در پاسخ به این سوال باید بگوییم که بله، با مصرف مکمل های حاوی ویتامین D می توان تا حدودی از ابتلا به زوال عقل پیشگیری کرد.
دانشمندان به نوعی رابطه میان مصرف مکمل حاوی ویتامین D و پیشگیری از ابتلا به زوال عقل پی برده اند و فهمیدند که این ویتامین می تواند خطر ابتلا به زوال عقل را هم کاهش دهد.
بیش از 55 میلیون نفر در حال حاضر در سراسر جهان با زوال عقل دست و پنجه نرم می کنند و اگر کاری انجام نشود، قطعا این میزان بیشتر می شود. در حال حاضر هیچ دارو یا قرصی برای متوقف کردن یا تغییر روند این وضعیت وجود ندارد.
در این مقاله از سایت دکتر چک تصمیم گرفتیم درباره زوال عقل و ویتامین D و رابطه میان این دو صحبت کنیم.
زوال عقل چیست؟
زوال عقل به عنوان یکی از چند نشانه ناشی از کاهش قدرت شناختی فرد مثل فراموشی بوده و حتی نشان دهنده بیماری ها و اختلالات مغزی هم می باشد.
به طور کلی، از واژه زوال عقل برای نشانه هایی استفاده می شود که بر حافظه، ارتباطات و قدرت تفکر تاثیر می گذارند. با وجود این که احتمال ابتلا به این عارضه همزمان با افزایش سن بیشتر می شود اما مسئله صرفا به سن و سال ختم نمی شود.
انواع و دلایل ابتلا به این عارضه را اینطور می توان خلاصه کرد:
- بیماری آلزایمر؛
- زوال عقل عروقی؛
- زوال عقل با اجسام لویی؛
- زوال عقل پیشانی گیجگاهی؛
- زوال عقل ترکیبی.
متخصصان برای این که کار شما را راحت کرده باشند، در کل از واژه بیماری آلزایمر و زوال عقل مربوط به آلزایمر برای این موارد استفاده می کنند.
علائم زوال عقل
نشانه هایی که فرد مشاهده می کند بستگی به نوع بیماری دارد اما به طور کلی شامل این موارد می شود:
- مشکلات حافظه؛
- پرسیدن مداوم یک سوال؛
- به سختی پیدا کردن یا درک کردن کلمات مناسب؛
- احساس سردرگمی در محیط ناآشنا؛
- اضطراب؛
- مشکل در برنامه ریزی و انجام کارها؛
- تغییر خلق و خوی؛
- تغییر شخصیت و الگوی رفتاری؛
- اختلالات خواب؛
- تغییر در هوشیاری اجتماعی مثل تعریف کردن جوک های نامناسب؛
چگونه از زوال عقل پیشگیری کنیم؟
با انجام مستمر حرکات ورزشی، کنار گذاشتن سیگار، کم کردن مصرف مشروبات الکلی، حفظ وزن ایده آل، پیروی از یک رژیم غذایی سالم و درمان بیماری هایی مثل فشار خون بالا، میزان کلسترول بالا و قند خون بالا می توان گامی مثبت برای پیشگیری از ابتلا به این عارضه برداشت.
وظایف ویتامین D در بدن
ویتامین D نقش های حیاتی زیادی در بدن بر عهده دارد که شامل موارد زیر می شود:
1. سلامت استخوان ها
ویتامین D باعث افزایش جذب کلسیم از روده شده و باعث می شود میزان کلسیم و فسفر همواره در خون متعادل باقی بماند.
کمبود ویتامین D در بلند مدت باعث پوکی استخوان می شود.
2. ایمنی بدن
اگر به اندازه کافی و مناسب از این ویتامین مصرف کنید، به سیستم دفاعی بدن کمک کرده و خطر ابتلا به بیماری های خود ایمنی را کم می کند.
عدم مصرف کافی این ویتامین در بلند مدت باعث ابتلا به دیابت، آسم و رماتیسم مفصلی می شود.
عوارض کمبود ویتامین D
با وجود این که بدن خودش هم می تواند از این ویتامین تولید کند اما خطر کم شدن میزان آن در بدن عده ای از افراد بیشتر از بقیه مردم است. فاکتورهایی که در کاهش این ویتامین مهم نقش دارند را اینطور می توان خلاصه کرد:
- رنگ پوست: وجود رنگدانه در پوست توانایی بدن در جذب پرتو B موجود در خورشید را کم می کند. پوست باید نور خورشید را جذب کرده تا بدن بتواند این ویتامین را تولید کند.
- تماس نداشتن با نور خورشید: ساکنان مناطق با آب و هوایی آلوده یا آن هایی که شب کار هستند، باید میزان ویتامین D مورد نیاز بدن را از طریق مواد غذایی تامین کنند.
- شیر دهی به نوزاد: نوزاد در طول روز از طریق مادر حدود 400 واحد ویتامین D دریافت می کند، پس در این شرایط مادر با کمبود این ویتامین مواجه است.
- افراد کهنسال: همزمان که سن بیشتر می شود، پوست هم نمی تواند مثل روزهای جوانی ویتامین D را تجزیه کند. این افراد بیشتر ساعات روز را هم در خانه هستند، پس کمتر در معرض نور خورشید قرار دارند.
- بیمارانی که بدن شان نمی تواند چربی جذب کند: ویتامین D قابل حل در چربی است و بیمارانی که در جذب چربی با مشکل مواجه هستند، میزان ویتامین D کمتری از غذا دریافت می کنند.
- افرادی که چاقی مفرط دارند: وجود چربی زیاد در بدن مساوی با کاهش جذب ویتامین D از پوست است.
علائم کمبود ویتامین D در بدن
اکثر بیمارانی که میزان این ویتامین در بدن شان کم شده است، عملا هیچ نشانه ای مشاهده نمی کنند اما اگر این وضعیت برای مدت زیادی ادامه پیدا کند، باعث بروز بیماری ها و عواقب زیر می شود:
- بیماری های قلبی عروقی؛
- مشکلات خود ایمنی؛
- بیماری های عصب شناختی؛
- ابتلا به انواع عفونت ها؛
- عواقب در بارداری؛
- ابتلا به سرطان های خاص مثل سرطان پستان، پروستات و روده بزرگ.
ویتامین D چه نقشی در زوال عقل دارد؟
دانشمندان معتقد هستند که این ویتامین می تواند خطر ابتلا به زوال عقل در بعضی از بیماران را کم کند. همچنین، این را هم نباید فراموش کنیم که بزرگسالانی که کمبود ویتامین D دارند، سلامتی شان بیشتر در معرض خطر است.
مطالعات قدیمی ثابت کرده بودند که کم بودن میزان ویتامین D یک فاکتور خطرناک برای ابتلا به عارضه های زوال عقل، مثلا آلزایمر می شود. ویتامین D وظایف زیادی در بدن بر عهده دارند اما همه مردم تصور می کنند این ویتامین صرفا مسئول حفظ سلامت استخوان ها است.
هنوز باید مطالعات بیشتری در این زمینه انجام شود اما در کل ویتامین D با ایجاد تعادل میان ایمنی بدن از ابتلا به زوال عقل پیشگیری می کند. تصور می شود که انباشته شدن آمیلوئید نوعی واکنش طبیعی به افزایش التهاب و حتی التهاب مغز است. پس باید میزان آمیلوئید کم شده تا این مشکل برطرف شود. ویتامین D می تواند آمیلوئید را از بدن خارج کند.
اگر این مسئله با قطعیت ثابت شود، مشخص می شود که چرا خانم ها تا 30 درصد بیشتر از آقایان در معرض ابتلا به این عارضه قرار دارند.
حتما می پرسید که این مسئله چه ربطی به خانم ها دارد! خانم ها خیلی بیشتر از آقایان در معرض ابتلا به بیماری های خودایمنی و حتی زوال عقل قرار دارند و عارضه هایی مثل لوپوس، رماتیسم مفصلی و فیبرومیالژی بیشتر در خانم ها دیده می شود.
تصور می شود که سیستم ایمنی خانم ها ساختاری متفاوت از آقایان دارد. خانم ها دو کروموزوم X دارد اما آقایان فقط یک کروموزوم X دارند. اکثر ایمنی های ژنی هم به کروموزوم X مربوط می شود.
جالب است این را هم بدانید که تاثیرات ناشی از این عارضه در انسان هایی که اصلا مشکل شناختی نداشته اند بسیار بیشتر از بیمارانی با اختلالات شناختی بوده است. همین طور افرادی که ژن APOEe4 را هم ندارند، بیشتر تحت تاثیر ویتامین D قرار می گیرند زیرا این ژن بهتر می تواند این ویتامین را از روده جذب کرده و در نتیجه، تاثیر مکمل ویتامین D را کم می کند.
افرادی که دچار افسردگی و اختلالات شناختی هستند، کمتر از سایر مردم مکمل های حاوی ویتامین D مصرف می کنند.
چقدر ویتامین D باید مصرف کنیم؟
نوزادان تا سن 12 ماهگی باید 400 واحد، کودکان بین سنین 1 تا 18 سال باید 600 واحد، بزرگسالان تا 70 سال باید 600 واحد، بزرگسالان بیشتر از 70 سال باید 800 واحد و بیماران یا خانم های باردار هم باید روزانه 600 واحد از این ویتامین مصرف کنند.
اکثر ویتامین D مورد نیازمان را از طریق نور خورشید می توانیم دریافت کنیم اما همان طور که در قسمت بالا هم گفتیم، بعضی از مردم یک سری مشکلات داشته و نمی توانند فقط به نور خورشید بسنده کنند؛ پس این افراد باید به رژیم غذایی شان بیشتر توجه کنند.
از جمله منابع سرشار از ویتامین D می توان به این موارد اشاره کرد:
- ماهی های چرب مثل ماهی سالمون و تن؛
- زرده تخم مرغ؛
- پنیر؛
- جگر گاو؛
- قارچ؛
- شیر فراوری شده؛
- غلات و آبمیوه های فراوری شده.
