درد شکم یکی از چندین نشانه هایی است که در طول دوران بارداری تجربه می کنید؛ علت آن بزرگ شدن رحم است که باعث می شود بافت های اطراف آن نیز کشیده شوند. اما اگر نوعی درد و حساسیت شدید در قسمت پایین سمت راست شکم خود احساس کردید، شک نکنید که این نشانه گویای ورم آپاندیس در بارداری است که اگر به آن توجهی نکنید، زندگی تان را تهدید خواهد کرد.

از هر 1.000 تا 1.500 زن باردار فقط یک نفر، این حالت را تجربه می کند که معمولا در طول سه ماهه اول و دوم بارداری اتفاق می افتد.

در این مقاله از سایت دکتر چک قصد داریم تا درباره ورم آپاندیس،ورم شکم در بارداری، درد پایین سمت راست شکم، دلایل، علائم و راه های درمان و مراقبت آن اشاره کنیم…

ورم آپاندیس چیست؟

آپاندیس غده ای به اندازه و به حالت انگشت است که رشد زیادی ندارد و به روده متصل شده است. این غده هیچ گونه فعالیتی نیز ندارد و در پایین ناحیه شکم قرار دارد و بلندای آن دو تا چهار اینچ است.

گاهی اوقات آپاندیس متورم شده با چرک پر شده است که باعث درد و ناراحتی فرد می شود. البته این عارضه در دوران بارداری شایع نیست؛ اما اگر به آن دچار شدید، باید بدون معطلی به مراکز بهداشتی درمانی مراجعه کنید.

معمولا ورم آپاندیس در دوران بارداری یک عارضه حاد است که خود را به شکل درد نشان می دهد و سریعا به قسمت های دیگر منتقل می شود.

در موارد بسیار نادر ممکن است که مادر در این دوران ورم مزمن آپاندیس را تجربه کند که به آن آپاندیس «پرسر و صدا یا غرغرو» هم می گویند.

ورم آپاندیس در بارداری چه علتی دارد؟

فرقی ندارد که باردار باشید یا نه، ممکن است که آپاندیس هر فردی، در هر زمانی، ورم کند. اصلی ترین و رایج ترین دلایل به وجود آمدن این شرایط عبارت اند از:

  • تجمع مدفوع در آپاندیس که باعث مسدودی آن شود؛
  • گرفتگی اپندیسل لومن  (قسمتی در آپاندیس که محل تولید موکوس است) که عوامل خارجی یا داخلی بر آن تاثیر می گذارد؛
  • شکل گیری رسوب های آهکی مدفوع در آپاندیس که معمولا به آن سنگ آپاندیس هم می گویند؛
  • وجود میکروب های روده ای در مجرای گوارشی، مثل کرمک؛
  • بلعیدن هر گونه شیء خارجی مثل سوزن، سنگ یا گلوله که احتمالا در آپاندیس باقی خواهد ماند؛
  • عفونت های باکتریایی، مثل: سرخک، باکتری های سالمونلا یا شیگلا.

علت ورم آپاندیس در بارداری دکتر چک

حتما بخوانید: علت خارش سینه و نوک سینه ها در بارداری چیست؟

ممکن است که ورم آپاندیس ژنتیکی هم باشد که در این صورت، اگر یکی از اعضا خانواده در گذشته دچار این مشکل شده، احتمالا امکان ابتلا یکی دیگر از اعضا خانواده هم وجود دارد.

این مشکل در دوران بارداری چه نشانه هایی دارد؟

در این قسمت قصد داریم تا به علائمی اشاره کنیم که برای تشخیص ورم آپاندیس به شما کمک خواهند کرد:

  • درد شکم: یکی از نشانه های رایج ورم آپاندیس، درد زیر شکم سمت راست است که اگر این درد را در قسمت پایین سمت راست شکم خود احساس کنید (معمولا این درد در قسمت میان ناف و استخوان لگنی حس می شود) و با تحت فشار قرار گرفتن شکم بیشتر هم شود، حتما باید به پزشک مراجعه کنید. این درد ابتدا خفیف و کم است؛ اما در مدت زمان کوتاهی، بسیار شدید و حتی غیر قابل تحمل می شود.
  • خونریزی واژن: خونریزی واژن در دوران بارداری یک امر شایع و معمول نیست؛ ولی اگر در عین حال در سمت راست پایین شکم خودتان درد هم احساس کردید، بی شک آپاندیس تان ورم کرده است. فرقی ندارد که خونریزی واژن کم یا زیاد باشد؛ هر مقدار که در این بازه زمانی خونریزی داشتید خطرناک بوده و باید سریعا به پزشک مراجعه کنید.
  • حالت تهوع و استفراغ: هر دو علامت حالت تهوع و استفراغ از نشانه های رایج در دوران بارداری هستند؛ اما اگر همراه با درد باشند، احتمالا آپاندیس متورم شده است.
  • تب بالا: تقریبا همیشه ورم آپاندیس با تب بالا خود را نشان می دهد. اگر همزمان تب بدن تان پایین نیامد و شکم تان هم درد می کرد، باید به مراکز درمانی مراجعه کنید تا پزشک شما را معاینه کند.
  • التهاب شکم: گاهی اوقات، متورم شدن آپاندیس با بزرگ شدن سمت راست شکم در بارداری همراه است که متاسفانه خانم هایی که مراحل آخر بارداری خود را سپری می کنند، متوجه آن نمی شوند؛ اما بقیه افراد، با نگاه انداختن و لمس کردن شکم متوجه می شوند.
  • باد زیر شکم در بارداری: امکان دارد در صورت متورم شدن آپاندیس، احساس کنید که باد در زیر شکم شما جمع شده است.

علاوه بر این، زمانی که آپاندیس متورم می شود ممکن است که بی میلی به غذا، خستگی مفرط و در بعضی موارد یبوست را هم تجربه کنید. البته بیشتر این نشانه ها به درد زایمان شباهت دارند و اگر اواخر ماه های بارداری خود آن ها را احساس کردید، احتمالا دچار درد زایمان شدید. در هر صورت فراموش نکنید که باید شرایط را برای پزشک خود توضیح دهید و با او مشورت کنید.

اگر در طول دوران بارداری آپاندیس بترکد چه اتفاقی می افتد؟

اگر به نشانه هایی که مشاهده می کنید بی توجه باشید و این شرایط را انکار کنید، احتمال این که این غده بترکد، وجود دارد؛ در این صورت منجر به ایجاد مشکلات بعدی، از جمله مریضی مادر و جنین خواهد شد.

پس اگر احتمال دادید که به این حالت دچار شده اید، سریعا به مراکز درمانی مراجعه کنید تا بیماری تشخیص داده شده و مانع از بروز اتفاقات بعدی شوید.

چگونه می توان ورم آپاندیس در بارداری را تشخیص داد؟

در مواردی که پزشک احتمال دهد که آپاندیس مادر متورم شده است، با کمک آزمایش ها و روش های زیر سعی می کند تا این عارضه را تشخیص دهد.

  • آزمایش خون: برای شمارش تعداد گلبول های سفید خون که معمولا در این عارضه زیاد می شوند.
  • آزمایش ادرار: زیرا ورم آپاندیس منجر به عفونت های مجرای ادراری می شود.
  • آزمایش های تصویری: شامل فراصوت شکمی، ام آر آیو سی تی می شود که علاوه بر آپاندیس، التهاب و گرفتگی را هم نشان می دهد.

اگر تشخیص قطعی پزشک، التهاب آپاندیس باشد، در این صورت مراحل بعدی باید انجام شود.

چه راه های درمانی برای ورم آپاندیس در خانم های باردار وجود دارد؟

راه هایی که برای درمان این عارضه وجود دارند؛ شامل موارد زیر می شود:

  • مصرف دارو: پس از مصرف داروهای آنتی بیوتیک می توان التهاب و عفونت های خفیف را درمان کرد. معمولا برای این که مصرف داروها نتیجه بهتری داشته باشد، به صورت تزریقی، استفاده می شوند.
  • جراحی (لاپاروسکوپی برداشتن آپاندیس): در مواردی که آپاندیس فرد به شدت ملتهب باشد یا اینکه سوراخ شده باشد، تنها راه درمان، عمل جراحی است. زمانی که مادر در سه ماهه اول یا سه ماهه دوم بارداری باشد، جراحی لاپاورسکوپی کفایت می کند؛ اما اگر در سه ماهه سوم بارداری خود باشد، باید مقدار بریدگی بیشتر باشد.

عمل جراحی آپاندیس

وقتی که مادر در سه ماهه سوم بارداری خود باشد، برداشتن آپاندیس بهترین راه ممکن است؛ زیرا هر چقدر که رحم بزرگ تر شده باشد، انجام لاپاروسکوپی هم سخت تر خواهد شد.

بعد از عمل چه اتفاقی می افتد؟

بعد از عمل برداشتن این ضایعه، پزشک وضعیت جنین و انقباض زودرس رحم را بررسی می کند.

البته باید بگوییم که نوزاد بیشتر خانم هایی که این عمل را انجام داده اند، به صورت نارس به دنیا نمی آیند که علت آن هم وجود بعضی از انقباضات است. این دسته از مادرها بدون هیچ مشکلی، بارداری خود را تمام می کنند و فرزندشان را سالم و بدون مشکل به دنیا می آورند.

حتما بخوانید: علت استفراغ خونی در بارداری چیست و چگونه درمان می شود؟

مراقبت های بعد از برداشتن آپاندیس

دوران بهبود و ریکاوری بعد از این عمل زیاد نیست و چند روز بعد از عمل می توانید بیمارستان را ترک کنید. البته باید به موارد زیر هم توجه کنید:

  • بلند کردن وسایل سنگین برای شما ممنوع است.
  • باید رژیم غذایی متعادلی را انتخاب کنید.
  • یک یا دو هفته بعد از عمل جراحی، به پزشک جراح خود مراجعه کنید.
  • استراحت کامل را فراموش نکنید؛ اما فعالیت های کم اشکالی ندارد.

اگر بعد از این جراحی به مراقبت های بعد از آن توجه نکنید، تاثیری منفی بر بارداری تان خواهد گذاشت.

آیا لاپاروسکوپی برداشتن آپاندیس بر روند بارداری تاثیری می گذارد؟

لاپاروسکوپی برداشتن آپاندیس یک روش بی خطر و مناسب است و از آن جایی که نتایج خوبی برای مادر و جنین در پی دارد، انجام این روش توصیه می شود. با وجود این، باید به نقاط منفی و خطرات آن هم اشاره کنیم:

  • برای اینکه بتوان جراحی لاپاروسکوپی را انجام داد، حتما باید ورم آپاندیس قابل مشاهده باشد؛ این در حالی است که انجام این جراحی در اواخر بارداری، به دلیل بزرگ شدن رحم ، روش مناسبی نیست؛ چون جلوی آپاندیس را می گیرد و آن را غیر قابل تشخیص می کند.
  • تا اوایل سه ماهه دوم بارداری مواد تراتوژن ( آزمایش برای تشخیص ناهنجاری) و آسیب زا خطر جدی برای جنین محسوب می شوند؛ زیرا در طول دوران جراحی مادر باید یک سری از داروها را مصرف کند. از این رو بهترین زمان برای جراحی، سه ماهه دوم بارداری است؛ زیرا در این زمان، اندام های جنین کاملا شکل گرفته اند و احتمال زایمان زودتر از موعد وجود ندارد.

نمی توان زمانی که مادر دچار ورم حاد آپاندیس شده است انجام این جراحی را تا سه ماهه دوم بارداری به تاخیر انداخت.

  • زمانی که مادر باید سریعا و بدون اتلاف وقت، تحت جراحی قرار گیرد، دیگر نباید به دوره بارداری و جنین او توجهی کنید؛ زیرا همیشه اولویت با سلامت مادر است.
  • مادری که آپاندیس خود را خارج کرده است و قرار است نوزادش را به دنیا آورد، باید بیماری کودک در آینده را پیش بینی کند.
  • تا به امروز هیچ گونه مطالعاتی نشان نداده است که شکاف ناشی از برداشتن آپاندیس ممکن است که در زمان بارداری دوباره باز شود. البته اگر معلوم شود که شکاف ناشی از جراحی بهبود نیافته، مادر باید سزارین کند.

آیا می توان بعد از برداشتن آپاندیس باردار شد؟

بله، از آن جایی که آپاندیس هیچ نقشی در بدن ندارد، خارج کردن آن از بدن هیچ تاثیری بر روند تولید مثل نمی گذارد.

درد آپاندیس در بارداری

چگونه می توان در طول دوران بارداری مانع از بروز ورم سمت راست پایین شکم شد؟

هیچ راه حل مطمئنی وجود ندارد که به کمک آن بتوان از بروز این شرایط جلوگیری کرد؛ اما ایجاد تغییرات ویژه در رژیم غذایی و سبک زندگی عاملی مهم در کم کردن خطر ابتلا به ورم آپاندیس است. از این تغییرات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

حتما بخوانید: علت ریزش مو در بارداری چیست؟ چگونه درمان می شود؟

  • باید یک رژیم غذایی غنی از فیبر برای خود انتخاب کنید. محصولات حاوی فیبر به نرم شدن مدفوع کمک می کند و اجازه می دهد تا بدون این که به دام آپاندیس بیفتد، از بدن خارج شود. خوراکی های غنی از فیبر شامل: پیاز، سیب زمینی شیرین، کلم بروکلی، کلم فندقی، تخم چیا، بذر کتان، لوبیا سبز، نخود فرنگی، قارچ و بادام خام می باشند.
  • زمان مصرف غذاهای نامبرده، به اندازه کافی آب بخورید.
  • مواد پروبیوتیک مثل: ماهی، کفیر، ماست و دوغ را فراموش نکنید؛ زیرا با مصرف این خوراکی ها از باکتری های خوب در مجرای گوارشی خود حمایت می کنید.
  • ورزش کردن را فراموش نکنید؛ مانند: پیاده روی تند، دوچرخه سواری و شنا، تا بدن بتواند کارهای خود را به خوبی انجام دهد.

آیا این عارضه مانع از بارداری می شود؟

ورم آپاندیس مانع از باردار شدن هیچ خانمی نمی شود؛ اما در موارد بسیار نادر، اگر لوله های فالوپ به دلیل التهاب ناشی از آپاندیس آسیب ببینند، ممکن است که بر بارداری اثر سوء بگذارد؛ در نتیجه، اسپرم نمی تواند به تخمک برسد.

اگر در دوران بارداری، مادر به درمان این مشکل خود بی توجه باشد، هم مادر و هم جنین را خطری جدی تهدید خواهد کرد و عواقب خطرناکی را در پی خواهد داشت؛ بنابراین باید سریعا به پزشک مراجعه کنید.

از آن جایی که تنها راه موجود برای درمان ورم آپاندیس در بارداری عمل جراحی است، بسیار مهم است که برای انتخاب بهترین روش با افراد ماهر و متخصص مشورت کنید تا بتوانید از خود و فرزندتان محافظت کنید.

 

 

منبع