اصطلاحات دیسریتمی و آریتمی اغلب به جای یکدیگر در بحث های مربوط به ریتم نامنظم قلب استفاده می شوند که منجر به سردرگمی افراد می شود. با این حال، این دو علیرغم ارتباط با هم، معانی متمایزی در زمینه قلب و عروق دارند. قلب عضوی مهم است که برای پمپاژ خون و اکسیژن در سراسر بدن ضربان ریتمیک دارد. این ضربان ریتمیک توسط یک سیستم الکتریکی پیچیده کنترل میشود که گاهی اوقات میتواند از الگوی طبیعی منحرف و ضربان خطرناک قلب شود. این انحرافات در مجموع به عنوان ناهنجاریهای ریتم قلبی نامیده میشوند بنابراین دیسریتمی و آریتمی دو نوع متفاوت از این ناهنجاری ها را نشان میدهند.

در حالی که آریتمی به طور گسترده شناخته شده و پذیرفته شده در زمینه پزشکی است، دیسریتمی کمتر مورد استفاده قرار می گیرد اما گاهی اوقات برای توصیف شرایط مشابه استفاده می شود. در این مقاله، تمایزات اساسی و تفاوت دیسریتمی و آریتمی قلبی را بررسی خواهیم کرد که شامل تعاریف، علل، روشهای تشخیصی، رویکردهای درمانی، پیش آگهی و راهبردهای پیشگیری می شود. در پایان این مقاله، درک واضحتری از این مفاهیم و ارتباط آنها در حوزه سالمت قلب و عروق خواهید داشت.

درک ریتم های قلبی

برای درک تفاوت دیسریتمی و آریتمی قلبی لازم است ابتدا بدانیم که قلب چگونه ضربان ریتمیک خود را حفظ میکند. ریتم قلب توسط یک سیستم الکتریکی پیچیده تنظیم میشود. این سیستم تکانه های الکتریکی تولید میکند که از طریق مسیرهای تخصصی حرکت میکند و انقباضات چهار حفره قلب را هماهنگ میکند. این انقباضات برای حفظ گردش خون، رساندن اکسیژن و مواد مغذی به تمام بافتهای بدن ضروری است.

گره سینوسی دهلیزی SA که اغلب به عنوان ضربانساز طبیعی قلب شناخته میشود، هر تکانه الکتریکی را آغاز میکند. تکانه از دهلیزها عبور میکند و باعث انقباض آنها و فشار خون به داخل بطن ها میشود. سپس، گره دهلیزی بطنی AV، تکانه را برای مدت کوتاهی به تأخیر می اندازد تا بطنها از خون پر شوند. در نهایت، تکانه به دسته فیبرهای هیس و پورکنژ ادامه مییابد که سیگنال را به سرعت منتقل میکنند و باعث انقباض بطنها میشوند. این فرایند هماهنگ چیزی است که ضربان قلب منظم و ریتمیک ایجاد میکند که برای سالمتی و تندرستی کلی بسیار مهم است. با این حال، مواردی وجود دارد که این فرایند هماهنگ به اشتباه می افتد و منجر به ناهنجاری های ریتم قلبی میشود.

آشنایی با آریتمی و انواع آن

قبل از پرداختن به تفاوت دیسریتمی و آریتمی قلبی، نیاز است با آریتمی آشنا شویم. آریتمی یک اصطالح شناخته شده در پزشکی قلب و عروق است که به یک بینظمی در ریتم ضربان قلب اشاره دارد. آریتمی ممکن است به صورت ضربان قلب بسیار آهسته برادیکاردی، خیلی سریع تاکیکاردی یا نامنظم ظاهر شود.

در حالی که آریتمیها از نظر شدت متفاوت هستند، همه آنها ویژگی مشترک ریتم نامنظم قلب را دارند. در اینجا برخی از انواع رایج آریتمی وجود دارد:

1 فیبریالسیون دهلیز:

یکی از شایعترین آریتمی ها است که با ضربان قلب نامنظم و اغلب تند مشخص میشود. این وضعیت در درجه اول دهلیزها را تحت تأثیر قرار میدهد و میتواند منجر به تشکیل لخته های خونی شود و خطر سکته مغزی را افزایش دهد.

2 تاکیکاردی بطنی :(VT)

شامل ضربان سریع و منظم حفره های تحتانی قلب )بطن( است. این یک آریتمی بالقوه تهدید کننده زندگی است.

3 فیبریالسیون بطنی :(VFib)

یک ضربان قلب بینظم و نامنظم است که از بطنها منشأ میگیرد. فیبریالسیون بطنی یک اورژانس پزشکی است که میتواند به سرعت منجر به ایست قلبی شود.

4 برادیکاردی:

این وضعیت شامل ضربان قلب به طور غیرعادی آهسته، معموالً کمتر از 60 ضربه در دقیقه است. میتواند باعث سرگیجه، خستگی و غش شود. البته علت غش کردن را باید به طور دقیق تر دریابید و آن را جدی بگیرید.

5 تاکیکاردی فوق بطنی :(SVT)

با ضربان قلب سریع و منظم که از بالای بطنهای قلب منشأ میگیرد مشخص میشود.

دیسریتمی و تمایز آن از آریتمی

دیسریتمی اصطلاحی است که ممکن است در مقایسه با آریتمی کمتر با آن برخورد کنید. در حالی که هر دو مربوط به ریتمهای نامنظم قلب هستند، تفاوت دیسریتمی و آریتمی قلبی را نباید نادیده گرفت.

در برخی موارد از دیسریتمی برای توصیف بی نظمی در ریتم قلبی استفاده میشود که غیر معمول در نظر گرفته میشود. این بینظمیها ممکن است به طور منظم در دسته های رایج شناخته شده آریتمیها، مانند فیبریالسیون دهلیزی یا تاکیکاردی بطنی، قرار نگیرند. به عبارت دیگر، دیسریتمی ها اغلب آنهایی هستند که الگوی مشخص ندارند.

استفاده از دیسریتمی گاهی اوقات میتواند منعکس کننده پیچیدگی و غیرقابل پیشبینی بودن برخی از ناهنجاری های ریتم قلب باشد. هنگامی که متخصصان پزشکی با ریتمهای نامنظم قلب مواجه میشوند که طبقه بندی یا تشخیص قطعی آن به عنوان یک نوع خاص از آریتمی چالش برانگیز است، ممکن است از عبارت دیسریتمی استفاده شود.

تفاوت دیسریتمی و آریتمی قلبی: نکات کلیدی

1. درک تفاوت دیسریتمی و آریتمی قلبی برای مدیریت بینظمی های ریتم قلب بسیار مهم است. در حالی که این اصطالحات اغلب به جای یکدیگر استفاده میشوند، تمایزاتی وجود دارد که متخصصان پزشکی در نظر میگیرند:
2. استفاده و شناخت: آریتمی اصطالح شناختهشدهتری است معموالً در عمل بالینی استفاده میشود. در مقابل، دیسریتمی کمتر مورد استفاده قرار میگیرد اما میتوان از آن برای توصیف بینظمیهایی استفاده کرد که با الگوهای آریتمی معمولی مطابقت ندارند.
3. دقت: آریتمی یک اصطالح کلی است که طیف گستردهای از ریتمهای نامنظم قلب را در برمیگیرد. دیسریتمی، زمانی استفاده میشود که نشاندهنده نیاز به دقت بیشتر در توصیف یک ناهنجاری ریتم باشد.
4. پیچیدگی: یک مورد مهم در تفاوت دیسریتمی و آریتمی قلبی، پیچیدگی ناهنجاری است. دیسریتمی میتواند نشاندهنده بینظمیهایی باشد که پیچیده و چالشبرانگیز برای تشخیص هستند.
5. عدم قطعیت تشخیصی: در مواردی که پزشکان با ریتمهای نامنظمی مواجه میشوند که طبقهبندی قطعی آن دشوار است، ممکن است از اصطالح دیسریتمی برای تأیید عدم قطعیت شرایط استفاده شود.

روشهای تشخیصی

به علت ظرافت در تفاوت دیسریتمی و آریتمی قلبی، تشخیص و نظارت دقیق برای مدیریت مؤثر این دو بسیار مهم است. در اینجا چند روش کلیدی مورد استفاده در تشخیص ریتمهای نامنظم قلب وجود دارد:

• الکتروکاردیوگرام: یک ابزار تشخیصی پرکاربرد است که فعالیت الکتریکی قلب را ثبت میکند. اطالعات ارزشمندی در مورد ریتم قلب ارائه میدهد و میتواند به شناسایی آریتمیهای خاص کمک کند.
• هولتر مانیتور: برای آریتمیهایی که به ندرت رخ میدهند، ممکن است از هولتر مانیتور استفاده شود. هولتر یک دستگاه قابل حمل است که فعالیت الکتریکی قلب را به طور مداوم به مدت 24 تا 48 ساعت یا بیشتر ثبت میکند.
• مانیتور رویداد: مشابه مانیتور هولتر، مانیتور رویداد توسط بیمار پوشیده میشود و هنگامی که عالئم را تجربه میکند فعال میشود. این دستگاه اجازه میدهد تا رویدادهای آریتمی را در حین رخ دادن ثبت کنید.
• مطالعه الکتروفیزیولوژی : در موارد پیچیده ممکن است EPS انجام شود که شامل قرار دادن کاتتر در قلب برای ترسیم مسیرهای الکتریکی و شناسایی ریتمهای غیر طبیعی است.
• اکوکاردیوگرافی: این تکنیک تصویربرداری از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر دقیق از ساختار و عملکرد قلب استفاده میکند. اکو قلب میتواند به شناسایی مسائل ساختاری که ممکن است باعث آریتمی یا دیسریتمی شوند کمک کند.
• آزمایش خون: آزمایش خون میتواند عدم تعادل الکترولیت، مشکالت هورمونی یا عالئم آسیب قلبی را که ممکن است در ریتم نامنظم قلب نقش داشته باشد، تشخیص دهد.
• تست :Tilt-Table این تست برای ارزیابی پاسخ قلب به تغییرات در وضعیت بدن استفاده میشود و میتواند به تشخیص انواع خاصی از آریتمی ها کمک کند.
• مطالعات تصویربرداری: سایر تکنیکهای تصویربرداری، مانند امآرآی یا سیتیاسکن، ممکن است برای ارزیابی ساختار و عملکرد قلب، بهویژه در موارد دیسریتمی پیچیده، مورد استفاده قرار گیرند.
• ارزیابی بالینی: یک تاریخچه پزشکی کامل و معاینه فیزیکی برای درک عالئم بیمار و هر شرایط زمینهای که ممکن است در ایجاد آریتمی یا دیسریتمی نقش داشته باشد، ضروری است.

رویکردهای درمانی

انتخاب روش درمانی با توجه به تفاوت دیسریتمی و آریتمی قلبی انجام میشود و به عواملی مانند نوع ناهنجاری، شدت آن، وجود بیماریهای قلبی زمینهای و سلامت بیمار بستگی دارد. در اینجا چند روش درمانی رایج برای ریتم نامنظم قلب آورده شده است:

1- اصلاح سبک زندگی:

• تغییرات رژیم غذایی برای کاهش مصرف کافئین و الکل.
• تکنیکهای مدیریت استرس
• ورزش منظم و کنترل وزن.

2- داروها:

• داروهای ضد آریتمی برای کنترل ریتم قلب.
• داروهای رقیقکننده خون برای فیبریالسیون دهلیزی برای کاهش خطر لخته شدن خون و سکته مغزی.
• داروهایی برای مدیریت بیماریهای زمینهای قلبی.

3- کاردیوورژن الکتریکی:

• روشی که در آن از شوکهای الکتریکی کنترل شده برای بازگرداندن ریتم قلب به حالت عادی استفاده میشود. این روش اغلب برای فیبریالسیون دهلیزی یا فلوتر استفاده میشود.

4- ابلیشن کاتتر:

• ابلیشن Ablation شامل استفاده از کاتترها برای هدف قرار دادن و از بین بردن بافت غیرطبیعی است که باعث آریتمی میشود.

5- دستگاههای کاشتنی:

• پیس میکر: برای تنظیم ریتم قلب بیماران مبتال به برادیکاردی، ممکن است کاشته شود.
• کاردیوورتر – دفیبریالتور قابل کاشت :(ICD) برای تشخیص و درمان آریتمیهای بطنی تهدیدکننده زندگی استفاده میشود.

6- روشهای جراحی:

• در موارد خاص، مداخله جراحی ممکن است برای درمان فیبریالسیون دهلیزی توصیه شود.

7- تغییر سبک زندگی:

• اجتناب از محرک های شناخته شده، مانند الکل یا کافئین بیش از حد.
• مدیریت بیماریهای زمینهای، مانند دیابت و فشار خون باال.

سخن پایانی از کلینیک آریتمی تهران – توانیر

درک تفاوت دیسریتمی و آریتمی قلبی برای پزشکان و بیماران ضروری است. آریتمی یک مفهوم عمومی است که شامل ناهنجار یهای مختلفی مانند فیبریالسیون دهلیزی، تاکیکاردی بطنی و برادیکاردی میشود. از سوی دیگر، دیسریتمی زمانی مطرح می شود که ناهنجاری ریتم پیچیده و غیر معمول داشته باشد یا طبقه بندی آن چالش برانگیز باشد. تشخیص نوع ریتم های نامنظم قلب با استفاده طیف وسیعی از ابزارها و تکنیکها مثل الکتروکاردیوگرام و هولتر انجام می شود. با توجه به تفاوت دیسریتمی و آریتمی قلبی، رویکردهای درمانی نیز متنوع هستند که اغلب شامل اصلاح سبک زندگی، داروها، درمان های الکتریکی و در برخی موارد جراحی می شوند. متخصصان کلینیک آریتمی تهران – توانیر با سالها سابقه درخشان آماده خدمت رسانی به هموطنان عزیز در خصوص انواع ناهنجاری های قلبی از جمله آریتمی و دیسریتمی هستند.