هپاتیت C یک عفونت ویروسی است که منجر به التهاب کبد شده و گاهی اوقات به بروز آسیب های جدی تر به کبد ختم می شود؛ مثل بروز اختلال در کارکرد این قسمت.
هپاتیت C
ویروس هپاتیت C یا HCV از طریق خون آلوده منتشر می شود.
مدت خیلی زیادی نمی گذرد که بیماران مبتلا به این ویروس مجبور بودند به صورت هفتگی داروها را تزریق کرده و قرص های دهانی را مصرف کنند؛ بسیاری از بیماران به دلیل مشکلاتی که داشتند یا عوارض جانبی غیرقابل پذیرش، تمایلی به این روش های درمانی نداشتند.
این وضعیت در حال تغییر است و امروزه معمولا ویروس هپاتیت C را با مصرف روزانه داروهای دهانی برای مدت دو تا شش ماه می توان درمان کرد.
با این وجود، هنوز تقریبا نیمی از مبتلایان نمی دانند که به این ویروس آلوده شده اند، عمدتا به این خاطر که هیچ علامتی مشاهده نمی کنند. بروز علائم ناشی از ویروس هپاتیت C دهه ها زمان می برد.
با توجه به این که هیچ واکنسی برای پیشگیری از ابتلا به این ویروس وجود ندارد، با توجه به چندین مسئله و انجام چندین کار می توان از ابتلا به این عفونت خودداری کرد.
در این مقاله از سایت دکتر چک به بررسی ویروس هپاتیت C، علائم، دلایل و روش های درمان می پردازیم.
علائم هپاتیت C
هپاتیت C یک محدوده مشخص دارد؛ از یک بیماری خفیف که فقط چند هفته طول می کشد گرفته تا وضعیت های وخیم تر و شدیدتر که برای سلامتی رخ می دهند.
وقتی که بیماری در مرحله خفیف قرار دارد، معمولا مبتلایان هیچ علائمی در خود مشاهده نمی کنند و از ابتلا به آن خبر ندارند. پس در این مرحله ویروس به آسانی به دیگران منتقل می شود.
هپاتیت C خفیف
اکثر مبتلایان که در این فاز قرار دارند، علائمی در خود مشاهده نمی کنند و حتی اگر مشاهده کنند، در بین هفته دوم تا دوازدهم از تماس علائم خود را بروز می دهند.
معمولا هپاتیت C خفیف را نمی توان تشخیص داد زیرا نشانه ای ندارد.
علائم خفیف هپاتیت C بسیار به علائم دیگر عفونت های ویروسی شباهت دارد. علائم خفیف عبارت اند از:
- تب؛
- خستگی؛
- درد شکمی؛
- از دست دادن اشتها؛
- حالت تهوع یا استفراغ؛
- تیره شدن ادرار؛
- رنگ مدفوع به رنگ رسی تغییر می کند؛
- درد مفاصل؛
- به ندرت، یرقان.
تقریبا نیمی از مبتلایان به هپاتیت C خفیف، بدون این که بیماری پیشرفت کرده و به وضعیت مزمن تبدیل شود و بدون این که درمان شوند، بیماری از بدن شان خارج می شود.
دانشمندان نمی دانند که چرا بدن عده ای از مردم خودشان بیماری را خارج کرده و بدن عده ای دیگر اینطور نیست.
هپاتیت C مزمن
هپاتیت C زمانی به یک بیماری مزمن تبدیل می شود که بدن از نابودی ویروس ناتوان باشد. در اکثر موارد، هپاتیت C مزمن هیچ گونه نشانه ای مثل خستگی یا افسردگی به همراه ندارد. بیمار فقط در هنگام انجام آزمایش خون یا تصویر برداری برای اهدای خون متوجه بیماری خود می شود.
در صورتی که این ویروس زود شناسایی شود، به کبد آسیب نمی رسد اما اگر درمان نشود، هپاتیت C مزمن با موارد زیر همراه خواهد بود:
- بیماری مزمن کبد که به آرامی در یک بازه چند ساله رخ داده و هیچ نشانه ای ندارد؛
- ناخوشی الکلی کبد؛
- ناررسایی کبد؛
- سرطان کبد.
دلایل و فاکتورهای خطرناک این ویروس
ویروس هپاتیت C عامل ابتلا به این بیماری است. برای شیوع ویروس هپاتیت C، باید این ویروس از بدن فرد بیمار به بدن فرد سالم منتقل شود.
یک نقطه خون که با چشم غیرمسلح قابل دیدن نیست، صدها ویروس هپاتیت C را در خود حمل می کند و ویروس به سادگی نابود نمی شود.
فاکتورهای خطرناک این بیماری عبارت اند از:
- استفاده از داروهای تزریقی در حال حاضر یا در گذشته؛
- برخورد نوک سوزن به پوست که در میان جامعه پزشکی بسیار رایج است؛
- تولد نوزادی از مادری که به هپاتیت C مبتلا بوده است.
ویروس از طریق تماس معمولی، نفس کشیدن، بوسیدن یا مشترک غذا خوردن منتقل نمی شود. هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد نیش پشه ویروس را منتقل می کند. با وجود این که خطر انتقال ویروس کم است اما ممکن است از طرق زیر نیز فرد به ویروس مبتلا شود:
- داشتن رابطه جنسی محافظت نشده، به ویژه رابطه جنسی مقعدی و خشن که احتمال تماس با خون را بیشتر می کند؛
- استفاده مشترک از وسایلی که احتمالا با خون تماس داشته باشند مثل مسواک یا ژیلت؛
- روش های درمانی تهاجمی مثل تزریق؛
- تاتو کردن در یک مرکز بدون مجوز.
افرادی که به دلیل این موارد در معرض ابتلا به ویروس هپاتیت C قرار دارند، باید برای آزمایش به مراکز درمانی مراجعه کنند.
عواقب
در صورتی که عفونت ناشی از این ویروس تا چندین سال ادامه پیدا کند، عواقب بسیار جدی بر جای می گذارد که عبارت اند از:
- ناخوشی الکلی کبد. بعد از گذشت چندین دهه از ورود ویروس هپاتیت C به بدن، فرد دچار ناخوشی الکلی کبد می شود. در این صورت، کبد دیگر مثل سابق نمی تواند به وظایف خود عمل کند.
- سرطان کبد. تعداد کمی از مبتلایان به ویروس هپاتیت C به سرطان کبد مبتلا می شوند.
- ناررسایی کبد. در صورتی که ناخوشی الکلی کبد پیشرفت کند، کبد از کار می افتد.
پیشگیری از هپاتیت C
بهترین راه برای پیشگیری از ابتلا به هپاتیت C، تماس نداشتن با خون آلوده است.
چاقی مفرط، سیگار کشیدن، ابتلا به دیابت ها یا مصرف مشروبات الکلی باعث افزایش بروز ناخوشی الکلی کبد می شود.
با توجه به موارد زیر، از این ویروس در امان خواهید بود:
- از مصرف مواد مخدر خودداری کنید، به ویژه اگر این مواد را تزریق می کنید.
- نسبت به پیرسینگ بدن و تاتو کردن محتاط باشید. اگر می خواهید پیرسینگ یا تاتو کنید، به دنبال مکان های دارای مجوز باشید.
- رابطه جنسی ایمن تری داشته باشید. نباید با چندین نفر یا با یک نفر که ممکن است بیمار باشد، رابطه جنسی داشته باشید. ممکن است این ویروس از طریق رابطه جنسی میان زوج ها منتقل شود اما ریسک آن بسیار کم است.
درمان هپاتیت C
این ویروس با مصرف داروهای ضد ویروسی درمان می شود. این داروها با هدف نابودی ویروس تولید شده اند.
دانشمندان به تازگی به پیشرفت های چشمگیری در زمینه درمان این ویروس دست یافته اند و داروهای ضد ویروسی جدیدی تولید کرده اند.
در نتیجه، بیماران بعد از مصرف این داروها نتایج بهتری گرفته، عوارض جانبی و طول دوره درمان کاهش می یابد.
پیوند کبد
در صورتی که بیمار با عواقب جدی ناشی از ورود این ویروس به بدن مواجه شده باشد، پیوند کبد یکی دیگر از راهکارهای موجود است. در این جراحی، پزشک جراح کبد آسیب دیده را خارج کرده و یک کبد سالم قرار می دهد.
در اکثر موارد فقط با پیوند کبد نمی توان بیماری را درمان کرد زیرا ممکن است بیماری بازگردد و از این رو، باید بیمار داروهای ضد ویروسی را نیز مصرف کرده تا به کبد پیوند زده شده آسیبی وارد شود.
چه افرادی پس از ابتلا به این ویروس در خطر بروز ناخوشی الکلی کبد قرار دارند؟
چندین فاکتور در افزایش احتمال ابتلا به ناخوشی الکلی کبد نقش دارند که عبارت اند از:
- مرد بودن؛
- بیش از 50 سال سن داشتن؛
- مصرف مشروبات الکلی؛
- ابتلا به بیماری هپاتیت B یا بیماری کبد چرب.
خلاصه مطلب
اگر هپاتیت C درمان نشود، به کبد آسیب می زند.
تشخیص و درمان زود هنگام بیمار خطر را کاهش داده و از آسیب دیدن کبد جلوگیری می کند.
برای درمان فرد باید ترکیبی از داروهای ضد ویروسی را برای مدت 8 تا 24 هفته مصرف کند.
البته از آن جایی که اکثر مبتلایان نمی دانند این ویروس وارد بدن شان شده است، پس تا سال ها به دنبال درمان و آزمایش نمی روند.
