حتما به این نکته توجه کرده‌اید که اکثر بچه‌های کوچک، عاشق شنیدن داستان هستند. این علاقه بسیار مهم است؛ چرا که خواندن و یا گوش دادن به داستان‌های مختلف، برای رشد، یادگیری و بهبود آینده کودک مفید هستند. در حال حاضر، بسیاری از کودکان ترجیح می‌دهند روز خود را با وسایل الکترونیکی و بازی‌های ویدئویی بگذارند. اما چطوری کودک عاشق مطالعه و خواندن می شود؟
اغلب والدین و همچنین مدارس، کودکان را وادار به خواندن می‌کنند. خواندن کتاب در چنین شرایطی، به این معنی نیست که کودک شما علاقه‌ای به آن دارد. حتی در بسیاری از موارد، اجبار کردن کودک به خواندن می‌تواند باعث ایجاد تعارض و حس منفی نسبت به مطالعه شود.
خوشبختانه راهکارهای زیادی وجود دارد که می‌توانید با استفاده از آن‌ها، کودکتان را به گونه‌ای تربیت کنید که عاشق مطالعه و خواندن شود. والدین مهم‌ترین افراد زندگی کودک هستند و ساختن تجربیات مثبت از کتاب خوانی توسط آن‌ها، زمینه را برای عشق ورزیدن کودکان به کتاب و یادگیری مهیا می‌کند. با ما در دکتر چک همراه باشید…
چرا خواندن برای بچه‌ها مهم است؟
کودکان برای یادگیری مهارت‌های جدید در زندگی، نیاز به مطالعه و خواندن دارند. خواندن کتاب‌های مختلف، بخش جدایی ناپذیری از مدرسه و دانشگاه است. علاوه براین، افرادی که به خواندن و یادگیری علاقه بیشتری نشان می‌دهند، از سلامت روان بهتری برخوردارند. در این قسمت، برخی از مهم‌ترین دلایل مطالعه را با یکدیگر مرور می‌کنیم…
عملکرد تحصیلی بهتر
خواندن یکی از مهارت‌های اصلی سوادآموزی است. کودکانی که علاقه بیشتری به مطالعه دارند، بهتر از سایرین می‌توانند با حروف و کلمات آشنا شده و مقاطع تحصیلی را پشت سر بگذارند.
پذیرش جامعه
خواندن می‌تواند هوش هیجانی را بیشتر کرده و با بهتر کردن کیفیت تفکر، طول عمر را افزایش دهد. با افزایش مهارت‌های خواندن، به تدریج حس کنجکاوی پدیدار شده و ارتباط کودک با دنیای اطراف تقویت می‌شود. علاوه براین، با خواندن داستان، دایره لغات وسیع‌تر می‌شود و کودک می‌تواند با زبان و گویش بهتری با دیگران صحبت کرده و دیگران او را بهتر درک کنند.
بهبود سلامت روان
علاقه به خواندن توسط کودک، باعث آرام‌تر و شادتر شدن او می‌شود. مطالعات نشان می‌دهند بخش‌هایی از مغز که مرتبط با زبان هستند، با مطالعه فعال می‌شوند. علاوه بر این، زمانی که کودک شروع به خواندن می‌کند، فشار خونش کاهش یافته و مواد شیمیایی مرتبط با لذت در بدن او ایجاد می‌شود. این فعل و انفعالات، باعث کاهش ضربان قلب و کنترل بهتر احساسات کودک می‌شود.
چگونه علاقه به خواندن و مطالعه را در کودکان افزایش دهیم؟
برای اینکه کودک خود را عاشق مطالعه کنید به 3 چیز نیار دارد: زمان، کنجکاوی و الگو‌سازی
شما باید در هر روز، زمانی را به خواندن کتاب و سرگرم کردن کودک خود با موارد هیجان انگیز اختصاص دهید.
با صدای بلند برایشان داستان بخوانید
کارشناسان بر این باورند که خواندن داستان با کودک، بهترین راه برای ایجاد علاقه به مطالعه است. هدف از خواندن داستان برای کودک این است که کودک را وارد یک فعالیت اجتماعی کرده و روابط، آگاهی و حس کنجکاوی او را افزایش دهید. داستان خوانی باید به گونه‌ای باشد که برای کودک سرگرم کنند بوده و او را ترغیب به پرسیدن سوال، گوش کردن و صحبت کردن در حین خواندن کند.
اگر هدفتان از خواندن داستان این است کودک خود را به مطالعه علاقه‌مند کنید، در زمان خواندن، به جای اینکه تمام فکر و ذهنتان آموزش مهارت سوادآموزی به کودک باشد، باید هدفتان را لذت بردن او و گوش فرا دادن به داستان در نظر بگیرید.
بلند خوانی داستان‌ها با کودکان، به طور طبیعی مهارت‌های کلیدی سواد در آن‌ها را افزایش می‌دهد. اگر داستان‌ها را با هیجان برای کودک خود بخوانید، به آن‌ها کمک می‌کنید که ساخت واژگان، درک شنیداری و وابستگی عاطفی خود را تقویت کنند.
داستان خوانی برای کودکان کوچکتر ضروری است. با این حال، نباید از خواندن داستان برای کودکان بزرگتر غافل شوید؛ حتی اگر خودشان خواننده‌های ماهری باشند. بهتر است تا پایان کلاس پنجم، برنامه منظم شبانه‌ای برای داستان خوانی داشته باشید. با افزایش سن کودک، می‌توانید کتاب‌های طولانی‌تر و پیچیده تری را انتخاب کرده تا قوه تخیل آن‌ها را به خوبی پرورش دهید و دایره لغات و درک‌شان را تقویت کنید.
هر چه داستان‌های بیشتری برای کودک خود بخوانید، هیجان و اشتیاق او برای مطالعه را بیشتر می‌کنید. قبل از هر چیزی، باید مطمئن شوید که لحن خواندن شما از هیجان کافی برخوردار است و انرژی مناسب را به کودک منتقل می‌کند. می‌توانید با کم، زیاد، نازک، بم و به طور کلی تغییر دادن صدای خود در زمان خواندن نقل و قول شخصیت‌های مختلف داستان، این کار را انجام دهید.
خواندن داستان را تا زمانی ادامه دهید که کودک تمایل به گوش دادن دارد. در صورتی که علائم خواب آلودگی را مشاهده کردید، می‌توانید ادامه داستان را به شب‌های بعد موکول کنید.
درباره کتاب صحبت کنید
اگر کتابی که می‌خوانید دارای تصویر است، بهتر است در زمان خواندن آن، زمانی را برای نشان دادن تصاویر و صحبت کردن درباره آن‌ها در نظر بگیرید. با این کار، درک و تامل کودک خود را تقویت می‌کنید. همچنین می‌توانید در حین مطالعه، برای چند لحظه مکث کنید و سوالات ساده‌ای را از کودک بپرسید و یا از او بخواهید نظرش را درباره شخصیت‌های داستان یا کارهایشان بیان کند.
اگر می‌بینید که داستان برای کودک شما نامشخص است، می‌توانید درباره آن صحبت نکنید و فقط به خواندن ادامه دهید. با این کار، کودک شما یاد می‌گیرید که اشکالی ندارد در حین مطالعه کردن، لحظاتی صبر کند و به فکر کردن بپردازد. این کار، در آینده بر روی تمام جوانب زندگی کودک تاثیر می‌گذارد و او را فرد متفکری بار می‌آورد.
برنامه منظمی برای خواندن داشته باشید
می‌توانید هر روز یا برخی روز‌های هفته، 15 الی 30 دقیقه را برای خواندن داستان در نظر بگیرید. حتی اگر کودک کاملا با داستان ارتباط برقرار نمی‌کند، همچنان به خواندن ادامه دهید. بدین صورت، خواندن برای او تبدیل به یک عادت می‌شود و حتی اگر تنها شود، با لذت به خواندن کتاب ادامه می‌دهد.
توجه داشته باشید که نباید از فرزندتان انتظار داشته باشید که بلافاصله عاشق خواندن شود. ممکن است علاقه‌مند کردن او به کتاب خوانی زمان زیادی ببرد. هر چه بیشتر این کار را انجام دهید، کودک شما مهارت بیشتری کسب می‌کند و علاقه بیشتری نیز از خود نشان می‌دهد.
علاقه و کنجکاوی ایجاد کنید
بهتر است در زمان انتخاب کتاب‌ها، علاقه کودک خود را در نظر بگیرید. به عنوان مثال، اگر کودک شما از شخصیت یا حیوان خاصی خوشش می‌آید، می‌توانید کتابی درباره همان شخصیت‌ها انتخاب کنید. همچنین، انتخاب کتاب‌های مصور با رنگ‌های شاد و مورد علاقه کودک نیز روش خوبی برای ایجاد علاقه او به شمار می‌رود.
اگر نمی‌دانید که چه کتابی را انتخاب کنید، می‌توانید از معلم، دوستان، سایر والدین یا کتابدار‌ها سوال بپرسید.
علاوه بر این، بهتر است کتاب‌هایی که با شخصیت فرزند و خانواده شما همخوانی دارند را انتخاب کنید. در مورد زبان کتاب نیز در صورت امکان کتابی را انتخاب کنید که به زبان مادری خانواده شما نوشته شده است.
دلایل بیزاری از خواندن را بررسی کنید
اگر کودکتان علاقه‌ای به خواندن نشان نمی‌دهد، باید دلیل آن را پیدا کنید. در برخی موارد، کودک به دلیل وجود یک مشکل اساسی در یادگیری یا خواندن، نمی‌تواند مانند سایرین به خواندن ادامه دهد. اگر در زمان خواندن کتاب، کودک شما رفتار‌هایی مانند ناله کردن، گریه، داد زدن و غیره از خود نشان می‌دهد، بهتر است با معلم او تماس بگیرید.
البته، برخی کودکان از کلاس اول تا کلاس سوم، به دلیل ورود به مدرسه و تغییر شرایط زندگی، دچار بیزاری نسبت به مطالعه می‌شوند. این مورد طبیعی است و لزوما به دلیل مشکل در مهارت‌های سواد آموزی کودک نیست.
الگو‌سازی
فرزندان از والدین خود الگو می‌گیرند. اگر می‌خواهید کودکی داشته باشید که از مطالعه کتاب لذت می‌برد، باید خودتان هم مطالعه داشته باشید و از این کار لذت ببرید! زمانی که فرزندتان شما را در حال مطالعه در ساعات استراحت می‌بیند، این ایده در او القا می‌شود که مطالعه یک فعالیت مادام العمر و لذت‌بخش است.
در فعالیت‌های ادبی مشارکت داشته باشید
باید به فرزندتان نشان دهید که مطالعه کردن، یک سرگرمی اجتماعی است. با این کار، زمانی که کودک وارد محیط مدرسه شود، احساس مثبتی نسبت به مطالعه خواهد داشت.
با کودکانی که بین 4 تا 6 سال سن دارند، می‌توانید درباره شعر‌های قافیه دار، آواز خواندن و آوا‌های مختلف صحبت کنید. بدین صورت، آن‌ها راحت‌تر می‌توانند مهارت‌های سوادآموزی را یاد بگیرند. همچنین، با رفتن به کتابخانه و تشویق کودک به قرض گرفتن یک کتاب از بین صد‌ها و هزاران کتاب، او را با دنیای هیجان انگیز کتاب‌ها آشنا می‌کند.
در ادامه، در تمام فعالیت‌های روزانه خود مانند خرید کردن، پیاده روی و غیره، کودکان را مشارکت داده و با پرسیدن سوالات مختلف، نظر آن‌ها را درباره مسائل بپرسید و حس کنجکاوی شان را تحریک کنید. همچنین، شرکت در باشگاه‌های کتاب خوانی و مطالعه با دوستان نزدیک نیز به کودک کمک می‌کنند تا علاقه بیشتری نسبت به مطالعه نشان دهد.
