شاخص توده بدنی (BMI) ابزاری است که برای تخمین میزان چربی بدن، از اندازه گیری قد و وزن استفاده میکند. این فاکتور میتواند با ارزیابی عوامل خطرناک در برخی شرایط به سلامت بدن کمک کند. در نظر داشته باشید که BMI همیشه نشان دهنده دقیق چاقی بدن نیست. در این آموزش قصد داریم شما را به طور کامل با شاخص توده بدنی و نحوه تشخیص آن برای محاسبه وزن ایده آل آشنا کنیم، پیشنهاد میکنیم تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
شاخص توده بدنی (BMI) چیست؟
به طور کلی شاخص توده بدنی (BMI) یک ابزار غربالگری پزشکی است که نسبت قد به وزن شما را اندازه گیری می کند تا میزان چربی بدن را تخمین بزند. ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی BMI را با استفاده از وزن بر حسب کیلوگرم (کیلوگرم) تقسیم بر مجذور قد بر حسب متر (m2) محاسبه می کنند.
در بیشتر افراد، BMI با میزان چربی بدن ارتباط نزدیکی دارد – هر چه این عدد بیشتر باشد، ممکن است چربی بدن نیز بیشتر باشد – اما در برخی موارد این نتیجه گیری چندان دقیق نیست و شاخص توده بدنی یا BMI به تنهایی سلامت بدن را تشخیص نمی دهد.
چربی زیاد بدن ممکن است منجر به بیماری قلبی، سکته مغزی و دیابت نوع 2 شود. چربی کم هم ممکن است با سوء تغذیه مرتبط باشد. در نظر داشته باشید وجود مقدار مناسب چربی در بدن به جذب ویتامینها و مواد معدنی کمک میکند؛ همچنین داشتن میزان کافی چربی، منبع انرژی خوبی را برای بدن شما فراهم کرده و به حفظ دمای بدن برای محافظت از اندامها کمک میکند.
نکته بعدی که باید به آن توجه داشته باشید این است که شما نباید از نمودار استاندارد BMI برای ارزیابی وزن کودک یا نوجوان خود استفاده کنید. بلکه حتما با متخصصین ویژه فرزندتان در مورد محدوده وزنی مطلوب برای سن و قد صحبت کنید.
کاربرد و استفاده از شاخص توده بدنی
ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی از BMI برای کمک به تشخیص نوع اضافه وزن، به عنوان یک ابزار غربالگری برای تشخیص برخی بیماریها و یا تجویز بهترین رژیم لاغری مناسب استفاده میکنند.
تشخیص مناسب بودن یا نبودن وزن با BMI
به طور کلی، محدوده BMI زیر (بر حسب کیلوگرم بر متر مربع) حالتهای مختلف اضافه یا کاهش وزن را طبقه بندی می کند:
شاخص توده بدنی یا شاخص بیامآی | نتیجه |
کمتر از 16.5 | دچار کمبود وزن شدید |
بین 16.5 تا 18.5 | کمبود وزن |
بین 18.5 تا 25 | عادی |
بین 25 تا 30 | اضافه وزن |
بین 30 تا 35 | چاقی درجه یک |
بین 35 تا 40 | چاقی درجه دو |
بیشتر از 40 | چاقی درجه سه |
لازم است بدانید که محاسبه وزن ایده آل با شاخص BMI، تنها ابزاری نیست که ارائه دهندگان برای طبقه بندی انواع وزن از آن استفاده می کنند. ابزارهای دیگری نیز وجود دارند که مهمترین آنها عبارتند از:
- اندازه گیری دور کمر
- اندازه گیری ضخامت پوست اسکن DEXA
- پلتیسموگرافی جابجایی هوا (ADP)
اگر BMI کمتر از 18.5 (کم وزنی) دارید، ممکن است در خطر ابتلا به شرایط زیر باشید:
- سوء تغذیه
- کم خونی
- ضعف سیستم ایمنی
- پوکی استخوان
- ناباروری
اگر کمبود وزن دارید، پزشک شما احتمالاً آزمایشهای خونی و آزمایشهای دیگری را برای بررسی سلامت کلی بدن و بررسی اینکه آیا سوءتغذیه دارید یا خیر درخواست میکند.
هر چه BMI شما بالاتر باشد، خطر ابتلا به شرایط زیر بیشتر می شود:
- بیماری قلبی
- فشار خون بالا (فشار خون بالا)
- دیابت نوع 2
- سنگ کیسه صفرا
- آرتروز
- آپنه خواب
- برخی سرطان ها از جمله روده بزرگ، سینه، آندومتر و کیسه صفرا
- افسردگی و سایر شرایط سلامت روان
به یاد داشته باشید که می توانید بدون داشتن BMI بالا، هر یک از بیماریهای فوق را داشته باشید. به طور مشابه، شما می توانید بدون داشتن هیچ یک از این شرایط، BMI بالایی داشته باشید. ژنتیک و عوامل دیگر مانند کشیدن سیگار نقش زیادی در ایجاد این موارد دارند.
چگونه BMI خود را محاسبه کنم؟
طبق اطلاعات به دست آمده از سایت who میتوانید با این مراحل BMI را خودتان محاسبه کنید:
- وزن خود را بر حسب پوند در 703 ضرب کنید.
- این پاسخ را بر قد خود بر حسب اینچ تقسیم کنید (12 اینچ در 1 فوت وجود دارد).
- دوباره آن پاسخ را بر قد بر حسب اینچ تقسیم کنید.
به عنوان مثال، فردی که 180 پوند وزن دارد. و 5 فوت و 5 اینچ قد دارد (مجموع 65 اینچ) BMI خود را به روش زیر محاسبه می کند:
180 x 703 = 126540
126,540 / 65 = 1,946.769
1,946.769 / 65 = 29.95
BMI= 29.9
تفاوت میان عضله و چربی در شاخص BMI
تصور کنید فردی با قد ۱.۸ موفق میشود ۱۰ کیلوگرم چربی از دست بدهد و در مقابل ۱۰ کیلو عضله بسازد. اگر تصویر این فرد قبل و بعد از این دوره را کنار هم بگذاریم، به وضوح میتوانیم روند پیشرفت او را مشاهده کنیم.
اما شاخص BMI برای این فرد هیچ تغییری نخواهد کرد. مهمترین مشکل این شاخص همین است که نمیتواند تمایز میان چربی و عضله را تشخیص دهد. برای مثال دو فرد با قد و وزن مساوی که یکی اندامی عضلانی دارد و دیگری چربی اضافه، به شاخصی مساوی میرسند. در حالی که وضعیت بدنی این دو فرد یکسان نیست.
بهترین رنج برای شاخص توده بدنی
محدوده بهینه برای BMI بین 18.5 تا 24.9 در نظر گرفته می شود. مهم است که به یاد داشته باشید که چاقی بدن تنها عامل تعیین کننده سلامت کلی نیست. عوامل دیگری مانند ژنتیک، سطح فعالیت، سیگار کشیدن یا استفاده از تنباکو، نوشیدن الکل و شرایط سلامت روان، همگی بر سلامت کلی شما و احتمال ابتلا به برخی بیماریهای پزشکی تأثیر میگذارند. شما میتوانید سایر اطلاعات در رابطه با تناسب اندام را در سایت دکتر فارمو مطالعه کنید.