اسپوندیلیت آنکیلوزان {As} نوعی ارتروز است که معمولا در قسمت کمر اثر می گذارد و باعث التهاب در ستون فقرات می شود. از همین رو، در قسمت کمر و قفسه سینه احساس درد می کنید.
این عارضه اغلب در افرادی دیده می شود که پایان دوره نوجوانی یا 20 سالگی هستند.
در پاسخ به التهاب، بدن کلسیم اضافی در اطراف استخوان های ستون فقرات تولید می کند. در نتیجه، باعث افزایش تکه های اضافی استخوان و سفتی بیشتر پشت و گردن می شود.
در موارد نادر ممکن است برخی از استخوان های ستون فقرات به هم متصل، یا به دلیل کلسیم اضافی با هم ترکیب شوند. در موارد جدی، این عارضه می تواند منحنی ستون فقرات را به جلو بیشتر کند.
خطر بروز این عارضه در موارد زیر کاهش پیدا می کند:
- حفظ فعالیت بدنی؛
- درمان پزشکی موثر داشته باشید؛
- سعی کنید حالت بدنی خوبی داشته باشید.
در حالی که عمدتا این عارضه در قسمت های گردن و کمر دیده می شود، اما می تواند باعث درد و سفتی در نقاط دیگر بدن، از جمله در باسن، شانه ها و پاها شود.
هنوز نمی دانیم که چه عواملی باعث بروز اسپوندیلیت آنکیلوزان می شود. اما علت آن تا حدودی به ژن ها مربوط می شود، در حالی که این بیماری مستقیماً از والدین به فرزندان آنها منتقل نمی شود. این بیماری از فردی به فرد دیگر منتقل نمی شود.
شرایط مربوط به اسپوندیلیت آنکیلوزان
اسپوندیلیت آنکیلوزان نوعی اسپوندیلوآرتریت است (spon-dee-lo-arth-rye-tus). این نام برای گروهی از بیماری ها با علائم مشابه است – عمدتا درد و سفتی در اطراف ستون فقرات.
در اینجا به برخی از انواع دیگر اسپوندیلوآرتریت اشاره می کنیم:
اسپوندیلوآرتریت محوری غیر رادیوگرافی (غیر رادیو گرافت-ایک): علائم اصلی مشابه اسپوندیلیت آنکیلوزان است – درد و سفتی در ستون فقرات. اما از ان جایی که تغییرات جسمی ایجاد نمی شود، با کمک آزمایش اشعه ایکس غیرقابل تشخیص است. بعضي از افراد مبتلا به اين بيماري در آینده به اسپونديليت آنکيلوز کننده مبتلا می شوند.
اسپوندیلوآرتریت پسوریازیس: نوعی آرتروز پسوریازیس است که همزمان با پسوریازیس بیماری پوستی ایجاد می شود. لکه های قرمز و پوسته پوستی بر روی پوست این مبتلایان دیده می شود.
اسپوندیلوآرتریت همراه با بیماری التهابی روده: که به آن آرتریت انتروپاتیک (en-tur-o-path-ick) نیز گفته می شود. این بیماری به عارضه های روده، مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو مربوط می شود. روده بخشی از دستگاه گوارش است که به تجزیه غذایی که می خوریم کمک می کند.
آرتریت واکنشی زمانی تشخیص داده می شود که آرتروز در واکنش به عفونت ایجاد شده باشد.
التهاب مفاصل ایدیوپاتیک نوجوانان مربوط به آنتزیت (en-thur-si-tus): به نوعی عارضه گفته می شود که در نتیجه ان، محل اتصال تاندون ها و رباط های نوجوانان و کودکان متورم می شود.
بقیه این مطالب به اسپوندیلیت آنکیلوزان اشاره دارد. با این حال، توصیه های مربوط به درمان و خود مدیریتی در مورد افراد مبتلا به انواع دیگر اسپوندیلوآرتریت نیز بسیار مشابه است.
علائم
در مراحل اولیه، احتمالا دلایل زیر باعث ایجاد اسپوندیلیت آنکیلوزان می شود:
- سفتی و کمر درد در اوایل صبح که حداقل 30 دقیقه طول بکشد و سپس در طول روز یا با فعالیت تسکین یابد.
- دردی که شب ها بیدارتان کند.
- درد در یک یا هر دو باسن و گاهی اوقات پشت ران.
گاهی اوقات این عارضه با کمردردهای شایع اشتباه گرفته می شود.
کمردرد شایع اغلب با دردهای کوتاه همراه است. اما درد ناشی از اسپوندیلیت آنکیلوزان احتمالاً طولانی مدت خواهد بود.
همچنین ممکن است در نواحی گردن، شانه، مفصل ران یا ران درد داشته باشید که با نداشتن فعالیت جسمانی نیز بدتر خواهد شد؛ مثلا اگر مدت های طولانی باید پشت میز کار کنید. زانو یا مچ پا بعضی از بیماران ملتهب و سفت شده یا درد احساس می کنند.
درد و سفتی می تواند در طول زمان متفاوت باشد. اگر بیشتر ستون فقرات تحت تأثیر قرار گیرد، می تواند در فعالیت هایی که شامل خم شدن، پیچ خوردن یا چرخاندن است، مشکل ایجاد کند.
سایر علائم احتمالی عبارتند از:
- احساس درد در پاشنه پا یا قوس پا؛
- درد و تورم در پا یا انگشتان پا؛
- حساسیت در لگن که می تواند نشستن روی یک صندلی سخت را ناراحت کند؛
- درد قفسه سینه یا گرفتگی اطراف سینه که به مرور ایجاد می شود که نفس کشیدن های عمیق را سخت می کند؛
- ممکن است در قسمت قفسه سینه خود احساس درد کرده و بعد از حتی یک فعالیت سبک دچار تنگی نفس شوید.
- سرفه یا عطسه ممکن است باعث ناراحتی یا درد شود.
- التهاب روده. ممکن است که افراد مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان دچار مشکلات روده ای شوند که به عنوان بیماری التهابی روده (IBD) یا کولیت شناخته می شوند. اگر بیش از دو هفته اسهال دارید یا مدفوع تان خونی رنگ شده است، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
- خستگی مفرط؛ که خستگی شدیدی است که با خواب یا استراحت برطرف نمی شود. خود بیماری و همچنین کم خونی باعث بروز خستگی های مفرط می شود. این اتفاق زمانی می افتد که تعداد سلول های قرمز خونی بدن کم شده و اکسیژن به تمام ارگان ها منتقل نشود.
- افسردگی و اضطراب
- التهاب چشم که به ان یووئیت یا آیریتیس گفته می شود. گاهی اوقات قرمز شدن چشم یا علامت دردناک، از اولین نشانه ها هستند. ممکن است نگاه به نورهای روشن ناراحت کننده باشد.
اگر یک یا هر دو چشم تان قرمز شده یا درد دارید، یا تغییراتی در بینایی مانند از دست دادن جزئی بینایی، تاری دید یا حساسیت به نور دارید، حتما در اولین فرصت به مراکز پزشکی مراجعه کنید.
بهترین مکان برای مراجعه، بخش های آسیب دیدگی چشم است. عینک ساز نزدیک آدرس را به شما می گوید. شما همچنین می توانید به یک جراحی عمومی یا بخش تصادفات و اورژانس مراجعه کنید. درمان معمولاً با قطره چشمی استروئیدی انجام می شود که تاثیر بسزایی دارد.
عواقب
اگر مدت زمان زیادی است که به اسپوندیلیت آنکیلوزان مبتلا شده اید یا اگر استخوان های پشت شما با هم جوش خورده اند، احتمالا شکستگی استخوان شما را تهدید می کند. شکستگی استخوان ستون فقرات به اعصاب آسیب می رساند.
اگر درد غیر قابل توضیح جدیدی در قسمت ستون فقرات خود دارید یا احساس ضعف، بی حسی یا گزگز در بازوها یا پاها دارید، حتما باید به دکتر اطلاع دهید.
برخی از افراد مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان دچار پوکی استخوان می شوند؛ پوکی استخوان عارضه ای است که باعث لاغر شدن استخوان ها شده و احتمال شکستگی را بیشتر می کند.
اگر به اسپوندیلیت آنکیلوزان، یا هر نوع اسپوندیلوآرتریت مبتلا هستید، خطر تجربه مشکلاتی مانند حمله قلبی یا سکته مغزی تا حدودی بیشتر است. مصرف داروها برای کاهش التهاب و همچنین داشتن رژیم غذایی سالم، عدم استعمال سیگار و ورزش منظم این خطر را کاهش می دهد.
اگر اسپوندیلیت آنکیلوزان قسمت قفسه سینه را تحت تاثیر قرار دهد، به ندرت باعث زخم شدن قسمت بالایی ریه می شود.
اگرچه این مشکلات ممکن در افراد مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان اتفاق بیفتد، اما به ندرت پیش می آید.
تشخیص اسپوندیلیت آنکیلوزان
علائم اسپوندیلیت آنکیلوزان می تواند شبیه مشکلات رایج کمر باشد، خصوصاً در مراحل اولیه.
به همین دلیل، بسیاری از افراد قبل از مراجعه به دکتر، مدتی درد را تحمل می کنند. اگر مشکوک به ابتلا اسپوندیلیت آنکیلوزان هستید، حتما باید هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید.
معمولا پزشک روماتولوژیست این عارضه را تشخیص می دهد. تخصص این پزشکان بیماری هایی است که بر قسمت مفاصل، استخوان ها و ماهیچه ها اثر می کنند.
هیچ آزمایشی وجود ندارد که بتواند به طور قطعی ابتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان را نشان دهد. تشخیص این عارضه با توجه به فاکتورهای زیادی انجام می شود، از جمله موارد زیر:
- سابقه داشتن بیماری و علائمی که تجربه کرده اید، از جمله اینکه آیا درد و احساس ناراحتی باعث می شود شب ها بیدار شوید یا خیر؛
- معاینه جسمانی؛
- آزمایش خون، که ممکن است وجود التهاب را نشان دهد؛
- اشعه ایکس یا اسکن تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI)؛
- سن. این عارضه در تمام سنین قابل تشخیص است، اما اغلب اوقات قبل از 40 سالگی و اغلب در سنین بسیار کمتر دیده می شود.
با کمک آزمایش خون می توان وجود ژن HLA-B27 در بدن را تشخیص داد. جواب آزمایش اکثر بیماران مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان برای HLA-B27 مثبت است، اما جواب آزمایش در افراد غیرمبتلا نیز یکسان است. مثبت بودن جواب آزمایش نشان می دهد که فرد به اسپوندیلیت آنکیلوزان مبتلا است اما مهری بر تایید تشخیص نیست.
درمان اسپوندیلیت آنکیلوزان
بعضی از شیوه های درمانی روند پیشرفت این عارضه را کند کرده و درد و سفتی را درمان می کنند. ورزش کردن و به دقت به حالت بدن توجه داشتن مانند فعالیت ستون فقرات اهمیت دارند.
برخی از داروهای زیر را فقط یک مشاور روماتولوژی می تواند تجویز کند.
درمان های دارویی
مسکن و داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)
مسکن ها، مانند پاراستامول و داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)، مانند ایبوپروفن، معمولاً اولین شیوه درمانی انتخابی برای اسپوندیلیت آنکیلوزان هستند.
اگر نمی توان علائم را با داروهای ضدالتهابی درمان کرد، با کمک داروهای دیگر می توان درد را کم کرد و تاثیرات بیماری را محدود کرد.
داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARDs)
داروهایی مانند سولفاسالازین و متوترکسات که آرتروز در بازوها و پاها را درمان کنند، البته معمولا برای برطرف کردن علائم ستون فقرات موثر نیستند.
این داروها با نام داروهای ضد روماتیسای اصلاح كننده بیماری (DMARDs) شناخته می شوند که میزان التهاب بدن را کم می کنند. این بدان معناست که علاوه بر درمان علائم، می توانند از آسیب مفصلی نیز جلوگیری کنند.
گاهی اوقات چندین هفته یا چندین ماه برای مشاهده اثرت دارو زمان لازم است. این داروها اغلب شیوه های درمانی طولانی مدت هستند.
هنگام مصرف داروهای DMARD، باید به طور منظم چک آپ و ازمایش خون انجام دهید.
درمان های بیولوژیکی اسپوندیلیت آنکیلوزان
درمان های بیولوژیکی روش های درمانی جدیدتری هستند که نتیجه خوبی در بیماران مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان و بیماری های مرتبط ایجاد می کنند.
این داروها نسبت به داروهای DMARD قدیمی، رویکرد هدفمندتری برای جلوگیری از التهاب دارند.
مصرف این دارو برای تمام افراد مناسب نیست و تنها در صورتی تجویز می شوند که عارضه را با مصرف داروهای ضدالتهابی و شیوه های درمانی نتوان کنترل کرد.
گروهی از روشهای درمانی بیولوژیکی وجود دارد که داروهای ضد TNF نامیده می شوند. موارد زیر می تواند اسپوندیلیت آنکیلوزان را درمان کند:
etanercept
adalimumab
Certolizumab pegol
گولیموماب .
سکوکینوماب نوع متفاوتی از درمان بیولوژیکی است که التهاب اسپوندیلیت آنکیلوزان را نیز درمان می کند. این شیوه درمان، یکی از اعضا جدید خانواده درمانی بیولوژیکی است که اینترلوکین یا مهار کننده های IL-17 نامیده می شود. مصرف این دارو التهاب را کم می کند.
این داروها به صورت تزریقی وارد بدن می شوند که معمولا خود یا همسرتان یا یکی از اقوام یا دوستتان می تواند آن را تزریق کند.
استروئیدها
استروئیدها شیوه های درمانی کوتاه مدتی هستند که دوره های عود بیماری را درمان می کنند. این داروها معمولا در قسمت مفصل متورم تزریق شده یا به شیوه تزریق آهسته در عضله تزریق می شود. مصرف این داروها به درد تاندون ها نیز کمک می کند، به عنوان مثال در پاشنه پا، اگرچه اغلب تکرار نمی شوند زیرا باعث ضعف تاندون می شوند
گاهی اوقات، ممکن است یک قرص استروئیدی به نام پردنیزولون تجویز شود. اگرچه این دارو درد و سفتی را کم می کند اما اگر به مدت طولانی استفاده شود، عوارض جانبی خواهد داشت.
اگر قرص های استروئیدی برایتان تجویز شود، با پزشک خود در مورد عوارض جانبی و اینکه چگونه می توانید شانس تجربه این عوارض را کاهش دهید صحبت کنید. مانند هر داروی دیگر، تجربه هر گونه عارضه جانبی را حتما باید به پزشک اطلاع داد.
معمولا التهاب چشم را با تجویز قطره های استروئیدی درمان می کنند. در موارد شدیدتر، استروئیدها ممکن است بصورت قرص یا تزریق در چشم تجویز شوند.
درمان های جسمانی
فیزیوتراپی شیوه درمانی مهمی در اسپوندیلیت آنکیلوزان است. پزشک فیزیوتراپ با ارائه برنامه ورزشی، قدرت ماهیچه ها را افزایش داده و به حفظ پویایی ستون فقرات و دیگر مفاصل کمک می کند.
حتما باید قسمت کرد و کمر را نرمش دهید تا سفت نشوند.
پزشک فیزیوتراپ درباره چگونگی حفظ وضعیت بدنی مشاوره می دهد و احتمالا شیوه آب درمانی را پیشنهاد می کند. این شیوه شامل تمرینات خاصی برای ستون فقرات، باسن و شانه ها است که در یک استخر مخصوص آب گرم انجام می شود.
بسیاری از افراد مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان این شیوه درمان را تاثیرگذار می دانند و برنامه خود را در استخر محلی خود یا در گروه محلی انجمن اسپوندیلیت آنکیلوزان (NASS) ادامه می دهند .
عمل جراحی
اکثر افراد مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان نیازی به جراحی ندارند؛ البته اگر مفاصل قسمت ران یا زانو به شدت آسیب دیده باشد، باید تعویض صورت بگیرد که در نتیجه درد فرد تمام شده و دوباره پویایی سابق را به دست خواهد آورد.
اگر نگران خم شدن ستون فقرات خود هستید، این مورد را با متخصص روماتولوژی در میان بگذارید. تصمیم گیری درباره عمل جراحی سخت است و علاوه بر این باید یک پزشک متخصص این کار را انجام دهد. البته خیلی کم پیش می آید که فرد مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان نیاز به عمل جراحی داشته باشد اما زندگی برخی از افراد را به طرز چشمگیری بهبود می بخشد.
زندگی با اسپوندیلیت آنکیلوزان
درمان های پزشکی به کنترل اسپوندیلیت آنکیلوزان کمک می کنند. علاوه بر این، موارد زیادی وجود دارد که می توانید برای بهبود علائم خود انجام دهید.
داشتن فعالیت جسمانی و توجه به وضعیت بدن تاثیر بسزایی در تاثیرات طولانی مدت ناشی از این عارضه دارد.
فعال نگه داشتن
اگر به اسپوندیلیت آنکیلوزان مبتلا هستید، فعال بودن واقعاً به شما کمک می کند تا شرایط خود را مدیریت کنید.
ورزش منظم برای حرکات کمر و جلوگیری از سفت شدن ستون فقرات مفید است. به آرامی شروع کنید و به تدریج دفعات ورزش کردن را افزایش دهید.
استراحت زیاد نیز باعث افزایش سفتی در ستون فقرات می شود.
اگر درد زیادی دارید و ورزش کردن برای شما دشوار است، با پزشک یا متخصص فیزیوتراپی صحبت کنید .
ورزش علاوه بر اینکه برای کمر مفید است، برای قلب و ریه ها و سلامت کلی شما نیز مهم است. همچنین می تواند روحیه شما را بالا ببرد و اعتماد به نفس را هم تقویت کند.
تمرینات ساده و خاص مخصوص کمر، قفسه سینه و اندام به افزایش انعطاف بدن کمک می کند. ممکن است تمرینات کششی بعد از دوش آب گرم یا استحمام به ویژه برای کاهش سفتی صبح مفید باشد.
سعی کنید هر روز حداقل کمی ورزش کنید. فراموش نکنید که قبل از ورزش کردن می توانید قرص های مسکن مصرف کنید.
چندین تمرین برای کمک به بهبود قدرت و انعطاف پذیری بدن ارائه کرده ایم. سعی کنید هر روز آنها را انجام دهید.
پیلاتس، یوگا و تای چی تاثیر بسزایی دارند زیرا به فرم، قدرت و انعطاف پذیری بدن کمک کنند.
شنا یکی از بهترین ورزش های موجود است زیرا بیشتر ماهیچه ها و مفاصل ها را بدون آسیب رساندن، درگیر می کند. و آب وزن بدن شما را تحمل می کند. شنا یک تمرین عالی است که قدرت، استقامت و انعطاف پذیری را بهبود می بخشد.
اگر هنگام شنا احساس راحتی ندارید با متخصص فیزیوتراپی یا مربی شنا صحبت کنید؛ با ایجاد یک تغییر کوچک می توان این مشکل را برطرف کرد.
کلاس های هوازی در آب کم عمق یا عمیق، جایگزین مناسبی برای شنا است.
وورزش های مختلفی وجود دارد که به حفظ تحرک و بهبود سلامت کلی کمک می کند. نکته اصلی پیدا کردن ورزشی است که از آن لذت می برید چرا که در ادامه دادن ورزش ها اهمیت دارد.
ورزش
در مقابل یک دیوار بایستید
در حالی که به دیوار تکیه داده اید و پاشنه پایتان کاملا کنار دیوار است، سر را به سمت دیوار فشار دهید (اما کج نکنید). 5 ثانیه در این حالت بمانید سپس به حالت اول برگردید. در صورت امکان حدود 10 بار این ورزش را تکرار کنید.
چرخش کمر
در فضای باز بایستید و پاها را از هم جدا کنید. دستان خود را روی باسن قرار دهید. از قسمت کمر برگردید تا باسن را ببینید. زانوها و پاها را رو به جلو قرار دهید. 5 ثانیه در این حالت بمانید. این کار را برای سمت دیگر، 5 بار هر طرف تکرار کنید.
دراز بکشید، زانوها خم شده، نفس بکشید
روی کمر دراز بکشید زانوها را خم کرده و پا صاف روی زمین باشد:
(الف) دستان را روی دنده در کناره های سینه قرار دهید. از طریق بینی عمیق نفس بکشید و از طریق دهان بازدم را انجام دهید. همانطور که نفس می کشید دنده ها را به سمت بیرون فشار دهید. این کار را حدود 10 بار تکرار کنید. به یاد داشته باشید که بیرون دادن هوا باید به اندازه داخل کشیدن هوا شدید انجام شود.
(ب) دستان خود را در قسمت فوقانی قسمت جلوی سینه قرار دهید. از طریق بینی نفس عمیق بکشید و سپس تا جایی که می توانید از طریق دهان نفس بکشید. در حین نفس کشیدن دنده ها را به سمت بالا فشار دهید – دوباره حدود 10 بار این تمرین را تکرار کنید. این تمرین را می توانید هر زمان در حالت خوابیده یا نشسته انجام دهید.
سوپرمن
روی شکم دراز بکشید، مستقیم به جلو نگاه کنید، دستان در کنار پهلو قرار داشته باشند (در صورت لزوم می توانید یک بالش زیر سینه قرار دهید تا راحت باشید).
یک پا را از زمین بلند کنید و زانوی خود را صاف نگه دارید، حدود 5 بار برای هر پا این کار را تکرار کنید.
بالا بردن سر و شانه
روی شکم دراز بکشید، مستقیم به جلو نگاه کنید، دست ها را در کنارتان قرار دهید (در صورت لزوم می توانید یک بالش زیر سینه قرار دهید تا راحت باشید):
سر و شانه ها را تا جایی که می توانید از زمین بلند کنید – حدود 10 بار این ورزش را تکرار کنید.
سگ -پرنده
چهار زانو بشینید، یک دست و پا را کشیده {موازی با زمین} و 10 ثانیه نگه دارید. سپس به حالت اول برگردید. این حرکت را 5 بار برای دست و پای دیگر تکرار کنید.
