در آزمایش های پیش بالینی که توسط دانشمندان در مرکز تحقیقاتی اسکریپس انجام شد، مشخص شد که یک آنتی بادی در متغیر قطعات آنتی بادی تک زنجیره ای (scFv) که به افیون قدرتمند کارفنتانیل متصل می شود، می تواند علائم ناشی از اوردوز با کارفنتانیل را معکوس کند.
کارفنتانیل چیست؟
کارفنتانیل یک گونه غیرطبیعی از فنتانیل بوده و قدرت آن تا 100 برابر بیشتر از فنتانیل شیمیایی است. معمولا کارفنتانیل را با فنتانیل و سایر گونه های فنتانیل با مواد مخدر مثل هروئین و کافئین (کافئین بر پانیک تاثیر داشته و زیاده روی در مصرف کافئین عوارض زیادی دارد) ترکیب می کنند تا اثرات حس سرخوشی و سرمستی را در فرد مصرف کننده افزایش دهد. در نهایت هم فرد به خاطر اوردوز جان خودش را از دست می دهد.
مطالعه بر روی یک آنتی بادی
در مطالعه ای که در سوم آگوست سال 2023 در یک مجله به چاپ رسید، دانشمندان توانستند یک آنتی بادی انسانی را تولید کنند که می تواند به کارفنتانیل، فنتانیل و سایر گونه های فنتانیل متصل شود. آن ها ترکیب حاصل را بر روی موش ها امتحان کردند و به این نتیجه رسیدند که یک نوع آنتی بادی کمی بعد از اوردوز می تواند مانع از بروز دپرسیون تنفسی شود؛ معمولا مجرای تنفسی افراد بعد از اوردوز با کارفنتانیل مسدود شده که باعث مرگ می شود. کارفنتانیل خطرناک ترین ترکیب در این گروه از مواد مخدر است.
نتایج حاصل از این مشاهده نشان می دهند که این آنتی بادی در مقایسه با سایر گزینه های موجود، حکم یک راه قدرتمندتر و اثرگذارتر برای درمان اوردوز با افیون را دارد.
کیم دی جاندا، دکتر، مسئول ارشد این مطالعه و پروفسور ترکیبات شیمیایی در مرکز تحقیقاتی استریپس می گوید، “امیدوار هستیم که این آنتی بادی به یک ابزار جدید و ارزشمند برای مقابله با بحران مصرف افیون تبدیل شود.”
موادی که از افیون تهیه می شوند، فرقی ندارد که غیرطبیعی بوده یا از خشخاش به دست بیایند، در هر صورت به گیرنده های عصبی به نام گیرنده های میو افیون متصل شده و آن ها را فعال می کند. تمام نورون ها در سراسر سیستم عصبی بدن انسان دارای این گیرنده ها هستند و به همین خاطر است که مواد حاوی افیون درد را تسکین داده و باعث حس سرخوشی و سرمستی می شوند. اما در عین حال، این داروها باعث بروز دپرسیون تنفسی شده و به طبع آن نفس کشیدن برای فرد سخت تر و سخت تر می شود (این حالت با تنگی نفس ناشی از استرس و اضطراب فرق می کند).
ده ها هزار نفر سالانه به خاطر مصرف مواد مخدر حاوی افیون جان خودشان را از دست می دهند و علت آن هم چیزی نیست جز دپرسیون تنفسی.
بعد از فنتانیل، نوبت به کارفنتانیل می رسد؛ یعنی رایج ترین نوع افیون غیرطبیعی که در داروهای غیرقانونی در آمریکا وجود دارد. این ترکیب برای اولین بار در بازار به عنوان یک آرامش بخش برای حیوانات بزرگ جثه عرضه شد اما سازمان غذا و داروی آمریکا در سال 2018 دیگر اجازه نداد در بازار توزیع شود به این خاطر که انسان ها استفاده نادرستی از آن می کردند.
تاثیرات ناشی از کارفنتانیل به حدی قابل توجه هستند که دولت آمریکا این ترکیب را در دسته ابزارهای شیمیایی جنگی قرار داده است.
تولید آنتی بادی برای مقابله با اوردوز با کارفنتانیل
در حال حاضر پزشکان با کمک داروهایی که گیرنده میو افیون را مسدود می کنند، مثل نالوکسان و نالترکسون، اقدام به درمان اوردوز با فنتانیل و کارفنتانیل می کنند اما این داروها معمولا در برابر افیون های غیرطبیعی، به ویژه وقتی فرد در مصرف این مواد خیلی زیاده روی کرده باشد، اثر قابل توجهی بر جای نمی گذارند. علاوه بر این، تاثیرات ناشی از مصرف این داروها کمتر از یک ساعت باقی می مانند. از همین رو، این احتمال وجود دارد که دپرسیون تنفسی ناشی از مصرف کارفنتانیل و فنتانیل (که معمولا اثرشان بیشتر در بدن باقی می ماند) ادامه پیدا کند.
جاندا همراه با تیم خود توانست یک آنتی بادی ضد فنتانیل تولید کند که سه ویژگی اساسی دارد: در وهله اول این آنتی بادی باید به فنتانیل و ترکیبات مشتقه آن متصل شود، آن ها را از جریان خون و همین طور مغز خارج کند. سپس باید آنقدر در بدن باقی بماند که در بلند مدت از بدن محافظت کند. در نهایت نیز باید با یک تزریق ساده و بدون نیاز به آموزش های خاص، فورا خودش را به جریان خون برساند.
آن ها یک مولکول تولید و به بدن موش ها تزریق کردند. این مولکول می توانست باعث آزاد سازی آنتی بادی هایی شود که در مقابل فنتانیل، کارفنتانیل و سایر نمونه های آن واکنش نشان می دهند. آن ها تغییراتی در موش های آزمایشگاهی ایجاد کرده بودند تا آنتی بادی های انسانی در بدن شان تولید شود. سپس از میان چندین آنتی بادی که به کارفنتانیل متصل شده بودند، قدرتمندترین را انتخاب کرده، وزنش را کاهش داده (تا فورا وارد جریان خون شود) و تغییرات دیگری ایجاد کردند تا برای چند روز در خون باقی بماند.
بعد از گذشت 40 دقیقه، تاثیرات این دارو بیشتر از نالوکسان بود و حتی این تاثیر تا دو ساعت بیشتر هم می شد؛ این در حالی است که نالوکسان فقط 30 دقیقه اثر گذاشته و سپس تاثیرش کمتر می شود.
