علت تپل و بزرگ شدن پا ها و ورم و تجمع چربی در پا ( لیپیدما )

لیپیدما نوعی عارضه است که باعث تورم، تپل و بزرگ شدن پا ها می شود. به ندرت پیش می آید که فردی به آن مبتلا شده و بیشتر در خانم ها دیده می شود. در این مقاله از سایت دکتر چک به پاهای لیپیدمایی، علائم، راه های درمان و تفاوت های کلیدی میان لیپیدما و لنف ادم اشاره می کنیم.

بیماری لیپیدما و علت تپل و بزرگ شدن پا ها چیست؟

لیپیدما نوعی عارضه مزمن است که عمدتا در خانم ها مشاهده می شود و باعث پهن شدن پا و ران ها می شود. در نتیجه ابتلا به این عارضه، بافت های چربی که در زیر سطح پوست ذخیره شده اند سریع تر از میزان عادی رشد می کنند و در نتیجه فرد چنانچه موضع را لمس کند احساس درد و تجمع چربی در پا می کند؛ این عارضه بیشتر در قسمت پایین تنه ( چاقی پایین تنه ) دیده می شود. با توجه به این که بیشتر خانم ها به این عارضه مبتلا می شوند، عده ای از متخصصین بر این باور هستند که عوامل هورمونی در این بیماری نقش دارند.

البته ممکن است لیپیدما یک عارضه ارثی هم باشد و اگر فردی در خانواده اش به این عارضه مبتلا باشد، احتمالا خودش هم تجربه می کند. عوامل دیگری که در ابتلا به لیپیدما نقش دارند باعث حفظ مایعات در بدن شده و بر لیپیدما تاثیر می گذارد.

واژه لیپیدما به معنای وجود فراوان مایعات در بافت های چربی پا است.

معمولا لیپیدما با چاقی مفرط یا لنف آدم اشتباه گرفته می شود. اول از همه باید با پزشک خود صحبت کنید تا تفاوت میان این سه عارضه را تشخیص دهد اما در ادامه به مراحل و علائم ابتلا به لیپیدما اشاره می کنیم.

مراحل لیپیدما

لیپیدما در چهار مرحله اتفاق افتاده و به مرور زمان پیشرفت می کند. آسان ترین راه برای این که متوجه شوید شما در کدام مرحله قرار دارید این است که ظاهر فیزیکی آن را بررسی کنید.

در اولین مرحله از لیپیدما، بافت چربی در زیر پوست زیاد می شود. چربی به آرامی از ران ها و باسن، به سمت پاها و در نهایت زانو و قوزک پا جمع می شود. پوست فرو رفته و دیگر هموار نیست زیرا سلول های ذخیره چربی در حال افزایش هستند.

در مرحله دوم نیز مقدار لیپوماس (بافت چربی) در سراسر پاها زیاد شده و باعث تپل و بزرگ شدن پا ها می شود.

مادامی که وارد مرحله سوم می شوید، پاها گرد شده و مقادیر زیاد چربی در زیر پوست باعث شکل گیری ساختارهای غیرهموار در سراسر پاها می شود. لایه های چربی در قسمت داخلی زانو هم انباشته شده و پاها پهن تر می شوند.

به مرحله چهارم از لیپیدما، لنف ادم گفته می شود. این اتفاق زمانی می افتد که لیپیدما پیشرفت کرده و دیگر شامل هر دو عارضه می شود. لایه های بزرگ پوست و بافت چربی برآمده شده و از بدن بیرون می زند؛ از جمله از قسمت بازوها، قسمت میانی تنه و پاها.

علاوه بر نشانه های آشکاری که در قسمت بالا گفتیم، یک سری علامت غیرقابل مشاهده هم وجود دارد که شامل احساس درد در پا، کبود شدگی پایین تنه، التهاب و از دست دادن قابلیت حرکت می شود.

هنگامی که لیپیدما پیشرفت می کند، این علائم هم تغییر می کنند و بر وضعیت سلامتی مفصل و کیفیت کلی زندگی انسان تاثیر می گذارند.

لیپیدما یا لنف ادم

با توجه به این که لیپیدما و لنف ادم هر دو علائمی از التهاب پایین تنه ( مخصوصا تپل و بزرگ شدن پا ها ) دارند و از شروع دوره بلوغ آغاز می شوند، عامل التهاب در لیپیدما مایعات اضافه ای است که در سلول های چربی موجود در پاها انباشته شده اند. اما از سوی دیگر، لنف ادم در صورتی ایجاد می شود که غده های لنفاوی از دست رفته، مسدود شده یا به خوبی کار خود را انجام ندهند.

احتمال دارد فرد مبتلا به لنف ادم با این عارضه به دنیا آمده باشد. یا این که بافت برداری غده لنفاوی، کالبد شکافی، دیگر روش های پزشکی مانند رادیو درمانی بر غده های لنفاوی تاثیر گذاشته و فرد به لنف ادم مبتلا شود.

از دیگر تفاوت های میان لنف ادم و لیپیدما می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عمدتا خانم ها به لیپیدما مبتلا می شوند اما هر فردی ممکن است به لنف ادم مبتلا شود.
• چهل درصد از موارد ابتلا به لیپیدما به سابقه خانوادگی مربوط می شود اما تنها بیست درصد از علل ابتلا به لنف ادم به تاریخه خانوادگی مربوط می شود.
• ابتلا به لنف ادم معمولا باعث التهاب پاها می شود اما لیپیدما هرگز باعث التهاب نمی شود.
• پوست افراد مبتلا به لیپیدما حالت معمولی و نازک دارد اما پوست مبتلایان به لنف ادم ضخیم می شود.
• احساس درد و حساس شدن بیشتر در افراد مبتلا به لیپیدما دیده می شود تا افراد مبتلا به لنف ادم.
• ملتهب شدن لیپیدما همیشگی بوده و خیلی سریع اتفاق می افتد اما التهاب در نتیجه حفظ مایعات با لنف ادم فرق می کند.
• در نگاه اول تصور می شود که فرد مبتلا به لیپیدما دچار چاقی مفرط است اما این مورد درباره لنف ادم صدق نمی کند.
• داشتن رژیم غذایی باعث تغییر یا تاثیر گذاری بر ظاهر یا وجود چربی در پاهای فرد مبتلا به لیپیدما نمی شود اما از سوی مقابل، داشتن رژیم غذایی باعث کاهش وزن در مبتلایان به لنف ادم می شود.

علائم لیپیدما

آشکارترین علامت ناشی از لیپیدما، التهاب قسمت پایینی بدن و تپل و بزرگ شدن پا ها است. معمولا هر دو پاها به طور همزمان ملتهب می شوند اما ظاهر چربی ها در هر دو پا ممکن است مختلف باشد. گاهی اوقات حتی ممکن است سایز بازوها هم بزرگ شود اما سایز مفاصل در مچ دست و زانو بزرگ نشود.

از جمله دیگر علائم ناشی از لیپیدما می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• احساس درد، خارش یا حساسیت در ناحیه های آسیب دیده؛
• چاقی پایین تنه و تجمع چربی در ساق پا؛
• خیلی راحت بدن کبود می شود؛
• پوست نواحی آسیب دیده خنک است؛
• احساس می کنید که ظاهر نواحی آسیب دیده مثل خمیر شده است؛
• میزان حفظ مایعات بیشتر می شود (لنف ادم)؛
• کم شدن توانایی حرکتی؛
• رگ های واریسی؛
• تاثیرات فیزیکی مثل منزوی کردن خود از اجتماع، افسردگی یا کم شدن میزان اعتماد به نفس.

دلایل بروز لیپیدما

تجمع چربی در ساق پا، تپل و بزرگ شدن پا ها یک بیماری است و دقیقا مشخص نیست که چه عاملی باعث ابتلا به آن می شود. اما تصور می شود که تاثیر هورمونی استروژن در ابتلا به لیپیدما دخیل باشد زیرا ممکن است فرد از هنگام بلوغ، بارداری، پیش از یائسگی یا یائسگی به این عارضه مبتلا شود.

آیا لیپیدما ژنتیکی است؟

یکی دیگر از دلایل اولیه در ابتلا به بیماری تپل و بزرگ شدن پا ها ( لیپیدما )، ژنتیک است. متخصصین معتقد هستند که الگوی ژنتیکی برای لیپیدما از سوی مادر به ارث می رسد اما در عین حال هیچ گونه ژن ژنتیکی خاص که در این عامل دخیل باشد، شناسایی نشده است.

دلایل دیگر ابتلا به بیماری تپل و بزرگ شدن پا ها

زمانی گفته می شود فرد به این بیماری ثانویه مبتلا شده است که این عارضه خود را در نتیجه ابتلا به بیماری های دیگر نشان دهد. بعضی از مبتلایان به سندرم پرادر ویلی، سندرم سوتو یا ویلیامز بورن نیز ممکن است با لیپیدما مواجه شوند.

البته افرادی که به اختلالاتی دچار هستند که بر خاصیت ارتجاعی پوست تاثیر می گذارد هم از دست لیپیدما در امان نیستند؛ این افراد شامل مبتلایان به پسودوگزانتوما الاستیکوم و کوتیس لاکسا نوع سه نیز می شوند.

درمان تپل و بزرگ شدن پا ها

هیچ راهکار قطعی برای درمان این بیماری وجود ندارد اما چندین راهکار مقطعی وجود دارد. با پزشک خود درباره بهترین شیوه موجود مشورت کنید.

اگر لیپیدما در مراحل اولیه قرار داشته باشد با راهکارهای زیر می توان آن را درمان کرد:

• درمان با کمپرس جهت پیشگیری از بروز بیشتر ورم.
• داشتن سبک زندگی فعال که ورزش به اندازه کافی در آن جای داشته باشد، مانند پیاده روی.
• تمرین های استقامتی و شرایطی که به حفظ پویایی بدن کمک کرده و از بدتر شدن لیپیدما پیشگیری می کند.
• پیروی از برنامه های کاهش وزن جهت پیشگیری از بروز خطر ابتلا به دیگر بیماری های مرتبط با افزایش وزن.
• ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی که به کاهش التهاب و مدیریت علائم کمک می کند.

اگر لیپیدما بدتر شود پزشک توصیه می کند روش لیپوساکشن (مکش لیپکتومی) را انجام دهید تا اندازه بافت های چربی کم شود. با وجود این که روش لیپوساکشن به درمان قطعی لیپیدما کمک نمی کند، اما از شکل گیری سلول های جدید چربی جلوگیری کرده و سرعت رشد بافت های چربی را کم می کند. لیپوساکشن به ارتقا پویایی و کیفیت زندگی کمک کرده و درد ناشی از لیپیدما را کم می کند.

البته چنانچه خطر بروز لنف ادم ثانویه در نتیجه انجام بعضی از روش های لیپوساکشن مثل جراحی کاهنده حجم باشد، ممکن است این روش توصیه نشود.

مروری بر لیپیدما

لیپیدما یک عارضه پزشکی مزمن است که باعث متورم شدن بافت های چربی در قسمت پایین پاها می شود. بیشتر خانم ها به این عارضه مبتلا می شوند و هنگامی که سطح هورمون ها تغییر می کند، مثل دوران بلوغ، بارداری و یائسگی، فرد به لیپیدما مبتلا می شود.

در حالی که هیچ گونه راهکاری برای درمان قطعی لیپیدما وجود ندارد، چندین روش جراحی وجود دارد که به کمک آن ها می توان علائم و نشانه های ناشی از این عارضه را کنترل کرد. اگر هر کدام از علائم ناشی از لیپیدما را در خود مشاهده می کنید، باید با پزشک خود صحبت کرده تا بهترین راهکار درمان توصیه شود.