در این مقاله از سایت دکتر چک تصمیم گرفتیم تا هر چیزی که لازم است درباره نارسایی احتقانی قلب بدانید را در اختیارتان قرار دهیم؛ از علائم و نشانه ها گرفته تا راه های درمان و پیشگری.
مقدمه ای بر نارسایی احتقانی قلب
نارسایی احتقانی قلب (که به آن نارسایی قلبی هم می گویند) یک بیماری خطرناک است. در نتیجه ابتلا به این بیماری، قلب به خوبی و آنطور که باید خون را پمپ نمی کند.
بر عکس نامی که برای آن انتخاب کرده اند، نارسایی قلبی به این معنی نیست که چیزی به از کار افتادن قلب باقی نمانده باشد بلکه به این معنا است که ماهیچه قلب به مرور زمان دیگر نمی تواند منقبض شده یا دچار یک مشکل مکانیکی شده و عملا مثل سابق نمی تواند از خون پر شود.
در این شرایط دیگر نمی تواند نیاز بدن را تامین کرده و سرعت بازگشت به قلب سریع تر از سرعت پمپ کردن آن می شود؛ به عبارت دیگر، دچار احتقان یا گرفتگی می شود. پس این وضعیت نشان می دهد که خون غنی از اکسیژن به اندازه کافی در اختیار سایر ارگان های بدن قرار نمی گیرد.
بدن سعی می کند این مشکل را به شیوه های مختلف جبران کند. ضربان قلب بیشتر شده تا قبل از انقباض دوباره برای خودش زمان بخرد اما در بلند مدت، میزان خون کمتری در بدن گردش کرده و تلاش بیش از حد قلب باعث تپش قلب می شود.
علاوه بر این، اندازه قلب کمی بزرگ شده تا جا برای خون های برگشتی داشته باشد. ریه ها از مواد مایع پر شده و باعث تنگی نفس می شود. زمانی که کلیه ها خون کافی دریافت نکنند، شروع به بازجذبآب و سدیم کرده که در نتیجه آن منجر به نارسایی کبد می شود.
در صورتی که بیماری نارسایی احتقانی قلب درمان نشود اغلب پیشرفت کرده و به مرور زمان بدتر می شود.
هفت نشانه ابتلا به نارسایی احتقانی قلب
در ادامه به بررسی هفت علامت این بیماری می پردازیم.
1. تنگی نفس
تنگی نفس یکی از شایع ترین علائم ابتلا به نارسایی قلبی است. همان طور که در قسمت بالا هم گفتیم، تنگی نفس نتیجه جمع شدن خون در رگ هایی است که از سمت ریه ها به قلب برگشته و باعث ورود مواد مایع به ریه ها می شوند.
عده ای از بیماران در کنار تنگی نفس ممکن است این علائم را هم تجربه کنند:
- سرگیجه؛
- احساس درد یا فشار در قفسه سینه.
بیماران مبتلا به نارسایی احتقانی قلب در هنگام فعالیت، استراحت یا حتی زمانی که خواب هستند هم ممکن است دچار تنگی نفس شوند. بعضی از فاکتورها مثل فعالیت های بدنی شدید این وضعیت را بدتر می کند.
2. سرفه یا خس خس کردن
نارسایی احتقانی قلب باعث خس خس کردن یا سرفه می شود که معمولا به خاطر انباشته شدن مواد مایع بوده که باعث تنگی نفس هم می شوند.
بیمار این علائم را از حالت خفیف تا شدید تجربه می کند. اگر وضعیت بدتر شود هم فرد در هنگام سرفه خون بالا آورده یا موکوس سفید مشاهده می کند.
بهتر است این نکته را هم به خاطر داشته باشید که بیماری های دیگری به جز نارسایی احتقانی قلب هم باعث سرفه کردن می شوند. مثلا اگر به آسم مبتلا شوید، سرفه های خشک را تجربه می کنید.
3. درد در قفسه سینه
یکی دیگر از علائم ابتلا به نارسایی احتقانی قلب، احساس درد یا ناراحتی در قسمت قفسه سینه است که پزشکان از آن با نام آنژین یاد می کنند.
از آن جایی که مواد مایع در ریه ها جمع شده و نفس کشیدن را سخت می کند، بیمار با درد در قفسه سینه مواجه می شود.
این اتفاق زمانی رخ می دهد که خون غنی از اکسیژن به مقدار کافی به قلب نرسیده و به قلب فشار بیاورد.
این درد ممکن است به قسمت های دیگر مثل گردن و فک هم کشیده شود. بعضی از بیماران با دردهای موقت و ناگهانی مواجه می شوند اما عده ای دیگر از دست این درد راحت نمی شوند!
4. التهاب
یکی دیگر از علائم احتمالی نارسایی احتقانی قلب، التهاب است. زمانی فرد دچار این وضعیت می شود که سرعت خونی که در خارج از قلب در جریان است کم شود. به عبارت دیگر، رگ ها مسدود شده و مواد مایع در بافت های بدن انباشته می شوند.
کلیه ها دیگر مثل روز اول نمی توانند سدیم و آب را از بدن خارج کرده و به بدتر شدن این وضعیت دامن می زنند. در نتیجه، پاها، زانوها و شکم متورم شده و وزن هم بیشتر می شود.
5. تپش قلب
در قسمت بالا هم گفتیم که این عارضه باعث تپش قلب می شود و قلب بیمار سریع تر زده یا ریتم آن تغییر می کند.
6. خستگی مفرط
این افراد در موقع انجام فعالیت های روزانه، حتی بالا رفتن از پله ها هم احساس خستگی می کنند.
همزمان که این عارضه بدتر می شود، قلب نمی تواند خون غنی از اکسیژن را به سراسر بدن ارسال کند و بیمار حسابی خسته می شود.
7. نداشتن اشتها و حالت تهوع
بیمار مبتلا به نارسایی احتقانی قلب بی اشتها شده و حالت تهوع دارد. وقتی جریان خون در دستگاه گوارش و کبد کم می شود، بیمار این حالت را تجربه می کند.
پیشگیری از بیماری نارسایی احتقانی قلب
بهترین راه برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری این است که کارهایی که به این وضعیت دامن می زند را انجام ندهید؛ این توصیه ها را جدی بگیرید:
- سیگار کشیدن را تمام کنید! دلیل اصلی در آسیب قلبی که باعث ابتلا به نارسایی احتقانی قلب می شود، همین سیگار کشیدن است. حتی در معرض دود سیگار دیگران هم نباید قرار داشته باشید.
- غذاهای سالم بخورید. دور خوراکی های حاوی چربی های اشباع، چربی های ترانس، شکر یا سدیم را خط بکشید. به جای آن، میوه و سبزیجات، لبنیات کم چرب، مرغ بدون پوست، روغن زیتون، ماهی و آواکادو بخورید.
- اگر دچار چاقی مفرط هستید وزن کم کنید. علاوه بر این که رژیم غذایی تان را تغییر می دهید، باید فعالیت بدنی هم داشته تا به وزن ایده آل برسید. رسیدن به وزن مناسب اهمیت خیلی زیادی در پیشگیری از ابتلا به این بیماری دارد.
- اگر نوع دیگری از بیماری قلبی دارید، حتما وضعیت را به طور دقیق زیر نظر داشته باشید. داروهایی که دکتر مصرف می کند را به طور منظم مصرف کنید.
- اگر به فشار خون بالا مبتلا هستید، هر چه زودتر برای درمان اقدام کنید.
درمان
متاسفانه هیچ راهی برای درمان این عارضه وجود ندارد و در روش های موجود صرفا بر بهبود علائم و کاهش سرعت پیشرفت بیماری تمرکز می شود. از جمله روش های کنترل بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. تغییر در سبک زندگی
به طور کلی باید دور غذاهای شور (به خاطر انباشته مواد مایع در کلیه ها) و کافئین (به خاطر تپش قلب) را خط بکشید.
2. مصرف دارو
برای بیماران مبتلا به نارسایی احتقانی قلبی این داروها تجویز می شود:
- وازودیلاتور که اندازه رگ های خونی را افزایش داده، به جریان آسان خون کمک کرده و فشار خون را کم می کند.
- داروهای ادرار آور که جلوی انباشته شدن مواد مایع را می گیرد.
- مسدود کننده های آلدوسترون که مانع از انباشته شدن مواد مایع شده و شانس ادامه فعالیت بقای فرد را بیشتر می کند.
- مسدود کننده های ای سی ای که عملکرد قلب را بهبود می بخشند.
- داروهای ضد انعقاد که مانع از لخته شدن خون می شود.
- مسدود کننده های بتا که عملکرد قلب را تقویت کرده و شانس ادامه بقا را بیشتر می کنند.
- آرامش بخش برای کاهش اضطراب.
3. عمل جراحی
در صورتی که وضعیت بیمار وخیم باشد، برای باز کردن شریان های خونی مسدود شده یا جایگزین کردن دریچه های قلب باید تحت عمل قرار بگیرد.
آخرین تلاش، پیوند قلب بوده که نرخ موفقیت آن در سال اول 88 درصد بوده و بعد از پنج سال به 75 درصد می رسد.
4. روش های درمانی دیگر
از آن جایی که آپنه خواپ با ابتلا به نارسایی احتقانی قلب ارتباط دارد، باید حتما برای درمان این بیماری اقدام کنید.
عواقب نارسایی احتقانی قلب
نارسایی قلب یک بیماری جدی بوده و اگر بیمار فورا تحت درمان قرار نگیرد، باید منتظر عواقب آن باشد. عواقب احتمالی این عارضه عبارت اند از:
- نامنظم شدن ضربان قلب؛
- لخته شدن خون؛
- نارسایی یا آسیب دیدن کبد یا کلیه؛
- از دست رفتن ماهیچه ها؛
- انباشته شدن آب در ریه ها؛
- مشکلات تنفسی حاد.
