هیپرپلازی آندومتر باعث ضخیم شدن دیواره رحم می شود که در نتیجه آن، فرد خونریزی شدید یا غیرطبیعی را تجربه می کند. این عارضه خطر ابتلا به سرطان دیواره رحم و سرطان رحم را بیشتر می کند.
فرد قبل یا بعد از یائسگی با این وضعیت مواجه می شود. با روش پروژستین تراپی می توان علائم این بیماری را کم کرد. بخشی از رحم افرادی که در خطر ابتلا به سرطان قرار دارند، برداشته می شود.
در این مقاله از سایت دکتر چک می خواهیم به علائم، دلایل ابتلا، عواقب، انواع، پیشگیری و روش های درمان و به طور کلی هر چیزی که لازم است درباره هیپرپلازی آندومتر بدانید، صحبت کنیم.
هیپرپلازی آندومتر چیست؟
زمانی که سلول های غیرطبیعی در دیواره رحم رشد می کنند، گفته می شود فرد به هیپرپلازی آندومتر مبتلا شده است.
دیواره های رحم در هنگام تخمک گذاری و بارداری ضخیم شده و معمولا اگر فرد باردار نباشد، ریزش کرده و باعث خونریزی می شود که در قالب عادت ماهانه ظاهر می شود.
اما در مبتلایان به این عارضه، عدم تعادل میان هورمون ها جلوی خونریزی را می گیرد. زمانی که این اتفاق می افتد، دیواره رحم ضعیف تر شده و فاصله میان سلول ها خیلی کم می شود. در نتیجه این اتفاق، سلول ها حالت طبیعی خود را از دست می دهند.
هیپرپلازی آندومتر به چند نمونه تقسیم می شود؟
پزشکان بر اساس نوع تغییرات سلولی رخ داده در دیواره رحم، هیپرپلازی آندومتر را دسته بندی می کنند. بعضی از انواع هیپرپلازی آندومتر خطر ابتلا به بعضی از سرطان ها را حسابی می کنند.
هیپرپلازی آندومتر به این صورت دسته بندی می شود:
هیپرپلازی آندومتر ساده یا پیچیده (بدون آتیپیک)
در این نوع از هیپرپلازی آندومتر، سلول ها ظاهری کاملا طبیعی داشته و به نظر نمی رسد سرطانی باشند (منظور از بدون آتیپیک این است که به نظر نمی رسد سرطانی باشند).
این عارضه بدون نیاز به مصرف دارو برطرف می شود؛ البته ممکن است پزشک روش های هورمونی را هم پیشنهاد کند.
هیپرپلازی آندومتر ساده یا پیچیده (همراه با آتیپیک)
در صورتی که هیپرپلازی آندومتر از نوع آتیپیک باشد، به این معنا است که خطر ابتلا به سرطان بیشتر است. در صورتی که این وضعیت درمان نشود، خطر ابتلا به سرطان رحم یا دیواره رحم بیشتر می شود.
این بیماری چه علائمی دارد؟
افراد مبتلا به هیپرپلازی آندومتر این نشانه ها را مشاهده می کنند:
- خونریزی غیرطبیعی عادت ماهانه یا مشاهده خونریزی بین دو عادت ماهانه؛
- کوتاه شدن چرخه های تخمک گذاری (کمتر از 21 روز)؛
- خونریزی شدید در دوران عادت ماهانه؛
- خونریزی بعد از یائسگی؛
- فرد اصلا پریود نمی شود.
البته باید این را هم در نظر داشته باشید که افرادی که در حال ورود به دوران یائسگی هستند هم بسیاری از این علائم را تجربه می کنند. زمانی که خانم وارد این دوران می شود، یا اصلا پریود نشده یا حسابی خونریزی دارد.
در نظر داشته باشید که حتما باید با پزشک خود درباره علائمی که مشاهده می کنید صحبت کنید تا مشخص شود این علائم به دوران یائسگی مربوط می شوند یا رد پای این عارضه در میان است.
شایع ترین دلایل ابتلا به این عارضه چیست؟
زمانی فرد به این عارضه مبتلا می شود که تعادل میان هورمون های استروژن و پروژسترون برای مدت طولانی بر هم بخورد. این دو هورمون نقشی مهم در عملکرد رحم دارند.
زمانی که تعادل میان این هورمون ها از بین برود، سیستم رحم هم تحت تاثیر قرار می گیرد. همزمان با بالا رفتن پروژسترون و پایین آمدن استروژن فرد به هیپرپلازی آندومتر مبتلا می شود.
از بین رفتن تعادل میان این دو هورمون ممکن است به این دلایل باشد:
- درمان جایگزینی هورمون؛
- ابتلا به دیابت بارداری؛
- سندرم پلی کیستیک تخمدان؛
- مصرف داروی تاموکسیفن برای درمان سرطان پستان که باعث سرکوب شدن سیستم ایمنی بدن می شود؛
- چاقی مفرط؛
- عوامل ژنتیکی؛
- وجود تومور در تخمدان ها؛
- ابتلا به سندرم لینچ (این عارضه باعث رشد تومور در رحم و تخمدان ها می شود).
فاکتورهای خطرناک در هیپرپلازی آندومتر
خانم ها در دوران قبل از یائسگی یا دوران یائسگی بیشتر در معرض ابتلا به این عارضه قرار دارند. به ندرت پیش می آید خانم هایی که کمتر از 35 سال سن دارند به این وضعیت دچار شوند.
سایر فاکتورهای خطرناک هیپرپلازی آندومتر عبارت اند از:
- بعضی از روش های درمانی خاص سرطان (تاموکسیفن)؛
- ابتلا به دیابت؛
- تاخیر در شروع دوران یائسگی یا شروع عادت ماهانه از سنین پایین؛
- سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان تخمدان، رحم یا روده بزرگ؛
- ابتلا به بیماری کیسه صفرا؛
- هورمون تراپی صرفا با استروژن زمانی که فرد هنوز رحم دارد؛
- نداشتن سابقه بارداری؛
- چاقی مفرط؛
- سندرم پلی کیستیک تخمدان؛
- سیگار کشیدن؛
- بیماری تیروئید؛
- فرد تاکنون عادت ماهانه نشده باشد یا پریودی نامنظم باشد؛
- سرکوب شدن سیستم ایمنی بدن به خاطر ابتلا به بیماری های خودایمنی یا مصرف دارو.
هیپرپلازی آندومتر چه عواقبی دارد؟
در این بیماری دیواره رحم به مرور زمان ضخیم تر می شود. تنها عواقب ناشی از هیپرپلازی آندومتر بدون آتیپیک، پیشرفت آن به سرطان رحم است.
هر دو نوع هیپرپلازی باعث خونریزی سنگین و غیرطبیعی شده که در نهایت منجر به کم خونی شدید می شوند. زمانی هم که تعداد سلول های قرمز خونی سرشار از اکسیژن در بدن کم شود، به کم خونی مبتلا می شوید.
پیشگیری از هیپرپلازی آندومتر
با توجه به چندین نکته ساده می توانید خطر ابتلا به این عارضه را به صفر برسانید:
- در صورتی که استروژن مصرف می کنید، همزمان پروژسترون هم مصرف کنید.
- از روش های هورمونی جلوگیری از بارداری استفاده کنید تا چرخه قائدگی بر هم نریزد.
- وزن ایده آل خود را حفظ کنید.
- سیگار کشیدن را کنار بگذارید.
این عارضه چگونه درمان می شود؟
به طور کلی، بیمار با روش هورمون درمانی یا عمل جراحی درمان می شود.
روش درمان به این چند فاکتور بستگی دارد:
- سلول های سرطانی شکل گرفته اند یا نه.
- بیمار وارد دوران یائسگی شده است یا نه.
- برنامه ای برای بارداری در آینده دارید یا خیر.
- سابقه شخصی و خانوادگی در ابتلا به سرطان.
در صورتی که به هیپرپلازی آندومتر بدون آتیپیک مبتلا شوید، پزشک توصیه می کند صرفا علائم را زیر نظر داشته باشید. گاهی اوقات این علائم بدتر نشده و عارضه به خودی خود از بین می رود.
در غیر اینصورت، هیپرپلازی با این دو روش درمان می شود:
هورمون درمانی
پروژستین که نوع ساختگی پروژسترون است، در قالب دارو یا به صورت تزریقی در دسترس بوده و فرد با مصرف این داروها می تواند علائم را از بین ببرد.
هیسترکتومی
در صورتی که فرد به هیپرپلازی آندومتر آتیپیک مبتلا باشد، رحم برداشته شده تا خطر ابتلا به سرطان کم تر شود. این را هم باید به خاطر داشته باشید که فرد بعد از انجام هیسترکتومی دیگر نمی تواند باردار شود.
اگر وارد دوران یائسگی شده اید، برنامه ای برای بارداری ندارید یا خطر ابتلا به سرطان زیاد شده است، هیسترکتومی گزینه خوبی است.
آیا هیپرپلازی آندومتر باعث بروز درد می شود؟
بله، هیپرپلازی آندومتر باعث درد شکمی یا لگنی یا احساس درد در هنگام نزدیکی می شود. با این حال، متداول ترین نشانه این بیماری همان خونریزی غیرطبیعی است.
ابتلا به این عارضه تا چه اندازه شایع است؟
این عارضه در دسته بیماری های نادر قرار می گیرد. تقریبا از هر 100.000 نفر، حدود 133 نفر به آن مبتلا می شوند. بیشتر افرادی مبتلا می شوند که تازه وارد دوران یائسگی شده اند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
شایع ترین نشانه این بیماری، خونریزی شدید و غیرطبیعی از رحم است. اگر هر کدام از این موارد را تجربه کردید، بهتر است وقت دکتر بگیرید:
- عادت های ماهانه که از حد معمول سنگین تر بوده یا طولانی تر هستند.
- چرخه هر عادت ماهانه کمتر از 21 روز است.
- خونریزی بین دو عادت ماهانه.
- خونریزی بعد از یائسگی.
- ترشحات غیرطبیعی از واژن.
مروری بر هیپرپلازی آندومتر
هیپرپلازی آندومتر یک عارضه نادر بوده که در نتیجه آن دیواره رحم خیلی ضخیم شده و شکل سلول ها غیرطبیعی می شود.
معمولا این عارضه با هیسترکتومی درمان می شود اما در بعضی از موارد، با هورمون درمانی هم می توان عارضه را برطرف کرد. هیپرپلازی آندومتر آنتیپیک مستعد سرطانی شدن است؛ به این معنا که احتمال پیشرفت به سرطان رحم وجود دارد.
در صورتی که فرد خونریزی غیرطبیعی از رحم مشاهده کند، باید به دکتر خود اطلاع دهد.
