بسیاری از مردم بعد از این که مشخص می شود به سرطان مبتلا شده اند، دوره شیمی درمانی را شروع می کنند. همان طور که این روش برای خود فرد مضر است، برای اعضای خانواده و اطرافیان او هم خطراتی را به دنبال دارد که در این مقاله از سایت دکتر چک با عنوان ” عوارض شیمی درمانی برای اطرافیان ” به صورت کامل به این مورد اشاره می کنیم.

شیمی درمانی نوعی دارو است که سلول های سرطانی را نابود کرده و مانع تکثیر آن ها می شود. بیماران، یا داروها را به صورت درون وریدی دریافت می کنند یا از طریق دهان و این دوره چندین ماه زمان می برد. پزشکان تنها در صورتی به بیمار توصیه می کنند که شیمی درمانی را انجام دهد که احتمال خطر گسترش سرطان به بافت های مجاور وجود داشته باشد یا این که سلول های سرطانی به بدن حمله کرده باشند.

آیا شیمی درمانی در خانه برای اعضای خانواده خطرناک است؟

بیماران مبتلا به سرطان به روش های مختلفی تحت درمان قرار می گیرند. اگر دارو از طریق لوله، تزریق یا در قالب قرص و کپسول به بیمار داده شود، ممکن است پزشک اجازه انجام شیمی درمان در خانه را به او بدهد.

بیماری سرطان مسری نیست اما داروهای شیمی درمان قوی هستند و ممکن است برای اطرافیان بیمار خطرناک باشند.

معمولا داروهای شیمی درمانی بین 48 ساعت تا 72 ساعت پس از مصرف در بدن باقی می مانند.

با وجود این که اطرافیان بیمار مبتلا به سرطان با خود دارو در تماس نیستند، اما دارو در مایعات بدن بیمار مثل ادرار، استفراغ و عرق وجود دارند.

سازمان انجمن سرطان به افرادی که نزدیک بیماری هستند و شیمی درمانی در خانه انجام می شود، توصیه می کند به این نکات توجه داشته باشند:

  • در صورت امکان، بیمار از یک سرویس بهداشتی مجزا استفاده کرده یا در هنگام دفع ادرار بنشیند تا مایعات به اطراف پخش نشوند.
  • لباس و ملحفه تشک بیمار باید با آب ولرم و مواد شوینده شسته شود اما نه با دست.
  • لباس هایی که به مایعات بدن بیمار آغشته شده اند، باید جدا از دیگر لباس های بیمار شسته شوند.
  • دست های بیمار باید با آب ولرم و صابون شسته شده و سپس با حوله خشک شود.
  • اگر بیمار استفراغ کرد، محیط اطراف او باید به طور منظم با آب ولرم و صابون شسته شود، سیفون سرویس بهداشتی دو بار کشیده شود و دست ها به خوبی شسته شوند.

انجام شیمی درمانی در اطراف کودکان و نوجوانان

شیمی درمانی ریسک بسیار کمی برای کودکان و نوجوانان دارد چرا که با مایعات بدن بیمار یا داروهای او تماسی ندارند. اما در هر صورت توصیه می شود که موارد احتیاط در این زمینه رعایت شود.

ارتباطات

کودکان و نوجوانان خیلی زود متوجه تغییرات احساسی و عدم ثبات در اطراف خودشان می شوند. توصیه می شود که پدر و مادرها در هنگام صحبت درباره سرطان با فرزندان کوچک خود به این نکات توجه داشته باشند:

  • به آرامی با کودک تان صحبت کنید.
  • درباره اتفاقی که افتاده است خیلی راحت با آن ها صحبت کنید.
  • به نحوی که متناسب با سن آن ها هست، صحبت کنید.

نکاتی که اعضای خانواده باید مد نظر قرار دهند

شیمی درمانی باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن می شود و از همین رو، خطر ابتلا به عفونت زیاد می شود. اعضای خانواده یا خانه با انجام چندین کار ساده می توانند خطر گسترش عفونت را کم کنند. اقداماتی که می توانند انجام دهند، عبارت است از:

  • دست های خود را به طور منظم با آب ولرم و صابون بشویند.
  • وقتی که به آب و صابون دسترسی ندارند، از محلول ضد عفونی کننده استفاده کنند.
  • دست های خود را بعد از سرویس بهداشتی، دست زدن به حیوانات خانگی یا بیرون گذاشتن زباله بشویند.
  • وسایل شخصی خودشان مثل ژیلت، حوله حمام یا وسایلی که با دهان در تماس هستند را با دیگران به اشتراک نگذارند.
  • دمای بدن خود را اندازه گیری کنند.

اگر فرد هر کدام از این علائم عفونت را در خود مشاهده کرد، باید به مراکز درمانی مراجعه کند:

  • تب یا لرز؛
  • سرفه یا تنگی نفس که به تازگی ایجاد شده است؛
  • تغییر رنگ یا ورم کردن قسمتی از پوست؛
  • گلو درد؛
  • احساس درد جدید در قسمت شکم.

عوارض شیمی درمانی برای بیمار

عوارض جانبی که بیمار در دوره شیمی درمانی تجربه می کند، به دارو یا ترکیبی از داروهای مصرفی بستگی دارد. عوارض جانبی هر دارو متفاوت است. شایع ترین عوارض جانبی شیمی درمانی عبارت اند از:

  • خستگی مفرط؛
  • ریزش موها (بعضی از روش های شیمی درمانی باعث ریزش مو می شوند؛ اما نه همه آن ها)؛
  • سردرد، درد ماهیچه ها، درد شکمی و درد ناشی از آسیب دیدن دستگاه عصبی؛
  • درد زبان و گلو (شیمی درمانی به سلول های درون گلو و دهن آسیب می رساند که معمولا این درد بین پنج تا 14 روز پس از درمان شروع می شود)؛
  • اسهال؛
  • یبوست (علاوه بر دوره شیمی درمانی، تعدادی از داروهای مصرفی در این دوره هم باعث یبوست می شوند)؛
  • حالت تهوع و استفراغ (شیمی درمانی و داروهای مصرفی و همین طور دوز آن ها باعث حالت تهوع و استفراغ می شود)؛
  • ابتلا به اختلال های خونی (معمولا بعد از پایان دوره شیمی درمانی تعداد سلول های خونی به حالت نرمال برمی گردد اما در طول دوره درمان، تعداد کم سلول ها باعث بروز مشکل می شود)؛
  • تحت تاثیر قرار گرفتن سیستم عصبی (احساس سوزش، سوزن سوزن شدن، ضعیف یا بی حس شدن دست ها، پاها یا هر دو، از دست دادن تعادل، سفت شدن گردن، بروز مشکل در بینایی، شنویی یا راه رفتن)؛
  • ایجاد تغییراتی در شیوه تفکر و حافظه؛
  • ایجاد مشکلاتی برای سیستم تولید مثل و جنسی (شیمی درمانی بر روی قدرت باروری و احساس خستگی و ناراحتی بعد از دوره هم بر روی تمایل جنسی تاثیر می گذارد)
  • از دست دادن اشتها (امکان از دست دادن قدرت و حجم ماهیچه ها در دوره شیمی درمانی هم وجود دارد)
  • به وجود آمدن مشکلاتی برای قلب (بعضی از روش های شیمی درمانی بر روی قلب تاثیر می گذارند و پزشک با استفاده از روش هایی مثل اکوکاردیوگرام تعیین می کند که آیا پس از تمام شدن دوره شیمی درمانی، قلب به مشکل خواهد خورد یا نه).

مروری بر عوارض شیمی درمانی برای اطرافیان

شیمی درمانی یک روش درمان سرطان است که ممکن است بیمار بتواند این دوره درمانی را در خانه خود هم طی کند.

داروهای شیمی درمانی بسیار قدرتمند هستند و بنابراین افرادی که در معرض خطر این داروها هستند، باید به نکات گفته شده دقت داشته باشند.