بیماری مانیا چیست؟
فردی که به بیماری مانیا مبتلا می شود، میزان انرژی یا سطح فعالیت هایش بسیار زیاد شده و رفتار یا اخلاقش تغییر می کنند. یا عده ای دیگر هم این تعریف را از بیماری مانیا ارائه می دهند: مانیا به یک عارضه روان شناختی گفته می شود که در نتیجه آن، فرد با رضایت و خوشحالی غیرمنطقی، بیش فعالی، توهمات و تغییر شدید در خلق و خوی خود مواجه می شود. این تغییر به اندازه ای زیاد است که دیگران خیلی خوب متوجه آن می شوند. به دلایل متعددی، مانیا می تواند یک عارضه خطرناک باشد.
مانیا یکی از رایج ترین علائم ابتلا به بیماری اختلال دو قطبی است. با دکتر چک همراه باشید…
دوره شیدایی یا دوره منیک چیست؟
دوره شنیدایی یا دوره منیک به زمانی گفته می شود که یک یا چندین نشانه ناشی از این بیماری را در خود مشاهده می کنید. حتی در بعضی از موارد، فرد باید بستری شود.
چه عواملی در ابتلا به بیماری مانیا نقش دارند؟
ممکن است سابقه خانوادگی در ابتلا به بیماری مانیا نقش داشته است. در صورتی که پدر و مادر یا خواهر و برادر فردی به بیماری مانیا مبتلا باشند، احتمال این که خود فرد هم به این وضعیت دچار شود زیاد است. البته ناگفته نماند که داشتن فردی مبتلا به مانیا در خانواده الزاما به معنای وجود قطعیت در ابتلای خود فرد به بیماری مانیا نیست.
گاهی اوقات، فرد به یک بیماری پنهان یا بیماری های روان پریشی مثل اختلال دو قطبی مبتلا می شود و این بیماری ها باعث ابتلا به بیماری مانیا یا تجربه دوره های منیک می شوند. یک یا چندین عامل محرک باعث بروز مانیا در این افراد می شود.
اسکن های مغزی که از بیماران مبتلا به مانیا انجام شده است، نشان می دهد که ساختار یا فعالیت های مغزی این افراد کاملا متفاوت با دیگران است.
تغییر در وضعیت محیط اطراف هم یک عامل تحریک کننده مانیا است. اتفاق های استرس زایی که در زندگی رخ می دهد، مثلا مرگ یکی از عزیزان، در ابتلا به بیماری مانیا نقش دارند. استرس مربوط به روابط، استرس مالی و بیماری هم بی تاثیر نیستند.
شاید برای تان عجیب باشد اما باید بدانید که کم کاری تیروئید هم می تواند در بروز دوره های منیک نقش داشته باشد.
بیماری مانیا با چه علائمی همراه است؟
فرد مبتلا به بیماری مانیا این نشانه ها را در خودش مشاهده می کند:
علائم مربوط به دوره منیک:
- سطح انرژی یا میزان فعالیت هایش به طور غیرعادی بالا می رود.
- بسیار احساس خوشحالی یا هیجان دارد.
- نمی خوابد یا فقط چندین ساعت در روز می خوابد اما باز هم کاملا پر انرژی است.
- سطح عزت نفس او مدام تغییر می کند و باور دارد که اطرافیانش شکست ناپذیر هستند.
- بسیار پر حرف است. به حدی سریع حرف می زند و پرحرفی می کند که دیگران نمی توانند متوجه منظور او شوند.
- در یک زمان واحد تعداد زیادی فکر و خیال درباره موضوعات مختلف دارد.
- چیزهایی که مهم نیستند یا ارتباطی به او ندارند، خیلی زود حواس فرد را پرت می کنند.
- کاملا خودش را معطوف به انجام یک فعالیت می کند.
- گاهی اوقات هیچ هدفی ندارد؛ مثلا بی هدف دور خانه پرسه می زند.
- رفتارهایش آنی هستند و باعث گرفتن تصمیم های ضعیف می شود؛ مثل سرمایه گذاری های احمقانه در بیزینس و خریدهای غیر ضروری.
علائم روانی ناشی از دوره منیک
- هذیان گویی. به عقاید یا ایده های اشتباهی گفته می شود که از تعبیر اشتباه اطلاعات حاصل می شوند. مثلا فرد فکر می کند همه در اطرافش دارند دنبال او می آیند.
- توهم. فردی که توهم دارد، چیزهایی می شنود، می بیند، حس یا بو می کند که وجود خارجی ندارند. مثلا فرد صدای کسی که پیشش نیست را می شنود یا با او صحبت می کند.
اختلال دو قطبی نوع 1 چیست؟
اختلال دو قطبی نوع 1 به یک بیماری روانی گفته می شود که در نتیجه ابتلا به آن، خلق و خوی، فعالیت، میزان انرژی و توانایی فرد برای درست فکر کردن بسیار تغییر می کند. برای این که گفته شود فردی به اختلال دو قطبی نوع 1 مبتلا است، باید حداقل برای مدت هفت روز با یک دوره منیک دست و پنجه نرم کند یا به حدی شدت دوره منیک او زیاد شود که لازم باشد بستری شود.
اکثر مردم، در آن واحد با بیماری مانیا و افسردگی دست و پنجه نرم می کنند اما الزاما افسرده بودن به معنای ابتلا به بیماری مانیا نیست. بسیاری از مبتلایان به اختلال دو قطبی، بارها و بارها وارد دوره های منیک می شوند اما فقط گاهی اوقات افسرده می شوند.
بیماری مانیا چگونه درمان می شود؟
در صورتی که شدت ابتلای فرد به بیماری مانیا بالا بوده یا با جنون همراه باشد، بیمار باید بستری شود. بستری شدن کمک می کند تا بیمار به خودش آسیب نزند.
داروهایی که برای درمان بیماری مانیا مصرف می شوند
معمولا داروها در خط اول مبارزه با بیماری مانیا قرار می گیرند. هدف از تجویز این داروها، ایجاد تعادل در خلق و خوی بیماری و کاهش خطر آسیب وارد کردن به خود می باشد.
این داروها عبارت اند از:
- لیتیوم (سیبالیس-اس، اسکالیت، لیتین).
- داروهای ضد روان پریشی مثل آریپیپرازول، الانزاپین، کوتیاپین و ریسپریدون.
- داروهای ضد تشنج مثل والپروئیک اسید، دی والپروئکس سدیم یا لاموتریژین.
- داروهای بنزودیازپین مثل آلپروزولام، کلرودیازپوکساید، کلونازپام، دیازپام یا لورازپام.
این داروها فقط باید در صورتی مصرف شوند که پزشک آن ها را تجویز کند.
جلسات روان شناختی
بیمار با شرکت در جلسات روان شناختی می تواند محرک های بیماری مانیا را در خودش مشاهده کند. با شناسایی این محرک ها، استرس بیمار کم می شود.
آیا فرد همیشه در نتیجه ابتلا به بیماری های دیگر دچار دوره منیک می شود یا این بیماری به خودی خود به وجود می آید؟
از نظر فنی، در صورتی که فرد وارد دوره های منیک شود، از سلامت روان برخوردار نیست. بیماری مانیا می تواند بخشی از چندین عارضه روانی دیگر باشد، از جمله موارد زیر:
- اختلال دو قطبی نوع 1.
- اختلال عاطفی فصلی.
- افسردگی پس از زایمان.
- اختلال اسکیزوافکتیو.
- اخلاق سیکلوتیمیک.
محرک های آغاز دوره منیک چیست؟
محرک های دوره منیک کاملا مخصوص هر بیمار هستند. باید کمی خود را زیر نظر داشته و خلق و خوی خود را یادداشت کرده و ببینید قبل از شروع یک دوره چه حس و حالی دارید. می توانید از دوستان یا اعضای خانواده خود هم بخواهید در این کار کمک تان کنند.
وقتی که از این محرک ها اطلاع داشته باشید، برای آن ها آماده شده، تاثیرات یک دوره را کم کرده یا کلا اصلا نمی گذارید شروع شود.
رایج ترین محرک ها عبارت اند از:
- یک مکان یا محیط که بسیار مهیج و تحریک کننده است (مثلا مکان های شلوغ، جایی که نور و صدا زیاد است).
- یک تغییر بزرگ در زندگی (مثل طلاق، ازدواج یا از دست دادن شغل).
- نخوابیدن.
- مصرف مواد مخدر مثل مصرف تفریحی مواد یا مشروبات الکلی.
