آیا سرطان دهانه رحم درمان دارد؟ علائم، علت ها، مراحل و راه های درمانی

یکی از سرطان هایی که فقط در بین زنان دیده می شود، سرطان دهانه رحم است. در این سرطان، سلول های سرطانی بر روی قسمت ورودی رحم تأثیر می گذارند. دهانه رحم قسمت باریک پایینی رحم است که به آن گردن رحم هم گفته می شود.

بیشترین عامل ابتلا به سرطان دهانه رحم، ویروسی به نام پاپیلومای انسانی (HPV) است. واکسن این ویروس می تواند به طور موثری از ابتلا به این بیماری جلوگیری کند. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) تزریق این واکسن را برای همه افراد 9 تا 26 سال توصیه کرده است؛ البته این مرکز توصیه می کند که همه زنان و مردان 26 تا 45 ساله ای که در گذشته این واکسن را تزریق کردند، هم می توانند برای پیشگیری، دوباره آن را تزریق کنند.

در این مقاله از سایت دکتر چک، می خواهیم به بررسی سرطان دهانه رحم، علائم و راه های پیشگیری و درمان آن بپردازیم. لطفا با دقت تمام مقاله رو مطالعه بفرمایید…

علائم و نشانه های اولیه سرطان دهانه رحم

ممکن است بیمار در مراحل اولیه سرطان دهانه رحم علائم خاصی را تجربه نکند. به همین دلیل بهتر است زنان به طور منظم و دوره ای آزمایش پاپ اسمیر را انجام دهند.

هدف این آزمایش پیدا کردن سرطان نیست، بلکه مشخصی کردن تغییرات سلولی دهانه رحم است. اگر نتیجه این آزمایش، تغییرات در دهانه رحم را نشان داد، فرد می تواند برای تشخیص مطمئن تر و درمان سریع تر اقدام کند.

رایج ترین علائمی که یک فرد در صورت ابتلا به سرطان دهانه رحم تجربه می کند؛ عبارتند از:

• خونریزی در بین دوره های عادت ماهیانه؛
• خونریزی بعد از آمیزش جنسی؛
• خونریزی در زمان یائسگی؛
• درد و ناراحتی در زمان آمیزش جنسی؛
• ترشح موادی از واژن که بوی تند و بدی دارند؛
• ترشحات واژن که همراه با خون است؛
• درد در قسمت لگن.

البته این علائم می توانند به دلیل مشکلاتی، مانند عفونت و … هم اتفاق بیفتند. در هر صورت بعد از دیدن این علائم بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

مراحل سرطان دهانه رحم

فهمیدن اینکه سرطان در چه مرحله ای قرار دارد، بسیار حائز اهمیت است؛ چرا که به انتخاب درمان مناسب بیمار کمک می کند. در هر مرحله، ميزان پیشرفت سرطان و دسترسی به بافت های نزدیک یا دوردست مشخص می شود.

سرطان رحم 5 مرحله دارد و از مرحله 0 تا 4 مشخص می شود.

مرحله 0

در این مرحله، سلولهای غیر طبیعی در داخل دهانه رحم وجود دارند. این سلول های غیر طبیعی ممکن است به سرطان تبدیل شده و در بافت نرمال اطراف گسترش یابند؛ اما هنوز سرطانی نشده اند.

مرحله 1

در این مرحله سلول های سرطانی فقط در دهانه رحم دیده می شوند.

این مرحله براساس اندازه تومور و بیشترین محدوده ای که سلول های سرطانی به آنجا حمله کرده اند، به مراحل IA و IB تقسیم می شود:

مرحله IA: مرحله IA براساس محدوده حمله سلول های سرطانی به مراحل IA1 و IA2 تقسیم می شود:

•  مرحله IA1: با استفاده از میکروسکوپ، تعداد بسیار کمی سلول های سرطانی را در دهانه رحم دیده می شوند. در این مرحله محدوده تهاجم سلول های سرطانی حدودا 3 میلی متر یا کمتر است.
•  مرحله IA2:  با استفاده از میکروسکوپ تعداد بسیار کمی سلول های سرطانی را در دهانه رحم می توان دید و محدوده تومور بیشتر از 3 میلی متر و کمتر از 5 میلی متر است.

مرحله IB: مرحله IB براساس محدوده حمله سلول های سرطانی و اندازه تومور به مراحل IB1، IB2 و IB3 تقسیم می شود.

•  مرحله IB1: اندازه تومور 2 سانتی متر یا کوچکتر و محدوده حمله سلول های سرطانی بیش از 5 میلی متر است.
•  مرحله IB2: تومور بزرگتر از 2 سانتی متر و کوچکتر از 4 سانتی متر است.
• در مرحله IB3: تومور بزرگتر از 4 سانتی متر است.

مرحله 2

در این مرحله سرطان تا قسمت دو سوم بالایی واژن یا بافت اطراف رحم پیشروی کرده است.

مرحله دوم براساس میزان پیشروی سرطان، به مراحل IIA و IIB تقسیم می شود:

• مرحله IIA: در این مرحله سرطان به قسمت دو سوم بالایی واژن رسیده است؛ اما هنوز به بافت های اطراف رحم سرایت نکرده است. این مرحله بر اساس اندازه تومور به 2 مرحله تقسیم می شود:
  مرحله IIA1: اندازه تومور 4 سانتی متر یا کوچکتر است.
  مرحله IIA2: اندازه تومور بزرگتر از 4 سانتی متر است.
• مرحله IIB: در این مرحله سرطان از دهانه رحم فراتر رفته و به بافت های اطراف رحم حمله کرده است.

مرحله 3

در این مرحله تومور سرطانی می تواند در نقاط مختلفی باشد: یا به قسمت یک سوم پایینی واژن رسیده، به اطراف لگن گسترش یافته، باعث ایجاد مشکلات کلیوی شده و یا وارد غدد لنفاوی شده است.

مرحله سوم سرطان دهانه رحم براساس اینکه این سرطان کدام نقاط را درگیر کرده  IIIB ,IIIA و IIIC تقسیم می شود.

• مرحله IIIA: در این مرحله سرطان به قسمت یک سوم پایینی واژن رسیده است؛ اما هنوز در اعضای ناحیه لگن دیده نمی شود.
• مرحله IIIB: در این مرحله سرطان در لگن پیشروی کرده است یا به اندازه کافی بزرگ شده است تا بتواند یک یا هر دو میزنای مثانه را مسدود کند یا باعث بزرگتر شدن یک یا هر دو کلیه یا از کار انداختن آن ها شود.
• مرحله IIIC: این مرحله براساس پیشرفت سرطان در غدد لنفاوی به مراحل IIIC1 و IIIC2 تقسیم می شود.
  مرحله IIIC1: سلول های سرطانی در غدد لنفاوی لگن قرار دارند.
  مرحله IIIC2: سرطان در غدد لنفاوی شکم و در نزدیکی آئورت دیده می شود.

مرحله 4

در این مرحله سلول های سرطانی فراتر از لگن، مثانه یا رکتوم پیش‌روی کرده یا در اعضای دور تر بدن، مانند: استخوان،مغز و… دیده می شوند.

این مرحله بر اساس قسمت هایی که سلول های سرطانی به آنجا حمله کرده اند، به مراحل IVA و IVB تقسیم می شود:

• مرحله IVA: سلول های سرطانی تا اندامهای مجاور رحم، مانند: مثانه یا رکتوم (راست روده) پیشروی کرده اند.
• مرحله IVB: سرطان به سایر نقاط بدن، مانند: کبد، ریه ها، استخوان ها یا غدد لنفاوی دوردست حمله کرده است.

اگر علائم سرطان دهانه رحم را داشته اید اما پزشکتان تشخیص داد که در حال حاضر مبتلا به سرطان نیستید، بهتر است هر چند وقت، یکبار آزمایشات غربالگری را انجام دهید. هر چه زودتر سرطان تشخیص داده شود، شانس درمان و بهبودی کامل بیشتر می‌شود.

علت ابتلا به سرطان دهانه رحم

سرطان در نتیجه رشد و تقسیم غیرعادی سلولهای بدن اتفاق می افتد. بیشتر سلولهای بدن ما طول عمر مشخصی دارند و بعد از مرگشان، بدن سلول های جدیدی تولید می کند. طول عمر و عملکرد سلول های سرطانی مانند سلول های سالم نیست.

دو مشکل اصلی سلول های سرطانی این است که:

• از بین نمی روند و حیاتشان ادامه دارد؛
• تا جای ممکن به رشد و تقسیمشان ادامه می دهند.

این دو مشکل باعث وسعت محدوده سلول های سرطانی و تشکیل تومور می شود. دانشمندان هنوز علت سرطانی شدن سلول‌ها را کشف نکردند.

عواملی وجود دارند که می توانند خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش دهند. این عوامل عبارتند از:

• HPV: این بیماری با ویروس پاپیلومای انسانی به وجود می آید و معمولا از طریق آمیزش جنسی منتقل می شود. بیش از 100 نوع ویروس HPV مختلف وجود دارد که حداقل 13 مورد از آنها می توانند باعث ایجاد سرطان در دهانه رحم شوند.
• داشتن شرکای جنسی زیاد یا زیاد بودن دفعات آمیزش جنسی: زنانی که تعداد زیادی شریک جنسی دارند، با احتمال زیادی در مواجه با خطر ابتلا به HPV هستند. معمولا ابتلا به انواع HPV که باعث ایجاد سرطان دهانه رحم می شود، از طریق تماس جنسی به وجود می‌آید. این بیماری خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش می دهد.
• استعمال دخانیات: استعمال دخانیات خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم و انواع سرطان ها را افزایش می دهد.
• ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن: مبتلایان به HIV یا ایدز که سیستم ایمنی ضعیفی دارند و افرادی که عمل پیوند عضو را انجام داده اند و باید داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی را مصرف کنند، با احتمال بیشتری در معرض خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم قرار دارند.
• مصرف قرص های ضد بارداری: استفاده طولانی مدت از برخی قرص های ضد بارداری، می تواند خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را کمی بیشتر کند.
• بیماریهای مقاربتی (STD): بیماری های مقاربتی، مانند: کلامیدیا، سوزاک و سفلیس می توانند خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش دهند.
• وضعیت اقتصادی و اجتماعی: در مناطقی که مردم آن جا جزو اقشار کم درآمد هستند، آمار بیشتری در ابتلا به سرطان دهانه رحم وجود دارد.

درمان سرطان دهانه رحم

معمولا برای درمان سرطان دهانه رحم از روش هایی مانند: جراحی، پرتودرمانی، شیمی درمانی یا ترکیبی از این روش ها استفاده می کنند.

اینکه پزشک چه درمانی را برای این سرطان مناسب بداند، به عواملی مانند: مرحله سرطان، سن و وضعیت سلامتی بیمار بستگی دارد.

اگر درمان سرطان دهانه رحم را در مراحل اولیه اش شروع کنند، شانس بهبودی و درمان کامل بسیار بالاست ؛ اما هر چه سرطان به مراحل آخرش نزدیک تر باشد، شانس موفقیت درمان پایین تر می آید.

گزینه های درمانی برای مراحل اولیه سرطان دهانه رحم

اگر تومور در دهانه رحم باقی مانده و در مراحل اولیه اش قرار داشته باشد، پزشکان می توانند با استفاده از جراحی آن را به طور کامل خارج کنند. اگر پزشک تشخیص دهد که سلول های سرطانی در بدن پخش شده اند، ممکن است پرتودرمانی را توصیه کند و بعد از عمل جراحی، از روش پرتو درمانی برای از بین بردن سلول های سرطانی باقی مانده در بدن استفاده کند.

انجام پرتودرمانی بعد از عمل جراحی می تواند خطر عود (بازگشت سرطان) را کمتر کند. در بعضی مواقع جراح قبل از عمل شیمی درمانی را توصیه می کند تا تومور را کوچکتر و برداشتنش را راحت تر کند؛ البته این روش درمانی در بین پزشکان خیلی رایج نیست.

روش های درمانی برای مراحل آخر سرطان دهانه رحم

معمولا اگر سلول های سرطانی از دهانه رحم خارج شده و به بافت های اطراف حمله کرده باشند، از روش جراحی استفاده نمی کنند.

به سرطانی که پیشرفت کرده باشد، سرطان تهاجمی می گویند؛ زیرا به قسمت های دیگر بدن حمله می کند. این نوع سرطان به درمان قوی تری نیاز دارد. معمولاً برای درمان سرطان تهاجمی دهانه رحم از روش پرتودرمانی یا ترکیبی از پرتودرمانی و شیمی درمانی استفاده می کنند.

اگر سرطان به مرحله آخرش رسیده باشد، پزشکان همراه با روش های درمانی، برای کاهش درد و بهبودی کیفیت زندگی بیمار، برای او مسکن و آرامبخش تجویز می کنند.

پرتو درمانی

پرتودرمانی که با نام های انکولوژی پرتو یا XRT شناخته می شود، روشی است که طی آن با استفاده از تاباندن پرتو های پر انرژی به بدن، سلول های سرطانی را نابود می‌کنند.

انجام پرتو درمانی بر روی ناحیه لگن ممکن است عوراضی در پی داشته باشد و برخی از این عوارض تا زمان پایان دوره پرتو درمانی، از بین نمی روند. این عوارض عبارتند از:

• اسهال؛
• حالت تهوع؛
• ناراحتی معده؛
• درد در مثانه؛
• تنگ شدن واژن؛
• عقب افتادن عادت ماهیانه؛
• یائسگی زودرس.

شیمی درمانی

در شیمی درمانی داروهای شیمیایی را از طریق تزریق وریدی وارد بدن می کنند تا این دارو ها سلول های سرطانی را شناسایی کرده و از بین ببرد. از این روش در درمان هر سرطانی می توانند استفاده کنند.

اگر به هر دلیلی پزشک نتواند برای برداشتن تومور از روش جراحی استفاده کند و یا سرطان در مراحل آخر (متاستاز) باشد، با استفاده از شیمی درمانی، سلول های سرطانی درون بدن بیمار را از بین می برند و تومور را کوچک تر می کنند.

عوارض جانبی شیمی درمانی به داروی خاصی که به بدن بیمار تزریق می کنند، بستگی دارد. رایج ترین عوارض شیمی درمانی عبارتند از:

• اسهال؛
• حالت تهوع؛
• ریزش مو؛
• خستگی و بی حالی؛
• ناباروری؛
• یائسگی زودرس.

کارآزمایی بالینی

برای بعضی افراد استفاده از روش کارآزمایی بالینی، بهترین گزینه درمانی محسوب می شود.

در این روش درمانی برخی دارو های جدیدی را که در مرحله آزمایشگاهی موفق بودند، بر روی بیماران آزمایش می کنند. این راه یکی از روش های تحقیق در زمینه درمان سرطان است و بر روی تمامی دارو ها انجام می شود. در کارآزمایی بالینی بی خطر بودن دارو، اثربخشی آن و تاثیر داروی جدید نسبت به درمان های قبلی بررسی می‌شود .

افرادی که در کارآزمایی بالینی شرکت می کنند، نقش مهمی در تحقیقات و پیدا کردن داروهای موثر دارند.

پیشگیری از ابتلا به سرطان دهانه رحم

بعضی اقدامات وجود دارند که با انجام آن ها می توانید خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را کمتر کنید. این اقدامات عبارتند از:

تزریق واکسن ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)

تحقیقات نشان داده است که بین سرطان دهانه رحم و ابتلا به برخی از انواع ویروس HPV رابطه مستقیمی وجود دارد. زنان با واکسیناسیون HPV می توانند خطر ابتلا به این سرطان را کاهش دهند.

داشتن رابطه جنسی ایمن

واکسن HPV که در حال حاضر در دسترس است، از بدن فقط در برابر دو نوع ویروس HPV محافظت می کند. ابتلا به بقیه انواع این ویروس می تواند باعث ابتلا به سرطان دهانه رحم شود. استفاده از کاندوم در زمان رابطه جنسی می تواند مانع ابتلا به عفونت HPV شود.

غربالگری دهانه رحم

پزشک می‌تواند با انجام غربالگری منظم دهانه رحم، در صورت وجود سرطان، آن را در مراحل اولیه و قبل از پیشرفت تشخیص دهد و درمان مناسبی در پیش بگیرد. در غربالگری تغییرات سلول های دهانه رحم مشخص می شود و پس از آن با آزمایش های دقیق تر میتوان نوع سرطان و مرحله آن را تشخیص داد.

داشتن شریک جنسی کمتر

هرچه فرد شریک های جنسی بیشتری داشته باشد، با احتمال بیشتری در مواجه با خطر ابتلا به HPV هستند . به همین دلیل برای کم کردن خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم باید از داشتن شریک های جنسی زیاد خودداری کرد.

به تأخیر انداختن اولین رابطه جنسی

هر چه سن زن در اولین رابطه جنسی کمتر باشد، خطر ابتلا به HPV در او بیشتر است، و هرچه زمان اولین رابطه جنسی او دیرتر و سن او بیشتر باشد، در خطر ابتلای کمتری قرار دارد.

ترک سیگار

زنانی که سیگار می کشند و مبتلا به HPV هستند، بیشتر از زنان غیر سیگاری در معرض خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم قرار دارند.

تشخیص سرطان دهانه رحم

هر چه این سرطان زودتر تشخیص داده شود، شانس موفقیت در درمان و بهبودی کامل آن بالاتر می رود.

پزشکان برای گروه های سنی مختلف، دوره های متفاوتی را در نظر گرفته اند:

زیر 21 سال: برای این گروه سنی انجام غربالگری را توصیه نمی کنند.

از 21 تا 29 سال: غربالگری سرطان دهانه رحم هر 3 سال، یکبار باید انجام شود.

از 30 تا 65 سال:  در این گروه افراد دوره های غربالگری بستگی به نوع غربالگری آن دارد. هر غربالگری دوره‌های مختلفی دارد:

• غربالگری سرطان دهانه رحم، هر 3 سال یک بار؛
• غربالگری برای تشخیص HPV، هر 5 سال یک‌بار؛
• غربالگری برای تشخیص HPV و سرطان دهانه رحم، هر 5 سال یک‌بار.

بیش از 65 سال: انجام مجدد غربالگری در این گروه سنی، به افرادی که در گذشته غربالگری را انجام داده اند و مشکلی نداشتند، توصیه نمی شود؛ اما افرادی که به هر دلیلی در معرض خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم قرار دارند، باید آن را انجام دهند.

افرادی که با روش هیسترکتومی دهانه رحمشان را برداشته اند، نیازی به انجام غربالگری ندارند؛ مگر اینکه در گذشته تومورهای پیش سرطانی داشته اند و یا به سرطان دهانه رحم مبتلا شده بودند.

مواردی که در بالا گفته شد توصیه های کلی درباره غربالگری سرطان دهانه رحم بود. ممکن است پزشکی تشخیص دهد که دوره های غربالگری برای یک فرد باید کوتاه تر و یا طولانی تر باشد.

آزمایش پاپ اسمیر دهانه رحم

انجمن سرطان اعلام کرده است که در سال 2019، سرطان دهانه رحم در بیش از 13000 نفر تشخیص داده شده و حدود 4000 زن در اثر این بیماری فوت شده اند. غربالگری منظم می تواند تا حد خیلی زیادی آمار مرگ و میر را کاهش دهد.

برخی از سلول های غیر طبیعی بدن بعد از مدتی می توانند تبدیل به سلول های سرطانی شوند. در غربالگری پزشک به دنبال سلول های غیر طبیعی در دهانه رحم است. اگر این سلول های غیر طبیعی در همان مراحل اولیه تشخیص داده شده و درمان مناسبی برایشان در نظر گرفته شود، شانس بهبودی و درمان بیمار بیشتر می شود.

آزمایش HPV DNA

در این آزمایش سلول های دهانه رحم را در آزمایشگاه بررسی می کنند تا متوجه شوند که فرد مبتلا به ویروس HPV که انواع آن در ابتلا به سرطان دهانه رحم نقش دارند، سرطانی شده است یا خیر. با استفاده از این آزمایش، قبل از سرطانی شدن سلول های دهانه رحم، انواع خطرناک ویروس HPV شناسایی می شوند.

ممکن است پزشک بخواهد بعد از بروز نشانه هایی از سرطان در دهانه رحم، روش های دیگری را برای مطمئن شدن از وجود سرطان توصیه کند.

این روش ها عبارتند از:

کولپوسکوپی: در این روش با استفاده از دستگاه های اسپکولوم و کولپوسکوپ که دارای یک میکروسکوپ برای بزرگنمایی هستند، سلول های دهانه واژن را بررسی می کنند.

معاینه همراه با بی حسی (EUA): در این روش پس از بیهوشی عمومی، پزشک با دقت بیشتری می تواند واژن و دهانه رحم را بررسی کند.

بیوپسی: بعد از بیهوشی عمومی و مشاهده بافت مشکوک در دهانه رحم، پزشک قسمت کوچکی از بافت را بر می‌دارد و برای بررسی به آزمایشگاه می‌فرستد.

بیوپسی مخروطی: در این روش پزشک یک نمونه کوچک و مخروطی شکل از بافت غیر طبیعی دهانه رحم را برمی دارد. در بسیاری مواقع نمونه مخروطی شکل، وجود سرطان در دهانه رحم را دقیق تر تشخیص می‌دهد.

LLETZ  (جراحی برداشتن بافت با استفاده از حلقه الکتریکی): در این روش با استفاده از حرارت زیادی که از یک حلقه الکتریکی تولید می شود، نمونه ای از بافت غیرطبیعی را بر می دارند. پس از آن این بافت را برای بررسی به آزمایشگاه می فرستند.

آزمایش خون: اگر پس از شمارش سلول های خونی در آزمایشگاه، تعداد آن ها بیشتر از حد معمول تشخیص داده شد، ممکن است کبد یا کلیه فرد مشکل داشته باشند. بعد از متاستاز شدن سرطان، می توان از طریق آزمایش خون مشکل در قسمت های دیگر بدن را شناسایی کرد.

سی تی اسکن: سی تی اسکن یکی از روش های تصویر برداری است که تومور های بدن را به خوبی نشان می دهد. پزشک قبل از انجام سی تی اسکن ماده ای به نام باریم را در خون تزریق می‌کند تا بافت های غیر عادی بدن در تصاویر بهتر نشان داده شوند.

MRI: این شیوه انواع مختلفی دارد و انواع خاصی از آن می توانند  سرطان دهانه رحم را در مراحل اولیه اش مشخص کنند.

سونوگرافی لگن: در این روش با استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا، از ناحیه لگن تصویربرداری می کنند و می توان همزمان بر روی مانیتور، بافت ها و اعضای داخلی بدن را مشاهده کرد.

امید به زندگی در مبتلایان به سرطان دهانه رحم

معمولا برای سرطان چشم انداز های 5 ساله در نظر می گیرند و طبق آمار مشخص می کنند که با توجه به مرحله سرطانی که فرد در حال حاضر در آن قرار دارد، شانس زنده ماندن چه قدر و وضعیت بهبودی اش چگونه است.

مرحله 1: اگر سرطان در اوایل مرحله 1 تشخیص داده شود، احتمال زنده ماندن بیمار حداقل تا 5 سال آینده 93 درصد و اگر در اواخر مرحله 1 سرطان تشخیص داده شود، شانس بهبودی و زنده ماندنش 80 درصد است.

مرحله 2: اگر سرطان در اوایل مرحله 2 تشخیص داده شود، احتمال زنده ماندن بیمار حداقل تا 5 سال آینده 63 درصد و اگر در اواخر مرحله 2 سرطان تشخیص داده شود، شانس بهبودی و زنده ماندنش به 58 درصد می رسد.

مرحله 3: در این مرحله، شانس بهبودی و زنده ماندن در اوایل مرحله 35 درصد و در اواخر آن 32 درصد است.

مرحله 4: اگر فردی در مرحله 4، این بیماری را تشخیص دهد و درمان را شروع کند، 15 تا 16 درصد احتمال بهبودی و زنده ماندن در 5 سال آینده را دارد.

این آمار ها مقدار متوسط زنده ماندن بعضی از افراد هستند و شامل همه نمی‌شود. موارد زیادی وجود دارد که طی آن فردی در مرحله 4 درمان را شروع کرده و به بهبودی کامل رسیده است. از عوامل مهم در موفقت آمیز بودن درمان، اهمیت دادن و متعهد بودن به آن است.

مطالب مرتبط را حتما مطالعه کنید :

سرطان خون – علائم و نشانه های خاموش آن و راه های جدید درمان

مهمترین نشانه سرطان ریه و راه های پیشگیری و درمان سریع

سرطان سینه چیست و چه علائمی دارد؟ راه های پیشگیری و درمان سرطان پستان

منابع : Cancer.gov   ,  medicalnewstoday