« سندرم درد میوفاسیال » یک بیماری مزمن است که باعث ایجاد درد در سیستم اسکلتی-عضلانی بدن می شود. این درد ها در بیشتر افراد پس از چند هفته، کاملا بر طرف می شود؛ اما در برخی دیگر حتی بعد از گذشت چند هفته هم باقی می ماند.
درد در مبتلایان به سندرم درد میوفاسیال (MPS) به این صورت شروع می شود که وقتی به عضله ای از بدن فشار وارد می شود، درد در قسمت دیگری از بدن که ارتباطی با آن عضله ندارد، احساس می شود. به همین علت به آن قسمت از بدن «نقطه ماشه ای» می گویند؛ زیرا فشار در آنجا مانند فشار دادن ماشه ای است که قسمت دیگری را هدف قرار می دهد.
درد هایی که بیماران مبتلا به سندرم درد میوفاسیال احساس می کنند، از نوع «دردهای ارجاعی» است.
برای خوادن ادامه این مطلب با دکتر چک همراه باشید…
علائم سندرم درد میوفاسیال
علائم MPS عبارتند از:
- دردهای عمیق که در قسمت هایی از عضلات، متمرکز می شوند (درد پخش نمی شود)؛
- بروز دردی که بعد از کشیدگی عضله یا خستگی بیشتر می شود؛
- درد عضلانی که به مرور زمان بدتر می شود یا اصلا بهبود نمی یابد)؛
- وجود برآمدگی دردناکی در عضلات که پس از فشار دادن، درد در آن نقطه یا نقاط دیگر بدن تشدید می شود؛
- داشتن عضلاتی که ضعیف، سفت یا انعطاف ناپذیر هستند یا مانند سابق حرکت نمی کنند؛
- بروز مشکل در خلق و خو یا اختلال در خوابیدن.
تفاوت های سندرم درد میوفاسیال و سندرم فیبرومیالژیا
بیشتر افرادی که دچار خستگی و درد های عضلانی-اسکلتی می شوند، یا به فیبرومیالژیا یا به سندرم درد میوفاسیال مبتلا هستند.
فیبرومیالژیا نوعی اختلال است که باعث ایجاد درد های عضلانی در بدن می شود. این درد ها در تمام نقاط بدن احساس می شوند؛ اما افرادی که مبتلا به سندرم درد میوفاسیال هستند، فقط در چندین ناحیه از عضلاتشان ( کمر، گردن، فک و …) دچار این دردها می شوند که متمرکز و نقطه ای هستند.
حتما بخوانید: بیماری لوپوس چیست و چه علائمی دارد؟ آیا درمان می شود؟
علاوه بر این، در سندرم درد میوفاسیال، چندین نقطه وجود دارد که با فشار آن ها درد شروع یا تشدید می شود؛ اما در افرادی که مبتلا به فیبرومیالژیا هستند، درد ها از نقاط خاصی شروع می شوند و گسترش می یابند؛ نکته مهم این است که این درد ها ارجاعی نیستند و در همان نقاطی که تحت فشار قرار می گیرند، احساس می شوند.
دلایل ابتلا به سندرم درد میوفاسیال و عوامل افزاینده خطر ابتلا
استفاده بیش از حد از عضلات، آسیب دیدگی عضلات (ضربه یا جراحت) یا فشار روانی از دلایل اصلی ابتلا به این بیماری است.
آمارها نشان داده است که اکثر مبتلایان، به کارهایی مشغول هستند که در آن ها، فعالیت های تکراری، مانند: بلند کردن اجسام سنگین یا کار با رایانه و… در تمام طول روز انجام می شود.
با این حال نمی توان گفت که دقیقا چه عاملی باعث ایجاد نقاط ماشه ای و دردهای ارجاعی می شود.
در حقیقت، ترکیبی از عوامل دست به دست هم می دهند تا فرد دچار این بیماری شود. این عوامل عبارتند از:
- طرز ایستادن نادرست؛
- نشستن با وضعیت غیر استاندارد برای مدت زمان طولانی؛
- کمبود مواد مغذی بدن؛
- ورزش نکردن یا بی تحرکی در طول روز؛
- آسیب دیدن سیستم اسکلتی_ عضلانی یا دیسک های بین مهره ای؛
- کار زیاد و خستگی بیش از حد؛
- نداشتن خواب کافی در شبانه روز؛
- تغییر در سطح هورمون های بدن (یائسگی)؛
- سرد شدن بیش از حد ماهیچه ها، مانند: خوابیدن در مقابل کولر؛
- مشکلات عاطفی (افسردگی، اضطراب و …)؛
- درد یا التهاب ناشی از بیماری های دیگر؛
- اضافه وزن زیاد؛
- سیگار کشیدن.
تشخیص سندرم درد میوفاسیال
پزشک برای پیدا کردن نقاط ماشه ای، معاینه فیزیکی انجام می دهد و پس از پیدا کردن نقاط حساس، آن ها را فشار می دهد تا میزان و تاثیر درد را بررسی کند. هنگام فشار دادن این عضله ها، کمی پیچش و پرش عضله ای احساس خواهد شد.
هیچ آزمایش دیگری وجود ندارد که بتواند وجود سندرم درد میوفاسیال را نشان دهد؛ به همین خاطر پزشک برای تشخیص این بیماری، بعد از معاینه شما، از توصیفاتی که در مورد این درد دارید استفاده می کند؛ بنابراین مهم است که در مورد علائم، صدمات و جراحت هایی که در گذشته داشتید با پزشکتان صحبت کنید.
چندین نوع مختلف نقطه ماشه ای وجود دارد که پزشک آن ها را در حین معاینه تشخیص می دهد . این نقاط عبارتند از:
- نقاط ماشه ای فعال: این نقاط ماشه ای شامل بر آمدگی هایی هستند که درون یک ماهیچه محکم و سفت شده اند. این نقاط معمولا منبع درد های عضلانی هستند؛ و به خاطر اینکه بسیار حساس اند، باعث ایجاد درد های ارجاعی می شوند. در صورت لمس این نقاط، بیمار دچار شوک و حرکت ناگهانی می شود.
- نقاط ماشه ای نهفته: زمانی که این گره ها را لمس کنید، دچار درد نخواهید شد. نقاط ماشه ای نهفته ممکن است سال ها غیر فعال بمانند و در اثر استرس یا آسیب، فعال شوند.
- نقطه ماشه ای ثانویه: این نقطه ماشه ای زمانی فعال می شود که به عضله ای نامربوط به آن در بدن فشار وارد شود. تشخیص این نقاط نیازمند هوش و ذکاوت پزشک است.
- نقطه میوفاسیال وابسته: این نقطه ماشه ای زمانی فعال می شود که در کنار نقطه ماشه ای فعال دیگری قرار گرفته باشد.
درمان سندرم درد میوفاسیال
برای درمان سندرم درد میوفاسیال، بیمار به یک برنامه درمانی چند جانبه و ترکیبی نیاز دارد. بسیاری از پزشکان به بیماران توصیه می کنند علاوه بر درمان دارویی، روش هایی را که باعث رفع سفتی عضلات می شوند هم امتحان کنند تا زودتر به بهبودی برسند.
حتما بخوانید: کیست گانگلیون ( برآمدگی مچ دست ) چیست و چگونه درمان می شود؟
درمان این بیماری شامل موارد زیر است:
داروها
داروهای مختلفی وجود دارد که در رفع علائم این بیماری موثرند. این دارو ها عبارتند از:
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs): داروهایی مانند: استامینوفن و ایبوپروفن، درد و تورم را کاهش می دهند.
- مسکن ها: داروهای تسکین دهنده درد مانند: پماد لیدوکائین یا دیکلوفناک موضعی، ترامادول، مهارکننده های COX-2 و تروپیسترون، برای از بین بردن درد موثرند.
- شل کننده های عضلانی: بنزودیازپین ها و تیزانیدین، اسپاسم عضلات را کم می کنند و در نتیجه درد هم کاهش پیدا می کند.
- ضد تشنج: داروهایی مانند: گاباپنتین و پرگابالین، همزمان اسپاسم عضلات را کاهش داده و درد را کمتر می کنند.
- داروهای ضد افسردگی: از این دارو ها برای درمان دردهای مزمن، فیبرومیالژیا و درد عصبی، که شرایطی شبیه به سندرم درد میوفاسیال دارند، استفاده می شوند.
- تزریق بوتاکس: بوتولینوم نوع A، یک نوروتوکسین قوی است که از انقباض عضلات جلوگیری می کند و می تواند تا حد زیادی درد های عضلانی را کاهش دهد.
سوزن خشک (شکل غربی طب سوزنی)
استفاده از روش سوزن خشک، یکی از سریع ترین راه ها برای غیرفعال کردن نقاط ماشه ای در مبتلایان به سندرم درد میوفاسیال است. در این روش، پزشک یک سوزن را مستقیماً در نقطه ماشه ای وارد می کند. سپس آن را می چرخاند و کمی فشار می دهد و در نهایت آن را خارج می کند.
این روش ممکن است برای بیمار بسیار دردناک باشد: اما قطعا یکی از روش های موثر برای غیرفعال کردن نقطه ماشه ای و کاهش درد است. برخی از پزشکان برای استفاده از این روش، از سوزن های طب سوزنی استفاده می کنند که از سوزن مخصوص تزریق کوچکتر و درد آن نیز بسیار کمتر است. نباید فراموش کنید که بین سوزن خشک و طب سوزنی تفاوت های اساسی وجود دارد.
تزریق در نقطه ماشه ای
تزریق در نقطه ماشه ای مانند روش سوزن خشک است؛ اما با این تفاوت که در این روش، محلول خاصی در نقطه ماشه ای تزریق می شود. معمولا پزشکان، بی حس کننده موضعی یا محلول نمک را در نقطه ماشه ای تزریق می کنند. اثر این روش تقریبا برابر با روش سوزن خشک است؛ اما درد و ناراحتی کمتری دارد. گاهی اوقات پزشکان برای تزریق از استروئیدها نیز استفاده می کنند. اینکه محلول تزریقی چه باشد، بستگی به وضعیت بیمار، ترجیح او و تشخیص پزشک دارد.
سونوگرافی درمانی
در این روش، دستگاه سونوگرافی، امواج صوتی را از طریق ژل رسانای صوتی که به پوست مالیده می شود، به بافت بدن منتقل می کند. امواج صوتی ماهیچه ها را گرم و شل می کند، جریان خون را در آن ناحیه افزایش می یابد و بافت اسکاری را که از آسیب دیدگی قبلی به جا مانده، از بین می برد.
اثر این روش ممکن است مانند روش های قبلی نباشد، اما مزیت هایی هم دارد: سفتی عضلات را کمتر می کند و تحرک و کشش عضلاتی را که از بین رفته است، بازمی گرداند. بعد از استفاده از این روش، درد های بیماری های دیگری مانند: روماتیسم مفصلی، نیز از بین می رود؛ بنابراین می تواند گزینه خوبی برای درمان محسوب شود. بهتر است قبل از انتخاب درمان مناسب، با پزشکتان مشورت کنید.
ماساژ درمانی
انواع مختلفی از ماساژ درمانی وجود دارد که نقاط ماشه ای در سندرم درد میوفاسیال را غیر فعال می کنند. این روش ها عبارتند از:
- ریتمیک منفعل؛
- ریتمیک فعال؛
- شیاتسو (طب فشاری با استفاده از انگشت و بر طبق طب سوزنی انجام می شود)؛
- فشار نقاط ماشه ای.
ماساژ درمانی جریان خون را در نواحی مختلف افزایش می دهد و ماهیچه ها را گرم می کند. با استفاده از این روش، سفتی و درد عضلات کاهش می یابد. در ماساژ درمانی، ممکن است ماساژ دهنده با انگشت شست خود، نقاط ماشه ای را فشار دهد. این حرکت در ابتلا باعث بیشتر شدن درد می شود؛ اما بعد از گذشت چند وقت، فشار روی عضلات، کمتر می شود و درد نیز کاهش می یابد.
اسپری و کشش عضلات
کشش عضلات باعث تاثیر بر روند بهبودی مبتلایان به سندرم درد میوفاسیال می شود. برخی از فیزیوتراپیست ها قبل از اینکه حرکات کششی را بر روی بیمار اعمال کنند، یک اسپری سرد و بی حس کننده را روی عضلات آن ها می پاشند.
برخی تمرینات و حرکات کششی ملایم وجود دارد که می توانید برای کاهش دردتان، در خانه آن ها را امتحان کنید.
درمان های خانگی برای سندرم درد میوفاسیال
چندین روش وجود دارد که با استفاده از آن ها می توانید در خانه، درد هایتان را کمتر کرده و کیفیت زندگی تان را بهبود بخشید. این روش ها عبارتند از:
- در محل کارتان از یک صندلی استاندارد استفاده کنید و طرز نشستن تان را اصلاح کنید.
- ارتفاع کامپیوترتان را طوری تنظیم کنید که مستقیما جلوی چشمتان باشد و برای دیدن صفحه آن، مجبور نباشید سرتان را خم کنید.
- برای تختتان از یک تشک استاندارد استفاده کنید یا وضعیت خوابتان را طوری تنظیم کنید که به عضلات و استخوان هایتان فشار وارد نشود.
- از یوگا، پیلاتس یا ورزش های کششی استفاده کنید. تمرینات پیلاتس برای افرادی که علائم سندرم فیبرومیالژیا و میوفاسیال را دارند، بسیار موثر است.
- زمان بلند کردن وسایل سنگین از یک کمربند طبی استفاده کنید.
- می توانید در خانه یک ماساژور دستی یا دستگاه لرزاننده عضلات داشته باشید و هر چند وقت یک بار، از آن استفاده کنید.
- هر روز یک برنامه ورزشی سبک انجام دهید و سعی کنید تا حد امکان از تمام عضلاتتان استفاده کنید.
- به یک روانشناس مراجعه کنید تا استرستان را کاهش دهید.
- بلافاصله بعد از هرگونه آسیب دیدگی عضلانی، یک کمپرس یخ در ناحیه آسیب دیده قرار دهید.
- برای درمان التهاب عضلات از یک کمپرس گرم استفاده کنید. می توانید در خانه، یک جوراب را با برنج پر کنید و آن را در مایکروویو بگذارید و پس از گرم شدن، روی ناحیه ملتهب قرار دهید یا از کیسه آب گرم استفاده کنید.
- دوش آب گرم بگیرید.
- از دستگاه های کششی استفاده کنید.
- برای مدیریت درد در خانه، آمادگی ذهنی داشته باشید و ذهنتان را در هنگام درد، از افکار ناراحت کننده خالی کنید.
عوارض سندرم درد میوفاسیال
این بیماری می تواند بر کیفیت زندگی و تحرک شما تأثیر بگذارد. ممکن است نتوانید مانند گذشته کارهایی را که دوست داشتید، انجام دهید؛ در نتیجه این خانه نشینی می تواند به افسردگی و انزوا منجر شود. برای حل این مشکل می توانید به دنبال روش هایی برای کمتر کردن علائم باشید و با صحبت با افرادی که به این مشکل گرفتارند و مشورت و راهنمایی آن ها، تا حد زیادی مشکلاتتان را حل کنید.
حتما بخوانید: تلخی دهان نشان دهنده چه بیماری هاییست و چگونه درمان میشود؟
سندرم درد میوفاسیال ممکن است در زندگی تان چالش برانگیز باشد. نکته کلیدی در کنترل درد، استفاده از درمان جامع است.
هیچ راه درمانی منفردی وجود ندارد که برای همه مبتلایان نتیجه بخش باشد؛ بنابراین اگر درمانی را امتحان کردید و تاثیری بر دردتان نگذاشت، ناامید نشوید و به دنبال استفاده ار روش های دیگر باشید. پس از انتخاب درمان مناسب و داشتن یک زندگی سالم، می توانید با موفقیت، سندرم درد میوفاسیال را مدیریت کنید.
