ناپروکسن یک داروی ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) است و معمولاً برای تسکین درد، تورم و تب استفاده می شود. دوز های بالای این دارو، تنها با تجویز پزشک و دوز های کم آن بدون نسخه از داروخانه می توان خریداری کرد.
در این مقاله از سایت دکتر چک، می خواهیم نحوه عملکرد این دارو، عوارض جانبی احتمالی، هشدارها و تداخلات دارویی آن را به شما معرفی کنیم تا قبل از مصرف آن، شناخت کاملی درباره آن به دست آورید.
ناپروکسن چیست؟
این دارو در گروه داروهایی مانند استیل اسیدسیلیک اسید، دیکلوفناک، ایبوپروفن و ملوکسیکام قرار دارد و درد، التهاب و سفتی مفاصل را کمتر می کند.
پروستاگلاندین ها مولکول هایی هستند که نقش اساسی در التهاب بدن دارند. زمانی که بدن تان زخمی می شود، این ماده را در محل بافت آسیب دیده تولید می کند تا به شما هشدار دهد.
ترشح این مولکول باعث ایجاد قرمزی، گرما، تورم و درد می شود. زمانی که تولید این مولکول از حدی بگذرد، با درد و التهاب بسیار زیادی مواجه خواهید شد.
داروی ناپروکسن، با مسدود کردن آنزیمی که موجب تولید پروستاگلاندین می شود، التهاب و درد را درمان می کند.
ناپروکسن با نام های ناپروکسن و ناپروکسن سدیم در داروخانه ها موجود است. فرق این دو دارو در این است که ناپروکسن سدیم با سرعت بیشتری در بدن جذب می شود و تاثیرش سریع تر است.
تاثیر حداکثری داروی ناپروکسن در بدن ما، پس از 2 الی 4 ساعت خود را نشان می دهد؛ در حالی که این زمان برای ناپروکسن سدیم بین 1 الی 2 ساعت است.
موارد مصرف داروی ناپروکسن
این دارو برای درمان شرایط زیر مصرف می شود:
- روماتیسم مفصلی؛
- آرتروز؛
- روماتیسم ستون فقرات (اسپوندیلیت آنکیلوزان)؛
- التهاب مزمن مفصل جوانان (آرتریت روماتوئید جوانان)؛
- التهاب تاندون (تاندونیت)؛
- التهاب بورس‌ها و یا کیسه‌های سینوویال (بورسیت)؛
- نقرس؛
- درد، کشیدگی و رگ به رگ شدن عضلات؛
- سردرد ( انواع سر درد ها را بشناسید )؛
- درد دندان ( درمان فوری دندان درد )؛
- دردهای دوران قاعدگی؛
- تب.
عناصر درون داروی ناپروکسن
انواع مختلفی از قرص های ناپروکسن در داروخانه ها وجود دارد که هر کدام مقدار و تاثیرگذاری متفاوتی دارد. قرص های ناپروکسن معمولی شامل: قرص های 250 میلی گرم، 375 میلی گرم یا 500 میلی گرمی هستند.
قرص های ناپروکسن سدیم که جذب سریع تری دارند، در کپسول ها و قرص های 220 میلی گرم، 275 میلی گرم و 550 میلی گرمی موجودند که آن ها را فقط با نسخه پزشک می توانید تهیه کنید.
اگر می خواهید داروی ناپروکسن را بدون نسخه پزشک بخرید، فقط می توانید آن را با دوز کم، به شکل قرص یا کپسول، تهیه کنید.
کودکان و افرادی که در بلعیدن قرص مشکل دارند، می توانند از ژل مایع آن استفاده کنند. ژل ناپروکسن حاوی 25 میلی گرم این مایع در هر میلی لیتر است.
در پایین، عناصر غیرفعال در قرص ناپروکسن، قرص ناپروکسن سدیم و ژل مایع ناپروکسن را معرفی کرده ایم، تا افرادی که به هر کدام از این مواد غیرفعال آلرژی دارند یا بدنشان نمی تواند آن را تحمل کند، از مصرف ناپروکسن خودداری کنند!
عناصر غیرفعال ناپروکسن معمولی:
- میکروکریستالین سلولز؛
- کراسکارملوس سدیم؛
- پوویدون؛
- منیزیم استارات؛
- اکسید آهن.
عناصر غیر فعال ناپروکسن سدیم:
- میکروکریستالین سلولز؛
- کراسکارملوس سدیم؛
- پوویدون؛
- منیزیم استارات؛
- سیلیکات منیزیم آبدار (تالک)؛
- دی اکسید سیلیکون کلوئیدی.
عناصر غیر فعال ژل مایع ناپروکسن:
- متیل پارابن؛
- فوماریک اسید؛
- آلومینیوم منیزیم سیلیکات؛
- سدیم کلرید؛
- محلول سوربیتول 70٪؛
- ساکارز؛
- طعم دهنده؛
- رنگ زرد FD&C شماره 6.
شکل دیگری از قرص های ناپروکسن وجود دارد که به جای اینکه در معده تجزیه شوند، در روده آزاد سازی و تجزیه می شوند. به این قرص ها، «قرص های با پوشش روده ای» گفته می شود. این نوع قرص ها برای جلوگیری از عوارض جانبی که در نتیجه آزاد سازی در معده به وجود می آید، ساخته شده اند.
قرص های پوشش روده ای در اندازه های 250 میلی گرم، 375 میلی گرم و 500 میلی گرمی ساخته می شوند.
معرفی مشکلات و مقدار مجاز این قرص
همان طور که در بالا اشاره کردیم، ناپروکسن به صورت قرص، ژل مایع و کپسول ساخته می شود.
دوز مجاز داروی ناپروکسن در هر فرد، به علت استفاده آن بستگی دارد. پزشکان معمولا کمترین دوز ممکن را برای بیمار تجویز می کنند تا حدالامکان، عوارض جانبی آن را به حداقل برسانند.
برای کاهش عوارض جانبی، پزشکان به بیمارانشان توصیه می کنند که داروی ناپروکسن و سایر داروهای ضد التهابی را همراه با غذا مصرف کنند.
ناپروکسن برای درمان تب و درد های خفیف تا متوسط
افرادی که بین 12 تا 65 سال دارند، می توانند هر 12 ساعت یک عدد قرص 220 میلی گرمی از این قرص را مصرف کنند. کودکان زیر 12 سال نباید از از این دارو استفاده کنند؛ مگر اینکه پزشک مصرف آن را توصیه کرده باشد.
ناپروکسن برای درمان استئوآرتریت، روماتیسم مفصلی، روماتیسم ستون فقرات
افرادی که به بیماری های روماتیسمی مبتلا هستند، می توانند درد هایشان را با مصرف 220 میلی گرم تا 550 میلی گرم ناپروکسن در هر 12 ساعت، کنترل کنند. یادتان باشد که این قرص نمی تواند درمانی برای این بیماری باشد و تنها درد و التهاب را التیام می بخشد. بنابراین، بهتر است داروهای دیگری که پزشکتان تجویز کرده را نیز مصرف کنید.
ناپروکسن برای درمان نقرس شدید
افرادی که به نقرس دچار هستند، می توانند روزانه 825 میلی گرم ناپروکسن مصرف کنند. به این صورت که هر 8 ساعت، یک عدد قرص 275 میلی گرمی ناپروکسن را همراه با غذا میل کنند.
ناپروکسن برای درمان التهاب مزمن مفصل جوانان
برای درمان درد و التهاب مفاصل کودکان 2 سال به بالا، پزشکان معمولا ژل مایع را تجویز می کنند. به ازای هر کیلوگرم وزن کودک، 10 میلی گرم در نظر گرفته می شود و مقدار کلی بدست آمده، تقسیم بر 2 می شود و هر قسمت را هر 12 ساعت یکبار، به کودک می دهند.
ناپروکسن برای درمان سردرد
تاثیر استفاده از ناپروکسن برای تسکین سردرد و میگرن تاکنون به طور واضح مشخص نشده است. افرادی که به سردرد و میگرن دچارند، می توانند هر 12 ساعت 550 میلی گرم ناپروکسن سدیم مصرف کنند و اگر تاثیر آن به اندازه کافی نبود، مقدار آن را به 825 میلی گرم افزایش دهند. باید توجه داشته باشید که دوز روزانه نباید از 1375 میلی گرم بیشتر شود.
ناپروکسن سدیم، علاوه بر اینکه شروع تاثیرش سریع تر از شکل های دیگر این دارو است، آهسته تر از شکل های دیگر ناپروکسن و سایر داروهای ضد التهابی تجزیه می شود. درنتیجه، باید بیشتر از انواع دیگر این دارو، در بدن باقی بماند، اما این طور نیست و پس از دو ساعت، کمتر از شکل های دیگر این دارو، تاثیر گذار خواهد بود.
بنابراین می توان گفت که سایر دارو های ضد التهابی، تاثیر بهتری نسبت به داروی ناپروکسن برای درمان سردرد و میگرن دارند.
حداکثر دوز روزانه توصیه برای هر فرد
به طور کلی، همه افراد باید فقط برای مدت زمان کوتاه (بین 3 الی 5 روز) از این دارو، بدون نسخه و دستور پزشک، برای درمان درد و التهاب استفاده کنند. افرادی که برای درمان تب از این دارو استفاده می کنند، نباید بیشتر از 3 روز آن را مصرف کنند.
اگر درد و التهابتان برطرف نشد، اول از همه با پزشکتان صحبت کنید تا در صورت نیاز، داروی مناسب تری را برایتان تجویز کند.
حداکثر دوز روزانه برای کودکان بین 2 تا 12 سال، 20 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن آن هاست. اگر از داروی ناپروکسن بدون نسخه پزشک استفاده می کنید، یادتان باشد که کودکان 12 سال و بزرگتر، نباید بیش از 660 میلی گرم در هر 24 ساعت مصرف کنند.
این توصیه ها به این دلیل عنوان شده اند که مطالعات نشان داده که استفاده از دوزهای بالاتر از 1000 میلی گرم ناپروکسن در روز، فایده بیشتری ندارد. برخی منابع هم عنوان کرده اند که مصرف بیشتر از1650 میلی گرم در روز در مدت 6 ماه برای درمان درد های مفاصل، بی تاثیر است و با کمتر از این مقدار هم می توان درد و التهابات را کمتر کرد.
یادتان باشد، با اینکه مطالعات و شواهد زیادی انجام شده، نباید به فقط به این یافته ها استناد کرد. قطعا نظر یک پزشک خوب و با تجربه مهم است و بهتر است پس از مشورت با پزشکتان، دارو ها را مصرف کنید.
عوارض ناپروکسن
شدت و نوع عوارض جانبی داروی ناپروکسن به عوامل مختلفی بستگی دارد.
دوز دارو و مدت زمان مصرف آن، مشکلات و بیماری های افراد و … عواملی است که بر اثرات جانبی این دارو تاثیر می گذارد.
عوارض جانبی رایج
عوارض جانبی ناپروکسن در بین 3 تا 9 درصد از مصرف کنندگان دیده می شود. این عوارض عبارتند از:
- عوارض مربوط به دستگاه گوارش: سوزش سر دل، یبوست، شکم درد، حالت تهوع؛
- عوارض مربوط به سیستم عصبی مرکزی: سردرد، سرگیجه، احساس خواب آلودگی، افسردگی، خستگی و بی حالی؛
- عوارض مربوط به پوست: خارش، خون مردگی، جوش؛
- عوارض مربوط به سیستم قلبی عروقی: تنگی نفس، ورم اندام ها؛
- عوارض مربوط به حس: شنیدن صدای زنگ در گوش ( 26 روش درمان وزوز گوش ) .
عوارض جانبی جدی و خطرناک
حتی مصرف داروی ناپروکسن با دوز کم و بدون نسخه هم برای همه افراد بی خطر نیست.
افرادی که مشکلات قلبی جدی مانند بیماری های قلبی، بیماری عروق مغزی و نارسایی احتقانی قلب دارند، ممکن است پس از مصرف این دارو، دچار عوارض جدی شوند.
عوارض جانبی شدید و خطرناک این دارو عبارتند از:
- حمله قلبی؛
- سکته؛
- لختگی خون و حرکت لخته در بدن؛
از آن جایی که این قرص می تواند باعث احتباس سدیم در کلیه ها شود، احتمال بالا رفتن فشار خون در مصرف کنندگان آن بیشتر است. به همین علت، افرادی که فشار خون بالا دارند، بهتر است بدون تجویز پزشک از این دارو استفاده نکنند و اگر پزشک این دارو را تجویز کرد، در مصرف آن احتیاط کنند!
ممکن است عوارض جانبی این دارو بر روی دستگاه گوارش بسیار شدید باشد؛ مانند: خونریزی معده، ایجاد زخم و انسداد معده یا روده.
بیشترین گروهی که به این نوع عوارض دچار می شوند، افراد مسن هستند.
علاوه بر این، افرادی که سابقه زخم یا خونریزی دستگاه گوارش دارند، پس از مصرف ناپروکسن، 10 برابر بیشتر از دیگران در معرض خطر خونریزی دستگاه گوارش قرار دارند. حتی مصرف کوتاه مدت ناپروکسن هم می تواند برای این افراد خطرناک باشد.
مصرف ناپروکسن در بارداری و شیردهی
زنان باردار در سه ماهه اول بارداری شان، باید از مصرف ناپروکسن خودداری کنند!
دارو های ضد التهابی از تولید پروستاگلاندین در بدن جلوگیری می کنند. پروستاگلاندین یک واسطه شیمیایی در بدن است که تولید بیش از حد آن، باعث ایجاد التهاب می شود. تولید این واسطه شیمیایی در دوران بارداری، در رشد جنین موثر است. به همین دلیل، مصرف ناپروکسن در سه ماهه سوم بارداری احتمال ابتلا به ناهنجاری های قلبی در جنین را افزایش می دهد.
همچنین، اگر مادر در دوران شیردهی ار این دارو استفاده کند ممکن است خطر عوارض جانبی این دارو در نوزادان را به همراه داشته باشد. به همین دلیل، پزشکان از تجویز ناپروکسن برای زنان شیرده خودداری می کنند.
هر آنچه باید قبل از مصرف ناپروکسن بدانید
اگر سابقه حساسیت یا عدم تحمل داروهای ضد التهابی را دارید، نباید ناپروکسن مصرف کنید؛ زیرا به احتمال زیاد دچار آلرژی خواهید شد!
آسم ناشی از مصرف آسپرین
نوع خاصی از عدم تحمل به دارو وجود دارد که پس از مصرف آسپرین به وجود می آید. زمانی که فرد آسپرین مصرف می کند، به علائم آسم و واکنش های آلرژیک شدید دچار می شود. این دسته از افراد باید از داروی ناپروکسن و سایر داروهای ضد التهابی بپرهیزند!
بارداری
زنان در طول دوره سه ماهه دوم بارداری شان، در هنگام مصرف ناپروکسن باید احتیاط کنند و از مصرف قرص های بدون نسخه این دارو یا مقادیر بیش از حد مجاز آن خودداری کنند!
زنان باردار پس از ورود به سه ماهه سوم بارداری، باید به طور کلی از مصرف ناپروکسن بپرهیزند!
تداخلات دارویی
از مصرف همزمان ناپروکسن با داروهای ضد افسردگی، فشار خون بالا و رقیق کننده خون خودداری کنید!
مشکلات سلامتی
برخی از مشکلات سلامتی مانند : بیماری های قلبی، زخم معده و بیماری های کلیوی، می توانند خطر بروز عوارض جانبی را افزایش دهند. بنابراین، کسانی که این مشکلات را دارند، قبل از مصرف ناپروکسن، باید با پزشکشان مشورت کنند.
سن
کودکان کمتر از 12 سال، باید از مصرف داروی ناپروکسن خودداری کنند؛ مگر اینکه پزشک این دارو را برایشان تجویز کرده باشد.
تداخلات دارویی
اگر داروی خاصی مصرف می کنید و می خواهید بدون داشتن نسخه، ناپروکسن را خریداری کنید، باید بدانید که این دارو، می تواند با برخی دارو ها تداخل داشته باشد. همچنین، نوشیدن الکل در دوره مصرف این قرص، خطر عوارض جانبی مربوط به دستگاه گوارش را افزایش می دهد.
مهارکننده‌های بازجذب سروتونین
خطر خونریزی و زخم های دستگاه گوارش در افرادی که از داروهای مهارکننده بازجذب سروتونین (SSRIs) ( سروتونین چیست؟ ) استفاده می کنند، بعد از مصرف همزمان ناپروکسن، افزایش می یابد. برخی از این داروها عبارتند از:
- سیتالوپرام؛
- اگزیتالوپرام؛
- فلوکستین؛
- فلووکسامین؛
- پاروکستین؛
- سرترالین؛
- وورتيوكستين.
استروئیدهای خوراکی
در صورت مصرف همزمان ناپروکسن و استروئیدهای خوراکی، مانند: پردنیزون و داروهای ضد پلاکت، احتمال ایجاد زخم و خونریزی معده و روده بیشتر می شود.
رقیق کننده های خون
ناپروکسن باعث از بین رفتن تجمع پلاکت ها می شود؛ بنابراین، پس از مصرف این دارو، مدت زمان بیشتری لازم است تا خونریزی متوقف شود.
افرادی که از داروهای رقیق کننده خون استفاده می کنند، بهتر است قبل از مصرف این دارو، با پزشک صحبت کنند.
خلاصه مطلب
ناپروکسن یک داروی ضد التهابی است که می توان دوز های قوی تر را با نسخه پزشک و دوز های ضعیف تر آن را بدون نسخه از داروخانه ها تهیه کرد. این دارو برای تسکین درد و رفع التهاب مصرف می شود.
مصرف این قرص برای همه بی خطر نیست. افرادی که داروهای خاصی مصرف می کنند یا به بیماری های قلبی، بیماری های معده و روده یا بیماری های کلیوی مبتلا هستند، قبل از مصرف این دارو، باید تایید پزشکشان را داشته باشند و از مصرف خودسرانه آن بپرهیزند؛ زیرا احتمال اینکه به عوارض خطرناک دچار شوند وجود دارد.
مصرف ناپروکسن در دوران بارداری و شیردهی می تواند سلامت فرزندتان را به خطر بیندازد، بنابراین قبل از مصرف آن، حتما با پزشک متخصص مشورت کنید.
اگر این دارو در شرایط و دوز مناسب مصرف شود، یک ضد درد موثر و خوب است.
