به افزایش میزان قند خون یا میزان گلوگز، «هایپر گلیسمیا» می گویند. زمانی که میزان تولید انسولین کافی نباشد یا این که بدن به اندازه کافی انسولین مصرف نکند، مشکل قند خون بالا رخ می دهد. انسولین نوعی هورمون است که گلوکز درون سلول ها را برای استفاده از انرژی جذب می کند.

افزایش قند خون نشان دهنده ابتلا به دیابت است. در صورتی که فرد دیابتی قند خون خود را کنترل نکند، با عواقب خطرناکی به نام «کتواسیدوزیس دیابتی (DKA)» مواجه خواهد شد.

اگر این افراد برای درمان این بیماری اقدام نکنند، وارد کما دیابتی می شوند که یکی از عواقب بسیار خطرناک دیابت است. در این مقاله از دکتر چک قصد داریم تا به نحوه تشخیص دیابت، روش های درمان آن و دلایل و عواقب ناشی از آن بپردازیم.

علت قند خون بالا چیست؟

بسیاری از افراد بعد از یک وعده غذایی حاوی گلوکز زیاد، میزان قند خونشان افزایش می یابد؛ اما بدن افراد دیابتی با تولید یا مصرف انسولین مشکل دارد.

انسولین نوعی هورمون است که در غده پانکراس تولید می شود و به سلول ها اجازه می دهد که برای انرژی و فعالیت های عادی از آن استفاده کنند. زمانی که میزان انسولین کم یا ناکافی شود، فرد به دیابت دچار می شود.

دیابت به دو دسته تقسیم می شود:

  • دیابت نوع 1 که با عدم تولید میزان کافی انسولین ایجاد می شود؛
  • دیابت نوع 2 که بدن به طور موثر از انسولین تولید شده استفاده نمی کند؛ از این رو گلوکز درون خون باقی مانده و در بدن گردش می کند.

زیاده روی در غذا خوردن و ورزش نکردن باعث می شود که قند خون همواره زیاد شود. همین امر باعث می شود که پس از وارد شدن میزان گلوکز بیشتر از حد نیاز بدن، اثربخشی انسولین کاهش یابد.

خطرات قند خون بالا

عواملی مثل: استرس در محل کار، زندگی و روابط فرد هم با آزاد کردن بعضی از هورمون ها در ارتباط است و باعث افزایش میزان قند خون می شود. در یکی از مطالعات صورت گرفته، استرس به طور آماری با فشار خون بالا ارتباط دارد.

عارضه سپیده دم

یکی از معمول ترین عارضه های قند خون بالا، عارضه «سپیده دم» است. این عارضه صبح ها رخ می دهد؛ زمانی که هورمون هایی مثل: اپی نفرین، گلوکاگون و کورتیزول بر کبد تاثیر گذاشته و باعث می شوند که این ارگان گلوکز آزاد کند.

حتما بخوانید: علائم افت قند خون؛ خطرات و درمان اورژانسی افت فشار خون

معمولا بعد از گذشت 8 تا 10 ساعت از خوابیدن فرد، این حالت به وجود می آید. البته باید به این مورد هم توجه کنید که علت افزایش قند خون در صبح ها، عارضه سپیده دم نیست؛ علت آن ها ممکن است عواملی مانند: خوردن میان وعده های شیرین یا مصرف میزان کربوهیدرات زیاد قبل از خواب، عدم مصرف دوز درست دارو یا دریافت نکردن انسولین کافی باشد.

یکی از راه های تشخیص اینکه بدانیم قند خون بالا به علت عارضه صبح گاهی یا سایر دلایل اتفاق می افتد، این است که شب، بین خواب بیدار شوید و قند خون تان را اندازه بگیرید.

علائم قند خون بالا

هایپر گلیسیما علائمی دارد که فرد در هنگام ارزیابی خود یا روش های دیگری، متوجه آن ها می شود؛ از جمله:

  • قبل از غذا خوردن، میزان گلوکز خون بیشتر از 130 میلی گرم در دسی لیتر یا 2 ساعت بعد از غذا خوردن، بالاتر از 180 میلی گرم در دسی لیتر باشد؛
  • تکرر ادرار؛
  • احساس تشنگی بیش از حالت عادی؛
  • افزایش میزان گلوکز ادرار از حالت متوسط.

تا زمانی که میزان قند خونتان پایین تر از 250 میلی گرم در دسی لیتر باشد، نمی توان علائم خاص هایپرگلیسیمیا را تشخیص داد؛ بنابراین افراد دیابتی باید به طور منظم میزان قند خون خودشان را اندازه بگیرند.

عوارض قند خون بالای 200

زمانی که قند خون بالا برای مدت طولانی ادامه داشته باشد، فرد دچار عواقب آن می شود و زمانی که به دلیل دیابت، سطح قند خون به طور مستمر بالا باشد، مشکلاتی از قبیل موارد زیر به وجود می آید:

مشکلات پوستی

بیماری های پوستی مانند عفونت های باکتریایی یا قارچی، مثل: التهاب، خارش، جوش، پا ورزشکار و کچلی قارچی همگی عواقب پوستی ناشی از افزایش قند خون برای مدت طولانی هستند.

سایر شرایط پوستی دیابتی باعث گسترش لکه ها و جراحت می شود که با درد و خارش همراه هستند؛ مانند:

  • درموپاتی دیابتی: باعث بروز لکه های لوزی یا دایره ای شکل به رنگ نقره ای یا قهوه ای روشن بر روی پاها می شود.
  • آکانتوزیس نیگریکانس: باعث برجستگی و قهوه ای رنگ شدن روی گردن، کشاله ران یا زیر بغل می شود.
  • :LipoidicaNecrobiosis باعث بروز جراحت های دردناکی با لبه بنفش رنگ شده که افراد کمی به آن مبتلا می شوند.
  • آبله های دیابتی: زمانی که مشکل بسیار جدی باشد، این عارضه رخ داده و با درد همراه است.
  • زانتوما: شرایطی که باعث به وجود آمدن برآمدگی های زرد و به اندازه نخود فرنگی می شود که یک دایره قرمز رنگ اطراف مرکز آن را احاطه کرده است.
  • اسکلروزیس دیجیتالی: در این شرایط یک پوسته ضخیم با زمینه مومی در قسمت پشت دست بروز می کند.
  • گرانوما: باعث بروز تکه های برآمده، دایره ای یا هلال شکل بر روی پوست می شود.

آسیب عصبی

زمانی که قند خون برای مدت زمان زیادی افزایش یابد، از چند طریق به اعصاب آسیب وارد می شود:

  • نوروتراپی ترجیحی: به آسیب شدید عصب های دست و پاها می گویند که منجر به بی حسی، سوزن سوزن شدن یا ضعف می شود. ممکن است که اصلا متوجه آسیب به پایشان نشوید؛ بنابراین باید روزانه زخم خود را بررسی کرده تا از عفونت آن جلوگیری کنید.
  • نوروتراپی خود مختار: باعث آسیب دیدن فرآیند خود مختار در بدن، مثل: کنترل مثانه، عملکردهای جنسی و گوارش غذا می شود.
  • سایر انواع نوروتراپی: باوجود افزایش مستمر قند خون، فرد به نوروتراپی رانی، قفسه سینه، جمجمه ای یا موضعی مبتلا می شود.

مشکلات چشمی

احتمال دارد که افراد دیابتی دچار مشکلات چشمی شوند که باعث آسیب به رگ های خونی قسمت سیاه چشم و از دست دادن بینایی شان می شود.

عوارض قند خون بالای 200

زمانی که دو مولفه دیابت و افزایش مسمتر فشار خون، با هم همراه شوند، خطر بیماری آب سیاه را تا 40 درصد و آب مروارید را تا 60 درصد افزایش می دهند.

کتواسیدوزیس دیابتی

در صورتی که فرد هیچ اقدامی برای کنترل قند خون خود نکند، میزان حساسیت سلول هایش به انسولین کمتر می شود.

حتما بخوانید : علت خون دماغ شدن غیر عادی چیست؟ تشخیص و نحوه درمان

زمانی که میزان کافی انسولین در بدن وجود نداشته باشد یا سلول ها به این هورمون پاسخ ندهند و گلوکز نتواند به سلول برسد، در عوض بدن برای تامین انرژی خود از سلول های چربی استفاده می کند و از این چربی ها، کتون می سازد.

بدن توانایی کنترل میزان زیاد کتون ها را ندارد و حتی با وجود این که مقداری از این ماده از طریق ادرار دفع می شود، باز هم روی هم انباشه و باعث اسیدی شدن خون می شوند. در این صورت، مشکلاتی از قبیل «DKA» برای فرد به وجود خواهد آمد.

DKA میزان اسید بدن را زیاد می کند و اگر درمان نشود، به کما دیابتی منجر خواهد شد.

هر فرد دیابتی که علائم زیر را مشاهده می کند، باید فورا به پزشک مراجعه کند:

  • نفس نفس بزند؛
  • نفسش بو میوه بدهد؛
  • استفراغ کند و احساس مریضی داشته باشد؛
  • دهانش خشک شود.

درمان قند خون بالا

برای کاهش چشمگیر قند خون بالا موارد زیر را در رژیم خود بگنجانید:

  • نان سیاه و سبوس دار؛
  • میوه هایی که میزان قند آنها پایین است؛
  • سبوس جو دوسر؛
  • سیب زمینی؛
  • آجیل؛
  • حبوبات؛
  • سیر؛
  • ماهی؛
  • ماست.

با وجود این که درمان دیابت تا آخر عمر فرد ادامه دارد، فرد دیابتی با انجام چندین کار می تواند تعداد دفعات افزایش گلوکز خون را کنترل کند.

درمان قند خون بالا

این روش ها شامل موارد زیر می شود:

ورزش کردن

انجام حرکات ورزشی با مصرف گلوکز اضافی خون همراه است؛ البته اگر فردی که هایپرگلیسمیا شدید دارد متوجه کتون ها در ادرار خود شود، نباید ورزش کند؛ زیرا ورزش کردن باعث شکسته شدن بیشتر چربی ها و سرعت بخشیدن به کتواسیدوزیس می شود.

رژیم غذایی

اگر فرد در هر وعده غذایی و میان وعده مقدار کمتری غذا بخورد و به خوراکی های حاوی قند کم توجه کند، می تواند میزان گلوکز خون خود را کنترل کند.

دارو

اگر فرد دیابتی میزان قند خون خود کنترل نکند، ممکن است که پزشک زمان یا نوع انسولین و داروهایش را تغییر دهد.

ID پزشکی

فردی که دچار این عارضه می باشد، باید از گردن بند یا دستبندی استفاده کند که درباره شرایط او اطلاعات بدهد؛ زیرا بر انجام سایر روش ها تاثیرگذار است.

در ID پزشکی، اطلاعات ضروری مثل: ابتلا به دیابت، داشتن آلرژی یا نیاز به مصرف انسولین نوشته می شود.

حتما بخوانید : علت زردی پوست چیست؟ ۲۰ بیماری که باعث زرد شدن پوست میشود

در شرایطی که فرد نتواند صبحت کند، این اطلاعات باعث نجات جانش می شود؛ مثلا: در هنگام تصادف یا در صورتی که DKA شدید داشته باشد.

خلاصه

زمانی که میزان گلوکز خون فرد زیاد شود، می گوییم او هایپرگلیسیما دارد که در صورت کمبود میزان انسولین یا ناکار آمد بودن آن و داشتن سبک زندگی سالم، رخ می دهد.

در صورتی که درنتیجه استرس و عارضه صبح گاهی میزان هورمون ها تغییر کند نیز باعث هایپرگلیسیما می شود.

علائم این عارضه شامل: تکرر ادرار، تشنگی مفرط و قند خون بالا می باشد.

در صورتی که میزان گلوکز خون فرد کم باشد، خطر ابتلا به بیماری کتواسیدوزیس و تجمع خطرناک محصولات زائد در او افزایش می یابد که این عوامل باعث کما دیابتی خواهد شد.

روش هایی که برای درمان این عارضه وجود دارند؛ عبارت اند از:

  • تنظیم قرص دیابت؛

  • تلاش فیزیکی؛

  • کمتر خوردن در هر غذایی.

فرد مبتلا به هایپرگلیسمیا باید حتما ID پزشکی داشته باشد؛ زیرا بر روش های درمانی دیگر تاثیر خواهد گذاشت.

منبع: medicalnewstoday