بدون شک ناباروری تاثیرات خیلی زیاد و قابل توجهی بر فرد می گذارد، از رابطه وی با خانواده و دوستانش گرفته تا ایجاد مشکلات مالی، تحت تاثیر قرار گرفتن رابطه میان زن و شوهر و رابطه جنسی میان آن ها.
اگر خیلی خلاصه بخواهیم بگوییم، نازایی باعث بروز استرس و مشکلات روحی روانی می شود.
مطالعات نشان می دهند که سطح اضطراب و افسردگی میان خانم های نازا برابر با خانم های مبتلا به سرطان، بیماری قلبی و ایدز است. در بسیاری از جوامع به این مسئله توجه نمی شود که ناباروری یک مشکل است و مردم خیلی راحت زن و شوهرها را سرزنش می کنند.
در این مقاله از سایت دکتر چک به بررسی این رابطه می پردازیم.
ناباروری چیست؟
ناباروری در اصل به ناتوانی در حفظ جنین، انجام زایمان یا به دنیا آوردن طبیعی جنین بعد از یک سال تلاش گفته می شود. خوشبختانه امروزه راه های موثر زیادی برای افزایش شانس بارداری وجود دارد.
آشکارترین نشانه نازایی، باردار نشدن است. البته یک سری نشانه دیگر هم دارد، مثل بر هم خوردن چرخه عادت ماهانه.
از نشانه های نازایی در یک سری از آقایان نیز می توان به ایجاد مشکلات هورمونی، مثل مشکلات مربوط به رشد مو یا عملکرد جنسی اشاره کرد.
آیا استرس باعث ناباروری می شود؟
با این که در ظاهر به نظر نمی رسد استرس و مشکلات روحی روانی نقشی در ناباروری داشته باشند اما در اصل استرس در قدرت باروری خانم اختلال ایجاد می کند.
به عنوان مثال، خانم هایی که میزان آنزیم آلفا-آمیلاز در بزاق شان بیشتر از حد طبیعی است (این آنزیم از نشانه های استرس است)، مدت زمان بارداری آن ها در مقایسه با خانم هایی که میزان این آنزیم در بدن شان طبیعی است، تا 29 درصد بیشتر می شود.
جالب است بدانید بدن به اندازه ای باهوش است که می داند دوره هایی که استرس دارید، زمان خوبی برای بچه دار شدن نیست. در عین حال، خانم هایی که استرس بیشتری دارند، معمولا هم کمتر رابطه جنسی برقرار می کنند. حتی احتمال سیگار کشیدن، مصرف مشروبات الکلی یا کافئین – رفتارهایی که وضعیت را بدتر می کنند – هم در آن ها خیلی بیشتر است.
امروزه این امر کاملا مشخص شده است که هورمون های استرس مثل کورتیزول باعث اختلال در مبادله سیگنال ها بین مغز و تخمدان ها می شوند و به واسطه آن هم تخمک گذاری دیرتر انجام می شود.
مطالعات نشان داده اند خانم هایی که در گذشته افسرده بوده اند، دو برابر بیشتر از خانم های دیگر دچار نازایی می شوند. حتی اضطراب مدت زمان لازم برای بارداری را هم بیشتر می کند.
در مطالعه ای دیگر نیز مشخص شد اگر خانم دچار استرس باشد، نرخ موفقیت آمیز بودن بارداری کمتر می شود.
چگونه می توانیم با استرس ناشی از ناباروری مقابله کنیم؟
با به کار بردن این راهکارها می توانید با استرس ناشی از نازایی مقابله کنید:
یادگیری
اطلاعات خودتان درباره واکنش های بدن و روح نسبت به نازایی را افزایش دهید. با خانم های دیگری که در همین شرایط قرار دارند صحبت کنید. این بیماری را به خوبی شناخته و به دنبال راهکار برای درمان آن باشید.
برقراری ارتباطات
درباره احساسات و نیازها با همسر خود صحبت کنید. متوجه تغییر رفتار و احساسات او می شوید و نباید واکنش منفی نسبت به این تغییر نشان دهید. درباره تفاوت هایتان با هم صحبت کرده و به دنبال دعوا نباشید.
بعد از این که مشخص شد نازا هستید، نباید روابط خود را با اعضای خانواده و دوستان قطع کنید زیرا در این صورت، ممکن است منزوی شوید. این را هم در نظر داشته باشید که می توانید بدون این که به جزییات این مسئله اشاره کنید، درباره وضعیت خود صحبت کرده و بگویید که چگونه می توانند از شما حمایت کنند.
استفاده از تکنیک های رسیدن به آرامش
به طور کلی، بدن انسان دو واکنش نشان می دهد: واکنش جنگ یا گریز و یا آرامش.
زمانی که احساس خطر می کنید، بدن واکنش جنگ یا گریز را انتخاب می کند. به عبارت دیگر، زمانی که استرس و اضطراب به سراغ تان می آید هم بدن همین واکنش را از خودش نشان می دهد.
زمانی که مشکلی وجود ندارد هم بدن با آرامش از خود واکنش نشان می دهد. با کمک تکنیک های رسیدن به آرامش مثل آرام کردن ماهیچه ها، نفس عمیق کشیدن، مدیتیشن و تجسم کردن نیز می توانید واکنش جنگ یا گریز را با آرامش جایگزین کنید.
با به کارگیری این تکنیک ها می توانید با تمام استرس های ناشی از هر مشکلی، از جمله استرس مربوط به نازایی، خیلی راحت مقابله کنید.
توجه کردن به سلامتی
حتما هر سال چک آپ دهید. غذاهای سالم بخورید، به طور منظم ورزش کرده، به اندازه کافی بخوابید و زمانی را برای تجدید روحیه در نظر بگیرید.
وقتی که استرس می گیرید، معمولا دوست دارید غذاهای شیرین و فراوری شده بخورید. اما احتمال بارداری در خانم هایی که از رژیم غذایی سبک مدیترانه ای تبعیت می کنند، بیشتر از خانم هایی است که غذاهای چرب و فراوری شده مصرف می کنند.
رژیم غذایی مدیترانه ای سرشار از حبوبات، اسیدهای چرب امگا 3، ماهی و سویا است.
حواس تان به وزن تان باشد
یکی از دلایل استرس، تمایل به غذا خوردن به خاطر احساس ناراحتی و استرس است. افزایش وزن یا چاقی مفرط یک عامل بازدارنده جدی در بارداری یا تداوم بارداری محسوب می شود.
در تعداد زیادی از مطالعات به این مسئله اشاره شده است که خانم هایی که دچار چاقی مفرط هستند، تا سه برابر بیشتر از خانم های دیگر در آبستنی به مشکل برمی خورند.
مقابله با استرس جنسی
زن و شوهرهایی که به بیماری نازایی مبتلا هستند، استرس جنسی خیلی زیادی دارند و علت آن هم این است که بعد از پی بردن به بیماری خود، تصور می کنند رابطه جنسی یک جور اجبار یا وظیفه است.
راهکارهای مختلفی پیش روی زوجین برای مقابله با این وضعیت وجود دارد، مثلا می توانند مدتی بدن سازی را کنار بگذارند و بین کار و رابطه جنسی از سر لذت تمایز قائل شوند.
آیا کنترل استرس شانس بارداری را بیشتر می کند؟
اگر بخواهیم خیلی خلاصه بگوییم، بله، با کنترل استرس می توان قدرت باروری را افزایش داد. البته هنوز مطالعات زیادی درباره تاثیر مدیریت استرس بر نرخ و آمار باروری تحقیقات انجام نشده است.
اکثر مطالعات صورت گرفته نشان از رابطه ای مثبت میان این دو فاکتور دارند. برنامه هایی که درباره ذهن و جسم برگزار می شوند نیز می توانند نرخ باروری در خانم ها را بیشتر کنند.
55 درصد از خانم هایی که در این برنامه ها شرکت می کنند، در آینده قدرت باروری خود را به دست می آورند. در این برنامه ها به تکنیک های رسیدن به آرامش و کنترل استرس اشاره می شود، درباره مهارت های مقابله صحبت شده و به نوعی حکم یک گروه حمایتی را دارند.
دیگر چه فاکتورهای خطرناکی برای نازایی وجود دارد؟
فاکتورهای خطرناک در نازایی میان خانم ها و آقایان یکسان هستند و شامل موارد زیر می شوند:
سن
همزمان با بالا رفتن سن، به ویژه در دهه 30 از زندگی، قدرت باروری در خانم ها کمتر می شود و بعد از سن 37 سالگی هم احتمال بارداری تقریبا نصف می شود.
نازایی در خانم هایی که سن شان بیشتر است، به خاطر کم شدن تعداد و کیفیت تخمک ها است که تاثیری مستقیم بر بارداری دارد.
قدرت باروری در آقایان نیز بعد از سن 40 سالگی کم می شود.
مصرف تنباکو
اگر زن یا مرد تنباکو یا ماری جوآنا مصرف کنند، احتمال باردار شدن خیلی کم می شود. این ترکیبات حتی اثرگذاری روش های درمانی را هم تحت الشعاع قرار می دهند. خانم هایی که سیگار می کشند، بیشتر از خانم های دیگر سقط جنین را تجربه می کنند.
سیگار کشیدن خطر اختلال در نعوظ و کم شدن تعداد اسپرم در آقایان را در بر دارد.
مصرف مشروبات الکلی
خانم های باردار در دوران بارداری یا آبستنی اصلا نباید مشروبات الکلی مصرف کنند زیرا این مشروبات تاثیر مستقیم در ناباروری دارند.
در رابطه با آقایان هم باید بگوییم که مصرف زیادی مشروبات الکلی مساوی با کاهش تعداد و تحرکات اسپرم ها همراه است.
اضافه وزن
سبک زندگی ساکن و اضافه وزن در میان خانم ها قدرت باروری آن ها را تحت تاثیر قرار می دهد. در رابطه با آقایان نیز اضافه وزن تاثیر مستقیم بر تعداد اسپرم ها دارد.
لاغرتر از حد معمول بودن
یک دسته دیگر از خانم هایی که خطر نازایی آن ها را تهدید می کند، آن هایی هستند که اختلالات غذایی دارند مثل بی اشتهایی عصبی یا بیماری بولیمیا. خانم هایی که از رژیم های غذایی با میزان کالری خیلی پایین یا محدود تبعیت می کنند هم در خطر هستند.
مشکلات ورزشی
ورزش نکردن خطر چاقی مفرط را بیشتر می کند، چاقی مفرط هم به نوبه خود خطر نازایی را افزایش می دهد.
گاهی اوقات علت نازایی در خانم هایی که اضافه وزن ندارند، انجام ورزش های شدید برای مدت طولانی است.
