کیست‌های نابوتین (Nabothian Cysts)، برآمدگی‌هایی خوش‌خیم و مملو از مایعی لزج و شفاف به رنگ زرد روشن یا کهربایی در دهانه رحم است. در بدن افراد ممکن است بیشتر از یک کیست نابوتین وجود داشته باشد.
این کیست‌ها ممکن است در بانوان بعد از زایمان یا یائسگی به وجود آید. چنین پدیده‌ای طبیعی بوده و عوارضی از خود نشان نمی‌دهد. همچنین وجود این کیست‌ها لزوما به معنای ابتلا به سرطان دهانه رحم نیست. پزشکان ممکن است از کیست نابوتین با عناوین دیگری از جمله کیست فولیکولی یا کیست احتباسی مخاطی نام ببرند.
علل و عوامل ایجاد کیست‌های نابوتین
غدد نابوتین در دهانه رحم عمل ترشح مخاط را انجام می‌دهد. اگر سلول‌های پوستی دهانه رحم این غدد را بپوشاند، ممکن است عمل ترشح مخاط توسط غدد را با اختلال مواجه کند. زمانی که مخاط در غدد مسدود‌شده انباشته می‌شود، برآمدگی همواری را به نام کیست نابوتین ایجاد می‌کند. شکل‌گیری و رشد بافت‌های پوستی می‌تواند کیست‌ها را به وجود آورد. به همین دلیل، زخم یا عفونت دهانه رحم یکی از عوامل اصلی ایجاد کیست‌های نابوتین است.
کیست نابوتین و حاملگی
این کیست‌ها معمولا در دوران اوج باروری افراد، بعد از زایمان یا در دوره یائسگی ظاهر می‌شود. با این حال، کیست‌های نابوتین در زنانی که زایمان داشته‌اند متداول‌تر است؛ زیرا بعد از زایمان، بافت‌های تازه‌ای در دهانه رحم رشد می‌کند که ممکن است غدد نابوتینی که روی سطح دهانه رحم قرار دارد را مسدود کند و باعث ایجاد کیست شود. در یکی از تازه‌ترین مطالعات، وجود کیست بزرگ نابوتین در کانال زایمان زنی باردار گزارش شده بود که پزشکان با برداشتن آن، وضع حملی بی‌خطر را برای او مهیا ساختند.
علائم کیست نابوتین
کیست‌های نابوتین کوچک معمولا نشانه‌ای از خود بروز نمی‌دهد؛ اما کیست‌های بزرگ می‌تواند باعث علائم ذیل شود:
- درد در ناحیه لگن
- احساس سنگینی یا پرشدگی واژن
- پریودهای نامنظم
تشخیص
پزشکان می‌توانند وجود کیست نابوتین را در حین معاینه لگن یا حاملگی تشخیص داده و در صورت تایید، ممکن است به منظور بررسی دقیقتر، آزمایش کولپوسکوپی (معاینه واژن و دهانه رحم) انجام دهند. بدین وسیله مشخص می‌شود که آیا برآمدگی‌های موجود، کیست نابوتین است یا برآمدگی‌های دیگری است که در دهانه رحم شکل گرفته است. پزشکان همچنین ممکن است برای بررسی دقیقتر، از سونوگرافی، ام.آر.آی یا سی.تی.اسکن بهره گیرند.
اگر برآمدگی وجود داشته باشد، از بافت آن نمونه‌برداری انجام می‌گیرد تا اطمینان حاصل شود که کیست نابوتین است. کیست‌های نابوتین ممکن است مانند تومورهای بدخیم باشد که در مواردی نادر نشان‌دهنده سرطان دهانه رحم است.
افرادی که دارای تومورهای بدخیم هستند، ممکن است علائم ذیل را تجربه کنند:
- گرفتگی دردناک عضلات هنگام قاعدگی
- قاعدگی طولانی‌تر یا شدیدتر نسبت به حالت معمول
- خون‌ریزی حین رابطه جنسی یا بعد از آن
- ترشحات رقیق واژن
اگر پزشک از خوش‌خیم نبودن برآمدگی موجود در دهانه رحم مطمئن نباشد، می‌تواند با انجام عمل جراحی آن را بردارد. از‌این‌رو، معاینه همیشگی دهانه رحم برای بررسی موارد غیرمعمول از اهمیت بالایی برخوردار است.
معالجه و درمان کیست های دهانه رحم
قطر کیست‌های نابوتین می‌تواند از 2 تا 10 میلی‌متر متغیر باشد. کیست‌های کوچک نیازی به معالجه ندارد، زیرا معمولا بدون معالجه برطرف می‌شود. کیست‌های نابوتین بزرگ تا قطر 4 سانتی‌متر نیز می‌رسد. بنا‌به مطالعه‌ای که در سال 2011 انجام گرفت، افرادی که دارای کیست با قطر بزرگتر از 1 سانتی‌متر هستند باید به متخصصان بیماری‌های زنان مراجعه کنند. همچنین اگر کیست‌های بزرگ عارضه‌هایی را برای افراد به وجود آورده است، با عمل جراحی می‌توان آن ها را برطرف کرد.
پزشکان برای برداشتن کیست‌های نابوتین ممکن است یکی از روش‌های زیر را به کار گیرند:
- الکتروکوتر: با استفاده از یک پروب کوچک و جریان الکتریسیته، کیست سوزانده می‌شود.
- سرمادرمانی: از نیتروژن مایع برای منجمد کردن کیست استفاده می‌شود.
آیا امکان پاره شدن این کیست‌ها وجود دارد؟
کیست‌های نابوتین مملو از مخاط است و احتمال پاره شدن آنها وجود دارد. اگر چنین اتفاقی بیافتد، افراد متوجه خروج ترشحات و بوی غیرمعمول از واژن می‌شوند و در صورت ادامه یافتن چنین مواردی، باید برای تشخیص علت آن به پزشک مراجعه نمود.
عوارض
در بیشتر موارد، جایی برای نگرانی در رابطه با کیست‌های نابوتین وجود ندارد و اغلب افراد عارضه خاصی را مشاهده نمی‌کنند. با این حال، کیست‌های نابوتین با ابعاد بزرگ ممکن است دهانه رحم را مسدود و انجام معاینه توسط پزشک را با مشکل مواجه کند. همچنین وجود چندین کیست بزرگ می‌تواند به گشادی دهانه رحم منجر شود.
کیست‌های بزرگ در مواردی نادر ممکن است باعث افتادگی رحم شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که ارگان‌های لگنی مانند رحم، پایینتر از موقعیت عادی قرار می‌گیرد و باعث ایجاد ناراحتی و احساس کشیدگی عضلات در ناحیه لگن می‌شود. در چنین مواردی، افراد برای برداشتن کیست و درمان افتادگی رحم به سیستکتومی (جراحی برداشتن مثانه) نیاز خواهند داشت.
خلاصه
به طور معمول، کیست‌های نابوتین عوارضی ایجاد نمی‌کند و نیازی به معالجه ندارد. این کیست‌ها نسبتا شایع است و در بدن بسیاری از افراد وجود دارد. هر فردی که از این نوع کیست‌ها دارد باید تحت معاینه منظم دهانه رحم قرار گیرد تا از بزرگ نشدن آنها مطمئن شود. بزرگ شدن کیست‌ها ممکن است منجر به ایجاد عوارض گردد.
اگر کیست‌های نابوتین باعث ایجاد عوارضی ناخوشایند گردد یا معاینه دهانه رحم را با مشکل مواجه سازد، باید با عمل جراحی آنها را برداشت.
مطالب مرتبط را حتما مطالعه کنید :
عفونت واژن چیست؟ اصلی ترین علت، تشخیص زودهنگام و درمان سریع
سرطان سینه چیست و چه علائمی دارد؟ راه های پیشگیری و درمان سرطان پستان
سندرم پیش از قاعدگی – علائم، علت ها و روش های درمانی
