زبان، ماهیچه‌ای است که سطح آن با بافتی صورتی (مخاط) و برجستگی‌های ریز (پاپیلا) پوشیده شده است. با کمک هزاران جوانه چشایی که بر روی سطح زبان وجود دارند، ما می‌توانیم انواع طعم‌های مختلف را حس کنیم. رنگ طبیعی زبان، صورتی مایل به قرمز است. تغییر رنگ زبان علت‌های زیادی دارد. زمانی که بدن شما با مشکلی مواجه می‌شود، این احتمال که رنگ زبانتان به رنگ‌های غیر طبیعی مانند سفید، زرد، صورتی بسیار روشن، قهوه‌ای، بنفش، آبی و… تغییر کند، وجود دارد. اما علت بنفش شدن زبان چیست ، چرا زبان بنفش می شود؟
امروز در سایت دکتر چک، می‌خواهیم به طور اختصاصی به معرفی علت‌های بنفش شدن زبان بپردازیم و در ادامه، راه‌های درمان آن را مطرح کنیم. با ما همراه باشید…
علت‌های بنفش شدن زبان
اگر به تازگی متوجه لکه‌های بنفش یا لکه‌های آبی متمایل به بنفش بر روی زبان خود شده اید و می‌خواهید با تمام علت‌های احتمالی آن آشنا شوید، این مقاله مناسب شماست! گاهی اوقات، دلیل بنفش شدن زبان مربوط به یک مشکل غیر جدی مانند ضربه یا گاز گرفتن توسط دندان‌ها است. قبل از اینکه بترسید باید به شما بگوییم که به ندرت پیش می‌آید که بنفش شدن رنگ زبان، به دلیل مشکلات حاد باشد و نیاز فوری به مراقبت‌های پزشکی داشته باشید.
مصرف برخی غذاها یا نوشیدنی ها
در اکثر مواقع، بنفش شدن رنگ زبان، به دلیل مصرف برخی غذاهایی است که دارای رنگ بنفش یا آبی هستند. اگر اخیرا یکی از موارد زیر را مصرف کرده‌اید، طبیعی است که برای مدت زمانی نه چندان طولانی، زبانتان به رنگ بنفش در آید:
- زغال اخته؛
- آب میوه‌هایی که دارای رنگ بنفش هستند (مانند آب انگور سیاه)؛
- شراب قرمز؛
- غذاهای حاوی چغندر؛
- بستنی و یخمک آبی یا بنفش؛
- آب نبات رنگی بنفش؛
- سایر غذاها یا نوشیدنی‌هایی که دارای رنگ بنفش طبیعی یا مصنوعی هستند.
بسته به اینکه شدت رنگدانه غذا چقدر باشد و یا از چه فرمولی برای ساخت رنگ مصنوعی استفاده شده باشد، شدت و ماندگاری رنگ بنفش بر روی زبان، متغیر است.
مصرف برخی داروها
مصرف برخی از داروها، بنفش شدن رنگ زبان را به همراه دارند. البته این عارضه جانبی، در همه افراد ظاهر نمی‌شود. یکی از ترکیبات دارویی رایج که باعث تغییر رنگ زبان به بنفش می‌شود، بیسموت است. داروهایی که دارای این ترکیب هستند، معمولا باعث تغییر رنگ مدفوع به بنفش نیز می‌شوند.
اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید و متوجه تغییر رنگ زبانتان شده‌اید، بهتر است عوارض جانبی دارو را بررسی کرده تا ببینید که آیا تغییر رنگ زبانتان، به خاطر مصرف دارو بوده یا خیر. اگر چنین است، جای نگرانی نیست و پس از اتمام مصرف دارو، تغییر رنگ زبان نیز خود به خود برطرف می‌شود.
در صورتی که از این بابت نگران هستید، می‌توانید با پزشکی که دارو را تجویز کرده صحبت کرده و مشکل خود را با او مطرح کنید.
مشکلات گردش خون بدن
در صورتی که گردش خون به درستی انجام نشود و به اندام‌های بدن اکسیژن کافی نرسد، این احتمال که دچار بنفش شدن زبان شوید، وجود دارد. به این حالت، سیانوز می‌گویند و به افرادی که به این حالت دچارند، سیانوتیک گفته می‌شود. سیانوز معمولا همراه با تغییر رنگ زبان، باعث آبی یا بنفش شدن قسمت‌های دیگری نظیر لب، انگشتان دست و پا می‌شود.
دلایل زیادی برای سیانوتیک شدن وجود دارد. برخی از رایج‌ترین دلایل ابتلا به سیانوز عبارتند از انسداد راه هوایی، آسم، تهویه هوای نامناسب، بیماری عروق کرونر و بیماری مزمن انسداد ریه.
در صورتی که همراه با این رنگ شدن زبانتان علائمی نظیر مشکلات تنفسی، سرگیجه، غش یا درد قفسه سینه را تجربه می‌کنید، باید بدون هدر دادن وقت، به نزدیک‌ترین واحد اورژانس مراجعه کنید.
کمبود ویتامین B2
ویتامین B2 که با نام ریبوفلاوین نیز شناخته می‌شود، جزو ویتامین‌هایی است که به خونسازی بدن کمک کرده و کمبود آن، مشکلاتی نظیر کم خونی را به همراه دارد. افرادی که به کم خونی شدید دچارند، معمولا دچار تورم و بنفش شدن زبانشان می‌شوند.
برخی از علائم دیگر کمبود ویتامین B2 در بدن عبارتند از ایجاد زخم‌های دهان، ترک خوردگی لب‌ها، خستگی و بی‌حالی، التهابات پوستی، تغییرات خلقی و…
با مصرف قرص‌های مکمل و غذاهای حاوی ویتامین B2 می‌توانید در مدت زمان کوتاهی، این مشکل زبان خود را درمان نمایید.
باکتری ها
در حالت عادی، بیش از 25000 باکتری بر روی زبان شما وجود دارد که کاملا طبیعی است. اغلب این باکتری‌ها، برای سلامت دهان و دندان و حتی بدن شما مورد نیاز هستند. هر چند وقت یکبار، به دلیل برخی مسائل، تعادل باکتری‌های زبان بهم می‌خورد. در چنین زمان‌هایی، این احتمال که تعداد باکتری‌هایی که باعث تغییر رنگ زبان می‌شوند بیشتر شود، وجود دارد.
اگر تغییر رنگ زبان شما به دلیل فعالیت باکتری‌ها باشد، به سادگی با مسواک آهسته بر روی زبان، می‌توانید آن را برطرف کنید. همچنین، رعایت بهداشت دهان و دندان، به جلوگیری از تجمع باکتری‌ها و تغییر رنگ زبان، کمک می‌کند.
ورید‌های واریسی
اکثر مردم تصور می‌کنند که واریس فقط بر روی پاها ظاهر می‌شود؛ در حالی که چنین نیست! شاید برایتان جالب باشد که زبان هم دچار واریس می‌شود. به واریس‌های زبان، واریس زیر زبانی گفته می‌شود. واریس زیر زبانی، در صورتی که به دلیل وجود مشکلات سلامتی در بدن نباشد، هیچ خطری ندارد.
در صورتی که بر روی زبان یا زیر آن، نواحی بنفش یا آبی را مشاهده می‌کنید، بهتر است برای بررسی علت دقیق آن، به پزشک متخصص مراجعه نمایید.
بیماری آدیسون
بیماری آدیسون یک بیماری کمتر شایع است که با تولید آدرنال ناکافی در ارتباط است. این بیماری علاوه بر بنفش شدن زبان، علائم دیگری دارد که در صورت مشاهده، باید توسط پزشک متخصص معاینه شوند. برخی از رایج‌ترین علائم بیماری آدیسون عبارتند از:
- کاهش اشتها؛
- کاهش وزن؛
- خستگی و بی‌حالی شدید؛
- فشار خون پایین؛
- غش؛
- هوس خوردن نمک یا غذاهای شور؛
- قند خون پایین؛
- حالت تهوع، استفراغ یا اسهال؛
- درد‌های شکمی؛
- درد در عضلات و مفاصل؛
- حساس شدن روحیه، افسردگی و یا تغییرات رفتاری؛
- ریزش موی نواحی مختلف بدن.
علائم بیماری آدیسون معمولا بسیار آهسته و کم کم شروع می‌شوند. نوع حاد بیماری آدیسون، با ظهور علائم شدید و ناگهانی همراه است. بهتر است بلافاصله پس از شروع علائم، به پزشک مراجعه کرده و درمان آن را جدی بگیرید.
تومور ها
نوعی تومور سرطانی به نام همانژیوم وجود دارد که باعث ارغوانی و تیره شدن رگ‌های خونی می‌شود. از علائم دیگر همانژیوم در زبان، می‌توان به ایجاد زخم یا توده در اطراف نواحی بنفش زبان اشاره کرد.
البته وجود همانژیوم بر روی زبان بسیار نادر است، اما بهتر است به محض دیدن موارد مشکوک، آن را جدی گرفته و برای بررسی شرایط، به پزشک مراجعه کنید.
افزایش تعداد پلاکت ها
در برخی از مواقع، افزایش تعداد پلاکت‌های خون به بنفش شدن رنگ زبان منتهی می‌شود. افزایش پلاکت‌های خون می‌تواند علت‌های زیادی داشته باشد. به عنوان مثال، عود کردن سرطان تخمدان اپیتلیال، باعث زیاد شدن تعداد پلاکت‌های خون می‌شود.
برای حل مشکل تغییر رنگ زبان، ابتدا باید بیماری‌ای که باعث افزایش پلاکت‌های خون شده است، درمان یا کنترل شود.
بیماری اوسلر-وبر-رندو
بیماری اوسلر-وبر-رندو نوعی بیماری ارثی-ژنتیکی است که با نام تلانژکتازی هموراژیک ارثی نیز شناخته می‌شود. یکی از رایج‌ترین علائم ابتلا به این بیماری، ایجاد لکه‌های آبی، بنفش یا قرمز بر روی زبان است.
درمان بنفش شدن رنگ زبان
اینکه چه درمانی برای بنفش شدن رنگ زبان تجویز می‌شود، به علت بوجود آمدن آن بستگی دارد. اگر تغییر رنگ به دلیل مصرف غذاها یا داروهای خاصی باشد، نیازی به درمان کردن ندارید. در صورتی که علت درد به دلیل ضربه یا رشد باکتری‌ها بر روی زبان باشد، می‌توانید با مراجعه به دندانپزشک، از او بخواهید بهترین راهکار‌ها را به شما پیشنهاد دهد.
در مواردی که به علت ابتلا به بیماری، دچار بنفش شدن رنگ زبان شده‌اید، با دنبال کردن درمان تجویز شده، می‌توانید علائم آن را کاهش داده و حتی به طور کامل از بین ببرید.
پزشکان با معاینه فیزیکی بیمار، بررسی علائم دیگر و همچنین بررسی نتایج آزمایش‌ها، علت دقیق بنفش شدن زبان را تشخیص داده و داروی مناسب را تجویز می‌کنند.
یادتان باشد که در اکثر مواقع، بنفش شدن رنگ زبان به دلایل کاملا بی‌خطری رخ می‌دهد. برای جلوگیری از ایجاد این عارضه، بهتر است از زبان و لثه‌های خود مراقبت کرده و بهداشت دهان و دندان را رعایت نمایید.
خلاصه مطلب
زبان، ماهیچه‌ای است که کار اصلی‌اش، چشایی غذا است. دلایل زیادی برای تغییر رنگ زبان وجود دارد. همچنین، ممکن است رنگ آن از صورتی مایل به قرمز (که رنگ طبیعی زبان است) به رنگ‌هایی مانند سفید، سیاه، آبی، بنفش، صورتی روشن و… تغییر کند.
در این مقاله، به بررسی انواع دلایل رایج بنفش شدن رنگ زبان پرداختیم. رایج‌ترین دلایل این عارضه عبارتند از ضربه، مصرف برخی از غذاها یا داروها، باکتری‌ها، مشکلات گردن خون، کمبود ویتامین B2، بیماری آدیسون، واریس، تومور، افزایش تعداد پلاکت‌های خون و ابتلا به بیماری اوسلر-وبر-رندو.
اگر بنفش شدن رنگ زبان شما به دلیل ضربه و یا مصرف غذا یا داروی خاصی نیست، بهتر است برای بررسی علت دقیق آن، به پزشک متخصص مراجعه نمایید.
در صورتی که سوال یا نظری درباره بنفش شدن رنگ زبان دارید، آن را در قسمت دیدگاه‌ها مطرح کرده و منتظر پاسخ از جانب پزشکان سایت دکترچک باشید…
