لابد اتفاق افتاده است که یکی از بزرگان فامیل با دیدن چهره شما به شما گفته است: « ننه یه چیزی بخور، جون بگیری . رنگ و رو نداری!» لابد شما هم با لوازم آرایشی سعی دارید به پوست خود رنگ و لعابی بدهید؛ ولی باز که از خواب بیدار می شوید ، دوباره رنگتان زرد شده است. حالا واقعا علت زردی پوست چیست؟

این بار در سایت دکتر چک قصد داریم تا درباره علل زرد شدن پوست اطلاعاتی در اختیارتان قرار دهیم.

زردی یا یرقان

«یرقان» اصطلاح پزشکی است که به زرد شدن پوست و چشم ها می گویند. یرقان به خودی خود یک بیماری محسوب نمی شود؛ اما نشانه ای از بیماری های اصلی و پایه ای دیگر است. زمانی یرقان می گیرید که مقدار بیلی روبین انباشته شده در سیستم بدنتان زیاد شود. بیلی روبین نوعی ماده رنگی است که از شکستن سلول های قدیمی قرمز خون در کبد، تشکیل می شود؛ به این ترتیب تمام این سلول های قدیمی در کبد از بین می روند.

علت زرد شدن دست ها چیست

وقتی می گوییم فردی یرقان می گیرد، یعنی کارکرد سلول های قرمز خون، کبد، کیسه صفرا یا پانکراس او با مشکل مواجه می شود.

علت زردی پوست چیست ؟

شرایط داخلی بسیاری هستند که باعث زردی می شوند. برخی از این عوامل عبارت است از:

هپاتیت

  • هپاتیت در نتیجه التهاب کبد به وجود می آید که دلیل آن هم ابتلا به عفونت، بیماری های خود ایمنی، از دست دادن سریع سلول های قرمز خون، مصرف بعضی از داروها، سموم یا الکل است.
  • با توجه به علتی که باعث به وجود آمدن این شرایط شده است، هپاتیت ممکن است مزمن یا حاد باشد.
  • برخی از نشانه های هپاتیت عبارت است از: خستگی، رخوت، بی میلی به غذا، سر گیجه، استفراغ، خارش پوست، درد در قسمت بالای شکم، زرد شدن پوست و چشم ها و انباشته شدن مواد مایع در شکم.
حتما بخوانید : انواع سر درد ها؛ علت چیست و چگونه آرام و درمان می شوند؟

زردی در نوزاد

  • علت زردی پوست نوزاد ، مبتلا شدن نوزاد به یرقان است که یک شرایط عادی پزشکی می باشد و به علت میزان زیاد بیلی روبین در خون نوزاد اتفاق می افتد.
  • با بزرگ شدن و بالا رفتن کارایی کبد و بعد از شروع تغذیه نوزاد، یرقان به خودی خود درمان می شود.
  • اولین علامتی که زردی از خود بروز می دهد، همان زرد شدن پوست و چشم هاست که دو یا چهار روز پس از تولد نوزاد رخ می دهد و در ابتدا و قبل از این که به تمام نقاط بدن منتشر شود، اول در صورت دیده می شود.
  • علائمی که نشان می دهند میزان بیلی روبین به طور خطرناکی زیاد شده اند؛ شامل: تب، کم غذا خوردن، بی حالی، گریه های شدید و زردی ای که با گذشت زمان وخیم تر شده باشد، می شود.

زردی شیر پستان

  • این نوع یرقان با شیردهی همراه است.
  • به طور معمول یک هفته پس از تولد این اوضاع به وجود می آید.
  • هیچ مشکلی درست نکرده و به خودی خود درمان می شود.
  • زردی شیر پستان باعث بی رنگ شدن پوست و سفید شدن چشم ها، خستگی، اضافه شدن وزن و گریه های شدید نوزاد می باشد.

تالاسمی

  • تالاسمی یک اختلال خونی ارثی است که بدن را وادار می کند تا اشکال غیر عادی هموگلوبین را تولید کنند.
  • در نتیجه این اختلال، تعداد زیادی از سلول های قرمز خون نابود شده و در نهایت منجر به کم خونی شدید می شود.
  • برخی از نشانه های تالاسمی عبارت اند از: شکل گیری نامناسب استخوان ها (مخصوصا در قسمت صورت)، تیره شدن ادرار، به تاخیر افتادن رشد فرد، خستگی مفرط و بی حالی و زرد شدن یا رنگ پریدگی پوست.

سرطان لوزالمعده

  • زمانی که فرد به سرطان لوزالمعده مبتلا می شود که سلول های پانکراس (ارگان ضروری و غده درون ریز که در پشت شکم قرار دارد)، سرطانی شده و بدون هیچ کنترلی، رشد کنند.
  • سرطان لوزالمعده را به راحتی نمی توان تشخیص داد و معمولا در مراحل پیشرفته تر بیماری قابل تشخیص است.
  • علائم رایج و معمول سرطان لوزالمعده عبارت اند از: بی میلی به غذا، کاهش غیر عادی وزن، درد در قسمت شکم یا کمر، لخته شدن خون، یرقان و افسردگی.

هپاتیت B

  • وقتی که ویروس هپاتیت B علت ابتلا به عفونت باشد، هپاتیت B ناشی از التهاب کبد است.
  • از جمله نشانه های معمول هپاتیت B می توان به خستگی، تیره شدن ادرار، درد ماهیچه ها و مفاصل، بی میلی به غذا، تب، احساس ناراحتی در قسمت شکم، ضعیف شدن بدن و زرد شدن قسمت صلبیه چشم و پوست (یرقان) اشاره کرد.
  • عواقب ابتلا به عفونت هپاتیت B مزمن شامل: زخم شدن کبد، معیوب شدن کبد، سرطان کبد و مرگ می شود.
  • برای پیشگیری از ابتلا به این عفونت، باید ایمن سازی انجام شود.
حتما بخوانید : داغ شدن کف پا از چیست؟ ۱۸ بیماری که باعث داغی کف پا میشوند

هپاتیت C

هپاتیت سی هم میتواند از علت های زردی پوست باشد.

  •  هپاتیت C علائم خفیف تا شدید دارد که از جمله آن ها می توان به تب، تیرگی ادرار، بی میلی به غذا، درد یا ناراحتی شکمی، درد مفاصل یا یرقان اشاره کرد.
  • مبتلا شدن به عفونتی که باعث ویرس هپاتیت C می شود، دلیل ابتلا به التهاب کبد است.
  • هپاتیت C از راه انتقال خونی و ارتباط داشتن با فرد مبتلا به HCV، به فردی دیگر منتقل می شود.
  • به طور تقریبی، در 70 تا 80 درصد از افراد مبتلا به هپاتیت C، هیچ علامتی ندارد.

هپاتیت E

  • هپاتیت E نوعی بیماری کبدی بسیار جدی و حاد است که ویروس هپاتیت E در آن نقش دارد.
  • راه های انتقال این ویروس از طریق خوردن یا آشامیدن خوراکی یا نوشیدنی های آلوده، نقل و انتقالات خونی، انتقال بیماری از مادر به فرزند صورت می گیرد.
  • بیشتر افرادی که به این عفونت مبتلا می شوند، پس از مدتی به خودی خود بهبود پیدا می کنند؛ اما در تعداد بسیار اندکی از آن ها، ادامه این شرایط باعث آسیب  کبد می شود.
  • نشانه های رایج ابتلا به هپاتیت E شامل: زرد شدن پوست، تیره شدن ادرار، درد مفاصل، بی میلی به غذا، درد شکمی، بزرگ شدن کبد، حالت تهوع، استفراغ، خستگی و تب می شود.

نگاه به آینه

بیماری الکلی جگر

  •  با مصرف زیاد نوشیدنی های الکلی در بازه زمانی طولانی مدت، کبد فرد ملتهب می شود.
  • علائمی که فرد با آن ها روبرو می شود، به شدت آسیب وارد شده به کبد بستگی دارد.
  • نشانه های معمول بیماری الکلی جگر: خونریزی یا کبود شدگی راحت، خستگی، درد یا التهاب شکم، حالت تهوع و استفراغ و کم شدن وزن.

هپاتیت D

  • عفونت های ناشی از ویروس های هپاتیت D و هپاتیت B باعث التهاب کبد می شود.
  • تنها در صورتی به هپاتیت D مبتلا می شوید که در حال حاضر هپاتیت B داشته باشید.
  • هپاتیت D مسری است و از طریق تماس مستقیم با مایعات بدن فرد آلوده، به فرد دیگری منتقل می شود.
  • علائم این بیماری عبارت است از: زرد شدن پوست و چشم ها، درد مفاصل، درد شکمی، استفراغ، بی میلی نسبت به غذا، تیره شدن ادرار و خستگی.

سنگ کیسه صفرا

از دیگر علت زردی پوست میتوان به وجود سنگ در کیسه صفرا اشاره کرد.

  • زمانی در کیسه صفرا فرد سنگ تشکیل می شود که مقدار بیلی روبین، کلسترول یا صفرا در مایع ذخیره شده کیسه صفرا زیاد شود.
  • ابتلا به سنگ صفرا هیچ علامت یا دردی ندارد تا زمانی که مجرای کیسه صفرا یا کانال صفرا بسته شود.
  • سایر نشانه ها شامل: درد همراه با حالت تهوع، استفراغ، تیره شدن ادرار، سفید شدن مدفوع، آروغ زدن و سوء هاضمه می باشد.

هپاتیت A

  • هپاتیت A نوعی التهاب کبدی است که ویروس هپاتیت A در آن نقش دارد.
  • این نوع هپاتیت به راحتی از طریق خوراکی یا نوشیدنی های آلوده به فرد دیگری منتقل می شود.
  • به طور کلی هپاتیت A خطرناک نیست و هیچ گونه تاثیرات بلند مدتی ندارد.
  • علائم ابتلا به هپاتیت A عبارت است از: حالت تهوع ناگهانی، استفراغ، درد شکمی، تب، بی میلی به غذا و خارش پوست.
  • این دسته از نشانه هایی زیر یک هفته پس از تماس با ویروس، خود را نشان می دهند: تیره شدن ادرار، کم رنگ شدن مدفوع، زرد شدن پوست، سفید شدن چشم ها، خارش پوست و بزرگ شدن کبد.

ناخوشی الکلی جگر

  • نشانه های ابتلا به ناخوشی الکلی جگر شامل: اسهال، کم شدن اشتها و وزن، متورم شدن شکم، به راحتی کبود شدن  و خونریزی، رگ های خونی کوچک و عنکبوت مانند که از زیر پوست دیده می شوند، زرد شدن پوست یا چشم ها و خارش پوست می باشد.

کم خونی داسی شکل

  • کم خونی داسی شکل نوعی بیماری ارثی مربوط به سلول های قرمز خونی است که باعث داسی و هلالی شکل شدن این سلول ها می شود.
  • این سلول های قرمز خون مستعد این هستند که در رگ های خونی به دام بیافتند؛ در نتیجه خون دیگر نمی تواند به نقاط مختلف بدن برسد.
  • سرعت تخریب سلول های داسی شکل در مقایسه با سلول های قرمز خون عادی، بیشتر است.
  • علائم کم خونی داسی شکل: خستگی مفرط، رنگ پریدگی پوست و لثه ها، زرد شدن پوست و چشم ها، التهاب و درد دست و پاها، ابتلای مکرر به عفونت ها، دردهای شدید در قسمت قفسه سینه، کمر، بازو یا پاها.

سرطان کبد

سرطان کبد هم میتواند علت زردی پوست شود!

  • سرطان ابتدایی کبد نوعی سرطان است که پس از سرطانی شدن سلول های کبدی و رشد خارج از کنترل آن ها، رخ می دهد.
  • نشانه های احتمالی ابتلا به سرطان کبد: ناراحتی شکمی، درد و التهاب، مخصوصا در سمت راست و بالا شکم.
  • سایر نشانه ها شامل: زرد شدن پوست و سفید شدن چشم ها، سفید و گچی شدن مدفوع، حالت تهوع، استفراغ، خونریزی یا کبود شدگی آسان، ضعف و خستگی.

زرد شدن چشم

پانکراتیت حاد

پانکراتیت حاد یک شرایط پزشکی اورژانسی است که بیمار مبتلا باید سریعا تحت مراقبت قرار گیرد.

  • در پانکراتیت حاد، پانکراس ملتهب شده و در اکثر اوقات، علت آن سنگ صفرا یا زیاده روی در مصرف الکل است.
  • در اثر این شرایط دردهای شدید و ناگهانی در بالای شکم دور تا دور بدن احساس می شوند تا به کمر برسند.
  • حالت تهوع و استفراغ هم از علائم دیگر است.
حتما بخوانید : علت سر درد پشت گوش چیست ؟ چگونه درمان می شود ؟

کم خونی آپلاستیک

کم خونی آپلاستیک یک شرایط حاد پزشکی است.

  • افراد بسیار کمی به این نوع کم خونی مبتلا می شوند؛ اما در عین حال بسیار خطرناک است. این اختلال خونی زمانی اتفاق می افتد که سرعت تخریب سلول های قرمز خونی بسیار بیشتر از سرعت تولیدشان باشد.
  • تخریب سلول های قرمز خونی باعث کم خونی خفیف تا شدید می شود.
  • علائم: خستگی و بی حالی، تنگی نفس، رنگ پریدگی یا زرد شدن پوست، تیره شده ادرار، بالا رفتن ضربان قلب، سر درد، درد مفاصل، حالت تهوع، استفراغ و درد شکمی.

کم خونی همولیتیک خود ایمنی

  • این نوع از کم خونی زمانی اتفاق می افتد که در نتیجه مصرف دارو، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول های قرمز خونی حمله کند.
  • ممکن است پس از چند دقیقه تا چند روز پس از مصرف دارو، علائم دیده شود.
  • نشانه ها شامل: خستگی، تیره شدن ادرار، رنگ پریدگی پوست و لثه ها، بالا رفتن ضربان قلب، تنگی نفس، زرد شدن پوست یا سفید شدن چشم ها می شود.

تب زرد

  • تب زرد یک بیماری خطرناک، به طور بالقوه کشنده و مشابه آنفولانزا ویروسی است که عامل انتشار آن پشه است.
  • واکسیناسیون از ابتلا به آن جلوگیری می کند.
  • علائم اولیه که در نتیجه ابتلا به این عفونت ایجاد می شود، شبیه علائم ناشی از ویروس آنفولانزا، مانند: تب، سرد شدن بدن، سر درد، بدن درد و بی میلی به غذاست.
  • در طول مدت زمان عفونت، ممکن است علائم اولیه برای مدت 24 ساعت از بین بروند و همراه با نشانه هایی مثل: کم شدن ادرار، درد شکمی، استفراغ، حملات ناگهانی، هذیان گویی و خونریزی از دهان، بینی و چشم ها دوباره برگردد.

نشانه های بیماری یرقان

زرد شدن پوست و چشم ها نشان دهنده یرقان هستند. در شرایط وخیم تر، سفیدی چشم ها به رنگ قهوه ای یا نارنجی تبدیل می شود. علاوه بر این، ممکن است با تیرگی ادرار یا رنگ پریدگی مدفوع هم مواجه شوید.

در مواردی که یک عامل پنهان و پایه ای مثل ابتلا به ویروس هپاتیت عامل یرقان باشد، به احتمال زیاد با علائم دیگری، مثل: خستگی مفرط و استفراغ روبرو می شوید.

فراموش نکنید که افرادی که به یرقان مبتلا می شوند، هم چشم و هم پوست شان زرد رنگ می شود.

علت زردی پوست صورت

در مواردی که تنها پوست تان زرد رنگ می شود، ممکن است علت اصلی بالا رفتن سطح بتاکاروتن در سیستم بدن تان باشد. بتاکاروتن نوعی آنتی اکسیدان است که در خوراکی هایی مثل: هویج، کدو تنبل و سیب زمینی شیرینی یافت می شود. افزایش بتاکاروتن ممکن است علت یرقان نباشد.

آزمایش ها و تشخیص زردی پوست

زمانی که به پزشک مراجعه می کنید، اولین کاری که انجام می دهد، انجام آزمایش خون برای شناسایی علت زردی پوست است. سایر آزمایش هایی که برای تشخیص این بیماری ، عبارت اند از:

  • آزمایش های کارکرد کبد: تعدادی آزمایش خون که میزان بعضی از پروتئین ها و آنزیم های خاص را در زمان آسیب دیدن و سالم بودن که کبد آن ها را تولید می کند، اندازه گیری می کند؛
  • شمارش کامل خون: به منظور بررسی وجود یا عدم وجود شواهد کم خونی همولیتیک؛
  • مطالعات تصویری: شامل سی تی اسکن یا امواج فراصوت می شود؛
  • بیوپسی کبد: در این آزمایش، چندین نمونه کوچک از بافت های کبد را برای بررسی و آزمایش میکروسکوپی خارج می کنند.

یرقان در نوزادان را با استفاده از آزمایش خون تشخیص می دهند. به این صورت که نمونه ای کوچک از پای نوزاد گرفته و بررسی می شود.

درمان زردی پوست

باید دوباره به این مورد اشاره کنیم که زردی به خودی خود یک بیماری نیست، بلکه نشانه ای بر ابتلا به بیماری های دیگر است. با توجه به علت زردی پوست ، پزشک روش درمانی متفاوتی را پیش می گیرد. او سعی می کند تا علت بروز این عارضه را درمان کند؛ اما علائم آن را در نظر نمی گیرد. با شروع دوره درمان، دیگر خبری از زرد رنگی پوست هم نخواهد بود.

معمولا با استفاده از تصویر برداری در بیمارستان یا خانه می توان یرقان با درجه متوسط را برای خارج کردن مقدار اضافی بیلی روبین، درمان کرد.

امواج نوری: در روش تصویر برداری از این امواج استفاده شده که توسط پوست و خون تان جذب می شوند. این نور در بدن نوزاد، بیلی روبین را به محصولات زائد تبدیل کرده و از بدن خارج می کند.

در موارد حاد یرقان، پزشک این مشکل را با نقل و انتقالات خونی  درمان می کند.

منبع : healthline