصیه می نمایند که تا حد امکان از نمک در مقادیر کم استفاده کنید. اما برای برخی افرادی که دارای بیماری های زمینه ای هستند پیشنهاد می شود که نمک را به طور کامل از وعده ها و رژیم غذایی خود حذف کنند. حال تجسم کنید که با داشتن بیماری های زمینه ای فرد در مصرف نمک زیاده روی نماید. قطعا این فرد با عوارض مصرف زیاد ید در بدن مواجه خواهد شد.
درمان افزایش ید در طب سنتی
همانطور که گفتیم افزایش مقادیر اضافی ید می تواند باعث پرکاری و کم کاری تیروئید گردد. به عبارتی پزشک طب سنتی در ابتدا باید تیروئید شما را درمان نماید.
اما بهتر است که همیشه هورمون تیروئید در متعادل ترین حالت ممکن به تولید هورمون بپردازد. برای این که شما تیروئید شما نرمال باقی بماند می توانید موارد زیر را در دستور کار خود قرار دهید:
- نوشیدن دمنوش گل گاو زبان
- مصرف لیمو ترش تازه هنگام خوردن وعده های غذایی اصلی خصوصا ناهار
- مصرف جعفری و گشنیز
- مصرف ماء العسل (آب ولرم و عسل طبیعی)
- عدم مصرف چای
- عدم استفاده از داروهای حاوی ترکیبات کدئین
- انجام بادکش گلو (دفعات طبق نظر پزشک متخصص طب سنتی تجویز می گردد)
مواد غذایی مناسب برای متعادل سازی فعالیت غده تیروئید جهت عدم افزایش ید
- هویج
- کنگر فرنگی
- سمنو
- خرما
- انجیر
- توت
- آناناس
- خاکشیر
- انواع کلم ها
معمولا اختلالات تیروئید که ناشی از دریافت مقادیر اضافی از ید می باشد، افراد با مزاج سودا و صفرا را تحت تاثیر قرار می دهد. اگر صفراوی هستید، کمتر در معرض آب و هوای گرم قرار بگیرید. همچنین از مصرف مواد غذایی دارای طبع گرم باید تا حد تعادل نوش جان کنید و در صورت مصرف حتما از مصلح بهره ببرید. ولی سوداوی مزاج ها بیشتر می توانند مواد غذایی دارای طبع گرم را در وعده های غذایی خود بگنجانند.
سوالات متداول
چه علائمی نشان دهنده افزایش ید در بدن است؟
عصبانیت، پرخاشگری، کاهش وزن، بی خوابی و خستگی، تپش قلب و تعریق شبانه.
عوارض مصرف زیاد ید در بارداری چیست؟
اختلال در رشد ذهنی جنین و بروز مشکلات تیروئیدی که در سلامت مادر و جنین تاثیرگذار است.
