تبخال دستگاه تناسلی نوعی بیماری مقاربتی (STI) است. این بیماری باعث ایجاد زخم‌هایی به شکل تبخال می‌شود که می‌توانند به تاول‌های بسیار سخت نیز تبدیل شوند که بر اثر هر برخوردی مایعات داخل تاول‌ها ترشح می‌کنند.
طبق آمار به دست آمده از تحقیقات پژوهشگران، حدود 16 درصد افراد در سنین 14 تا 49 سالگی به این بیماری مبتلا هستند.
انواع بیماری های مقاربتی با نام‌های عفونت مقاربتی (STI) یا بیماری وریدی (VD) نیز شناخته شوند. این نام‌ها نشان می‌دهد که این بیماری‌ها تنها از طریق رابطه جنسی منتقل نمی‌شوند و راه‌های دیگری نیز برای ابتلا به این بیماری‌ها وجود دارد. بسته به نوع بیماری، عفونت‌ها ممکن است از طریق استفاده از سرنگ‌های مشترک و یا حتی شیردهی نیز منتقل شوند. بسیاری از متخصصان بهترین راه جلوگیری از بیماری های مقاربتی را استفاده از محصولات مراقبت جنسی مانند معتبرترین برندهای کاندوم می‌دانند.
علل بروز تبخال تناسلی
دو نوع ویروس تبخال باعث بروز بیماری تبخال دستگاه تناسلی می‌شوند:
- HSV-1 که معمولاً باعث به وجود آمدن تبخال می‌شود.
- HSV-2 که معمولاً باعث به وجود آمدن تبخال دستگاه تناسلی می‌شود.
این ویروس‌ها از طریق غشاهای مخاطی وارد بدن می‌شوند. غشاهای مخاطی لایه‌های نازکی از بافت بدن هستند که معمولا در نقاطی از بدن که می‌توان از آنها چیزی را وارد بدن کرد، وجود دارند.
این غشاهای مخاطی در بینی، دهان و اندام تناسلی وجود دارد. هنگامی که ویروس‌ها به داخل بدن راه پیدا می‌کنند، با سلول‌ها ترکیب می‌شوند و سپس در سلول‌های عصبی لگن باقی می‌مانند. این ویروس‌ها به راحتی تکثیر می‌شوند و یا با محیط نیز سازگار می‌شوند، که این امر باعث می‌شود که درمان کردن آن کار سختی شود.
ویروس‌های HSV-1 و یا HSV-2 را می‌توان در مایعات بدن افراد یافت. این مایعات عبارت‌اند از:
- بزاق دهان
- مایع منی
- ترشحات واژن
شناخت علائم تبخال دستگاه تناسلی
ظاهر تاول‌ها مانند هر تاول دیگری است، اما فقط این تفاوت را دارند که می‌توانند روی هر نقطه از بدن که وجود دارند پخش شوند. شیوع این تاول‌ها و تبخال‌ها بر روی پوست در کوتاه‌ترین حالت 2 روز پس از ابتلا به ویروس یا در طولانی‌ترین حالت، 30 روز بعد ظاهر می‌شوند.
علائم عمومی برای مردان شامل تاول در موارد زیر می‌شود:
- آلت تناسلی مرد
- کیسه بیضه
- باسن (نزدیک یا اطراف مقعد)
علائم عمومی برای خانم‌ها شامل تاول‌هایی اطراف یا نزدیک این موارد می‌شود:
- واژن
- مقعد
- باسن
علائم عمومی برای هر شخصی می‌تواند شامل موارد زیر شود:
- تاول‌ها ممکن است در دهان و لب‌ها، صورت و هر جای دیگر که در تماس با مناطقی که دچار عفونت هستند، ظاهر شوند.
- ناحیه‌ای که دچار این عارضه شده است، اغلب قبل از ظاهر شدن تاول‌ها شروع به خارش یا سوزن سوزن شدن می‌کند.
- تاول‌ها ممکن است زخم شوند (زخم‌های باز) و مایعاتی از آنها خارج شود.
- ظرف یک هفته پس از شیوع تاول‌ها و تبخال‌ها، ممکن است پوسته‌ای روی زخم‌ها ظاهر شود.
- غدد لنفاوی شما ممکن است متورم شود. در واقع این غدد لنفاوی هستند که با عفونت و التهاب در بدن مقابله می‌کنند.
- ممکن است سردرد، بدن درد و تب نیز داشته باشید.
علائم عمومی برای نوزادی که با تبخال متولد می‌شود (از طریق زایمان طبیعی)، ممکن است شامل زخم‌های صورت، بدن و دستگاه تناسلی باشد.
نوزادانی که با تبخال دستگاه تناسلی متولد می‌شوند، می‌توانند عوارض و پیامدهای شدیدتری نسبت به بزرگسالان تجربه کنند. این عوارض عبارت‌اند از:
- نابینایی
- ضربه مغزی
- مرگ
بسیار مهم است که اگر به تبخال دستگاه تناسلی مبتلا هستید و باردار هستید به پزشک خود بگویید.
آنها اقدامات لازم را برای جلوگیری از انتقال ویروس به کودک در حین زایمان انجام می‌دهند و حتی در صورتی که باقی کارها جواب نداد، می‌توانند به سزارین به عنوان آخرین راه حل برای به دنیا آوردن کودک شما فکر کنند.
تشخیص تبخال دستگاه تناسلی
پزشک شما به طور معمول می‌تواند با بررسی بصری زخم‌های تبخال، این بیماری را تشخیص دهد. اگر چه دادن آزمایش همیشه برای همه افراد ضروری نیست، اما ممکن است پزشک از طریق آزمایش‌های مختلف بخواهد به تشخیص درست برسد و از حدس خود مطمئن شود.
آزمایش خون می‌تواند ویروس تبخال تناسلی را قبل از اینکه شیوع پیدا کند، نشان دهد.
اگر فکر می‌کنید در معرض تبخال دستگاه تناسلی قرار گرفته‌اید، به پزشک خود مراجعه کنید و حتی اگر علائم خاصی از این بیماری را ندارید نیز این کار را انجام دهید.
چگونه می‌توان تبخال دستگاه تناسلی را درمان کرد؟
این بیماری می‌تواند از پخش شدن تبخال‌ها در بدن جلوگیری کند، اما نمی‌تواند ویروس تبخال را به طور کامل درمان کند.
داروها
داروهای ضد ویروسی ممکن است به تسریع زمان بهبودی زخم‌ها و کاهش درد آنها کمک کنند. داروهای مناسب برای مقابله با ویروس می‌توانند در اوایل شیوع علائم تبخال‌ها (سوزن سوزن شدن، خارش و سایر علائم) مصرف شوند تا به کاهش این موارد کمک کنند.
به افرادی که به این بیماری مبتلا هستند و تبخال‌های آن روز به روز در حال گسترش هستند نیز، ممکن است داروهایی برای این حالت تجویز شود تا احتمال ابتلای آنها در آینده را کمتر کند.
مراقبت در منزل
هنگام استحمام یا دوش گرفتن از شوینده‌های ملایم استفاده کنید. محل آسیب دیده را تمیز و خشک نگه دارید. برای کاهش درد و سوزش بهتر است از لباس‌های گشاد استفاده کنید.
در صورت باردار بودن و ابتلا به تبخال تناسلی چه کارهایی باید انجام داد؟
نگرانی در مورد سلامت کودک هنگام ابتلا به هر نوع بیماری مقاربتی امری طبیعی است. اگر هنگام زایمان طبیعی به تبخال تناسلی مبتلا باشید، می‌توانید این بیماری را به کودک خود نیز منتقل کنید.
به همین خاطر بسیار مهم است که در زمان بارداری و آگاهی از ابتلا به این بیماری، آن را حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
پزشک شما در مورد کارهایی که باید قبل از بارداری، حین بارداری و در زمان زایمان انجام دهید، به شما اطلاعاتی ارائه می‌دهد. حتی ممکن است برای اینکه کودک شما سالم متولد شود سراغ راه‌های جایگزین مانند زایمان سزارین به جای طبیعی بروند.
تبخال دستگاه تناسلی همچنین می‌تواند عوارضی مانند سقط جنین یا زایمان زودرس را نیز به همراه داشته باشد.
پیشگیری از تبخال دستگاه تناسلی
به طور کلی بهترین راه برای جلوگیری از بیماری‌های مقاربتی، داشتن رابطه جنسی سالم است. این رابطه سالم باید همراه با احتیاط و استفاده از روش‌ها و محصولات مراقبتی باشد. خرید و استفاده از کاندوم می‌تواند ابتلا به بیماری‌های مقاربتی و تبخال تناسلی را بسیار کم کند و حتی می‌تواند جلوی شیوع و انتقال آن به دیگر افراد را نیز بگیرد. خرید کاندوم به شما کمک می‌کند که بتوانید نکات بهداشتی و ایمنی را در هنگام رابطه جنسی رعایت کنید و مانع از بروز مشکلات احتمالی و حتی بروز بیماری‌های خطرناک مقاربتی مثل ایدز، هپاتیت و سوزاک شوید. با توجه به نیاز و همچنین استفاده خود می‌توانید انواع کاندوم را خریداری کنید و این پیشگیری‌ها را به بهترین شکل انجام دهید.
در حال حاضر هیچ درمانی برای تبخال دستگاه تناسلی وجود ندارد، اما محققان در حال کار بر روی یک درمان مناسب یا واکسن هستند. این بیماری را می‌توان با دارو کنترل کرد. این بیماری تا زمانی که چیزی باعث شیوع آن نشود در بدن شما خاموش باقی می‌ماند.
شیوع این بیماری در بدن شما می‌تواند هنگامی اتفاق بیفتد که دچار استرس، بیماری یا خستگی شوید. پزشک به شما کمک می‌کند تا یک برنامه درمانی داشته باشید تا بتوانید شیوع آن در بدن خود را کنترل کنید.
