مغز، اندامی پیچیده است و محققان در مطالعه ای جدید – که گفته می شود بزرگ ترین مطالعه ای است که تاکنون در زمینه ساختار مغز انجام شده است – موفق به شناسایی بیش از 4.000 گونه ژنتیکی مرتبط با ساختار مغز شدند. حتی جالب است بدانید محققان می گویند تنظیم دوپامین مغز نیز میسر شده است.
مطالعه انجام شده درباره ساختار این اندام پیچیده
گروهی از محققان در دانشگاه کمبریج آمریکا این مطالعه را انجام دادند. در این مطالعه 36.000 اسکن مغزی مورد بررسی قرار گرفت.
بر اساس گفته های محققان، مغز انسان های مختلف از نظر اندازه کلی، نحوه چین خوردگی و ضخامت این چین ها با یکدیگر متفاوت است.
دکتر وارون واریر که نویسنده مشترک این مقاله است در نتیجه همکاری با مرکز تحقیقاتی اوتیسم این دانشگاه به این نتیجه رسید که ژنتیک تا حدودی نقش قابل توجهی در رشد این ارگان مهم دارد.
واریر در کنفرانس خبری دانشگاه در هنگام صحبت درباره این مطالعه خاطر نشان کرد، “با کمک یافته های خود می توانیم جواب این سوالات را پیدا کنیم: تغییر در اندازه و شکل مغز چه تاثیری در ابتلا به بیماری های عصبی (مانند بیماری هانتینگتون و زوال عقل و آلزایمر) و بیماری های روانی شایع داشته و چگونه می توانیم روش های بهتری برای درمان و کمک به بیماران پیدا کنیم؟”
محققان به منظور انجام این مطالعه، اسکن های ام آر آی بیش از 32.000 بزرگسال موجود در پایگاه داده بیوبانک انگلستان و اسکن های ام آر آی بیش از 4.000 کودک را بررسی کردند. داده های حاصل از اسکن کودکان نتیجه تلاش محققان یک مطالعه دیگر با عنوان رشد شناختی مغز بزرگسالان (ABCD) در آمریکا است.
محققان ویژگی های متعدد خارجی ترین لایه مغز یعنی قشر مغز را بررسی کردند که شامل اندازه گیری این منطقه و حجم قشر این ارگان مهم و نحوه چین خوردگی آن می شود.
واریر در ادامه می گوید، “سوال جالبی ذهنی مان را درگیر کرده بود: آیا چندین ژن خاص همزمان در اندازه قشر مغز – با محاسبه حجم و منطقه مغز، می توان اندازه قشر این ارگان را اندازه گیری کرد – و نحوه چین خوردگی این قسمت نقش دارند؟ با اندازه گیری این ویژگی های مختلف مغز و بررسی ارتباط آن ها با ژنتیک، به این نتیجه رسیدیم که مجموعه ژن های متفاوتی در چین خوردگی و اندازه قشر این ارگان نقش دارند.”
سپس محققان ارتباط میان این ویژگی ها – اندازه گیری کل قشر مغز و در 180 منطقه جداگانه در قشر – با اطلاعات ژنتیکی موجود در سراسر ژنوم را بررسی کردند.
محققان با توجه به یافته های خود توانستند ارتباط ژنتیکی میان ویژگی های مختلف این ارگان را شناسایی و تایید کنند.
موضوع دیگری که محققان بررسی کردند این بود که آیا ژن هایی که در تنوع بخشیدن به اندازه مغز در مردم نقش دارند، همان ژن هایی هستند که در بروز یک سری از شرایط بالینی، مثلا زمانی که اندازه سر فرد خیلی بزرگ تر یا خیلی کوچک تر از سایر مردم است، نقش دارند یا خیر. این شرایط بالینی با عنوان وضعیت های سفالیک شناخته می شوند.
ریچارد بتلهم، مسئول بخش تصویر برداری عصبی در مرکز تحقیقات اوتیسم می گوید، “بسیاری از ژن هایی که در متفاوت شدن اندازه این ارگان مهم در مردم نقش دارند، به طور کلی همان ژن هایی هستند که نشان می دهند فرد دچار وضعیت های سفالیک شده است. اما هنوز نمی دانیم این ژن ها دقیقا چگونه اندازه مغز را تغییر می دهند.”
یافته های این مطالعه در ژورنال نیچر ژنتیکس منتشر شدند.
ساختار مغز؛ کلام آخر
محققان در جدیدترین بررسی خود به گونه های ژنتیکی جدیدی پی بردند که مستقیما با ساختار این ارگان در ارتباط هستند. آن ها به این نتیجه رسیدند که ایجاد تغییراتی در اندازه و شکل مغز زمینه برای ابتلا به یک سری از بیماری های عصب شناختی و روان شناختی خاص را فراهم می کند. مثلا وقتی اندازه سر فرد خیلی بزرگ تر یا خیلی کوچک تر از عموم مردم می شود که با عنوان عارضه های سفالیک شناخته می شوند، علت همین است.
آن ها به این نتیجه رسیدند که همان ژن هایی که اندازه قشر این ارگان مهم را تعیین می کنند، در اصل نحوه چین خوردگی این قسمت از مغز را هم مشخص می کنند. جالب است بدانید امروزه بررسی فعالیت مغز با هدست های واقعیت مجازی میسر شده است؛ این گام اهمیت زیادی دارد زیرا علاوه بر داده های موجود در پایگاه های داده، با کمک تکنولوژی نیز می توان به ساختار پیچیده مغز پی برد.
