آیا ویتامین ها نقشی در دیر خوب شدن زخم میشود دارند؟ مواد مغذی و تغذیه نقشی قابل توجه در روند بهبود زخم بازی می کنند و امداد رسانی توسط مواد غذایی به عنوان بخشی اساسی در روند مدیریت زخم محسوب می شود. اگر وقتی که زخم شده اید، در قبل و در حین درمان میزان مواد مغذی در بدن تان کم باشد، مدت زیادی طول می کشد تا زخم خوب شود و احتمال آلوده شدن زخم بیشتر می شود.

با دکتر چک تا انتهای این مقاله همراه باشید…

خوب شدن زخم

خوب شدن زخم یک فرایند پیچیده است. به بیان ساده تر، در این روند باید بافت آسیب دیده با یک بافت جدید که توسط بدن ساخته می شود، جایگزین شده و به همین منظور، میزان انرژی دریافتی و یک سری از مواد مغذی از جمله پروتئین ها و ویتامین ها باید در بدن بیشتر شود. هنگامی که بدن می خواهد مواد مغذی لازم برای خوب شدن زخم را تامین کند، اقدام به آزاد سازی هورمون های استرس کرده و تغییراتی در روند سوخت و ساز خود ایجاد می کند تا مواد مغذی مورد نیاز جهت خوب شدن زخم را تهیه کند. این فرایند با نام فاز کاتابولیک شناخته می شود. در صورتی که فاز کاتابولیک طولانی شده و/ یا مواد مغذی به اندازه کافی به بدن نرسد، بدن وارد فاز سوء تغذیه پروتئین می شود.

زمانی بدن وارد فاز سوء تغذیه پروتئین می شود که پروتئین و انرژی هر دو به اندازه کافی در بدن وجود نداشته باشند. در نتیجه، در این شرایط بدن برای تامین انرژی خود باید پروتئین را به ذرات کوچک تبدیل کرده و ذخیره آمینواسیدهای لازم برای حفظ پروتئین ها و روند بهبود زخم را کاهش دهد. در این شرایط، حجم پروتئین ها کم می شود. گفته می شود که فاز سوء تغذیه پروتئین رابطه ای مستقیم با دیر خوب شدن زخم ها دارد.

در این مقاله از سایت دکتر چک به مواد معدنی و ویتامین هایی اشاره می کنیم که کم شدن میزان آن ها در بدن باعث دیر خوب شدن زخم می شود.

کمبود چه ویتامین هایی باعث دیر خوب شدن زخم میشود؟

در ادامه به بررسی ویتامین های می پردازیم که کم شدن میزان آن ها در بدن مساوی با دیر خوب شدن زخم است.

ویتامین C

کمبود ویتامین سی باعث دیر خوب شدن زخم میشود. از نقش ویتامین C در روند تولید کولاژن، پیوندهای عرضی و همین طور ساخت رگ های خونی جدید نمی توان چشم پوشی کرد. هنگامی که میزان ویتامین C به اندازه کافی در بدن وجود داشته باشد زخم زودتر خوب می شود. گفته شده است که اگر میزان این ویتامین در بدن کم شود، در روند بهبود زخم تداخل ایجاد شده و حتی خطر عفونت کردن زخم هم بیشتر می شود.

از جمله منابع سرشار از ویتامین C می توان به میوه ها و سبزیجات و علی الخصوص پرتقال، گریپ فروت، گوجه فرنگی، اسفناج، کلم بروکلی و کلم غنچه ای و سبزیجات برگ دار اشاره کرد. آب میوه ها همراه با ویتامین C افزوده یک منبع مناسب برای خوب شدن زخم محسوب می شوند اما معمولا میزان ویتامین C موجود در آن ها کم است.

ویتامین A

ویتامین A باعث افزایش عکس العمل های التهابی در زخم ها شده و از این رو، روند تولید کولاژن را تحریک می کند. هنگامی که میزان این ویتامین در بدن کم می شود، روند خوب شدن زخم ها طولانی شده و ممکن است فرد به عفونت مبتلا شود. استرس یا آسیب های قابل توجه باعث افزایش نیاز بدن به ویتامین A می شود.

هنوز مکانیسم دقیق ویتامین A در روند خوب شدن زخم مشخص نیست اما چیزی که مشخص است، نقش پررنگ این ویتامین در خوب شدن زخم ها است.

ویتامین A را به طور طبیعی و از طریق خوراکی هایی مثل شیر، پنیر، تخم مرغ، ماهی، سبزیجات سبز زنگ، پرتقال، میوه های قرمز رنگ و سبزیجات می توان دریافت کرد.

زینک

مقدار زینک موجود در بدن بسیار کم است اما در عین حال نقش خیلی مهمی در خوب شدن زخم ها بازی می کند.

زینک در روند تولید پروتئین و کولاژن در بدن، رشد بافت و خوب شدن زخم ها نقش دارد. هنگامی که میزان زینک در بدن کم می شود، زخم دیرتر خوب شده، سرعت تولید سلول های پوستی  و استحکام زخم کم می شود.

از جمله منابع سرشار از زینک می توان به گوشت قرمز، ماهی، صدف، محصولات حاوی شیر، ماکیان و تخم مرغ اشاره کرد.

آهن

آهن یک ماده معدنی مهم است که اکسیژن مورد نیاز برای محل زخم را فراهم می کند. در نتیجه، هنگامی که میزان این ماده معدنی در بدن کم می شود، روند خوب شدن زخم طولانی می شود. علاوه بر این، کم شدن میزان آهن در بدن با ایجاد اختلال در روند تولید کولاژن و استحکام زخم هم رابطه مستقیم دارد.

از جمله بهترین منابع طبیعی غنی از آهن می توان به گوشت قرمز، سیرابی، ماهی، تخم مرغ، نان سبوس دار، سبزیجات برگ دار تیره، میوه خشک شده، آجیل و خشکبار اشاره کرد.

مواد مغذی دیگری که کم شدن آن ها در بدن باعث دیر خوب شدن زخم میشود

علاوه بر ویتامین ها و مواد معدنی، یک سری از مواد دیگر در بدن هم در روند خوب شدن زخم نقش دارند.

ال آرژنین

ال آرژنین یک آمینواسید است که به خوب شدن زخم کمک می کند و در روند تولید پروتئین ساختاری برای خوب شدن زخم نقش دارد. با توجه به این که بدن در طول این دوره به میزان پروتئین بیشتری نیاز دارد، تقاضا برای آمینواسیدهای غیرضروری مثل ال آرژنین بیشتر می شود.

مصرف مکمل های غذایی حاوی این آمینواسید باعث افزایش روند سوخت و ساز پروتئین شده، روند از دست رفتن ماهیچه ها را کاهش داده و به تولید کولاژن کمک می کند.

چربی ها

چربی های تک اشباع نشده و چند اشباع نشده یک منبع سوخت مهم در طول دوره بهبود زخم به شمار می آیند. باید چربی در بدن به میزان کافی وجود داشته باشد تا بدن برای تولید انرژی به سوزاندن پروتئین ها روی نیاورد.

اسیدهای چرب بخشی مهم در غشاء سلول هستند و پس از صدمه دیدن، بدن به میزان بیشتری از این مواد نیاز دارد.

گوشت، محصولات لبنی پرچرب مثل شیر، پنیر، کره، بستنی، ماست، خامه و روغن از منابع سرشار از چربی های لازم برای خوب شدن زخم هستند.

انرژی

بدن انسان انرژی مورد نیاز خود را از طریق کربوهیدرات ها و چربی ها تامین می کند. برای تولید کولاژن در روند بهبود زخم به انرژی نیاز است. در این مدت باید غذاهایی مصرف شود که میزان انرژی بالایی دارند.

پروتئین

برای حفظ و ترمیم بافت بدن به پروتئین نیاز است. هنگامی که میزان پروتئین در بدن کم می شود، روند تولید کولاژن هم آهسته شده و به نسبت، زخم هم دیرتر خوب می شود. همان طور که گفته شد، میزان انرژی دریافتی هم نقش بسزایی دارد زیرا اگر انرژی به میزان کافی در دسترس بدن نباشد، بدن برای تامین انرژی خود از پروتئین استفاده می کند. در این شرایط، زخم هم دیرتر خوب می شود.

از جمله منابع سرشار از پروتئین می توان به گوشت های سفید و قرمز، ماهی، تخم مرغ، جگر، محصولات لبنی، دانه های سویا، حبوبات، آجیل و خشکبار و دانه ها اشاره کرد.