علائم افت قند خون؛ خطرات و درمان اورژانسی افت فشار خون

پایین بودن قند خون یا هیپوگلیسمیا، شرایط خطرناکی است که در بیماران دیابتی کسانی که داروهای افزایش انسولین مصرف می کنند، اتفاق می افتد. مصرف زیاد دارو، صرف نظر کردن از هر وعده غذایی، غذا خوردن کمتر از میزان طبیعی یا ورزش زیاد، باعث کم شدن قند خون می شود. در این مقاله از وب سایت دکترچک قصد داریم تا به علائم افت قند خون ، دلایل ابتلا به این مشکل ، نحوه تشخیص و… اشاره کنیم . در ادامه با ما همراه باشید.

قند خون چیست؟

به قند خون، گلوکز هم گفته می شود. محل تامین گلوکز، خوراکی و یک منبع مهم انرژی در بدن انسان است. خوراکی های غنی از کربوهیدرات، مثل: برنج، سیب زمینی، نان، حبوبات، میوه و سبزیجات،ذرت مکزیکی و شیر اصلی ترین منبع گلوکز بدن شناخته می شوند.

بعد از غذا خوردن گلوکز در رگ های خونی جذب می شود و از آن جا به سلول های بدن می رود.نوعی هورمون به نام انسولین وجود دارد که غده پانکراس آن را ترشح می کند؛ این هورمون به سلول ها کمک می کند تا از گلوکز برای تامین انرژی خود استفاده کنند.

در صورتی که بیش از چیزی که نیاز دارید، گلوکز مصرف کنید، بدن تان آن را در کبد و ماهیچه ها ذخیره می کند یا این که آن را به چربی تبدیل کرده و در مواقع نیاز از آن استفاده می کند.

بدن در صورت نبود گلوکز به میزان کافی، نمی تواند کارهای طبیعی خود را انجام دهد؛ بنابراین در کوتاه مدت، افرادی که داروهای افزاینده انسولین استفاده نمی کنند، به اندازه کافی گلوکز برای تامین قند خون خود در اختیار دارند و کبدشان در مواقع نیاز می تواند میزان گلوکز مورد نیاز خود را تهیه کند.

زمانی که قند خون به کمتر از 70 mg/ dl برسد، به این معنی است که شما دچار افت قند خون شده اید. برای جلوگیری از پیشرفت نشانه های خطرناک این مشکل باید سریع تر درمان را شروع کنید.

علائم افت قند خون چیست؟

عکس العمل بدن هر فرد نسبت به دیگری در هنگام پایین آمدن قند خون متفاوت است و هر شخصی باید از علائم خود اطلاع داشته باشد. از شایع ترین علائم افت قند خون می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تاری دید؛
• تپش قلب سریع؛
• تغییر ناگهانی خلق و خو؛
• عصبانی شدن ناگهانی؛
• خستگی بی دلیل؛
• رنگ پریدگی ناگهانی؛
• سر درد؛
• گرسنگی؛
• لرزش ناگهانی؛
• سرگیجه ناگهانی؛
• عرق کردن؛
• به سختی خوابیدن؛
• سوزن سوزن شدن پوست؛
•  تمرکز سخت؛
• از دست دادن آگاهی، حمله ناگهانی یا کما.

گاهی اوقات قند خون فرد پایین می آید اما هیچ علامتی در خود مشاهده نمی کند {عدم اطلاع نسبت به قند خون پایین}. در صورت نداشتن علائم به سختی می توان این عارضه را زمانی که در مراحل اولیه است، درمان کرد. از این رو، ممکن است قند خون به شدت کم شده و خطرناک شود. بیشتر در شرایط زیر فرد با این حالت روبرو می شود:

• برا مدت بیش از 5 تا 10 سال است که فرد دیابت دارد.
• به طور مرتب قند خون فرد کم می شود.
• فرد برای درمان فشار خون پایین، داروهای خاص مانند مسدود کننده های بتا مصرف می کند.

اگر یک یا چند مورد از علائم گفته شده را دارید و در عین حال از کم شدن قند خود مطلع نمی شوید، باید بیشتر برای چک کردن فشار خون به دکتر مراجعه کنید.

عدم اطلاع نسبت به قند خون پایین

اگر قند خون تان پایین بوده اما هیچ نشانه ای را احساس نکرده یا متوجه نشده اید، باید بیشتر برای چک کردن قند خون به پزشک مراجعه کنید. رانندگی کردن با قند خون پایین بسیار خطرناک است؛ پس قبل از رانندگی حتما قند خون خود را چک کنید.

درمان اورژانسی افت قند خون

زمانی که علائم افت قند خون در شما به صورت شدید ظاهر شود، شرایط اورژانسی است. اگر هر کدام از اطرافیان تان دیابت یا علائم خفیف تا شدید آن را دارد، باید 15 گرم از کربوهیدرات هایی که سریع جذب بدن شوند، مصرف کند. برخی از آن ها عبارت اند از:

• نصف فنجان آب میوه یا لیموناد؛
• یک قاشق غذاخوری عسل؛
• 4 یا 5 تکه بیسکویت نمکی؛
• 3 یا 4 دانه شکلات؛
• 1 قاشق غذاخوری شکر.

اگر فردی عکس العمل های خطرناک، مثل: ناآگاهی، داشته باشد، باید دارویی به نام گلوکاگون را مصرف کند یا اینکه سریعا با اورژانس تماس بگیرد.

دلایل فشار خون پایین چیست؟

چندین دلیل باعث کم شدن فشار خون می شوند. اکثر اوقات هم فشار خون پایین یکی از عوارض جانبی دیابت است. در قسمت بعد به چند مورد از این دلایل اشاره می کنیم…

دیابت و فشار خون پایین

بیماری دیابت بر توانایی بدن در استفاده از انسولین تاثیر می گذارد. چندین روش درمانی برای بیماران دیابتی وجود دارد که باعث می شود تا بدن شان گلوکز خون را استفاده کند. برخی از این روش ها خوراکی هستند که باعث افزایش تولید انسولین و تزریق آن می شود.

در صورتی که فرد بدون هیچ گونه برنامه ریزی، بیش از حد ورزش کند و به اندازه کافی غذا نخورد، ممکن است که قند خون او افت کند.

مصرف مشروبات الکلی در هنگام پیروی از روش های درمانی می تواند منجر به افت فشار خون شود؛ مخصوصا اگر مشروبات را جایگزین خوراکی کنید. زمانی که بدن سعی می کند تا از شر مشروبات الکلی خلاص شود، قادر نیست میزان قند خون را به خوبی استفاده کند.

کم شدن قند خون در شب

با وجود این که در هر ساعت از شبانه روز ممکن است میزان قند خون کم شود، بعضی از افراد شب ها هنگام خواب این حس را تجربه می کنند. از جمله دلایل این امر می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• داشتن یک روز بسیار فعال
• داشتن فعالیت بدنی در زمان نزدیک به زمان خواب
• مصرف بسیار زیاد انسولین
• مصرف شبانه مشروبات الکلی

اگر وعده های اصلی غذایی به طور منظم مصرف شود و شب ها قبل از خواب نیز شام خورده شود، شب ها هنگام خواب فشار خون کم نمی شود. غذا خوردن در هنگام مصرف مشروبات الکلی نیز تاثیر دارد. اگر احساس می کنید که شب موقع خواب ممکن است قند خون تان کم شود، قبل از خواب حتما یک میان وعده بخورید.

گاهی اوقات، فرد صبح ها بعد از بیدار شدن از خواب این حس را تجربه می کند که برای تشخیص پایین بودن قند خون نمی توان بر آن اتکا کرد. اگر میزان گلوکوز به طور منظم ارزیابی شود، می توان پایین بودن قند خون را شناسایی کرد.

کاهش شدید فشار خون

مادامی که میزان قند خون بسیار کم می شود، علائم شدیدتری را نیز تجربه می کنید که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• احساس ضعف داشتن
• ناتوانی در راه رفتن یا دیدن
• رفتارهای عجیب از خود بروز می دهید یا احساس سردرگمی دارید
• دچار حمله های ناگهانی می شوید

زمانی که قند خون از 54 mg/dl کمتر می شود، گفته می شود که فرد دچار کاهش شدید قند خون شده است. در این حالت فرد صعف می کند.

افرادی که دیابت دارند، حتی با وجود این که قند خون را به طور منظم چک می کنند، باز هم اغلب یک یا دو بار در هفته این شرایط را تجربه می کنند. برای حفظ سلامتی باید چگونگی برطرف کردن پایین بودن قند خون را شناسایی کرد و برای درمان آن اقدام کرد.

سایر دلایل فشار خون پایین

حتما نباید فرد دیابت داشته باشد تا به این شرایط دچار شود. برخی دیگر از دلایل این عارضه عبارت اند از:

• مصرف داروهای خاص مثل کوینین؛
• بعضی بیماری ها مثل: هپاتیت یا مشکلات کلیوی؛
• توموری که بیش از حد انسولین تولید کند؛
• اختلال غده درون ریز مثل: کاهش تولید غده آدرنال.

چگونه می توان فشار خون پایین را تشخیص داد؟

اگر احتمال می دهید که قند خون تان پایین است، باید سریعا آن را چک کنید. اگر وسایل اندازه گیری ندارید و از داروهای دیابت (افزاینده انسولین) استفاده می کنید، از پزشکتان بخواهید که قند خون تان را اندازه گیری کند.

افرادی که گاهی اوقات فشارشان پایین می آید، باید سریعا به پزشک مراجعه کنند تا علت آن را مشخص کنند. پزشک ابتدا درباره سابقه بیماری ها، عادت های غذایی تان سئوال می کند و اطلاعاتی درباره علائم به شما می دهد.

اگر در حال حاضر دیابت ندارید، اما فشار خون تان بالاست، علائمی که مشاهده می کنید را با پزشک خود در میان بگذارید. او تست های زیر را انجام می دهد:

•  نشانه های فشار خون پایین: شاید پزشک بخواهد که رژیم خاصی بگیرید یا اینکه دیگر بعضی از خوراکی یا نوشیدنی ها را برای مدت طولانی مصرف نکنید تا او بتواند علائم این عارضه را تشخیص دهد.
• اثبات پایین بودن فشار خون با توجه به علائم: پزشک با انجام آزمایش خون سعی می کند تا میزان قند خون تان را اندازه گیری کند.
• ناپدید شدن علائم قند خون پایین: پزشک می خواهد بداند که با بالا رفتن قند خون تان، علائم از بین می روند یا خیر.

پزشک شما را راهنمایی می کند تا میزان قند خون تان را در طول زمان های مشخص، مثل: بعد از بیدار شدن یا بعد از غذا خوردن، اندازه بگیرید.

اگر در حال حاضر دیابت یا نشانه های پایین بودن فشار خون را دارید و دستگاه اندازه گیری فشار خون هم در اختیار ندارید، همین علائم به شما می گوید که قند خون تان پایین است.

سریعا افت قند خون را درمان کنید. 15 گرم کربوهیدرات های زود جذب بخورید و بعد از 15 دقیقه دیگر دوباره کربوهیدرات بخورید. اگر هنوز هم قند خون تان پایین بود، بعد از 15 دقیقه دیگر دوباره مصرف آن را امتحان کنید.

اگر هنوز فشار خون تان پایین بود، بی درنگ با اورژانس تماس بگیرید.

اکثر اوقات با درمان نشدن علائم قند خون پایین، وضعیت بدتر می شود. اگر دیابت دارید و گاهی اوقات قند خون تان پایین می آید یا اگر این علائم را مشاهده می کنید اما دیابت ندارید، به پزشک مراجعه کنید.

چگونه فشار خون پایین درمان می شود؟

راه حل درمان اورژانسی افت قند خون، مصرف مقداری کربوهیدرات است. اگر دیابت دارید همیشه مقداری میان وعده با میزان کربوهیدرات بالا همراه تان باشد.

بعضی از میان وعده های مناسب شامل موارد زیر می شوند:

• میوه تازه یا خشک؛
• آب میوه؛
• چوب شور؛
• شیرینی.

حتی در مواقعی که قند خون تان بسیار پایین آمده است، می توانید قرص های گلوکز را مصرف کنید. این قرص ها را بدون نسخه می توانید بخرید. حواس تان باشد که قبل از مصرف، باید مقدار کربوهیدرات موجود در آن ها را بررسی کنید. بهتر است که قرص هایی با میزان کربوهیدرات 15 تا 20 گرم را تهیه کنید.

بعد از اینکه قرص را مصرف کردید، 15 دقیقه صبر کنید و سپس قند خون تان را اندازه بگیرید. اگر قندتان بالا نرفت، دوباره آن قرص را مصرف کنید. تا زمانی که میزان قند خون تان بالا برود، این کار را تکرار کنید.

حواس تان باشد که نباید زیاده روی کنید! در غیر اینصورت میزان قند خون تان زیاد خواهد شد.

عواقب حملات ناشی از قند خون پایین

این که گاهی اوقات قند خون بیماران دیابتی به طور خفیف کم شود کاملا طبیعی است؛ اما در موارد شدید، ممکن است زندگی شان را به خطر بیندازد؛ زیرا در صورتی که برای مدت طولانی درمان نشود، ممکن است منجر به حملات ناگهانی شده و سیستم عصبی آن ها آسیب ببیند.

بسیار مهم است که علائم را تشخیص دهید و سریع آن ها را درمان کنید. افرادی که در معرض خطر این عارضه هستند، باید همواره بسته های گلوکاگون، نوعی دارو که میزان قند خون را بالا می برد، را همراه خود داشته باشند.

علاوه بر این، می توانید با دوستان، همکار و اعضای خانواده تان در این خصوص صحبت کنید تا آن ها بدانند که در صورت بروز این شرایط چه کاری باید انجام دهند.

هر چه سریع تر پایین بودن قند خون خود را درمان کنید. در صورتی که قند خون تان پایین است، مصرف نوشیدنی های الکلی را ترک کنید زیرا باعث افزایش خطر حمله در شما می شود.

چگونه می توان از ابتلا به قند خون پایین پیشگیری کرد؟

در این قسمت قصد داریم تا به چندین روش برای جلوگیری از پایین آمدن قند خون اشاره کنیم.

گاهی اوقات قند خون تان را چک کنید

همواره قند خون خود را چک کنید؛ زیرا می توانید مقدار آن را زیر نظر بگیرید. اگر در گذشته اتفاق افتاده است که فشار خون تان پایین آمده باشد، بهتر است که قبل از رانندگی میزان آن را چک کنید.

با پزشک خود مشورت کنید تا زمان و نحوه اندازه گیری قند خون را به شما بیاموزد.

میان وعده

زمانی که خانه را ترک می کنید، اگر بیشتر از 5 ساعت تا وعده غذایی بعدی فاصله است یا میزان قند خون تان کمتر از 100 mg/ dl است، یک میان وعده همراه خود داشته باشید.

بهتر است که همیشه مقداری میان وعده غنی از کربوهیدرات را همراه خود داشته باشید. اسامی این میان وعده ها در بالا آمده است.

مواد غذایی در هنگام ورزش کردن

ورزش کردن با مصرف انرژی همراه است؛ پس اگر از قبل، کامل غذا نخورده باشید، قند خون تان به سرعت کم می شود. یک یا دو ساعت قبل از ورزش کردن، فشار خون تان را اندازه بگیرید تا مطمئن شوید که می توانید ورزش کنید. اگر بسیار پایین بود، یک میان وعده یا خوراکی غنی از کربوهیدرات می تواند کارساز باشد.

با پزشک خود مشورت کنید تا برنامه مناسبی در اختیارتان قرار دهد.

ورزش های شدید یا متوسط می تواند باعث شود که فشار خون تان به مدت 24 ساعت، بعد از ورزش، پایین باقی بماند؛ بنابراین باید بعد از ورزش و 2 تا 4 ساعت پس از آن، سریعا میزان آن را تا قبل از خواب اندازه بگیرید. قبل از خواب نباید زیاد ورزش کنید!

به صحبت های پزشک خود گوش دهید

اگر برنامه غذایی مشخص دارید یا اینکه از داروهای افزاینده انسولین ، برای کنترل قند خون تان استفاده می کنید، باید همواره از برنامه پزشکتان پیروی کنید.

گاهی اوقات با نخوردن غذا یا داروهای سالم ممکن است علائم افت قند خون در شما ظاهر شود. همواره قند خون تان را اندازه بگیرید تا پزشک بتواند برنامه درمانی تان را تنظیم کند.

منبع : healthline