تفاوت اسکیزوفرنی با اختلال هویت تجزیه ای در چیست؟ اسکیزوفرنی یک بیماری روحی شدید بوده که باعث بروز علائمی مثل توهم و خیال می شود. فردی که به اختلال هویت تجزیه ای هم مبتلا می شود، نسبت به شخصیت خودش احساس شک و تردید می کند. علائم هر دو عارضه تا حدودی یکسان هستند.
در اختلال هویت تجزیه ای، فرد تصور می کند دو یا چند هویت و شخصیت دارد اما در اسکیزوفرنی اینطور نیست. به طور کلی، اختلالات هویتی باعث بروز مشکلاتی مربوط به افکار، هویت ها و خاطرات شده و در نتیجه آن، فرد از واقعیت جدا می شود.
در اسکیزوفرنی هم فرد از دنیای واقعی جدا می شود اما باعث بروز اختلالاتی در افکار، احساسات، رفتارها و باورها می شود و به هویت ارتباطی ندارد. سابقه تجربه آسیب و ضربه روحی، ریشه اصلی در هر دو عارضه است. در ادامه بیشتر در این باره صحبت می کنیم.
در این مقاله از سایت دکتر چک به هر اطلاعاتی که در رابطه با اسکیزوفرنی و اختلال هویت تجزیه ای نیاز دارید اشاره می کنیم.
از منظر دلیل ابتلا، تفاوت اسکیزوفرنی با اختلال هویت تجزیه ای چیست؟
پزشکان از دلیل دقیق ابتلا به این دو عارضه روحی خبر ندارند اما سابقه ضربه های روحی، نادیده گرفته شدن یا آزار و اذیت جسمی در دوران کودکی خطر ابتلا به اختلال هویت تجزیه ای را بیشتر می کند؛ معمولا فرد بین سنین پنج تا ده سال به این عارضه مبتلا می شود.
بسیاری از مبتلایان این عارضه می گویند که این اختلال راهی موثر است تا خودشان را از شر تجربیات دردناک یا ناخوشایند جدا کنند.
تجربه هر کدام از این موارد هم باعث می شود فرد به اختلال هویت تجزیه ای مبتلا شود:
- جنگ؛
- سوء استفاده جنسی؛
- سوء استفاده فیزیکی؛
- سوء استفاده احساسی.
جالب است بدانید با این که ترکیبی از عوامل ژنتیکی، فاکتورهای محیطی و تغییرات شیمیایی در مغز باعث بروز اسکیزوفرنی می شود، اما وقتی مادر در معرض فاکتورهایی مثل عفونت های ویروسی، درد روحی و سوء تغذیه قرار بگیرد، خطر ابتلای نوزاد به اسکیزوفرنی در دهه های 20 یا 30 زندگی بیشتر می شود.
اسکیزوفرنی بیشتر در افرادی شایع است که از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به این بیماری هستند و اتفاق هایی که در درون رحم رخ داده است، سابقه مصرف دارو توسط مادر و عوامل محیطی هم نقش تکمیل کننده دارند.
از منظر روش درمان، تفاوت اسکیزوفرنی با اختلال هویت تجزیه ای چیست؟
روش های درمان این دو بیماری عبارت اند از:
درمان اسکیزوفرنی
- مصرف دارو: نسل دوم داروهای ضد روان پریشی در اولویت قرار دارند.
- روان درمانی که شامل رفتار درمانی می شود.
- حمایت از سوی خانواده و دوستان.
- برنامه درمانی اجتماعی.
درمان اختلال هویت تجزیه ای
بر خلاف اسکیزوفرنی، هیچ داروی تایید شده ای برای درمان اختلال هویت تجزیه ای وجود ندارد و تنها روش درمان، گفتار درمانی است.
صحبت درمانی یا روان درمانی به این صورت است که بیمار با متخصص سلامت روانی مصرف می کند؛ بیمار با کمک این پزشک می تواند علائم و دلایل ابتلا به این بیماری را تشخیص داده و راه هایی برای کنترل این اختلال یاد بگیرد.
روان درمانی به دو شیوه اصلی تقسیم می شود:
- روان درمانی شناختی؛
- روان درمانی گفتگو محور.
روش های دیگری که برای درمان اختلال هویت تجزیه ای استفاده می شوند عبارت اند از:
هیپنوتراپی
روش هیپنوتراپی به این صورت است که بیمار در کلینیک هیپنوتیزم می شود تا احساسات نهفته مربوط به خاطرات ناراحت کننده آزاد شده و بعضی از رفتارهای نامعین و دمدمی مزاجی که با این اختلال همراه هستند، تحت کنترل در بیایند.
درمان کمکی
روش درمان کمکی که با نام روش درمان حرکتی هم شناخته می شود، به بیماران برای کنترل آسیب دیدگی کمک می کند.
در صورتی که علائم روحی روانی در بیمار دیده شود یا مشکلات دیگری داشته باشد مثلا نتواند راحت بخوابد، برایش دارو هم مصرف می شود اما باید این را در نظر داشته باشید که اولویت با روش های درمانی به جز دارو است.
اختلال هویت تجزیه ای به خودی خود یک عدم تعادل شیمیایی نیست؛ به عبارت دیگر، اولویت با مصرف دارو نیست.
برای این که وضعیت بیمار مبتلا به این عارضه بهتر شود، حتما باید اختلال های همراه با این عارضه، مثلا افسردگی یا اختلال سوء استفاده مواد، درمان شود تا بیمار از این روش های درمانی نتیجه بگیرد.
به این خاطر که نشانه های اختلال هویت تجزیه ای معمولا با اختلال های دیگر مثل اضطراب یا افسردگی ظاهر می شود، بیمار موظف است همزمان با روان درمانی داروهای درمان کننده این بیماری ها را هم مصرف کند.
از منظر علائم، اسکیزوفرنی چه فرقی با اختلال هویت تجزیه ای دارد؟
علائم مشترک هر دو بیماری عبارت اند از:
- از دست دادن حافظه؛
- مشکلات شنوایی (بیماران مبتلا به اختلال هویت تجزیه ای معمولا از سن 18 سالگی اما بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی از اواخر دوران نوجوانی تا اواسط دهه 20 از زندگی کم کم با مشکلات شنوایی مواجه می شوند.)؛
- احساس جدا شدن از بقیه مردم.
این دو بیماری در این نشانه ها هم با یک دیگر تفاوت دارند:
علائم اسکیزوفرنی
علائم مثبت و خوشایند این بیماری شامل توهم می شود؛ به این صورت که فرد صداها یا افرادی شنیده و می بینید که اصلا آن جا حضور ندارند.
این بیماران دچار وهم و پندار بیهوده می شوند به این صورت که باور زیادی به چیزهایی دارند که اصلا درست یا شایسته نیستند.
این افراد در زمینه کارکردهای شناختی مثل هواس، حافظه و قوه منطق مشکل دارند و خودشان را از مردم جدا می کنند.
مدام به مسائل منفی فکر کرده، در تمرکز کردن مشکل دارند، نمی توانند تصمیم گیری کرده و اطلاعات را پردازش کنند و قوه درک خود را از دست می دهند.
علائم اختلال هویت تجزیه ای
این بیماران احساس می کنند از زندگی واقعی جدا شده اند و زندگی حقیقت ندارد. حافظه شان را از دست می دهند. نمی توانند با شرایط استرس آور در زندگی مواجه شوند.
این دسته از بیماران مشکلاتی در رابطه با هویت دارند؛ مثلا چند شخصیتی هستند. جریان افکار خود را نمی توانند کنترل کنند. مدام خلق و خوی شان تغییر می کند.
رفتار، باورهای فردی و اولویت هایشان به طور ناگهانی تغییر می کند. دچار حملات عصبی می شوند. دچار اضطراب شده و به خودشان آسیب می زنند. علاوه بر این، اتفاق های گذشته را هم در یک چشم به هم زدن مرور می کنند.
عواقب اسکیزوفرنی و اختلال هویت تجزیه ای
بیماران مبتلا به هر دو بیماری تمایل زیادی به خودکشی داشته و در معرض ابتلا به بیماری های روحی روانی دیگر مثل اضطراب و افسردگی قرار دارند.
گفته می شود میزان تمایل به خودکشی در میان بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی بیشتر است زیرا برای کنترل علائمی مثل توهم و وهم و خیال و داشتن یک زندگی طبیعی تلاش کرده و وقتی ناامید می شوند، دوست دارند به زندگی خود پایان دهند.
در صورتی که دوستان یا اعضای خانواده این بیماران احساس کردند بیمار به فکر خودکشی است، حتما باید به مراکز درمانی گزارش دهند.
همزمان با اختلال هویت تجزیه ای، ممکن است فرد به چه عارضه های روانشناختی دیگر مبتلا شود؟
علاوه بر جدایی و عدم وابستگی و داشتن چندین شخصیت، افرادی که مبتلا به این عارضه هستند ممکن است چندین مشکل روانشناختی دیگر هم داشته باشند. این مشکلات عبارت اند از:
- افسردگی؛
- تغییر خلق و خوی؛
- تمایل به خودکشی؛
- اختلالات خواب (بی خوابی، وحشت های شبانه یا راه رفتن در خواب)؛
- اضطراب، حملات وحشت زدگی و فوبیا؛
- اعتیاد به مشروبات الکلی و مواد مخدر؛
- وسواس؛
- اختلال در غذا خوردن.
آیا ممکن است فرد هم به اسکیزوفرنی مبتلا شود هم اختلال هویت تجزیه ای؟
بله، این یک مسئله کاملا طبیعی بوده و ممکن است فرد همزمان به هر دو بیماری مبتلا باشد.
چرا مردم این دو بیماری را با هم اشتباه می گیرند؟
این دو بیماری یک سری علامت مشترک دارند و حدود پنج تا نود درصد از مبتلایان به اسکیزوفرنی همانند شرایط مربوط به بیماران اختلال هویت تجزیه ای را دارند.
حتی گاهی اوقات پزشکان هم اشتباه تشخیص می دهند و تصور می کنند فردی که چند شخصیتی است، دچار وهم و توهم هم می شود.
مروری بر تفاوت میان اختلال هویت تجزیه ای و اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی و اختلال هویت تجزیه ای در یک سری از علائم و نشانه ها با یک دیگر شباهت دارند اما دو مولفه کاملا متفاوت هستند.
با وجود این که بیماران مبتلا به هر کدام از این عارضه ها هم ممکن است وهم و خیال داشته و به خودکشی فکر کنند، اما بیماران مبتلا به اختلال هویت تجزیه ای دارای یک یا چند شخصیت هستند اما بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی اینطور نیستند.
آسیب دیدن و ضربه های روحی عامل اصلی ابتلا در هر دو بیماری هستند؛ با این حال، پزشکان علت اصلی ابتلا به اسکیزوفرنی را نمی دانند.
اختلال هویت تجزیه ای از طریق هیپنوتراپی و درمان کمکی و اسکیزوفرنی با مصرف دارو و روان درمانی تحت کنترل در آمده و درمان می شوند.
منابع:
healthline ، psychcentral ، medicalnewstoday ، webmd
