قرص نیتروفورانتوئین برای چیست؟ موارد مصرف و عوارض جدی

قرص نیتروفورانتوئین با نام های تجاری ماکروبید و ماکرودانتین وجود دارد و به صورت داروهای عمومی هم در داروخانه ها پخش شده است. هزینه ای که بابت خرید نسخه های عمومی این دارو پرداخت می کنید، در مقایسه با نسخه های تجاری آن، بسیار ارزان قیمت تر است؛ اما متاسفانه گاهی اوقات نمی توان نسخه های عمومی آن را با قدرت یا تاثیر مورد نظر پیدا کرد. در این مقاله از سایت دکتر چک قصد داریم تا به نکات جامع و کاملی درباره قرص خوراکی نیتروفورانتوئین اشاره کنیم.

نکات برجسته درباره قرص نیتروفورانتوئین

1. کپسول های خوراکی نیتروفورانتوئین را به هر دو صورت عمومی و با نام تجاری ماکروبید و ماکرودانتین می توان تهیه کرد.
2. این دارو به صورت مایع دهانی هم وجود دارد که می توان آن را تهیه کرد.
3. از کپسول های نیتروفورانتوئین برای پیشگیری و درمان عفونت های مجرای ادراری، که بعضی از باکتری های خاص در آن نقش دارد، استفاده می شود.

موارد احتیاط درباره نیتروفورانتوئین

1. خطر التهاب ریه: این احتمال وجود دارد که این دارو منجر به التهاب ریه شود. این مورد، جزء عوارض جانبی بسیار نادر محسوب می شود و بیشتر در مواقعی به وجود می آید که آن را به مدت بیش از شش ماه، مصرف کنید. از جمله نشانه های التهاب ریه می توان به خستگی و بی حالی، تب، خنک شدن بدن، سرفه، درد، درد قفسه سینه و تنگی نفس اشاره کرد. در صورتی که هر کدام از این نشانه ها را مشاهده کردید، بی درنگ با پزشک تان تماس بگیرید.
2. خطر بروز مشکلات کبدی: مصرف این دارو ممکن است باعث بروز مشکلات کبدی یا التهاب این ارگان شود. در صورتی که قرار است این دارو را برای دوره درمان طولانی مدت استفاده کنید، پزشک با انجام آزمایش های خون سعی می کند تا کارایی کبدتان را ارزیابی کند و زیر نظر داشته باشد. در صورتی که در زمان مصرف این دارو با نشانه های بروز مشکلات کبدی مواجه شدید، به پزشک تان اطلاع دهید. نشانه های مشکلات کبدی، شامل: خارش، زرد شدن پوست یا سفید شدن چشم ها، حالت تهوع، استفراغ، تیره شدن ادرار و از دست دادن اشتهاست.
3. خطر آسیب عصبی: مصرف این دارو ممکن است با آسیب عصبی در فرد همراه باشد. این آسیب ممکن است باعث بی حسی و درد، مخصوصا در قسمت دست ها و پاها، شود.
4. خطر آسیب دیدگی سلول های قرمز خون: این احتمال وجود دارد که مصرف این دارو باعث بروز همولیسیس (نابودی سلول های قرمز خون) شود. باید به نشانه های خونکافت مثل: خستگی و بی حالی، ضعف و رنگ پریدگی پوست توجه کنید. بعد از قطع دارو نیتروفورانتوئین، این مشکلات رفع می شود.
5.  اسهال: اسهال های خفیف یا شدید می تواند از جمله: نشانه های مصرف این دارو باشد. در صورتی که در طول دوره مصرف این دارو، اسهال گرفتید، سریعا با پزشک خود تماس بگیرید. در مواردی که اسهالتان خفیف است، با توقف مصرف دارو، این مشکل هم خود به خود برطرف می شود؛ اما اگر اسهال شدید است، حتی با قطع مصرف دارو هم این عارضه متوقف نمی شود و خطر از دست دادن آب بدنتان وجود دارد. در این مواقع پزشک سعی می کند با تجویز مواد مایع و آنتی بیوتیک، برای درمان باکتری ایجاد کننده اسهال، اسهال تان را بر طرف کند .

چرا از قرص نیتروفورانتوئین استفاده می شود؟

نیتروفورانتوئین نوعی کپسول خوراکی است که برای درمان و پیشگیری از بروز عفونت های مجرای ادراری که اقسام باکتری های خاص در آن نقش دارند، مصرف می شود.

نحوه کار قرص نیتروفورانتوئین

این دارو در دسته گروهی از داروها به نام ضد باکتری یا آنتی بیوتیک قرار گرفته است. منظورمان از دسته داروها، گروهی از داروها هستند که کارکرد مشابه و یکسانی دارند. این داروها برای درمان اوضاع و مشکلات پزشکی مشابه و یکسان تجویز می شوند.

از این دارو برای نابودی باکتری های مجرای ادراری استفاده می شود و دارو تنها در برابر بعضی از باکتری های خاص فعالیت می کند.

عوارض جانبی قرص نیتروفورانتوئین

از جمله رایج ترین عوارض جانبی مصرف این دارو می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• حالت تهوع؛
• استفراغ؛
• بی اشتهایی؛
• درد شکمی؛
• اسهال؛
• بی حسی دست ها؛
• بی حسی پاها؛
• احساس درد در دست ها و پا؛
• ضعف و بی حالی؛
• سر گیجه؛
• سر درد؛
• خواب آلودگی.

در صورتی که این عوارض جانبی خفیف باشند، پس از چند روز یا چند هفته، خود به خود از بین می روند؛ اما در صورتی که شدت آن ها زیاد باشد و از بین نروند، باید به پزشک مراجعه کنید.

عوارض جانبی جدی

در مواردی که نشانه های شدیدی مشاهده می کنید، بی درنگ با پزشک خود تماس بگیرید. در شرایطی که این علائم خطرناک یا اورژانسی باشند، سریعا با اورژانس تماس بگیرید. عوارض جانبی خطرناک تر و نشانه هایشان به تربیت زیر هستند:

• التهاب و تورم ریه که از جمله نشانه های تورم ریه عبارت است از:

1. خستگی و بی حالی؛
2. تنگی نفس؛
3. تب؛
4.  خنک شدن بدن؛
5.   سرفه؛
6.  درد در قفسه سینه.

• مشکلات کبدی. زمانی که نشانه های زیر را در خودتان مشاهده کردید، ناشی از مشکلات کبدی است :

1. خارش؛
2. زردی پوست یا سفید شدن چشم ها؛
3. حالت تهوع یا استفراغ؛
4. تیره شدن ادرار؛
5. بی میلی به غذا.

• آسیب دیدن اعصاب. از جمله نشانه های این عارضه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. بی حسی یا سوزن سوزن شدن دست و پاها؛
2. ضعف عضلانی.

• همولیسیس (خون کافت): نشانه های این عارضه عبارت اند از:

1. خستگی و بی حالی؛
2. ضعف بدن؛
3. رنگ پریدگی پوست.

مصرف دارو نیتروفورانتوئین با بعضی از داروها در تداخل است

ممکن است مصرف کپسول های خوراکی نیتروفورانتوئین با سایر داروها، ویتامین ها یا گیاهان دارویی که در حال حاضر، مصرف می کنید، در تضاد باشد. زمانی می گوییم که دو دارو با هم در تداخل هستند که ماده اصلی آن ها، نحوه عملکرد یک نوع دارو را تغییر دهد. این عارضه ممکن است خطرناک باشد یا اثر دارو را از بین ببرد.

برای جلوگیری از آن، پزشک باید به دقت تمام داروهای مصرفی تان را کنترل کند. فراموش نکنید که پزشکتان باید درباره داروها، ویتامین ها یا مواد گیاهی که در حال حاضر آن ها را مصرف می کنید، اطلاع داشته باشد. برای اینکه متوجه شوید که چگونه این دارو باعث تداخل با دیگر داروها می شود، باید با پزشک معالج خود یا دکتر داروساز مشورت کنید.

در قسمت بعد می خواهیم به اسامی داروهایی اشاره کنیم که با مصرف دارو نیتروفورانتوئین در تداخل هستند.

داروهایی که استفاده آن ها همزمان با نیتروفورانتوئین ممنوع است

هرگز این داروها را با قرص خوراکی نیتروفورانتوئین مصرف نکنید! به طور مثال می توان به داروهای زیر اشاره کرد:

• آنتی اسیدهایی مانند شربت معده گاویسکون که حاوی منیزیم تریسیلیکیت هستند: مصرف این داروها همزمان با قرص نیتروفورانتوئین باعث می شود که اثر بخشی این قرص کم شود.
• پروبنسید و سولفین پیرازون: مصرف همزمان این داروها با نیتروفورانتوئین ممکن است باعث انباشته شدن بیش از حد این قرص در خون تان شود. زمانی که مقدار آن در بدن زیاد شود، خطر بروز عوارض جانبی در بدنتان بیشتر می شود؛ این در حالی است که اگر مقدار این دارو در ادرار کم شود، به همان نسبت تاثیر آن نیز کاهش می یابد.

زنگ خطر مصرف قرص نیتروفورانتوئین

هشدار متعددی درباره مصرف کپسول خوراکی نیتروفورانتوئین وجود دارد که باید به آن ها توجه کنید که عبارت است از:

خطر آلرژی

ممکن است که مصرف این قرص با عکس العمل های متعدد آلرژی همراه باشد. دو مورد از نشانه های این هشدار شامل موارد زیر می باشد:

• به سختی نفس کشیدن؛
• التهاب گلو یا زبان.

در صورتی که بدن تان عکس العمل شبیه به آلرژی را نشان داد، سریعا با پزشک معالج یا بخش اورژانس بیمارستان تماس بگیرید. در مواردی که نشانه ها شدید هستند، باید اورژانس را خبر کرده یا این که به نزدیک ترین درمانگاه محل سکونت تان مراجعه کنید.

اگر به این دارو آلرژی داشتید، دیگر نباید آن را مصرف کنید. و اگر به مصرف آن ادامه دهید، ممکن است بمیرید.

هشدار گروه هایی از افرادی با مشکلات سلامتی

برای افرادی که بیماری کلیوی دارند: در صورتی که سابقه ابتلا به بیماری های کلیوی را داشته اید، بدن تان قادر نیست که اثرات این دارو را از بین ببرد. در نتیجه، مقدار دارو نیتروفورانتوئین موجود در بدن زیاد شده و خطر بروز عوارض جانبی را بیشتر می کند.

برای افرادی که بیماری کبدی دارند: مصرف این دارو برای چنین افرادی ممنوع است. با مصرف این دارو، آسیب به کبدشان وخیم تر می شود.

هشدار گروه های دیگر

قرص نیتروفورانتوئین 100 در بارداری: در طول هفته های 1 تا  37 ، این قرص در دسته B داروهای بارداری قرار می گیرد. ایا قرص نیتروفورانتوئین برای بارداری ضرر دارد؟ در جواب باید به این دو مورد اشاره کرد:

1. با توجه به تحقیقاتی که بر روی حیوانات صورت گرفته است، با مصرف این دارو هیچ خطری جنین را تهدید نمی کند.
2. تا کنون تحقیقات کافی بر روی انسان انجام نشده است که خطرناک بودن این دارو بر روی جنین را ثابت کند.

اگر باردار هستید یا  قصد مادر شدن دارید با پزشک خود مشورت کنید. با وجود تحقیقاتی که بر روی حیوانات انجام شده است، نمی توان گفت که نتایج آن بر روی انسان ها هم تاثیر مشابه دارد.

مصرف دارو نیتروفورانتوئین در سلول های قرمز خون کودک تازه متولد شده مشکل ایجاد می کند؛ به همین دلیل مصرف این قرص برای زنان باردار ممنوع است. به بازه های زمانی زیر توجه کنید:

•  در هفته 38 تا 42 بارداری؛
• در مدت زمان زایمان و درد ناشی از زایمان؛
• هنگام درد قبل از زایمان.

اگر در حین مصرف این دارو باردار شدید، بهتر است که به پزشکتان اطلاع دهید.

خانم هایی که شیر می دهند: این احتمال وجود دارد که این قرص وارد شیر پستان ها شده و بعضی عوارض جانبی در بدن کودک شیرخوار به وجود بیاورد. بهتر است که درباره شیر دادن به کودک خود با پزشک مشورت کنید. در این مواقع پزشک تصمیم می گیرد که یا شیردهی و یا مصرف دارو را متوقف کنید.

افراد بزرگسال: کبد افراد بزرگسال آن چنان که باید به خوبی کار نمی کند. از این رو فرآیند بررسی و تجزیه و تحلیل داروها در بدن کمتر شده و در نهایت، داروها برای مدت زمان بیشتری در بدن باقی می مانند؛ به همین دلیل خطر عوارض جانبی در بدن این افراد بیشتر می شود. اگر بیش از 65 سال دارید، مصرف این دارو برای تان گزینه خوبی نیست!

کودکان: فراموش نکنید که کودکان زیر 1 سال هرگز نباید از هیچ نوع از دارو نیتروفروانتوئین استفاده کنند! کودکان بزرگ تر از یک سال هم باید از برند مکرودانتین و حالت عمومی آن استفاده کنند. تا کنون هیچ مطالعاتی درباره مصرف برند ماکروبید و حالت عمومی آن در کودکان کوچک تر از 12 سال انجام نشده است. مصرف این دارو برای این گروه سنی توصیه نمی شود!

چگونه از دارو نیتروفورانتوئین استفاده کنیم؟

اطلاعات گفته شده در این قسمت درباره میزان مصرف دارو تنها به کپسول خوراکی این قرص مربوط می شود. عوامل متعددی در میزان مصرف دارو، حالت و تعداد دفعات آن نقش دارند که می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سن فرد؛
• شرایطی که درمان می شود؛
• وضعیت بیماری؛
• سایر شرایط پزشکی؛
• نحوه عکس العمل بدن در اولین دوره مصرف.

نوع و اثر بخشی دارو

نام عمومی: نیتروفورانتوئین

• نوع دارو: کپسول خوراکی (حالت عمومی برند ماکروبید)
• اثر بخشی دارو: قرص نیتروفورانتوئین ۱۰۰میلی گرم (75 میلی گرم نیتروفورانتوئین مونو هیدرید و 25 میلی گرم نیتروفورانتوئین ماکروکریستال)؛
• نوع دارو: کپسول خوراکی (عمومی برند ماکرودانتین)؛
• اثر بخشی دارو: 25 میلی گرم، 50 و 100 میلی گرم.

نام تجاری: ماکروبید

• نوع دارو: کپسول خوراکی؛
• اثر بخشی: 100 میلی گرم (75 میلی گرم نیتروفورانتوئین مونو هیدرید و 25 میلی گرم نیتروفورانتوئین ماکروکریستال)؛

نام تجاری: ماکرودانتین

• نوع دارو : کپسول خوراکی
• تاثیر دارو: 25,50,100 میلی گرم

میزان مصرف دارو نیتروفورانتوئین جهت درمان عفونت های مجرای ادراری

میزان مصرف مخصوص بزرگسالان ( 18 تا 64 سال)

• برند ماکرودانتین و حالت عمومی آن: مقدار 50 تا 100 میلی گرم چهار مرتبه در روز( طول دوره درمان با این دارو برای افراد مختلف متفاوت است).
• برند ماکرودانتین و حالت عمومی آن: 100 میلی گرم، به مدت 7 روز و دوبار.

میزان مصرف مخصوص کودکان ( 12 تا 17 سال)

• ماکرودانتین و حالت عمومی آن: میزان 5 تا 7 میلی گرم/ کیلوگرم از وزن بدن کودک به صورت روزانه و در چهار میزان متفاوت مصرف( طول دوره درمان با این دارو در افراد مختلف متفاوت است).
• ماکروبید و حالت عمومی آن: میزان 100 میلی گرم، دو بار در روز و برای مدت 7 ساعت.

میزان مصرف در کودکان (سنین 1 ماه تا 11 سال)

• برند ماکرودانتین و حالت عمومی آن: به میزان 5 تا 7 میلی گرم/ کیلوگرم از بدن فرد، چهار مرتبه در روز و تقسیم شده به چهار دوز.
• برند ماکروبید و حالت عمومی آن: دوره درمان 7 روزه، میزان 100 میلی گرم هر 12ساعت یک بار.

میزان مصرف در خردسالان( 0 تا 1 ماه)

• ماکرودانتین و حالت عمومی آن: مصرف این دارو برای کودکان زیر 1 ماه ممنوع است.
• ماکروبید و حالت عمومی آن: تا کنون هیچ تحقیقاتی درباره مصرف این دارو در افراد بزرگ تر از 12 سال انجام نشده است. بهتر است که افراد این گروه سنی این دارو را مصرف نکنند!

میزان مصرف در بزرگسالان (بیش از 65 سال)

کلیه افراد سالم مثل دوران جوانی شان کار نمی کند و کارایی گذشته را ندارد. همین باعث می شود که این ارگان قدرت فراوری را از دست بدهد. در نتیجه مقدار زیادی از این دارو برای مدت طولانی در بدن انباشته می شوند. از این رو خطر بروز عوارض جانبی در بدن افراد افزایش می یابد؛ به همین دلیل پزشک سعی می کند تا میزان مصرف دارو را کم کرده یا این که برنامه درمانی متفاوتی را تهیه کند.

مصرف دارو

کپسول های خوراکی نیتروفورانتوئین مخصوص دوره های درمانی کوتاه مدت عفونت های مجرای ادراری می باشد. علاوه بر این، این دارو با نام تجاری ماکرودانتین و حالت عمومی آن، برای دوره طولانی پیشگیری از ابتلا به این عفونت ها نیز استفاده می شود.

در صورتی که بدون نسخه پزشک و سر خود این دارو را مصرف کنید، خطرات زیادی در پی خواهد داشت.

در مواردی که مصرف دارو را به طور ناگهانی متوقف کرده یا به کلی قطع کنید: در این شرایط وضعیت عفونت مجرای ادراری نه بدتر و نه بهتر می شود. اگر مصرف دارو را به طور ناگهانی متوقف کنید، باکتری عامل باعث می شود که عفونت مجرای ادراری تان در برابر این دارو مقاوم تر شود؛ یعنی دارو دیگر هیچ تاثیری بر روی بدن تان ندارد.

در مواردی که میزان مصرف دارو را فراموش کرده یا دارو را طبق برنامه مصرف نکنید: ممکن است تاثیر دارو کم شود. باکتری عامل که مسئول عفونت مجرای ادراری تان است، در برابر این دارو مقاوم تر می شود؛ یعنی دارو دیگر هیچ تاثیری بر روی بدن تان ندارد. برای اینکه دارو موثر باشد، همواره باید مقداری از آن در بدنتان باقی بماند.

در مواردی که بیشتر از مقدار گفته شده مصرف می کنید: با این کار، مقدار خطرناکی از دارو در بدن تان انباشته می شود. نشانه های مصرف بیش از حد دارو، شامل موارد زیر است:

• حالت تهوع؛
• استفراغ.

اگر فکر می کنید که بیش از میزان گفته شده دارو مصرف کرده اید، با پزشک خود صحبت کنید؛ اما اگر این نشانه ها شدیدتر هستند، با اورژانس تماس گرفته یا این که به نزدیک ترین بیمارستان مراجعه کنید.

اگر مصرف دارو را در یک نوبت، فراموش کردید، چه باید بکنید؟ به محض این که یادتان آمد، سریعا دارو را مصرف کنید؛ اما اگر تنها چند ساعت قبل از دوره بعدی مصرف دارو، یادتان آمد که دوره قبل را مصرف نکرده اید، تنها یک دوز بخورید. هرگز دو دوز را در یک بار مصرف نکنید! این کار عوارض جانبی خطرناکی در پی خواهد داشت.

از کجا متوجه شویم که دارو تاثیر می گذارد؟ در این هنگام باید نشانه های ناشی از ابتلا به عفونت های مجرای ادراریتان بهبود پیدا کنند.

موارد احتیاط مصرف قرص نیتروفورانتوئین

در صورتی که پزشک مصرف این دارو را برای تان تجویز کرد، به این موارد احتیاط توجه کنید.

دارو نیتروفورانتوئین باید همراه با غذا خورده شود. این کار دردهای ناگهانی شکمی را کم کرده و به بالا رفتن کارایی دارو کمک می کند.

ذخیره سازی دارو

• دارو نیتروفورانتئین را باید در دمای بین 68 و 77 درجه فارن هاید (20 و 25 درجه سانتی گراد) نگهداری کنید. البته دارو با نام تجاری ماکروبید و حالت عمومی، این قابلیت را دارد که در دمای 59 و 86 درجه فارن هاید (15 و 30 درجه سانتی گراد) نگهداری شود.
• دارو نیتروفورانتوئین را دور از اشعه خورشید قرار دهید.
• این دارو نباید در محیط های مرطوب یا نمدار، مثل حمام، نگهداری شود!

مصرف دوباره دارو

با نسخه اولیه دارو می توان برای بار دوم هم آن را تهیه کرد و دیگر نیازی به مراجعه به پزشک و نسخه جدید نیست. در نسخه تعداد دفعاتی که می توان دارو را تهیه کرد، نوشته شده است.

مسافرت

در زمان مسافرت و هنگامی که دارو همراهتان است به این موارد توجه کنید:

• دارو باید همیشه همراه تان باشد. در هنگام پرواز نباید در چمدان بگذارید؛ بلکه باید در کیف دستی تان باشد.
• نیازی به نگرانی درباره پرتوهای اشعه ایکس نیست. این پرتوها به دارو هیچ آسیبی نمی رسانند.
• شاید نیاز شود که برچسب داروخانه مخصوص همین دارو را به مسئولین فرودگاه نشان دهید. فراموش نکنید که همیشه باید نسخه پزشک همراه تان باشد.
• داشبورد ماشین جای مناسبی برای قرار دادن دارو نیست. دارو را در ماشین رها نکنید. مخصوصا زمان هایی که هوا بسیار گرم یا بسیار سرد است، باید به این نکته توجه کنید.

ارزیابی های بالینی

پزشک در طول دوره درمان، وضعیت تان را همواره ارزیابی می کند. اگر برای رهایی از عفونت های مجرای ادراری این دارو را برای دوره های درمانی طولانی مدت مصرف می کنید، لازم است که برخی اوقات آزمایش خون هم انجام دهید. پس از انجام این آزمایش، پزشک می تواند فعالیت کبد و کلیه تان را زیر نظر داشته باشد.

جایگزین قرص نیتروفورانتوئین

داروهای متنوع دیگری برای درمان عفونت های مجرای ادراری وجود دارند. ممکن است برخی از آن ها برای تان بهتر از سایرین باشد. بهتر است که درباره داروهای دیگری که می توانید مصرف کنید، با پزشک خود مشورت کنید.

رفع کننده ادعا یا مسئولیت: هدف ما از ارائه این مقاله این است که اطلاعات مرتبط و به روزی را در اختیارتان قرار دهیم. نباید این اطلاعات را مانند جایگزینی برای توصیه های پزشک متخصص در نظر بگیرید. باید همیشه و قبل از مصرف دارو با پزشک خود مشورت کنید و از مصرف خودسرانه آن بپرهیزید. اطلاعاتی که درباره این دارو در اینجا آورده شده است ممکن است تغییر کنند. به علاوه این اطلاعات تمام راه های ممکن استفاده، دستورالعمل ها، موارد احتیاط، هشدارها و برخورد با دیگر داروها، عکس العمل های آلرژی یا عوارض جانبی شدید را پوشش نمی دهد. از آن جایی که موارد هشدار یا سایر اطلاعات درباره این دارو را در اینجا ذکر نکرده ایم، به این معنا نیست که این دارو کاملا بی خطر، موثر یا مناسب است یا می توان آن را همراه با دیگر داروها، برای تمام بیماران یا موارد خاص استفاده کرد!

منبع : healthline