خوردن ماهی به طور منظم می‌تواند تا حدودی خطر ابتلا به سرطان روده را کاهش دهد.
در یک مطالعه با بررسی رژیم غذایی بیش از 500.000 نفر در سراسر اروپا از جمله انگلستان مشخص شد کسانی که ماهی می‌خورند، تا 12 درصد کمتر از کسانی که ماهی مصرف نمی‌کنند، به سرطان روده مبتلا می‌شوند. این مطالعه روی افرادی انجام شد که رژیم غذایی‌شان حداقل از 15 سال گذشته تاکنون با مصرف ماهی همراه بوده است. در ادامه این مقاله با دکترچک همراه باشید.
مسئله‌ای که حائز اهمیت است این است که احتمال مبتلا شدن افراد به سرطان روده زیاد نیست. (در انگلستان سالانه 42 هزار نفر به این بیماری مبتلا می‌شوند.) درنتیجه کاهش 12 درصدی در این آمار زیاد به چشم نمی‌آید. اما به هر حال کسانی که بیشتر در خطر ابتلا به این بیماری هستند، می‌توانند با خوردن ماهی تا حدی خودشان را در برابر سرطان روده ایمن کنند.
دانشمندان معتقدند که روغن ماهی به خاطر خاصیت ضدالتهابی که دارد، همچنین مقادیر زیاد املاح و مواد معدنی که در خود دارد، در کاهش خطر ابتلا به سرطان روده موثر است.
البته مطالعات و شواهد موجود نمی‌توانند به ما این اطمینان خاطر را بدهند که خوردن ماهی به طور مستقیم باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان روده می‌شود. اما مصرف منظم ماهی در کنار یک رژیم غذایی سالم می‌تواند در کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک کننده باشد.
همچنین نتایج مطالعه نشان می‌دهد که مصرف منظم ماهی به طور 1 تا 2 بار در هفته جزئی از یک رژیم غذایی سالم است.
منشا این مطالعات از کجاست؟
محققانی که این مطالعات را انجام دادند، از 40 موسسه تحقیقاتی زیر نظر آژانس بین‌المللی کمک گرفته اند .. نتیجه نهایی هم در مجله peer-reviewed منتشر شده است.
البته نتایج مطالعات به اندازه‌ای قابل اعتماد نیستند که بتوان با اطمینان گفت ، خوردن ماهی خطر ابتلا به سرطان روده را برطرف می‌کند یا آن را کاهش می‌دهد.
تحقیقات زیر دسته کدام نوع از پژوهش‌ها بوده اند؟
این مطالعات در 10 کشور اروپایی درخصوص موضوع سرطان و تغذیه درحال انجام است. شروع آنها از سال 1992 بود و محققان طی این سال‌ها تاثیر مصرف ماهی را رو کاهش خطر ابتلا به سرطان روده و سرطان روده بزرگ بررسی کرده‌اند. این مطالعات که با نام “cohort” شناخته می‌شوند اثبات کرده‌اند که بین سبک زندگی، تغذیه و احتمال ابتلا به سرطان ارتباط تنگاتنگی وجود دارد.
بررسی‌ها شامل چه مواردی بوده است؟
محققان در سراسر اروپا از سال 1992 تا 2000 (در دانمارك ، فرانسه ، آلمان ، یونان ، ایتالیا ، هلند ، نروژ ، اسپانیا ، سوئد و انگلیس) 521324 نفر را در 10 كشور اروپایی استخدام كردند. آنها قد ، وزن و سایر اقدامات را ضبط كردند و اطلاعات راجع به سبك زندگی و رژیم غذایی خود را از طریق پرسشنامه جمع آوری کرده و از آنها نمونه خون گرفتند.
برای این مطالعه ، محققان روی افرادی که به سرطان روده مبتلا نبودند تحقیق کردند. و اطلاعات مختلف مانند رژیم غذایی و سبک زندگی آنها را ثبت کردند.. این افراد شامل 476.160 نفر (333.919 زن) بود. برای یک زیر گروه 461 نفری که مبتلا به سرطان و 461 گروه کنترل همسان بودند ، آنها همچنین برای مقایسه سطح اسیدهای چرب خون، آنالیز کنترل موردی را انجام دادند.
محققان همچنین موارد زیر را بررسی و آنالیز کردند.
شاخص توده بدنی (BMI)
قند
مصرف الکل
مصرف گوشت قرمز و فرآوری شده
مصرف فیبر و لبنیات
فعالیت بدنی
سیگار کشیدن
تحصیلات
نتایج اولیه چه بود؟
پس از پیگیری 14.9 سال ، 6291 نفر مبتلا به سرطان روده بزرگ (1.3٪) تشخیص داده شدند. افراد مبتلا به سرطان اکثرا زیاد سیگار می کشیدند و الکل و گوشت قرمز فرآوری شده بیشتری مصرف می‌کردند.
با در نظر گرفتن این عوامل ، محققان نتایج سرطان را بین افرادی که بیشتر ماهی می خورده‌اند (357 گرم در هفته یا بیشتر ، معادل 2 تا 3 وعده) و کسانی که در هفته کمتر از 65 گرم ماهی می‌خورند مقایسه کردند (کمتر از 1 وعده). آنها دریافتند:
افرادی که بیشتر ماهی می‌خورند ، 12٪ کمتر از افرادی که کمتر ماهی می‌خورند ( برای مثال هفته‌ای 1 وعده ماهی دارند ) ، به سرطان روده مبتلا می‌شوند.
محققان به این نتیجه رسیدند ، درصورتی که افراد طبق توصیه سازمان بهداشت جهانی هفتگی 1 تا 2 وعده(شامل 100 تا 150 گرم ) ماهی مصرف کنند، و خوردن ماهی را در دستور رژیم هفتگی شان بگنجانند، تا 7درصد خطر بیماری برای آن ها کاهش پیدا می‌کند. این مقدار از نظر آماری اعداد بسیار مهمی هستند. (HR برای ماهی‌های روغنی 0.93 ، 95 C CI 0.87 تا 0.99 ؛ HR برای ماهی‌های سفید 0.93 ، 95 C CI 0.86 تا 1.00).
محققان همچنین با تخمین میزان اسیدهای چرب در روغن ماهی متوجه شدند ، کسانی که میزان اسید چرب امگا3 بیشتری بخورند، کمتر به این بیماری مبتلا می شوند . در همین خصوص مصرف بیش از اندازه اسیدهای چرب امگا6 (که در روغن‌های گیاهی و دانه‌ها یافت می‌شود) هم مانند امگا3 خطر ابتلا به سرطان را کاهش پیدا می‌کند.
نتیجه نهایی: ارتباط بین خوردن ماهی و سرطان روده
این مطالعات نشان داد که خوردن ماهی به طور منظم و اصولی علاوه بر اینکه شما را 1 قدم به داشتن رژیم غذایی سالم نزدیک‌تر می‌کند، احتمال ابتلا به این سرطان را هم کاهش می‌دهد.
ماهی‌های چرب بیشتر از ماهی سفید به کاهش خطر ابتلا به سرطان روده کمک می‌کند. این احتمال نیز وجود دارد که بعضی از نتایج به اشتباه جمع‌آوری شده باشند. برای اطمینان از نتایج نهایی، باید مطالعات و تحقیقات بیشتری انجام شود.
همچنین تنها 1.3 درصد از تمام افراد دنیا دچار سرطان روده هستند. و خوردن ماهی به طور منظم می‌تواند تا 7% احتمال ابتلا به سرطان روده را کاهش دهد. البته این 7 درصد آمار 1.3 درصدی احتمال ابتلا به سرطان روده را به 1.2 درصد کاهش می‌دهد. به عبارتی این تاثیر چندان زیاد نیست. همچنین جای دارد بگوییم که این دست مطالعات یک نقص کلی هم دارند. و آن هم این است که هنوز مشخص نیست که آیا واقعا رژیم غذایی افراد می‌تواند تاثیر مخرب یا موثری روی سلامتی افراد داشته باشد یا خیر. درواقع در زندگی نرمال و عادی برخلاف آزمایش‌ها که معمولا شرایط ایزوله‌ای دارند، فرد تحت تاثیر عوامل مختلف و رندوم قرار می‌گیرد. و هم‌زمان موارد زیادی می‌توانند روی سلامت او تاثیر بگذارند. در این بین مشخص نیست که هر فرد تا چه اندازه به خاطر رژیم غذایی‌اش به خطر بیفتد یا به سلامتی نزدیک‌تر شود.
اما مسئله‌ای که می‌توان با اطمینان بیان کرد این است که داشتن زندگی سالم و نرمال و رعایت اصول بهداشتی هیچ ضرری نداشته و قطعا به روند سلامت افراد کمک می‌کند.
همان‌طور که پیش از این هم سازمان بهداشت جهانی خوردن 1 تا 2 وعده ماهی را در طول هفته توصیه کرده بود. و مطالعات و تحقیقات مختلفی این روند را در کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی هم موثر دانستند.
توصیه دیگری که در خصوص کاهش خطر ابتلا به سرطان روده می توانیم بکنید، این است که مصرف گوشت قرمز را کمتر کنید. از آن‌جایی که مصرف گوشت قرمز احتمال ابتلا به سرطان روده را افزایش می‌دهد، مصرف کمتر از 70 گرم گوشت قرمز در طول روز این خطر را تا حد زیادی مرتفع می‌کند.
