دیابت بارداری چیست؟
در طول دوران بارداری میزان قند خون در بدن بعضی از زنان زیاد می شود که به این شرایط ملیتوس (GDM) یا دیابت بارداری می گویند. عموما دیابت بارداری بین هفته های 24 ام تا 28 بارداری بروز می کند.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری اعلام کرده است که 2 تا 10 درصد از مادران در آمریکا به این شرایط مبتلا می شود.
ویدیو
اگر در طول دوران بارداری تان به این نوع دیابت مبتلا شدید، به معنای این نیست که در گذشته آن را داشته اید یا در آینده به آن مبتلا خواهید شد؛ اما خطر ابتلا به دیابت نوع 2 در آینده را زیاد می کند.
اگر به خوبی کنترل نشود ممکن است که امکان ابتلا در کودک تان هم زیاد شود و خطرات بعدی آن در زمان بارداری و زایمان هم وجود داشته باشد.
علائم دیابت بارداری چیست؟
کمتر دیده شده است که دیابت بارداری با علائم خاصی همراه باشد، اما اگر علائمی مشاهده کردید هم بسیار خفیف هستند که شامل موارد زیر می شود:
- خستگی؛
- تاری دید؛
- تشنگی مفرط؛
- تکرر ادرار؛
- خرو پف کردن.
دلایل دیابت بارداری چیست؟
دلیل اصلی این عارضه مشخص نیست؛ اما احتمالا هورمون ها در آن نقش دارند. در زمان بارداری، بدن مقداری زیادی هورمون، از جمله موارد زیر را تولید می کند:
- لاکتوژن جفتی انسانی (hPL)؛
- هورمون های افزاینده مقاومت انسولین.
حتما بخوانید : رابطه جنسی در بارداری ؛ آیا نزدیکی در بارداری بی خطر است؟
این هورمون ها بر جفت اثر گذاشته و به حفظ بارداری کمک می کنند. با گذشت زمان مقدار این هورمون ها زیاد می شود و این هورمون ها باعث مقاومت بدن در برابر انسولین می شوند که هورمون انسولین میزان قند خون را تنظیم می کند.
انسولین گلوکز را از رگ ها به سلول ها می رساند و انرژی تولید می کند. در دوران بارداری بدن در برابر انسولین مقاوم می شود؛ بنابراین میزان گلوکز برای انتقال به جنین بیشتر می شود. در صورتی که مقاومت انسولین بیشتر شود، میزان گلوکز خون تان به طور غیرطبیعی زیاد شده و منجر به دیابت بارداری می شود.
چه افرادی در معرض ابتلا به دیابت بارداری قرار دارند؟
اگر هر کدام از شرایط زیر را داشته باشید، در خطر ابتلا به این دیابت قرا دارید:
- داشتن بیش از 25 سال؛
- فشار خون بالا؛
- سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت؛
- قبل از بارداری وزن تان زیاد بوده باشد؛
- در زمان بارداری بیش از حد طبیعی وزن اضافه کنید؛
- دوقلو باردار باشید؛
- کودک قبلی تان با بیش از 4 کیلو وزن متولد شده باشد؛
- در گذشته دیابت بارداری داشته باشید؛
- سقط جنین غیرعمدی داشته یا جنین مرده به دنیا آورده باشید؛
- گلوکوکورتیکوئید؛
- ابتلا به سندرم پلی کیستیک تخمدان، یا بیماری پوستی آکانتوزیس نیگریکانس یا سایر مشکلاتی که با مقاومت انسولین همراه باشد.
تشخیص دیابت بارداری
جامعه دیابت آمریکا پزشکان را تشویق می کند تا همواره زنان باردار را برای بررسی علائم دیابت بارداری معاینه کنند. اگر سابقه ابتلا به دیابت نداشته باشید و میزان قند خون تان در زمان آغاز بارداری طبیعی باشد، در هفته های 24 تا 28ام پزشک شما را معاینه و کنترل می کند.
تست چالش گلوکز
اولین انتخاب پزشکان، تست چالش گلوکز است که هیچ آمادگی برای آن نیاز نیست. به این صورت که محلول گلوکز را می خورید و پس از یک ساعت، آزمایش خون می دهید. در صورتی که میزان قند خون تان زیاد باشد، پزشک بعد از گذشت سه ساعت، یک آزمایش دهانی گلوکز را هم از شما می گیرد که یک آزمایش دو مرحله ای است.
حتما بخوانید : جوش زدن در بارداری و 10 روش درمان فوری در خانه
برخی از پزشکان از آزمایش چالش گلوکز چشم پوشی کرده و تنها تست دو ساعته تحمل گلوکز را تجویز می کنند که یک آزمایش یک مرحله ای است.
تست یک مرحله ای
- در این تست ابتدا پزشک قند خون تان را به صورت ناشتا اندازه می گیرد.
- سپس از شما می خواهد که محلولی حاوی 75 گرم کربوهیدرات بخورید.
- پزشک دوباره بعد از یک یا دو ساعت، قند خون تان را اندازه می گیرد.
در صورتی که میزان قند خون تان هر کدام از مقدارهای زیر باشد، یعنی اصطلاحا «قند خون» دارید:
- میزان قند خون تان به صورت ناشتا، برابر یا بیشتر از 92 میلی گرم در دسی لیتر باشد.
- میزان قند خون تان بعد از یک ساعت، برابر یا بیشتر از 180 میلی گرم در دسی لیتر باشد.
- میزان قند خون تان بعد از دو ساعت، برابر یا بیشتر از 153 میلی گرم در دسی لیتر باشد.
تست دو مرحله ای
- برای انجام تست دو مرحله ای نیازی به ناشتا بودن نیست.
- پزشک از شما می خواهد که محلول حاوی 50 گرم قند را بنوشید.
- سپس قند خون تان را بعد از یک ساعت اندازه می گیرد.
اگر میزان قند خون تان برابر یا بیشتر از 130 یا 140 میلی گرم در دسی لیتر باشد، پزشک روز دیگر دوباره آزمایش را اجرا می کند.
- در تست دوم، پزشک ابتدا میزان قند خونتان ناشتا را اندازه گیری می کند.
- سپس از شما می خواهند که محلولی حاوی 100 میلی گرم قند را بنوشید.
- قند خون تان را یک، دو و سه ساعت دیگر اندازه می گیرد.
اگر میزان قند خون تان برابر با اعداد زیر باشد، یعنی قند خون دارید:
- میزان قند خون تان به صورت ناشتا، برابر یا بیشتر از 95 یا 105 میلی گرم در دسی لیتر باشد.
- میزان قند خون تان بعد از یک ساعت، برابر یا بیشتر از 180 یا 190 میلی گرم در دسی لیتر باشد.
- میزان قند خون تان بعد از دو ساعت، برابر یا بیشتر از 155 یا 165 میلی گرم در دسی لیتر باشد.
- میزان قند خون تان بعد از سه ساعت، برابر یا بیشتر از 140 یا 145 میلی گرم در دسی لیتر باشد.
آیا باید نگران ابتلا به دیابت نوع 2 هم باشیم؟
علاوه بر این، سازمان ADA پزشکان را به اندازه گیری قند خون خانم ها در ابتدای بارداری تشویق می کند تا ابتلا به دیابت نوع 2 در آن ها مشخص شود. در صورتی که علائم خطرناک دیابت نوع 2 را داشته باشید، پزشک در شرایط قبل از تولد نوزادتان، از شما آزمایش می گیرد.
حتما بخوانید : علت گرفتگی ساق پا در دوران بارداری و روش های درمان خانگی
عوامل خطرناک عبارت اند از:
- وزن زیاد؛
- سبک زندگی ساکن؛
- فشار خون بالا؛
- پایین بودن سطح کلسترول خوب در خون (HDL)؛
- زیاد بودن میزان تری گلیسیرید خون؛
- سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت؛
- در گذشته سابقه ابتلا به دیابت بارداری، پیش دیابت یا نشانه ای از مقاومت دیابت داشته اید؛
- وزن کودک قبلی تان در هنگام تولد بیشتر از 4 کیلوگرم بوده است.
آیا انواع متفاوت دیابت بارداری وجود دارد؟
دیابت بارداری به دو دسته تقسیم می شود.
دسته A1، نوعی دیابت بارداری است که تنها با رژیم غذایی قابل کنترل است؛ اما افرادی که دسته A2 را دارند، به انسولین یا مصرف داروهای دهانی نیاز دارند.
دیابت دوران بارداری چگونه درمان می شود؟
در صورتی که مشخص شود به دیابت بارداری مبتلا هستید، روش درمان به میزان قند خون تان در طول روز بستگی دارد.
در بیشتر مواقع پزشک می خواهد که خون تان را قبل و بعد از وعده های غذایی اندازه بگیرید و با مصرف خوراکی های سالم و ورزش کردن، شرایط را تحت کنترل خود در آورید.
گاهی اوقات هم تزریق انسولین توصیه می شود. طبق گفته های کلینیک مایو، تنها 10 تا 20 درصد زنان مبتلا به دیابت بارداری، باید انسولین تزریق کنند.
در صورتی که پزشک از شما خواست که میزان قند خون تان را زیر نظر بگیرید، وسیله ای ویژه برای ارزیابی گلوکز هم در اختیارتان قرار می دهد.
همین طور سوزن های تزریق انسولین تا زمان زایمان را هم تجویز می کند. زمان مناسب تزریق ها را از پزشکتان بپرسید و با انجام حرکات ورزشی سعی کنید تا سطح قند خون تان پایین نیاید.
اگر دیابت دوران بارداری داشته باشیم، چه چیزهایی باید بخوریم؟
داشتن یک رژیم غذایی متعادل کلید مدیریت دیابت بارداری است؛ زیرا زنان باردار باید توجه ویژه به میزان کربوهیدرات، پروتئین و چربی ورودی به بدن خود داشته باشند.
کربوهیدرات
اگر میزان های مناسب کربوهیدرات را در رژیم غذایی خود قرار دهید به راحتی می توانید از کم و زیاد شدن فشار خون خود جلوگیری کنید.
خوراکی های سالم کربوهیدرات عبارتند از:
- دانه غلات؛
- برنج قهوه ای؛
- لوبیا، نخود فرنگی، عدس و سایر حبوبات؛
- سبزیجات نشاسته دارد؛
- میوه هایی با قند پایین.
پروتئین
زنان باردار باید روزانه 2 یا 3 وعده پروتئین مصرف کنند که انواع گوشت ها، ماکیان و ماهی از منابع خوب به شمار می روند.
چربی
بهتر است که آجیل، دانه ، روغن زیتون و آووکادو را به رژیم غذایی تان اضافه کنید.
دیابت بارداری چه عواقبی دارد؟
در صورتی که دیابت بارداری به خوبی کنترل نشود، میزان قند خون در طول دوران بارداری بیشتر از حد مجاز می شود که تبعاتی داشته و بر سلامت نوزاد تان تاثیر می گذارد؛ به طور مثال: کودکی که متولد می شود ممکن است مشکلات زیر را داشته باشد:
- وزن زیاد در هنگام تولد؛
- مشکلات تنفسی؛
- قند خون پایین؛
- دیستوشی شانه که باعث گیر افتادن شانه ها در کانال در هنگام تولد می شود.
همچنین، این کودکان در آینده در معرض خطر ابتلا به دیابت هستند.
آیا می توان از ابتلا به دیابت بارداری پیشگیری کرد؟
به طور کلی نمی توان از ابتلا به دیابت بارداری پیشگیری کرد؛ اما با عادت های سالم می توان امکان ابتلا به این مشکلات را کمتر کرد.
در صورتی که باردار هستید و یکی از عوامل خطرناک این عارضه را دارید، رژیم غذایی سالم داشته باشید و به طور منظم ورزش کنید. در ضمن پیاده روی هم موثر است.
در صورتی که قصد دارید در آینده نزدیک باردار شوید، اما اضافه وزن دارید، یکی از کارهایی که می توانید انجام دهید کم کردن وزنتان است. حتی اگر مقدار اندکی از وزن خود را کم کنید، خطرات این عارضه را به حداقل می رسانید.
منبع : healthline
