فیستول مقعدی معمولاً به دلیل عفونت در نزدیکی مسیر مقعد ایجاد می شود. در واقع تجمع عفونت یا همان آبسه در بافت های مجاور مقعد علت این بیماری است. هنگامی که چرک یا عفونت تخلیه می شود، یک کانال کوچک که همان فیستول است را به جای میگذارد. فیستول مقعدی همچنین ممکن است با برخی بیماری های طولانی مدت روده در ارتباط باشد.
فیستول مقعدی چیست؟
فیستول مقعدی، مسیر، تونل یا کانال کوچکی است که بین انتهای روده و پوست نزدیک مقعد ایجاد میشود. در واقع توسط این مسیر بخشی از راست روده به مقعد متصل می شود، و آلودگی های روده از طریق فیستول به سطح پوست منتقل خواهد شد.
علل فیستول مقعدی
اکثر فیستول های مقعدی بعد از آبسه مقعد ایجاد می شوند. در داخل مقعد، تعدادی غدد وجود دارند که یک ماده مایع می سازند. این غدد می توانند مسدود شده و با باکتری (آبسه) عفونی شوند. اگر اندازه آبسه افزایش یابد، ممکن است تونلی به پوست اطراف مسیر مقعد منتهی شود.
فیستول مقعدی همچنین می تواند در نتیجه التهاب طولانی مدت یا عفونت روده ایجاد شود. این بیماری می تواند باعث ایجاد یک تونل در پوست شود. از بیماری هایی که در طولانی مدت باعث ایجاد فیستول مقعدی می شوند، می توانیم به این موارد اشاره کنیم:
- بیماری کرون
- دیورتیکولیت .
- سل
- بیماری های جنسی
- کولیت
- عوارض جراحی یا رادیوتراپی در روده
- سرطان مقعد، سرطان رکتوم
علائم فیستول مقعدی چیست؟
فیستول مقعدی می تواند علائم ناخوشایندی مانند ناراحتی و تحریک پوست ایجاد کند و معمولاً به خودی خود بهبود نمی یابد. علائم فیستول مقعدی می تواند شامل موارد زیر باشد:
- تحریک پوست در اطراف مقعد .
- درد مداوم و ضربان دار. درد ممکن است هنگام نشستن، حرکت کردن، هنگام تهوع یا سرفه بدتر شود.
- ترشحات بدبو از نزدیکی مقعد
- دفع چرک یا خون هنگام مدفوع ( خونریزی مقعدی )
- مشکل در کنترل حرکات روده (بی اختیاری روده)
- آبسه
- تورم و قرمزی در اطراف مقعد
- درجه حرارت بالا (تب)
تشخیص
اگر علائم مداومی دارید که نشان می دهد ممکن است فیستول مقعدی داشته باشید، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک مقعد را معاینه و علائم فیستول را بررسی میکند.
اگر پزشک تشخیص دهد که ممکن است فیستول داشته باشید، برای شما آزمایشات بیشتری را تجویز میکند، این آزمایشات می تواند شامل موارد زیر باشند:
- پروکتوسکوپی یک تلسکوپ مخصوص با یک نور در انتهای آن که برای مشاهده داخل مقعد استفاده می شود.
- اسکن اولتراسوند ، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) یا توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن .
درمان فیستول مقعدی
فیستول مقعدی بدون درمان و جراحی بهبود نمی یابد و طیف وسیعی از گزینه های درمانی برای این عارضه در دسترس است. اولین قدم درمان هرگونه عفونت با درمان آنتی بیوتیکی است. فیستول مقعد اغلب نیاز به جراحی دارد. گزینه های اصلی جراحی این بیماری عبارتند از:
1.لیزر فیستول
در حال حاضر بهترین روشی که برای رفع این بیماری وجود دارد، لیزر است. برای انجام لیزر شما در یک جلسه یک ساعته در کلینیک حضور پیدا می کنید. پزشک معالج که معمولاً متخصص جراح است. سرپایی و بدون نیاز به تزریق داروی بیهوشی بیماری را درمان میکند.
در این روش با استفاده از قدرت نور لیزر و بدون اینکه بیمار درد را احساس کند و یا دچار خونریزی شود، مسیر فیستول را برش می دهند و عفونت آن را تخلیه می کنند. پس از تخلیه عفونت معمولاً نیازی به انجام بخیه نیست، به این ترتیب زخم از داخل به سمت خارج ترمیم میشود.
علت تاکید پزشکان بر انجام این روش، این است که لیزر همزمان با برش گوشت و پوست را ترمیم میکند، پس جلوی خونریزی و یا حتی عفونت را میگیرد. از طرفی لیزر میزان دقت پزشک را تا حد زیادی افزایش می دهد، بنابراین احتمال ایجاد عوارض و آسیب هایی مانند بی اختیاری در کنترل مدفوع به صفر میرسد.
از مزیت های درمان با لیزر می توانیم به این موارد اشاره کنیم :
- درمان سرپایی در کمتر از نیم ساعت
- بدون درد یا خونریزی
- صرفه جویی در زمان و هزینه
- ترمیم سریع زخم
- پیشگیری از انواع عوارض
2. استن
در این روش یک نخ جراحی داخل مسیر فیستول مقعدی قرار می گیرد و حلقه ای پیوسته بین دهانه های داخلی و خارجی فیستول ایجاد می کند. نخ به مدت چند هفته در آنجا باقی می ماند تا به تخلیه عفونت کمک شود و از عفونت جلوگیری شود. بنابراین به بهبود فیستول کمک می کند. سپس برای بستن مسیر به روش دیگری مثل فیستولوتومی یا لیزر نیاز است.
3. فیستولوتومی
این روشی است که شامل بریدن تمام طول فیستول است، و در بیمارستان و تحت بیهوشی کامل انجام میشود. این درمان موثرترین روش برای مقابله با فیستول است و درمان استاندارد برای فیستول هایی است که در نزدیکی سطح پوست قرار دارند. بعد از جراحی فیستول ممکن است زمان برای ترمیم مجدد زخم نیاز باشد.
از عوارض جراحی فیستول مقعدی می توانیم به این موارد اشاره کنیم:
- احتمال عفونت
- بی اختیاری مدفوع (در نتیجه ی آسیب عضله مقعد)
- خطر تنگی مقعد
- ایجاد فیستول بیشتر
- صرف زمان و هزینه بیشتر
- تعویض مرتب پانسمان ها
مهارت پزشک در انجام این جراحی اهمیت بسیاری دارد، زیرا احتمال وارد آمدن آسیب به عضله مقعدی و بی اختیاری در کنترل مدفوع بسیار زیاد است.
عوارض فیستول مقعدی چیست؟
اگر فیستول مقعدی به درستی درمان نشود، ممکن است آبسه های مکرر مقعد و فیستول پیچیده ایجاد شود و این ممکن است باعث درد، خونریزی، بی اختیاری مدفوع، عفونت های پوستی (سلولیت) و سپسیس شود. به علاوه تاخیر در درمان این بیماری می تواند مشکلاتی از جمله افزایش طول مسیر فیستول یا افزایش تعداد مسیر های فیستول را به همراه داشته باشد.
آیا می توان از فیستول مقعدی جلوگیری کرد؟
شما می توانید با اجتناب از یبوست، نرم نگه داشتن مدفوع و رفتن به توالت (به موقع) خطر فیستول مقعدی را تا حد زیادی کاهش دهید. برای کمک به عملکرد صحیح روده و نرم نگه داشتن مدفوع، نوشیدن مقدار زیادی مایعات و انجام تمرینات بدنی منظم مهم است. با رعایت نکات زیر خطر و احتمال این بیماری را کاهش دهید:
- درمان به موقع بیماری های روده مثل کرون
- پرهیز از رابطه مقعدی
- تکمیل فرآیند درمان بیماری آبسه
منابع :
https://patient.info/infections/abscess-leaflet/anal-fistula
