هر چیزی که باید راجع به اسهال بدانید – علت ، پیشگیری و درمان اسهال

اسهال چیست؟

روده های فرد سالم منقبض می شوند و به رد کردن مدفوع کمک می کنند اما در زمان اسهال این روده ها محکم می شوند و عبور مدفوع را سخت می کنند و در این حالت راست روده بیش از توان خود مدفوع ذخیره می کند. در اغلب اوقات مقدار زیادی گاز همراه با اسهال خارج می شود. این گازها باعث می شوند که مدفوع بیشتری خارج شود.

منظور از اسهال، حرکات روده ای مایعی است که ثبات بیشتری دارد، یا بیشتر شدن تعداد یا ظرفیت حرکات روده است. سازمان بهداشت جهانی (WHO) در این باره تعریف کامل تری ارائه می کند؛ دفع مدفوع های آبکی برای بیش از سه بار در روز.

اینفوگرافیک اسهال

در زمان اسهال به طور تقریبی 75 درصد از مدفوع تان از آب تشکیل شده است. 25 درصد دیگر شامل:

• کربوهیدرات های گوارش نیافته؛
• فیبر؛
• پروتئین؛
• سلول های چربی؛
• موکوس؛
• تراوش روده ای.

مدفوع انسان در طول لوله گوارش حرکت می کند و آب و الکترولیت ها را به خود جذب می کند. طول روده زیاد است و به طور نرمال مواد آبی اضافه را جذب می کند.

زمانی که فرد اسهال می گیرد سرعت فعالیت های سیستم گوارش بیشتر می شود. با وجود این که طول روده زیاد است اما نمی تواند مواد آبی زیاد یا بیش از حد معمول را جذب کند و در زمان گوارش غذا هم کربوهبدرات به این ترکیب تراوش می شود.

علت اسهال

اسهال خود نشانه ابتلا به دیگر بیماری ها است و در چند شرایط اتفاق می افتد. اصلی ترین دلایل اسهال عبارت اند از:

• عفونت با عامل باکتری و ویروس: یک سری از باکتری ها وجود دارند که باعث ایجاد عفونت در بدن می شوند. از جمله این باکتری ها می توان به سالمونلا و ای کولی اشاره کرد. اصلی ترین منبع عفونت های باکتریایی، خوردن غذا و مواد آبی آلوده است.

تعدادی از ویروس ها در ابتلا به عفونت دخالت دارند. این ویروس ها که از آن ها با نام کلی “آنفولانزا معده” نام برده می شود شامل روتو ویروس، نورو ویروس و به طور کلی دیگر ویروس هایی است که در بیماری گاستروانتریتیس (نوعی بیماری که در اثر تورم معده و دستگاه گوارش فرد درد بسیاری می کشد) دخالت دارند، می شوند.

درباره اسهال صبحگاهی بیشتر بخوانید…

این دسته از ویروس ها در بروز اسهال نقش جدی دارند.

این دسته از ویروس ها به بدن هر فردی وارد می شوند اما بیشتر کودکان دبستانی را در معرض حملات خود قرار می دهند. میزان انتشار این ویروس ها در بیمارستان ها، خانه های پرستاری و کشتی های تفریحی بیشتر از بقیه مکان ها است.

• عفونت انگلی: زمانی که سیستم ایمنی بدن فرد تضعیف شود دیگر نمی تواند به خوبی در برابر انگل هایی مانند ویاردیا لامبلیا و کریپتوسپوردیوم، که در بروز اسهال نقش دارند، دفاع کند. راه انتقال عفونت های انگلی مشابه با عفونت های ویروسی و باکتریایی است و با ارتباط مستقیم یا غیر مستقیم میان مدفوع انسان و حیوانات با دهان به فرد دیگر منتقل می شود.

این دسته از انگل ها در آب های آلوده، شهرهای بازی آبی، و خوراکی ها به وفور یافت می شود. متداول ترین منبع انتقال این انگل ها در مراکز بهداشتی درمانی است؛ زمانی که مراقبان بیمار پس از تماس با وسایل بیمارستان به خوبی دست های خودشان را نشویند، این انگل منتقل می شودبیماری های روده: یکی از نرمال ترین مشکلاتی که افرادی با بیماری های تورم روده (IBD)، بیماری کورون، کولیت همراه با زخم و بیماری سلیاک (در این نوع از بیماری انسان نمی تواند به درستی غذاهایی که حاوی گلوتن هستند را گوارش کند) با آن مواجه می شوند، اسهال است.

• مصرف دارو: یکی از عوارض جانبی بسیاری از داروهای موجود در بازار اسهال است. اصلی ترین داروهایی که با ورود به بدن باعث اسهال می شوند شامل قرص های آنتی بیوتیک، داروهای مخصوص درمان ترش معده و رفلاکس اسید معده، و داروهای شیمی درمانی، می باشد.
• قبول نکردن غذا یا آلرژی: تعدادی از مردم به بعضی از غذاها آلرژی دارند و به محض این که آن غذا وارد معده شان می شود، آلرژی می گیرند و اسهال اتفاق می افتد. مثلا بعضی از بیماران به وجود لاکتوس در محصولات لبنی حساسیت دارند.
• عامل سرطان: زمانی که فرد به سرطان روده و معده مبتلا می شود به کرات با اسهال مواجه می شود.

درمان اسهال

برای درمان اسهال های خفیف نیازی به استفاده از داروهای درمانی نیست. اما در شرایطی که اسهال وخیم یا مزمن باشد پزشک سعی می کند تا نوع اسهال را تشخیص دهد و دلایل پنهان بروز این شرایط را شناسایی کند تا پس از این بتواند اسهال را درمان کند.

از دست دادن آب: از دست دادن آب بدن یکی از اصلی ترین دلایل بروز اسهال است که در انواع اسهال مشابه است:

• با خوردن مایعات اضافه به راحتی می توانید این آب از دست رفته را جبران کنید. در موارد شدید اسهال خود بدن سعی می کند تا از رگ های وریدی آب مورد نیاز خود را به دست آورد. از دست رفتن آب بدن در بزرگسالان و کودکان شایع تر است.
• راهکارهای دهانی جذب آب یا نمک (ORS) مربوط به آب حاوی نمک و گلوکز می شود. این آب توسط سلول های موجود در روده جذب می شود تا آب و الکترولیک از دست رفته در هنگام ادرار را جبران کند. در کشورهای در حال توسعه هزینه این کار بسیار اندک است. سازمان بهداشت جهانی (WHO) اعلام کرده است که روش درمانی ORS بسیار مطمئن است و می تواند بیش از 90 درصد از اسهال های خفیف را درمان کند.
• محصولات زبانی متعددی برای جذب آب وجود دارد؛ که از این میان می توان به اورالیت و ری هیدرالیت اشاره کرد که خرید آن برای عموم آزاد است. برای کم کردن شدت و مدت اسهال برای کودکان استفاده از مکمل های حاوی زینک توصیه می شود. بسیاری از این محصولات را می توانید از طریق بازارهای اینترنتی خریداری کنید.

داروهای ضداسهال: داروهای ضداسهال متعددی وجود دارد که خرید آن برای عموم آزاد است. تعدادی از این داروها شامل:

• لوپراماید، و ایمودیوم، نوعی داروهای ضدجنبدگی است که میزان تولید ادرار را کم می کند. مردم می توانند این داروها را از داروخانه ها یا به صورت آنلاین خریداری کنند.
• بیسموس سابسالیسایلیت، به طور مثال داروی پپتو بیسمول، نوعی داروی ضداسهال است که میزان خروج ادرار ناشی از اسهال در بزرگسالان و کودکان را کاهش می دهد. بهتر است که مسافران هم از این دارو استفاده کنند. می توان این دارو را به صورت آنلاین یا از داروخانه ها تهیه کرد.

نگرانی هایی درمورد استفاده از این داروها وجود دارد؛ داروهای ضد اسهال باعث می شوند تا خروج عوامل باکتری زا از طریق ادرار کاهش پیدا کند و در این صورت خطر ابتلا به انواع عفونت ها بیشتر می شود.

قرص های آنتی بیوتیک: از قرص های آنتی بیوتیک تنها برای درمان عفونت های باکتریایی ناشی از اسهال استفاده می شود. درصورتی که علت اسهال به مصرف سایر داروها مربوط شود، پزشک داروی دیگری را تجویز می کند.

رژیم غذایی: متخصصان تغذیه در مرکز مراقبت درمانی استنفورد اصول تغذیه ای متعددی را به این افراد توصیه می کنند. از جمله این اطلاعات می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سعی کنید آب میوه های طبیعی بدون شکر بخورید.
• پس از هر بار ادرار سعی کنید تا با خوردن یک لیوان آب یا هر نوشیدنی آبی دیگر این آب از دست رفته را جبران کنید.
• خورد آب در وسط غذا ممنوع است.
• مواد غذایی و نوشیدنی های حاوی پتاسیم را به مقدار زیاد بخورید. بهتر است در این مدت آب میوه های رقیق، سیب زمینی بدون پوست و موز بخورید.
• در این دوران باید توجه داشته باشید که رژیم غذایی تان حاوی مقدار زیادی سدیم باشد. آبگوشت، انواع سوپ ها، نوشیدنی های ورزشی، و کلوچه های نمکی بخورید.
• خوراکی های حاوی فیبرهای حل شدنی، مانند موز برنج و آرد جو دوسر، را به مقدار زیاد بخورید زیرا این خوراکی ها در کم کردن ادرار موثر هستند.
• مصرف غذاهای سرخ شدنی، شیرین و خامه ای را کم تر کنید؛ چرا که این غذاها منجر به بیشتر شدن ادرار می شوند.

خوردن نوشیدنی و مواد غذایی اشاره شده در قسمت بعد به بدتر کردن وضعیت اسهال منجر می شود:

• آدامس های بی مزه، نعنا، گیلاس های شیرین، و آلو بخار.
• نوشیدنی و مواد دارویی حاوی کافئین .
• خوراکی هایی که حاوی مثدار زیادی فروکتوز هستند؛ مانند آب میوه، گریپ فروت، عسل، مغز، خرما، انجیر، آلو بخار.
• مواد لبنی که حاوی لاکتوز هستند.
• منیزیم.

احتمال بروز اسهال در چه افرادی بیشتر است؟

بسیار طبیعی است که هر فردی اسهال بگیرد. طبق تحقیقات مشخص شده است که بیش از 99 میلیون از شهروندان آمریکا هر ساله با اسهال سروکار دارند. افرادی که در معرض اسهال هستند شامل:

• بزرگسال و کودکانی که بیشتر با مدفوع خود در ارتباط باشند. مخصوصا کودکانی که باید مدام پوشک شان عوض شود.
• مردمی که به کشورهای در حال توسعه سفر می کنند.
• افرادی که داروهای مشخصی، مانند قرص های آنتی بیوتیک و داروهای مخصوص سوزش معده، مصرف می کنند.

نشانه های اسهال

ممکن اسهال نشانه های دیگری هم داشته باشد.

این نشانه ها شامل:

• درد در ناحیه شکم؛
• گرفتگی عضلات شکم؛
• نفخ معده؛
• تشنگی بیش از حد؛
• کم شدن وزن ؛
• تب

اسهال خود نشانه ای بیماری های دیگر است که این بیماری ها ممکن است جدی باشند.

نشانه های دیگر اسهال شامل:

• وجود خون یا چرک در ادرا؛
• تهوع ؛
• از دست دادن آب بدن.

عواقب اسهال

اسهال دو عواقب جدی دارد که شامل:

• از دست دادن آب در هنگام اسهال مزمن یا حاد.
• بد جذبی در هنگام اسهال مزمن.

بروز اسهال خود نشانه ای از بیماری های پنهان دیگر هم می تواند باشد. باید هر چه سریع تر اسهال درمان شود تا بیماری های احتمالی دیگر شناخته شود و برای درمان آن ها اقدام شود.

انواع آزمایشات و تشخیص اسهال

زمانی که به پزشک مراجعه کنید او درباره نشانه هایی که مشاهده کرده اید، داروهایی که در حال حاضر مصرف می کنید، سابقه بیماری و سایر شرایط پزشکی سئوال می پرسد.

درصورتی که برای مشکل از دست دادن آب بدن فکری نشود، به مشکلی اساسی تبدیل خواهد شد.

آزمایش های اسهال

در شرایطی که اسهال از حالت خفیف گذشته باشد و به مرحله مزمن و شدید رسیده باشد، فرد باید آزمایش ادرار دهد. اهمیت انجام آزمایش ادرار در نوجوانان و بزرگسالان دو چندان است.

درصورتی که بیمار شرایط زیر را تجربه کند، آزمایش ادرار کفایت نمی کند و وی باید آزمایشات دیگری را انجام دهد. این شرایط شامل:

• مشاهده نشانه های تب یا از دست رفتن آب بدن؛
• وجود خون یا چرک در ادرار؛
• دردهای شدید؛
• پایین بودن فشار خون؛
• ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن؛
• به تازگی به مناطق خارج از اتحادیه اروپا، شمال آمریکا، استرالیا، و نیوزیلند سفر کرده باشید؛
• به تازگی در بیمارستان بستری بوده اید یا داروهای آنتی بیوتیک را مصرف کنید؛
• بیشتر از یک هفته است که اسهال دارید.

آزمایش های دیگری که در این زمینه انجام می شود شامل:

• شمارش مواد خونی: بیشتر شدن تعداد پلاکت های خون یا کم خونی که احتمال تورم را مشخص می کند؛
• آزمایش عملکرد کبد: در این نوع آزمایش تعداد آلبونیوم های خون محاسبه می شود.
• تست عدم جذب: در این نوع آزمایش مقدار جذب کلسیم، ویتامین B12 و فولات تعیین می شود. البته تعداد سلول های آهن و عملکرد تیروئید هم در این آزمایش مشخص می شود.
• آزمایش آنتی بادی ها: بیماری سلیاک از طریق آزمایش آنتی بادی ها مشخص می شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

به طور طبیعی اسهال پس از چند روز و بدون نیاز به مصرف دارو برطرف می شود. اما در شرایطی که با نشانه های زیر روبرو شدید باید سریعا به مراکز درمانی مراجعه کنید:

• اسهال در کودکان بیش از 24 ساعت و در بزرگسالان بیش از 2 روز ادامه داشته باشد؛
• با نشانه های از دست دادن آب، مانند تشنگی، خشکی دهان، کم شدن ادرار یا سر گیجه مواجه شوید؛
• خون یا چرک در ادرارتان وجود داشته باشد. یا این که ادرارتان به رنگ سیاه درآمده باشد.
• تب کردن بزرگسالان و بیشتر شدن دمای بدن از 101.5 درجه فارن هاید (یا 38.6 درجه سانتی گراد) یا بیشتر. بیشتر شدن دمای بدن کودکان از 100.4 درجه فارن هاید (یا 38 درجه سانتی گراد) یا بیشتر.
• دردهای مقعدی یا شکمی شدید.
• بروز اسهال در شب.

پیشگیری و نکته های بهداشت فردی

در کشورهای توسعه یافته میزان ابتلا به اسهال کمتر شده است اما در کشورهای درحال توسعه به دلیل کیفیت نامناسب آب و ضعیف بودن خدمات عمومی، اسهال تعداد بیشتری را درگیر می کند.

با توجه به اصول زیر می توان به کم کردن میزان ابتلا به اسهال کم کرد:

• مصرف آب و مواد خوراکی سالم؛
• سیستم های تخلیه فاضلاب؛
• رعایت نکات بهداشتی؛ مثلا باید بعد از تماس با ادرار کودک، قبل از آماده کردن غذا و بعد از خوردن غذا حتما دستان خودتان را با آب و صابون بشویید؛
• خوردن شیر مادر برای حداقل 6 ماه؛
• به دست آوردن اطلاعات درباره نحوه گسترش عفونت.
• هرگز ار محصولات لبنی که پاستوریزه نیستند استفاده نکنید زیرا خطر بروز اسهال را بیشتر می کنند.
• سعی کنید برای مدت 1 یا 2 غذاهای ساده بخورید. خوراکی های دارای نشاسته مانند جو دوسر، برنج، سیب زمینی، و سوپ هایی که از شیر درست نشده اند، غذایی مناسب برای این دوران هستند.

در مورد بیماری های زیر اطلاعات جامعی به دست آورید :

درباره بیماری زالی چه می دانید؟ علائم، مشکلات، دلایل و درمان زالی

بیماری زونا چیست؟ علت بیماری، نشانه ها ، و راه های درمان قطعی زونا

جزئیات کامل سرطان پروستات – علائم ، تشخیص و راه های درمان

منبع : medicalnewstoday