شاید بعد از خوردن یک ماده‌ی غذایی تلخ و یا داروی تلخ، احساس تلخی در دهان طبیعی به نظر برسد، اما احساس کردن تلخی، بی‌دلیل و بدون هیچ علتی می‌تواند نشان‌دهنده‌ی یکسری شرایط پزشکی باشد. بدون شک احساس تلخی در دهان ناخوشایند و دوست‌نداشتنی است و هر کسی تمایل دارد برای درمان این حالت اقدام کند.
اگر شما هم بی‌دلیل احساس تلخی در دهان خود می‌کنید و کام شما زهر می‌شود، بهتر است این مطلب را تا انتها بخوانید و با دکترتو همراه باشید. کسب اطلاعات درباره‌ی علت تلخی دهان بسیار جالب و توجه برانگیز است.
تلخی دهان نشانه‌ی چیست؟
مسائل و شرایط بسیاری می‌توانند باعث تلخی دهان شوند که برخی از این عوامل شامل موارد زیر هستند.
1. سندرم دهان تلخ
این سندروم به حالتی گفته می‌شود که فرد احساس سوزندگی در دهان خود حس میکند، مثل این که یک ماده‌ی غذایی تند و سوزان را بخورد. این حالت دردناک و ناخوشایند است و یکی از نتایج آن، داشتن احساس تلخی در دهان است. تلخی و سوزندگی دهان می‌تواند در یک بخش و یا همه‌ی بخش‌های دهان دیده‌شود. این مشکل در زنان و مردان دیده می‌شود اما شیوع بیشتری در زنان دارد. مخصوصا بانوانی که به یائسگی نزدیک شده‌اند و یا به طور کلی یائسه هستند.
علت اصلی این سندروم ناشناخته است اما معمولا به آسیب عصب‌های چشایی در زبان مرتبط است. یکی از بیماری‌های زمینه‌ای که احتمال وقوع این سندروم را افزایش میدهد، دیابت است.
2. بارداری
استروژن در دوره‌ی بارداری افزایش پیدا میکند و این تغییر هورمونی در کنار اثراتی که بر سایر بخش‌های بدن دارد، بر جوانه‌های چشایی نیز اثر می‌گذارد. معمولا بیشتر زنان باردار اعلام کرده‌اند که در دوره‌ی بارداری در دهان خود احساس تلخی و یا مزه‌ی مشابه فلز دارند. این حالت معمولا بعد از زایمان از بین می‌رود.
3. خشکی دهان
یکی از مهم‌ترین علت‌هایی که باعث خشکی دهان می‌شود، کاهش ترشح بزاق از غدد بزاقی است. این اتفاق می‌تواند به علت‌های زیر رخ دهد؛
- بالا رفتن سن
- مصرف برخی از داروها
- برخی از بیماری‌های خودایمنی که باعث کاهش بزاق و همچنین خشکی قرنیه‌ی چشم می‌شوند.
- استفاده از تنباکو و سیگار
بدون وجود بزاق کافی در دهان، مزه‌ها با تغییر احساس خواهند شد و مغز نمی‌تواند به خوبی پیام را تفسیر کند. برخی از مزه‌ها تلخ‌تر به نظر خواهند رسید. کمبود بزاق مشکلات دیگری از قبیل التهاب لثه و ایجاد پوسیدگی در دندان‌ها را نیز ایجاد میکند.
4. رفلاکس معده
از معمول‌ترین علت‌های ایجاد مزه‌ی تلخی در دهان، رفلاکس معده است. معده حاوی یک اسید قوی است که احساسی سوزنده و تلخ در دهان ایجاد میکند. برخی از افراد دارای دریچه‌ی ابتدایی معده‌ی شل هستند و این حالت باعث برگشت اسید به درون دهان می‌شود. در کنار آسیب‌های بسیاری که به دندان‌ها و زبان می‌رساند، می‌تواند در دهان ایجاد مزه‌ی تلخ و ناخوشایند کند. معمولا این حالت در اول صبح در دهان فرد احساس می‌شود. همچنین احساس سوزش در ته گلو وجود دارد. از دیگر علائمی که می‌تواند فرض رفلاکس معده را تقویت کند، سوزش سر دل، معده درد و درد هنگام استرس است.
تلخی دهان در صبح
اگر کسی رفلاکس اسید معده داشته‌باشد، صبح‌ها هنگامی که از خواب بیدار می‌شود در دهان خود احساس تلخی میکند. این تلخی هم به خاطر اسید معده‌ای است که از معده به درون دهان بازگشته است و هم به خاطر خشکی دهان در اول صبح است.
5. برخی داروها و مکمل‌ها
مصرف برخی از داروها و مکمل‌ها می‌تواند به احساس تلخی در دهان کمک کند و یا آن را تشدید کند. این داروها از چند طریق این مسئله را ایجاد می‌کنند، یکی از راه‌های آن کاهش بزاق دهان و دیگری ایجاد خود مزه‌ی تلخی در دهان است. برخی از این داروها و مکمل‌ها شامل موارد زیر هستند؛
- آنتی بیوتیک تتراسایکلین
- لیتیوم که یک داروی استفاده‌شده در بیماری‌های روانی است
- برخی از داروهای قلبی
- برخی از مکمل‌ها که حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی مثل زینک، مس و کروم هستند
6. بیماری‌ها و عفونت‌ها
اگر سینوس‌های شما عفونت کرده‌باشد، احتمال احساس مزه‌ی تلخی در دهان شما افزایش پیدا میکند. همچنین وجود عفونت باعث ایجاد اشتباه در تفسیر مزه می‌شود. از طرفی گرفتگی راه تنفس بینی در تفسیر مزه‌ها مشکل ایجاد میکند، زیرا بویایی و چشایی دو حس کاملا مرتبط با هم هستند. همچنین وقتی شما به بیماری‌هایی همچون سرماخوردگی و سینوزیت مبتلا می‌شوید، بدن شما یکسری پروتئین التهابی به محل عفونت می‌فرستد که می‌توانند بر روی جوانه‌های چشایی تاثیر بگذارند و مزه‌ها را تغییر دهند.
بنابراین عفونت‌های سینوسی و سرماخوردگی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار در تغییر مزه‌ی دهان به تلخی هستند.
7. شیمی درمانی و پرتودرمانی
کسانی که تحت درمان‌های ضد سرطان مثل پرتودرمانی و شیمی‌درمانی قرارمی‌گیرند، بدنشان دچار تغییراتی می‌شود که یکی از این تغییرات کاهش ترشح بزاق دهان است. هنگامی که دهان بیمار خشک شود، نمی‌تواند مزه‌ها را به خوبی تفسیر کند. بنابراین وقتی بیمار چیزی را می‌خورد و می‌آشامد، مزه‌ی دهانش تغییر میکند و به خوبی احساس نخواهد کرد که دقیقا چه مزه‌ای را میل کرده‌است. بیشتری و غالب‌ترین مزه، تلخی است.
آیا تلخی دهان با سرطان ارتباط دارد؟
خود سرطان به تنهایی منجر به مزه‌ی تلخی در دهان نمی‌شود. اما درمان‌های ضد سرطان می‌توانند این مزه را در دهان ایجاد کنند. برخی از سرطان‌های دهان و حنجره می‌تواند با ایجاد مشکل در عملکرد غدد بزاقی از ترشح بزاق بکاهد و باعث ایجاد اشکال در تفسیر مزه‌ها شود.
8. استرس و اضطراب
هنگامی که استرس و اضطراب می‌گیرید. دهانتان خشک می‌شود و مجددا با یکی از اصلی‌ترین علت‌های مزه‌ی تلخی در دهان مواجه می‌شویم. درمان دهان خشک نوشیدن آب کافی، جویدن آدامس بدون شکر و کنترل استرس و اضطراب است.
9. ارتباط کبد با تلخی دهان
کسانی که اختلال کبدی دارند، معمولا تنفس بد بو دارند و دهانشان تلخ است. از طرفی بیماری هپاتیت B که بر روی سلول‌های کبدی تاثیر می‌گذارد و باعث التهاب کبدی می‌شود، می‌تواند در دهان فرد ایجاد مزه‌ی تلخ کند.
درمان تلخی دهان
برای برطرف کردن تلخی دهان میتوانید به متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کنید. البته یکسری راهکارهای خانگی در دسترس هستند که میتوانید با استفاده از آن‌ها به درمان این مشکل بپردازید. در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم؛
- آب به میزان کافی بنوشید و آدامس‌های بدون قند بجوید.
- سعی کنید نکات مراقبتی و بهداشتی دهان و دندان را به خوبی رعایت کنید و به سلامت دندان و لثه‌های خود برسید.
- اگر اسید معده‌ی شما با رفلاکس معده به درون دهان باز می‌گردد، به متخصص تغذیه مراجعه کنید و با رعایت نکاتی چون کاهش وزن و مصرف مواد غذایی که معده‌ی شما را تحریک نکند، از این رفلاکس پیشگیری کنید.
- در صورتی که داروها باعث مزه‌ی بد دهان می‌شوند، از پزشک خود بخواهید که آن‌ها را تغییر دهند.
چه متخصصی می‌تواند تلخی دهان را برطرف کند؟
برای برطرف کردن تلخی دهان، در صورتی که مشکلات دیگری سبب آن باشد، باید به متخصص مخصوص خودش مراجعه کنید. اما در صورتی که هیچ یک از بیماری‌های زمینه‌ای علت آن نباشد، میتوانید به متخصص گوش حلق و بینی مراجعه کنید و در این زمینه پزشکان زیادی هستند از جمله دکتر رضا گدری، دکتر صالح محبی و شناخت و آشنایی با متخصص گوش و حلق و بینی بسیار مهم است.
متخصص گوش و حلق و بینی اختلالات و بیماری هایی را که به سر و گردن باشد را تشخیص میدهد و درمان میکند. اگر شما دچار بیماری در سر و گردن شده باشید و به پزشک عمومی مراجعه کنید، احتمالا شما را به متخصص گوش و حلق و بینی یا Otorhinolaryngology ارجاع میدهد. تا قبل از قرن نوزده پزشکان نمی‌دانستند، گوش، بینی و گلو توسط یک سیستم لوله‌ای بهم وصل هستند. زمانی‌که با ابزارهای دقیق این مسئله مشخص شد، تخصص جدید در پزشکی به نام تخصص گوش و حلق و بینی ایجاد شد.
این متخصصان بسیاری از بیماری‌های مربوط به گوش، بینی و گلو را تشخیص می‌دهند و درمان می‌کنند.
تخصص گوش، حلق و بینی یک از رشته‌های پر کاربرد پزشکی است. بهترین پزشکان متخصص گوش، حلق و بینی به تشخیص، درمان، جراحی و پیشگیری از اختلالات گوش، گلو(حلق)، بینی، سر و گردن می‌پردازند. همچنین با عنوان متخصصین ENT نیز شناخته می‌شوند.
در صورتی که صبح‌ها از خواب بیدار می‌شوید و مزه‌ی تلخ دهانتان شما را آزار میدهد، اگر در طول روز این تلخی شما را از انجام فعالیت‌های روزانه‌تان باز‌می‌دارد، وقت را تلف نکنید و اولین نوبت آنلاین، حضوری و یا تلفنی متخصص گوش و حلق و بینی را از سایت دکترتو از بین پزشکان متخصص گوش و حلق و بینی در این صفحه میتوانید بهترین دکتر متخصص گوش، حلق و بینی را انتخاب کنید و نوبت حضوری آنلاین بگیرید.
