در مقاله ای که به تازگی منتشر شده است، محققان آمریکایی تاثیر مواد شیمیایی موجود در محیط بر رشد الیگودندروگلیا (یاخته تولید کننده میلین در دستگاه عصبی مرکزی) را بررسی کرده اند.
تاثیر مواد شیمیایی خانگی بر مغز؛ پیش زمینه
در صورتی که انسان با مواد شیمیایی موجود در محیط تماس داشته باشد، به ویژه در دورانی که دستگاه عصبی مرکزی کودک در حال شکل گیری و رشد است، پیامدهای زیادی در انتظار فرزندش خواهد بود.
ترکیباتی مثل دی متیل جیوه، سرب و پلی کلر بی فنیل در فرایند رشد مغز اختلال ایجاد می کنند. به همین خاطر است که تعداد مبتلایان به اختلال های مربوط به رشد اعصاب مثل اوتیسم و اختلال نقص توجه و بیش فعالی تا این اندازه زیاد شده است.
این مسائل نشان می دهد که تاثیر فاکتورهای محیطی حتی از عوامل ژنتیکی هم بیشتر است.
الیگودندروگلیاها که حضورشان برای مغز ضروری است و در فرایند ساخت میلین و پشتیبانی از اعصاب دخالت می کنند، بسیار تحت تاثیر این مواد شیمیایی قرار دارند.
با این که الیگودندروگلیا اهمیت بسیار زیادی در مغز دارد اما تاکنون مطالعات زیادی در زمینه تاثیر سموم محیطی بر این دسته انجام نشده است. بنابراین، باید مطالعات بیشتری در این زمینه انجام شده تا تاثیر این مواد شیمیایی بر رشد الیگودندروگلیا مشخص شده و روش هایی برای مقابله با این اثرات مخرب پیدا شود.
درباره مطالعه
محققان به منظور انجام این مطالعه، به کمک سلول های بنیادی پرتوان القایی، سلول های پیش ساز الیگودندروگلیا موش را کشت دادند.
آن ها به منظور کشت این سلول های پیش ساز، سلول های بنیادی پرتوان القایی را از لایه تامین کننده جدا کردند. سپس آن ها را در ظرفی کشت کردند تا منجر به رشد و تکثیر سلول های پیش ساز الیگودندروگلیا شوند.
در روز دهم، محیط کشت تغییر کرد تا سلول های پیش ساز الیگودندروگلیا رشد کنند.
به کمک سلول های بنیادی جنینی و سلول های بنیادی پرتوان القایی، اندامک های قشری انسان تولید شد. اندامک ها در محیطی مناسب برای رشد و تکثیر سلول های پیش ساز الیگودندروگلیا کشت داده شدند.
یافته های مطالعه
در این مطالعه از یک روش تصویر برداری ویژه برای بررسی تاثیر مواد شیمیایی محیطی بر رشد سلول های بنیادی پرتوان موش استفاده شد.
از میان 1.823 ماده شیمیایی بررسی شده، تعدادی از آن ها با تقسیم سلول منجر به رشد الیگودندروگلیا شده و تعدادی نیز مانع رشد می شوند.
تصویر برداری ها نشان داد که اکثر این مواد شیمیایی هیچ تاثیر چشمگیری بر رشد یا زیست پذیری الیگودندروگلیا ندارند. با این حال، 292 ماده مانع از تقسیم سلولی شده و 47 ماده هم بازدارنده رشد الیگودندروگلیا محسوب می شوند.
ترکیب های شیمیایی چهارتایی هم بررسی شدند تا مشخص شود که می توانند از سد خونی مغزی رد شوند یا نه. این ترکیبات در اندازه های بسیار کوچک در مغز موش دیده شدند.
به طور کلی، بررسی ها نشان داد که تماس با مواد کند کننده ارگانوفسفات، به ویژه تریس فسفات، موجب کاهش قابل توجه تعداد الیگودندروگلیاها در مدل های انسانی و موش ها می شود. بعلاوه، مشخص شد که اگر مقدار بیس فسفات در ادرار زیاد شود، ریسک بروز اختلال حرکتی در کودک و نیاز به کمک در هنگام تحصیل زیاد می شود.
