در مطالعه ای که به تازگی در ژورنال سلول منتشر شده است، محققان به این نتیجه رسیده اند که در بیماری های خودایمنی بر اساس جنسیت که بیشتر خانم ها به آن ها مبتلا می شوند، ترکیب ریبونوکلئو پروتئین Xist عامل اصلی است.
بیماری های خود ایمنی در خانم ها؛ پیش زمینه
پس از سرطان و بیماری قلبی عروقی، اختلال های خودایمنی رایج ترین دسته از بیماری ها هستند؛ در مقایسه با آقایان، شانس ابتلای خانم ها به اختلال های خودایمنی تا چهار برابر بیشتر است.
مثلا، احتمال ابتلای خانم ها به بیماری شوگرن 19 برابر بیشتر از آقایان است. علاوه بر این، از هر ده نفری که به لوپوس اریتماتوس سیستمیک یا لوپوس منتشر مبتلا می شوند، نه نفر خانم هستند.
تا به امروز مطالعات زیادی درباره نقش هورمون ها در اختلال های خودایمنی انجام شده است. با این حال، محققان ادعا می کنند که صرف نظر از وضعیت هورمونی و جنسیت، میزان کروموزم X است که عامل اصلی در تعیین ریسک ابتلا به بیماری های خودایمنی می باشد.
علاوه بر این، مطالعاتی که بر روی دوقلوهای همسان انجام شده است هم نشان می دهد که فاکتورهای محیطی در ابتلا به این اختلالات نقش دارند.
درباره مطالعه
محققان به منظور انجام این مطالعه، از موش های مستعد ابتلا به بیماری های خودایمنی و موش های مقاوم در برابر ابتلا به این اختلالات استفاده کردند. هدف آن ها از انجام این مطالعات، بررسی نقش جبران مقداری کروموزوم ایکس در تعیین ریسک ابتلای خانم ها به بیماری های خودایمنی بود.
از آن جایی که پستانداران ماده در مقایسه با پستانداران نر دو کپی از کروموزوم ایکس دارند، یکی از کروموزوم ها به ویژه برای انجام جبران مقداری در تمام سلول های موش های ماده خاموش شد.
این کار از طریق یک مکانیسم با حضور Xist انجام شد. این ریبونوکلئیک اسید بلند غیرکد کننده، در بدن آقایان بیان نشده و تنها کروموزوم ایکس غیرفعال است که این ریبونوکلئیک اسید بلند غیرکد کننده را در بدن خانم ها رونویسی می کند.
یافته های مطالعه
نتایج به دست آمده از این بررسی ها نشان می دهد که بیان ترانس ژنیک Xist خاموش نشده در موش نر باعث تشکیل ترکیب های ریبونوکلئو پروتئین Xist شده و به طبع آن، پادتن های مضر در بدن تولید می شوند.
علاوه بر این، بیان Xist در موش نر منجر به برنامه ریزی مجدد وضعیت های کروماتیک شده و سلول های تی و بی یافت شده، شباهت بیشتری به سلول های یافت شده در بدن موش های ماده گونه وحشی دارند.
بیماری های خودایمنی؛ نتیجه گیری
به طور کلی، یافته های این مطالعه نشان می دهد که ترکیب ریبونوکلئو پروتئین Xist در بدن خانم ها بیان شده و در جبران مقداری کروموزوم ایکس نقش داشته و منجر به بروز اختلال های ایمنی بر اساس جنسیت بیمار می شود.
بدن بیمارانی که به بیماری های خودایمنی مثل اسکلرودرمی و لوپوس اریتماتوس سیستمیک مبتلا هستند، بیشتر نسبت به پروتئین های موجود در ترکیب ریبونوکلئو پروتئین Xist واکنش نشان می دهند. این یافته ها نشان می دهد که از این پروتئین ها می توان به عنوان آنتی ژن هایی برای ارزیابی و تشخیص زودهنگام بیماری های خودایمنی استفاده کرد.
