زمانی که فرد شدیدا مضطرب است، گفته می شود که دچار حمله وحشت زدگی شده است. هر فردی ممکن است با این نوع حملات مواجه شود. گاهی اوقات، این حملات از نشانه های ابتلا به اختلال وحشت زدگی یا پانیک محسوب می شوند.
در زمان بروز یک حمله وحشت، فرد با احساسات قدرتمندی، مثل ترس و بیچارگی، مواجه می شود. از جمله تاثیراتی که این نوع حملات بر جسم انسان می گذارد، می توان به سریع شدن ضربان قلب، تند تند نفس کشیدن، عرق کردن و لرزیدن اشاره کرد.
اغلب، فرد در شرایط خاصی که استرس اش زیاد شده، دچار حملات وحشت زدگی می شود. در عین حال بعضی از افراد بارها و بدون این که هیچ گونه نشانه تحریک کننده ای وجود داشته باشد، با این نوع حملات مواجه می شوند.
براساس گفته های انجمن روانشناسی آمریکا {APA} از هر 75 نفر، 1 نفر به اختلال وحشت زدگی مبتلا می شود. این اختلال به شدت کیفیت زندگی فرد را دچار تغییر و تحول می کند.
با وجود این، برای درمان اختلال و حملات وحشت زدگی راهکارهای موثری وجود دارد.
در این مقاله از سایت دکتر چک به تمام مواردی اشاره می کنیم که در رابطه با اختلال و حملات پانیک باید بدانید.
نشانه های ناشی از حملات و اختلال وحشت زدگی ( پانیک )
حملات وحشت زدگی ممکن است ناشی از انزوا یا نشانه تکرار شونده ناشی از اختلال وحشت زدگی باشد.
مهم نیست که کدام یکی از دو مورد گفته شده در مورد شما صدق می کند، مهم این است که مواجهه با یک حمله می تواند ترسناک و ناراحت کننده باشد و راحتی تان را سلب کند. احساساتی که در نتیجه حمله وحشت زدگی به شما دست می دهد، بسیار شدیدتر از احساسات ناشی از استرس است که بیشتر افراد با آن مواجه می شوند.
معمولا حملات وحشت زدگی بین 5 تا 20 دقیقه ادامه دارند؛ اما نشانه های ناشی از آن ممکن است که تا 1 ساعت هم باقی بمانند.
براساس گفته های انجمن آمریکایی افسردگی و اضطراب، حداقل چهار مورد از نشانه های زیر در یک حمله وحشت زدگی مشاهده می شود:
- احساس درد و ناراحتی در قفسه سینه؛
- یخ زدن یا احساس گرما کردن؛
- سرگیجه؛
- ترس از مرگ؛
- ترس از این که کنترل خود را از دست داده یا دیوانه شوید؛
- تپش قلب، نامنظم شدن ضربان قلب یا بالا رفتن ضربان قلب؛
- بی حس یا سوزن سوزن شدن بدن؛
- لرزش، عرق کردن یا رعشه شدن؛
- به سختی نفس کشیدن (به حدی که ممکن است احساسی مثل خفه شدن داشته باشد)؛
- از واقعیت دور شدن؛
- حالت تهوع و مشکل معده.
گاهی اوقات شاهد این هستیم که افرادی که حملات وحشت زدگی را تجربه می کنند، به «آگورافوبیا» هم مبتلا می شوند. آگورافوبیا به نوعی از فوبیا گفته می شود که فرد می ترسد در مکان هایی که به کمک نیاز دارد یا فرار از آن ها سخت است حضور یابد.
علائم و نشانه های ناشی از حملات وحشت زدگی به علامت دیگر بیماری ها، مثل اختلالات ریوی، مشکلات قلبی و تیروئیدی، شباهت دارد.
بعضی وقت ها هم فردی که دچار حمله وحشت زدگی شده به بخش اورژانس بیمارستان مراجعه می کند؛ چرا که تصور می کند دچار حمله قلبی شده است.
اختلال وحشت زدگی ( پانیک ) چیست؟
اختلال وحشت زدگی نوعی بیماری روانی است و حملات وحشت زدگی از علامت آن محسوب می شود.
بیشتر مردم حداقل یک بار در طول عمر خود با حملات وحشت زدگی مواجه می شوند؛ اما افرادی که به اختلال وحشت زدگی مبتلا هستند، بارها با این حملات مواجه می شوند.
علائم و نشانه های ناشی از این اختلال معمولا از اوایل بزرگسالی، بین سنین 18 تا 25، پدیدار می شوند. این در حالی است که اختلال وحشت زدگی در کودکان هم دیده می شود. مواجهه با این نوع اختلال در خانم ها دو برابر بیشتر از آقایان است.
عوامل ژنتیکی و بیولوژیکی در بیشتر شدن احتمال ابتلا به اختلال وحشت زدگی نقش دارند اما دانشمندان تا به امروز هنوز نتوانستند ارتباط این نوع حملات را با یک نوع خاص ژن یا ماده شیمیایی کشف کنند.
اگر فردی ویژگی های ژنتیکی خاصی داشته باشد و با عوامل استرس زا محیطی مواجه شود، احتمالا به اختلال وحشت زدگی مبتلا خواهد شد.
از جمله ویژگی های ژنتیکی خاص که در این اختلال نقش دارند، می توان به تغییرات بزرگ در زندگی مانند: تجربه تولد فرزند برای اولین بار یا ترک کردن خانه اشاره کرد. علاوه بر این، اگر در گذشته مورد سوء استفاده جنسی یا فیزیکی قرار گرفته باشد هم بیشتر در خطر مواجهه با این نوع اختلال قرار دارد.
اختلال وحشت زدگی در مواقعی دیده می شود که فرد تا امروز با چندین حمله وحشت زدگی مواجه شده باشد و از این بترسد که یک بار دیگر در آن شرایط قرار بگیرد. در نتیجه این ترس، فرد از دوستان و اعضا خانواده خود دوری می کند و دیگر از خانه خارج نمی شود یا به مکان های مختلف که احتمال بروز حمله وحشت زدگی در آن ها وجود دارد، نمی رود.
اختلال وحشت زدگی به شدت بر کیفیت زندگی انسان تاثیر می گذارد؛ اما باید به این نکته اشاره کنیم که با کمک شیوه های پزشکی می توان این مشکل را حل کرد.
دلایل بروز اختلال و حملات وحشت زدگی
اضطراب، پاسخ طبیعی بدن نسبت به استرس است؛ اما وقتی که فرد بیش از حد مضطرب شود، با حمله وحشت زدگی مواجه می شود.
زمانی که سیگنال های هشدار به بدن می رسد، بدن به غده آدرنال دستور می دهد که هورمون آدرنالین را آزاد کند. گاهی اوقات از لغات اپی نفرین یا هورمون “حمله یا فرار” هم برای هورمون آدرنالین استفاده می کنند.
زمانی که میزان هورمون آدرنالین در بدن زیاد می شود، ضربان قلب شدید شده، فشار خون و تعداد نفس ها زیاد می شود. این علائم همگی از جمله نشانه های ناشی از حمله وحشت زدگی هستند.
عوامل خطرناک پانیک
چندین عامل وجود دارد که در نتیجه آن ها احتمال مواجهه با حملات پانیک بیشتر می شود که این عوامل عبارتند از:
- عوامل ژنتیکی؛
- عوامل استرس زا مهم یا تغییرات بزرگ در زندگی؛
- مصرف کافئین، تنباکو، مشروبات الکلی، داروهای نشاط آور یا خوراکی و نوشیدنی های حاوی قند.
نکته دیگری که باید به آن توجه کنید این است که حمله وحشت زدگی خود ممکن است یکی از علامت های دیگر بیماری های زیر باشد:
- اختلال اضطرب فراگیر؛
- اختلال وسواس فکری عملی؛
- اختلال استرس پس از حادثه.
تشخیص و شناسایی اختلال پانیک
پزشک با کمک راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، در موارد زیر ابتلا به اختلال وحشت زدگی را در فرد مشخص می کند:
- حملات وحشت زدگی به طور مرتب و غیر قابل انتظار باشد.
- حداقل برای مدت یک دقیقه است که فرد از مواجهه با یک حمله وحشت زدگی واهمه دارد.
- از ترس این اختلال، رفتارهای فرد به شدت تغییر کرده اند.
- هیچ گونه عارضه دیگری در فرد دیده نمی شود؛ مثلا از حضور در جامعه فوبیا ندارد و دارویی مصرف نمی کند که بتوان گفت این علائم ناشی از مصرف آن داروهاست.
درمان اختلال و حملات وحشت زدگی
شایع ترین راهکارهایی که برای درمان اختلال وحشت زدگی وجود دارد، مصرف دارو و شرکت در جلسات روان درمانی است.
براساس گفته های APA، وقتی که فرد از اختلال وحشت زدگی مطلع می شود و درک می کند که این عارضه تا چه اندازه در میان مردم شایع است، احساس بهتری پیدا می کند.
شرکت در جلسات رفتار درمانی شناختی {GBT} تاثیر زیادی دارد. بعد از شرکت در این جلسات، فرد می توند محرک ها را شناسایی کند و راهکارهای جدیدی برای مقابله با شرایط سخت بیاموزد.
یکی دیگر از شیوه های درمانی، مواجهه درمانی است؛ در این شیوه فرد یاد می گیرد که علائم و نشانه های ناشی از حمله وحشت زدگی را یک محیط امن در نظر بگیرد. هدف از این شیوه درمانی کاهش ترس بیمار در مواقعی است که به حمله وحشت زدگی دچار می شود و همین طور، تبدیل علائم و نشانه ها به قسمت های قابل کنترل است.
در این روش می توان از تکنیک های رسیدن به آرامش، مثل: آرام نفس کشیدن و تصویر سازی ذهنی نیز استفاده کرد.
پزشک برای بعضی از بیماران داروهای زیر را تجویز می کند:
بنزودیازپام: با کمک این دارو می توان علائم و نشانه های ناشی از اضطراب را درمان کرد. از جمله این داروها می توان به آلپرازولام {Xanax} و کلونازپام {Klonopin} اشاره کرد.
بازدارنده بازجذب سروتونین {SSRIs}: به طور معمول از این داروها برای درمان افسردگی استفاده می شود. چند مورد از این دارو شامل: فلوکستین {Prozac}، پاروکستین {Paxil} و سرترالین {Zoloft} می شود.
بازدارنده بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین {SNRIs}: این داروها از داروهای ضدافسردگی هستند و ونلافاکسین هیدروکلراید {Effexor XR} نمونه ای از این داروهاست.
مسدود کننده های بتا: این داروها به تنظیم ضربان قلب کمک می کنند.
بازدارنده بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین در دسته درمان های طولانی مدت قرار می گیرند و چندین هفته طول می کشد تا تاثیر بگذارند. مصرف دارو بنزودیازپام سریع تر علائم و نشانه ها را کم می کند؛ اما امکان دارد که فرد به این دارو وابستگی پیدا کند.
مصرف بعضی از داروها با عوارض جانبی شدیدی همراه است و از این رو، پزشک باید بهترین شیوه درمانی را برای بیمار خود به کار ببرد.
سازمان غذا و دارو آمریکا در سال 2020 بیشتر درباره مصرف قرص بنزودیازپام هشدار داده است که مصرف این دارو در فرد نوعی وابستگی ایجاد می کند و ترک آن ممکن است زندگی فرد را به خطر بیندازد. در صورتی که این دارو همراه با مشروبات الکلی، افیون و دیگر ترکیبات مشابه مصرف شود، باعث مرگ مصرف کننده خواهد شد. در زمان مصرف این داروها حتما باید از دستورالعمل پزشک پیروی کنید.
پیشگیری از بروز پانیک
راه حل های زیادی وجود دارد که به کاهش دفعات بروز پانیک و همین طور تاثیرات ناشی از حملات وحشت زدگی کمک می کند. توصیه می کنیم که به این نکات توجه کنید:
- با حملات وحشت زدگی خود مبارزه نکنید.
- هر جایی که هستید، در آن جا بمانید.
- نفس کشیدن های آرام و عمیق را تمرین کنید.
- سعی کنید در ذهن خود تصاویر زیبا و لذت بخش را تجسم کنید.
- فراموش نکنید که حمله وحشت زدگی به زودی برطرف خواهد شد و زندگی تان به خطر نمی افتد.
برای این که خطر بروز دوباره این حملات را به حداقل برسانید، این راهکارها را امتحان کنید:
- اطلاعات خود را درباره حملات وحشت زدگی به روز کنید و با دیگران صحبت کنید.
- از مصرف ترکیباتی که به بروز این حملات کمک می کند، خودداری کنید. از جمله: کافئین، تنباکو، مشروبات الکلی، داروهای نشاط آور و خوراکی ها و نوشیدنی های حاوی قند.
- برنامه خوابی منظمی داشته باشید و با ورزش کردن استرس خود را کم کنید.
- نفس کشیدن عمیق، تصویر سازی مثبت در ذهن، یوگا و دیگر تکنیک های رسیدن به آرامش را تمرین کنید.
عواقب
در صورتی که برای درمان اختلال وحشت زدگی اقدامی نشود، بر بسیاری از جنبه های زندگی تاثیر منفی خواهد گذاشت. به طور مثال، با عواقب زیر همراه خواهد بود:
- مصرف ناسالم مشروبات الکلی، تنباکو، یا ترکیبات مشابه دیگر؛
- فوبیا، مانند آگورافوبیا (ترس از حضور در جاهای شلوغ)؛
- مشکل داشتن در مدرسه یا محل کار؛
- خودداری کردن از حضور در اجتماع؛
- ابتلا به بیماری های دیگر که به درمان مرتب نیاز دارند؛
- مشکلات مالی؛
- فکر یا اقدام به خودکشی.
بررسی اجمالی اختلال و حملات وحشت زدگی
انسان های زیادی هستند که تحت تاثیر اختلال و حملات وحشت زدگی قرار دارند. درست است که مواجهه با این حملات ترسناک است، با کمک شیوه های درمانی کارآمد می توان این شرایط را درمان کرد.
اگر از بابت حملات یا اختلال وحشت زدگی نگران هستید، توصیه می کنیم که به مراکز درمانی مراجعه کنید. اگر به موقع به پزشک مراجعه کنید، نه تنها علائم بدتر نمی شوند، بلکه از بروز عواقب و مشکلات دیگر نیز پیشگیری خواهد شد.
