اگر به تازگی متوجه شده‌اید که خمیازه‌هایی که می‌کشید طولانی تر از قبل شده است و می‌خواهید با علت‌های خمیازه کشیدن زیاد و مشکلات احتمالی آن آشنا شوید، ادامه این مقاله را با دکتر چک همراه باشید…
خمیازه کشیدن، پاسخ طبیعی بدن نسبت به استرس یا خستگی است. البته، بیماری‌هایی وجود دارند که در صورت ابتلا به آن‌ها، تعداد خمیازه‌های عادی در طول روز افزایش می‌یابد. امروز، می‌خواهیم به بررسی علت‌های احتمالی خمیازه کشیدن زیاد و راه‌های درمان آن بپردازیم…
خمیازه کشیدن زیاد چه دلایلی دارد؟
در اکثر مواقع، خمیازه کشیدن به دلیل خستگی بدن اتفاق می‌افتد و مورد نگران کننده‌ای نیست. همچنین اکثر افراد، زمانی که فرد دیگری را در حال خمیازه کشیدن می‌بینند، به طور غیر ارادی خمیازه می‌کشند. این واکنش بدن در بیشتر جوامع به نوعی همدلی تعبیر می‌شود.
اگر تا به حال روزهای طولانی و خسته‌کننده زیادی را پشت سر گذاشته باشید، حتما با خمیازه‌های پی در پی مواجه شده‌اید. مواردی نظیر بیخوابی، افسردگی و استرس می‌توانند باعث افزایش تعداد خمیازه‌ها در طول روز شوند. حتی در مواردی دیده شده که برخی از افراد با مصرف برخی از داروها، دچار خمیازه‌های طولانی و مکرر می‌شوند.
معمولا افرادی که دچار خمیازه‌های مکرر می‌شوند، با مواردی نظیر عدم تمرکز، احساس خواب آلودگی شدید یا مشکلات تنفسی خفیف دست و پنجه نرم می‌کنند.
عوامل زیر، می‌توانند دلیلی برای خمیازه‌های مکرر و زیاد باشند:
مشکلات خواب
شاید یکی از مهم‌ترین و رایج‌ترین دلایل خمیازه کشدن زیاد، خستگی و کم خوابی در طول روز باشد. در صورتی که نتوانید خواب شبانه راحت و منظمی داشته باشد، روز خسته‌کننده و سختی را پشت سر خواهید گذاشت. همچنین، برخی از افرادی که در طول روز به فعالیت زیاد عادت دارند، برای اینکه شب‌های خسته کننده‌ای نداشته باشند، بهتر است خواب بعد از ظهر را فراموش نکنند.
اگر در بخواب رفتن مشکل دارید و نمی‌توانید سر ساعت مشخصی بخواب بروید و یا کیفیت خوابتان آنطور که باید خوب نیست، بهتر است برای طرح مشکل خود، به پزشک یا روانپزشک مراجعه کنید.
جالب است بدانید که بسیاری از افراد اصلا نمی‌دانند که به اختلال خواب دچار هستند. به عنوان مثال، بسیاری از افرادی که مشکل آپنه انسدادی مبتلا هستند، خواب سبک و آشفته‌ای دارند و تا زمانی که مشکلشان شدید نباشد، متوجه آن نمی‌شوند.
این افراد معمولا خواب بی‌کیفیت خود را گردن مشغولیت فکری می‌اندازند و بیشتر طول روز، کم انرژی و خسته هستند. سایر علائمی که در افراد دارای مشکل خواب دیده می‌شود عبارتند از:
- مشکل در تمرکز کردن؛
- رفلاکس معده؛
- احساس زودرنجی؛
- نداشتن انگیزه برای کار یا زندگی؛
- ضعیف یا دردناک بودن عضلات (مخصوصا عضلات شانه، کمر، پشت گردن و دست)؛
اضطراب
اضطراب باعث بالا رفتن ضربان قلب، درگیر شدن سیستم تنفسی و در نهایت کاهش شدید سطح انرژی بدن می‌شود. همه اینها در نهایت منجر به خستگی و خمیازه‌های مکرر می‌شوند.
در صورتی که زندگی یا شغل پر استرسی دارید، شاید متوجه شده باشید که تعداد خمیازه‌هایتان بیشتر از مواقع عادی شده است. این نوع خمیازه‌ها، معمولا زمانی بدتر می‌شوند که سطح استرس و اضطراب شما افزایش می‌یابد. البته گاهی اوقات نیز بدون بالا رفتن سطح اضطراب نیز خمیازه‌های مکرر را تجربه می‌کنید.
مصرف برخی داروهای خاص
عوارض برخی از داروها شامل احساس خستگی، خواب آلودگی و سرگیجه می‌شود. تا زمانی که اثر این داروها در بدن باقی مانده باشد، فرد دچار خمیازه‌های مکرر خواهد شد. برخی از داروهای رایجی که باعث ایجاد خمیازه کشیدن زیاد می‌شوند، عبارتند از:
- داروهای ضد افسردگی؛
- انواع آنتی هیستامین‌ها؛
- برخی از انواع داروهای مسکن؛
افسردگی
افسردگی می‌تواند باعث ایجاد حس رخوت و کرختی شود. همچنین، مصرف برخی از داروهای ضد افسردگی نیز که برای کاهش استرس و متعادل‌سازی هورمون‌ها تجویز می‌شوند، می‌تواند فرد را دچار خمیازه‌های مکرر کند.
در صورتی که با خمیازه کشیدن زیاد پس از مصرف داروهای تجویز شده مشکل دارید، می‌توانید این مسئله را با پزشک خود در میان بگذارید تا در صورت لزوم، داروی دیگری برایتان تجویز کند یا دوز داروی فعلی را تغییر دهد.
مشکلات قلبی
اختلال در عصب واگ که از سمت مغز به سمت قلب و معده می‌رود، می‌توانید یکی از دلایل خمیازه کشیدن زیاد باشد. گاهی اوقات، بیمارانی که دچار خونریزی در اطراف قلب یا حتی حمله‌های قلبی می‌شوند نیز بی‌اختیار خمیازه می‌کشند.
به غیر از خمیازه‌های مکرر، در صورتی که هر یک از علائم زیر را تجربه می‌کنید، می‌بایست بدون از دست دادن وقت، به پزشک قلب و عروق یا اورژانس مراجعه نمایید:
- درد در اطراف قفسه سینه؛
- مشکل در تنفس؛
- درد در بالاتنه؛
- داشتن حالت تهوع و استفراغ؛
- سبک شدن سر.
سکته مغزی
گاهی اوقات، افرادی که یک سکته را پشت سر گذاشته‌اند، به خمیازه‌های مکرر دچار می‌شوند. پزشکان بر این باورند که خمیازه مکرر پس از سکته، می‌تواند به کاهش و تنظیم دمای مغز و بدن کمک کند و صدمات آسیب مغزی ناشی از سکته را کاهش دهد.
فرآیند خمیازه کشیدن، به ساقه مغز مرتبط است. ساقه مغز همان پایه مغز است که به طور مستقیم، به نخاع متصل می‌شود. برخی از افراد نیز قبل از سکته مغزی خمیازه کشیدن زیاد را تجربه می‌کنند.
به غیر از خمیازه‌های مکرر، اگر در موارد زیر دچار مشکل شده‌اید، باید هر چه سریع‌تر به نزدیک‌ترین مرکز درمانی مراجعه کنید:
- صورت: افتادگی صورت به سمت پایین، بی‌حسی یک قسمت از صورت یا ناتوانی در لبخند زدن؛
- بازو: احساس ضعف در یک یا هر دو بازو و ناتوانی در بالا نگه داشتن آن؛
- گفتار: حرف زدن به صورت نامفهوم، مشکل در صحبت کردن و تلفظ صحیح کلمات.
صرع
افرادی که به صرع مبتلا هستند، ممکن است قبل، حین یا پس از تشنج، خمیازه‌های مکرر را تجربه کنند. این خمیازه‌ها می‌تواند به دلیل خستگی پس از حمله یا به دلیل دچار شدن به صرع لوب تمپورال ظاهر شوند.
مولتیپل اسکلروزیس (MS)
خستگی ناشی از بیماری MS نیز می‌تواند یکی از دلایل دچار شدن به خمیازه کشیدن زیاد باشد. این خمیازه‌ها، عموما به دلیل اختلالات سیستم عصبی مرکزی به وجود می‌آیند.
علاوه بر این، افرادی که به بیماری ام اس مبتلا هستند، معمولا دچار استرس و اضطراب زیادی می‌شوند. ترشح بیش از حد هورمون استرس (کورتیزول) در بدن باعث تشدید خستگی می‌شود.
سایر علائم بیماری ام اس عبارتند از:
- خستگی زیاد؛
- احساس سوزن سوزن شدن یا بی‌حسی در نقاط مختلف بدن (عموما دست‌ها و پاها)؛
- مشکل در بینایی؛
- سرگیجه؛
- عدم توانایی در حفظ تعادل؛
نارسایی کبد
دانشمندان بر این باورند که نارسایی کبد، می‌تواند باعث ایجاد خستگی و خمیازه‌های مکرر شود. سایر علائم نارسایی کبد عبارتند از:
- از بین رفتن اشتها؛
- حالت تهوع و استفراغ؛
- اسهال؛
- احساس گیجی؛
- احساس خواب آلودگی شدید؛
- ایجاد تجمع مایع اضافی (ادم) در داخل شکم.
تومور مغزی
چنانچه تومور در ساقه مغز یا در مجاورت لوب فرونتال باشد، فرد دچار خواب آلودگی و خمیازه کشیدن زیاد می‌شود. سایر علائم تومور مغزی عبارتند از:
- سردرد و سرگیجه؛
- تغییر در خلق و خو؛
- احساس سفتی یا سوزن سوزن شدن یک قسمت از بدن؛
- بروز مشکل در حافظه؛
- بروز مشکل در بینایی؛
درمان خمیازه کشیدن زیاد
در صورتی که متوجه شدید تعداد خمیازه‌ها و زمانشان به طور غیز عادی افزایش یافته، بهتر است قبل از اینکه خود درمانی کرده یا داروی خاصی مصرف کنید، جهت انجام چکاپ و معاینه، به پزشک مراجعه نمایید.
درمانی که پزشک برای حل این مشکل توصیه می‌کند، به علت خمیازه کشیدن بستگی دارد:
- مشکل خواب: در صورتی که فرد نتواند خواب راحتی داشته باشد، پزشک مصرف برخی از داروهای کم خطر را در کنار تغییر سبک زندگی و تغذیه او (مانند ورزش منظم، خودداری از مصرف کافئین در شب، تاریک و خنک نگه داشتن اتاق خواب، خودداری از استفاده از وسایل الکتریکی قبل از خواب و…) توصیه می‌کند.
- عوارض جانبی داروها: در صورت تایید پزشک، می‌توانید دوز کمتر داروها را دریافت نمایید یا داروهای دیگری را مصرف نمایید.
- بیماری زمینه‌ای: برای حل این مشکل، ابتدا باید بیماری زمینه‌ای درمان یا کنترل شود.
راه های تشخیص علت خمیازه کشیدن زیاد
در مراجعه اول، پزشک درباره عادات خواب و اینکه فرد تا چه اندازه احساس خستگی، بی‌حالی و بی‌انگیزگی می‌کند، سوالاتی را مطرح می‌کند.
در صورتی که علائم خطرناکی مانند علائم پیش از سکته مشاهده نشد، پزشک از بیمار می‌خواهد برای بررسی اختلالات مغزی مانند تشنج و… آزمایش نوار مغزی (EEG) را انجام دهد. در این آزمایش، تعدادی الکترود به پوست سر چسبانده می‌شود و امواج مغزی بر روی کاغذ ثبت می‌شوند. آزمایش EEG می‌تواند وجود مشکلات زیر را نشان دهد:
- صرع؛
- پاراسومنیا (به طور مثال راه رفتن در خواب)؛
- آسیب‌های مغزی؛
- سکته مغزی؛
- فراموشی و زوال عقل؛
برای بررسی احتمال مشکلات قلبی، ممکن است پزشک از بیمار بخواهد آزمایش اسکن MRI یا رادیوگرافی سینه را انجام دهد. این آزمایش‌ها می‌توانند وجود بیماری‌های زیر را بررسی کنند:
- اختلالات مغز و نخاع (مانند بیماری ام اس، تومور‌ها و…)؛
- اختلالات قلبی؛
- مشکلات کبدی؛
- مشکل در مفاصل.
سخن پایانی
خمیازه یکی از عادی‌ترین و رایج‌ترین پاسخ‌های بدن نسبت به خستگی زیاد و اضطراب طولانی است. در صورتی که خمیازه کشیدن بسیار طولانی باشد، ممکن است دلایلی نظیر عوارض جانبی برخی از داروها و یا بیماری‌های زمینه‌ای دخیل باشند.
در صورتی که احساس می‌کنید خمیازه‌هایتان خیلی طولانی و غیر عادی است، بهتر است برای بررسی علت و راه‌های مناسب درمان، به پزشک مراجعه نمایید.
اگر در کنار خمیازه، علائم خطرناک مشکلات دیگر مانند سکته قلبی یا مغزی را مشاهده می‌کنید، باید هر چه سریع‌تر به نزدیک‌ترین واحد اورژانس مراجعه نمایید.
درمان و کنترل خمیازه کشیدن زیاد، بستگی به علت آن دارد و فقط پزشک می‌تواند راهکار مناسب را انتخاب نماید.
