آکادمی پوست آمریکا (AAD) اعلام کرده است که هشتاد میلیون نفر در آمریکا دچار ریزش موی موروثی (آلوپسی) هستند. ریزش 50 تا 100 تار مو در طول یک شبانهروز، طبیعی است و در مقابل صد هزار تار مویی که روی سرتان قرار دارد، مقدار ناچیزی به شمار می رود. این بیماری ممکن است در ریزش موی سر یا تمام بدن تاثیر بگذارد. اگرچه آلوپسی در افراد بالغ شایعتر است، میتواند در کودکان نیز رخ دهد. در این مقاله با ما همراه باشید تا مهمترین علت ریزش مو را بشناسید و در درمان آنها بکوشید.
شمردن مقدار موهای ریختهشده در طول یک روز معین، غیرممکن است. اگر بعد از شستن موهایتان داخل وان حمام متوجه ریزش مقدار زیادی از مویتان شدید یا توده بزرگی از مو را روی برس مشاهده کردید، ممکن است دچار ریزش موی غیرطبیعی یا نازک شدن مو و طاسی شده باشید.
موی جدید به طور معمول جایگزین موی قبلی میشود؛ ولی این موضوع همیشه اتفاق نمیافتد. ریزش مو ممکن است به تدریج طی سالها یا به صورت ناگهانی اتفاق بیافتد. همچنین ریزش مو میتواند موقت یا دائم باشد.
اگر ریزش موهایتان غیر معمول است، بهتر است موضوع را با پزشک در میان بگذارید. پزشکان میتوانند علت اصلی ریزش مو را تشخیص و برنامههای درمانی مناسبی پیشنهاد دهند.
مهمترین علت ریزش مو چیست ؟
در ابتدا، پزشک یا درماتولوژیست ( متخصص امراض پوستی) سعی می کنند که علت اصلی ریزش مو را تشخیص دهد. شایعترین علت ریزش مو در مردان و زنان، طاسی موروثی است.
اگر طاسی در خانواده شما سابقه دارد، احتمالا ریزش مویتان از این نوع است. برخی از هورمونهای جنسی خاص ممکن است ریزش موی موروثی ایجاد کند و شروع آن از اوایل بلوغ باشد.
ریزش مو در برخی موارد، پس از توقفی ساده در چرخه رشد مو اتفاق میافتد. بیماریهای حاد، عملهای جراحی، یا ضربههای روحی باعث ریزش مو می شود. بااینحال، معمولا موهایتان بدون نیاز به درمان خاصی، دوباره رشد خواهد کرد.
در شرایط زیر ممکن است تغییرات هورمونی باعث ریزش موی موقت شود:
- بارداری؛
- زایمان؛
- توقف استفاده از قرصهای ضد بارداری؛
- یائسگی.
بیماریهایی که میتواند باعث ریزش مو شود؛ عبارت است از:
- بیماری تیروئید؛
- آلوپسی آرهآتا (بیماری خودایمنی که به فولیکولهای مو حمله میکند)؛
- عفونتهای پوست سر، مانند: عفونت قارچی.
از جمله مهمترین علت ریزش مو بیماریهاییست که باعث ایجاد جای زخم میشود؛ مانند: خزه پوستی (Lichen planus) و برخی انواع سل پوستی (Lupus).
علاوه بر این، ریزش مو ممکن است با استفاده از داروهای بعضی بیماریها رخ بدهد؛ مانند:
- سرطان؛
- فشار خون بالا؛
- آرتروز؛
- افسردگی؛
- مشکلات قلبی.
شوکهای جسمی و روحی ممکن است باعث ریزش زیاد مو شود. به عنوان مثال:
- فوت بستگان؛
- کاهش شدید وزن؛
- تب بالا.
افراد مبتلا به اختلال موکنی (Trichotillomania)، عادت دارند که موهایشان را معمولا از سر، ابرو و مژه ها بیرون بکشند.
مدل موهایی که با بیش از اندازه کشیدن مو است ، به فولیکول مو فشار می آورد و در نتیجه باعث ریزش موی کششی می شود. همچنین رژیمهای غذایی فاقد پروتئین، آهن و بقیه مواد مغذی نیز ممکن است منجر به نازکی مو شود.
ریزش مو چگونه تشخیص داده میشود؟
ریزش موی مداوم، معمولا نشانه مشکل سلامتی سابقهدار است. پزشک یا درماتولوژیست با معاینه جسمانی یا بررسی سابقه سلامتی، علت ریزش مو را مشخص می کند. در برخی موارد، تغییراتی ساده در رژیم غذایی میتواند مفید باشد. پزشک همچنین ممکن است داروهای بیمار را تغییر دهد.
اگر درماتولوژیست به بیماری پوستی یا خودایمنی مشکوک است، ممکن است از پوست سر بافتبرداری کند.
این عمل شامل برداشتن دقیق بخش کوچکی از پوست برای تستهای آزمایشگاهی است. لازم است به یاد داشته باشید که رشد مو فرایندی پیچیده دارد؛ لذا تشخیص علت اصلی ریزش مو ممکن است زمانبر باشد.
درمان ریزش مو
دارو
داروها احتمالا اولین روش برای درمان ریزش مو هستند. داروهای بدون نسخه، عمدتا از کرمهای موضعی و ژلهایی که به طور مستقیم به پوست سر زده میشود، تشکیل شده است. متداولترین داروها، شامل مادهای به نام ماینوکسیدیل (Minoxidil) است.
طبق توصیههای آکادمی پوست آمریکا، پزشک میتواند از ماینوکسیدیل در کنار دیگر درمانهای ریزش مو، استفاده کند. از عوارض جانبی ماینوکسیدیل میتوان از سوزش پوست سر و رشد مو در نواحی مجاور، مانند: پیشانی و صورت نام برد.
از عوارض جانبی نادر فیناستراید، میتوان به کاهش میل جنسی و اختلال در عملکرد جنسی اشاره کرد. کلینیک Mayo گزارش داده است که ممکن است بین استفاده از فیناستراید و سرطان پروستات پیشرفته، ارتباط وجود داشته باشد.
پزشک ممکن است کورتیکواستروئیدهایی (استروئیدهایی که در بخش قشری غده فوق کلیوی ساخته میشود) مانند: پردنیزولون (Prednisone) تجویز کند. افراد دارای آلوپسی آرهآتا میتوانند از این دارو برای کاهش التهاب استفاده کنند. کورتیکواستروئیدها، کار هورمونهای فوق کلیوی را تقلید میکنند.
مقدار زیاد کورتیکواستروئید در بدن، منجر به کاهش التهاب و تضعیف سیستم ایمنی میشود.
داروهای نسخهای نیز ممکن است ریزش مو را درمان کنند. پزشک از فیناستراید (Finasteride) برای درمان طاسی در مردان استفاده می کند. برای کم کردن ریزش مو، این دارو باید به صورت روزانه استفاده شود. برخی مردان هنگام استفاده از فیناستراید، موهایشان دوباره رشد می کند.
بهتر است عوارض جانبی این داروها به دقت کنترل شود. عوارض جانبی احتمالی، شامل موارد زیر است:
- آب سیاه (Glaucoma)، مجموعهای از بیماریهای چشمی که ممکن است منجر به آسیبدیدگی عصب بینایی و از دست رفتن بینایی شود؛
- احتباس آب در بدن و ورم پایین پا؛
- فشار خون بالا؛
- آب مروارید؛
- قند خون بالا.
همچنین شواهدی وجود دارد که استفاده از کورتیکواستروئید، میتواند باعث بیماریهای زیر شود:
- عفونتها؛
- کاهش کلسیم در استخوانها که باعث پوکی استخوان شود؛
- نازکی و کبودی پوست؛
- گلودرد؛
- کوفتگی.
روشهای پزشکی
بعضی اوقات، دارو برای جلوگیری از ریزش مو کافی نیست و از روشهای جراحی برای درمان طاسی استفاده میشود.
جراحی کاشت مو
در روش جراحی کاشت مو قطعات ریز پوست همراه با تعداد اندکی مو، به بخشهای طاس پوست سر انتقال می دهند.
این روش برای درمان افرادی که طاسی موروثی دارند، موثر است؛ زیرا این افراد معمولا در بالای سرشان دچار ریزش مو میشوند. به دلیل اینکه این نوع ریزش مو ادامهدار است، در طی زمان به جراحیهای متعدد نیاز خواهد داشت.
برداشتن پوست سر
در روش برداشتن پوست سر، جراح قسمتی از پوست سر که فاقد مو است را برمیدارد، آنگاه آن ناحیه را با بخشی از پوست سر که مو دارد، پر میکند.
انبساط بافت نیز میتواند نقاط طاس را بپوشاند. برای این کار، به دو جراحی نیاز است. در جراحی اول، یک منبسطکننده بافت در زیر قسمتی از پوست سر که دارای مو و نزدیک به ناحیه طاس است، قرار داده میشود. پس از چند هفته، منبسطکننده قسمتی از پوست سر که مو دارد را گسترش میدهد.
در جراحی دوم، منبسطکننده از زیر پوست سر برداشته میشود و ناحیه انبساطیافته از پوست سر مودار، روی ناحیه طاس کشیده میشود.
این روشهای جراحی برای درمان طاسی معمولا پرهزینه است و خطراتی به همراه دارد؛ از جمله:
- رشد موی ناهمگون؛
- خونریزی؛
- زخمهای گسترده؛
- عفونت.
همچنین پیوند ممکن است پس بزند و جراحی نیازمند تکرار باشد.
چگونه میتوان از ریزش مو پیشگیری کرد؟
یکی از مهمترین علت ریزش مو ، رعایت نکردن موارد خاص نگهداری از مو می باشد .برای جلوگیری از ریزش بیشتر مو میتوان چندین کار انجام داد. موهایتان را به مدلهای بافت، دم اسبی یا شینیون که فشار زیادی به مو وارد میکند، درست نکنید؛ زیرا این مدلها در طول زمان به فولیکولهای موی شما آسیب دائمی میرسانند. سعی کنید که موهای خود را نکشید، نپیچانید و مالش ندهید! از رژیم غذایی متعادل که شامل مقادیر کافی پروتئین و آهن است، پیروی کنید.
اگر در حال حاضر موهایتان میریزد، از شامپوی ملایم کودک برای شستن موهایتان استفاده کنید. موهای خود را یک روز در میان بشویید؛ مگر اینکه موهایتان خیلی چرب باشد که در آن صورت نیازمند شست و شوی هرروزه است. همیشه موهایتان را با ضربههای آرام حوله خشک نموده و از محکم مالش دادن آن خودداری کنید!
محصولات و ابزارهای حالتدهنده نیز از علل متداول ریزش موست. از جمله محصولات یا ابزارهایی که بر ریزش مو تاثیر می گذارد، میتوان موارد زیر را نام برد:
اگر تصمیم دارید که از ابزار حرارتی برای حالت دادن به موی خود استفاده کنید، فقط در زمانی که مویتان خشک است این کار را انجام دهید و از کمترین دمای قابل تنظیم استفاده کنید.
- سشوار؛
- برسهای حرارتی؛
- اتو مو؛
- رنگ مو؛
- مواد سفیدکننده؛
- فرکننده دائم مو؛
- نرمکننده مو.