گوش ها یکی از اعضای بدن هستند که از طریق آن ها شنوایی به عنوان یکی از حواس پنج گانه برای انسان امکان پذیر شود. ممکن است شنوایی فرد تحت تاثیر عواملی از جمله بالا رفتن سن، عوامل محیطی و یا ارثی، دچار افت شود. از این رو برای ارزیابی میزان عملکرد گوش ها، تست ها و اندازه گیری هایی توسط متخصص شنوایی سنجی در مجهزترین مرکز شنوایی سنجی در تهران انجام می شود. به این مجموعه آزمایش ها و سنجش ها، شنوایی سنجی یا ادیومتری گفته می شود. حال ممکن است پس از دانستن مفهوم شنوایی سنجی در ذهن خود این سوال را بپرسید که شنوایی سنجی چگونه انجام می شود؟ برای پاسخ به این سوال، در ادامه مطلب با ما همراه باشید.
ساز و کار شنیدن صداها
با ارتعاش مولکول های صدا، امواج صوتی پدیدار می شود. برای این که فرد بتواند این امواج صوتی را بشنود، لازم است این امواج به فرکانس های الکتریکی تبدیل شوند تا مغز توانایی تفسیر و درک آن ها را داشته باشد. با برخورد این امواج صوتی، آن ها دچار ارتعاش می شوند. وقتی پرده صماخ دچار ارتعاش می شود، استخوان های کوچکی که در گوش میانی قرار دارند، حرکت می کنند. پس از آن استخوان رکابی، این ارتعاشات را به حلزون گوش منتقل می کند. با دریافت ارتعاشات توسط حلزون گوش، مایعی که درون آن وجود دارد، به حرکت می افتد. با این حرکت، سلول های خاص حسی، فرکانس های الکتریکی تولید می کنند. پس از آن، این فرکانس ها به مغز ارسال می شوند. نقاط خاصی در مغز وجود دارد که این فرکانس ها را دریافت می کنند و به صداهایی که می شنویم تبدیل می کنند.
علل اصلی افت شنوایی
در این قسمت مهم ترین علل افت شنوایی و اختلال در دریافت امواج صوتی را بیان کرده ایم.
- عوامل ارثی و مادرزادی
- عفونت های مزمن گوش ها
- اختلال اتواسکلروز که در ان استخوان در گوش میانی فرد به طور غیر طبیعی رشد می کند.
- صدمات و جراحت های وارد شده به گوش
- انواع بیماری ها از قبیل سندرم منییر (Meniere syndrom) که مربوط به گوش میانی است و بیماری های خود ایمنی که علت آسیب به گوش ها هستند.
- ورود صداهای بلند به گوش ها برای مدت زمان طولانی
- آسیب دیدگی پرده گوش
چه افرادی لازم است تست های شنوایی سنجی انجام دهند؟
می توان گفت تا پیش از بروز مشکلات شنوایی و عوارض آن، فرد لازم است تست های شنوایی سنجی را انجام دهد تا امکان درمان آن و جلوگیری از بروز عوارض هم ایجاد شود. از این رو بهتر است افرادی که دچار مشکلاتی از قبیل پر بودن یا کیپی گوش ها، وزوز کردن، خوب نشنیدن صداهای آرام و آهسته همانند مکالمات افراد و درخواست از آن ها برای تکرار جملات، دشواری شنیدن صداهای بلند، مشکل بودن تشخیص و درک مکالمات افراد در اماکن پر سر و صدا و …. می شوند به شنوایی سنجی مراجعه کنند.
علاوه بر این ها، در صورت مصرف داروهای کلیوی، فعالیت در اماکن پر سر و صدا، وجود سابقه خانوادگی در مشکلات شنوایی و نیز بالا رفتن سن لازم است که افراد تست های شنوایی سنجی را انجام دهند.
فرایند انجام تست شنوایی سنجی
معمولا در مجهزترین شنوایی سنجی در تهران برای انجام فرایند شنوایی سنجی، از دستگاهی استفاده می شود که نام آن شنوایی سنج یا Audiometer است. شنوایی شناس که فردی آموزش دیده است، با استفاده از این دستگاه با روش های خاصی آستانه شنوایی فرد را تشخیص داده و کم شنوایی وی را مورد اندازه گیری قرار می دهد. وقتی نتایج این تست مشخص شد، پزشک می تواند از روش های درمانی استفاده کرده یا این که برای بیمار، سمعک تجویز کند. در حین انجام این تست، شنوایی شناس با استفاده از چند هدفون، تن های فرکانسی مختلف در اندازه های متفاوت به گوش های فرد ارسال می شود. در هر بار یک گوش بیمار تست می شود. آستانه شنوایی در واقع میزانی است که فرد قادر به شنیدن محرک ها می شود. واحد اندازه گیری بلندی صداها، دسی بل است. مثلا صدای آرام گفتگوی دو نفر ممکن است 20 دسی بل باشد.
دسته بندی نتایج شنوایی سنجی
میزان شنوایی در افراد مختلف، با یکدیگر تفاوت دارد. به طوری که برخی افراد ممکن است دچار کم شنوایی خفیف باشند. در حالی که در برخی دیگر عمیق و در سایر افراد طبیعی باشد. فرکانس صدایی که هر فرد قادر به شنیدن آن است، سطح شنوایی او را تعیین می کند. سطوح شنوایی افراد با توجه به تست شنوایی سنجی در پنج دسته قرار می گیرد که شامل موارد زیر می شود:
- طبیعی یا نرمال: کم تر از 25 دسی بل است.
- خفیف: 25 تا 40 دسی بل
- متوسط: 41 تا 65 دسی بل
- شدید: 66 تا 90 دسی بل
- عمیق: بیشتر از 90 دسی بل
انواع تست های شنوایی سنجی
روش ها و تکنیک های مختلفی برای شنوایی سنجی و ارزیابی شنوایی افراد در کلینیک آلفا – مجهزترین شنوایی سنجی در تهران استفاده می شود. در واقع ارزیابی شنوایی سه بخش زیر را شامل می شود:
- ارسال مکانیکی صداها که مربوط به گوش میانی است.
- ارسال عصبی صدا که مربوط به قسمت حلزونی گوش است.
- توانایی تشخیص کلام و گفتار
در ادامه انواع تست های شنوایی سنجی مورد بررسی قرار گرفته است:
- شنوایی سنجی با تن خالص
شنوایی سنجی با تن خالص، معیاری کلیدی برای ارزیابی حساسیت شنوایی است. با انجام این روش در کلینیک شنوایی سنجی، می توان آستانه شنوایی افراد را در فرکانس های مختلف تعیین کرد. برای انجام تست این روش، با یک گوشی صدای خالصی به گوش فرد ارسال می شود و کم ترین شدت این صدا که در نیمی از حالات، قابل درک است بر اساس دسی بل اندازه گیری می شود.
- شنوایی سنجی امپدانس یا تمپانومتری (Tympanometry)
شنوایی سنجی امپدانس برای اندازه گیری فشار هوا و جابجایی آن در گوش میانی و رفلکس های صوتی آن مورد استفاده قرار می گیرد. در اصل با انجام این تست می توان تعیین کرد که پرده گوش چه میزان عملکرد دارد. همچنین با این تکنیک، تشخیص مشکلاتی از قبیل حرکت غیر طبیعی پرده گوش، مایع پشت پرده گوش سوراخی و آسیب دیدن آن امکان پذیر است. تمپانومتری روشی است که در آن گوش بسته می شود و سپس فشار هوا در مجرای گوش به تدریج افزایش می یابد که از طریق آن واکنش پرده گوش اندازه گیری می شود.
- تست گفتار (Speech Perception)
در صورتی که شنوایی شناس قصد داشته باشد میزان توانایی فرد را برای تشخیص واژگان از صدای پس زمینه را اندازه گیری کند، تست گفتار مورد استفاده قرار می گیرد. در صورت ضعیف بودن توانایی فرد، احتمالا شنوایی شناس برای وی سمعک تجویز کند. این تست توانای فرد در تشخیص گفتار را اندازه گیری می کند. بدون آن که علائم دیداری مد نظر باشد. در فرایند این تست، شنوایی شناس از فرد می خواهد واژگانی که قادر به شنیدن آن است را با صدای بلند تکرار کند. هم اپراتور می تواند این واژگان را بگوید و هم این که به صورت ضبط شده با هدفون پخش شود.
- تست شنوایی آنلاین
این تست که در کم تر از 5 دقیقه می توان انجام داد، توانایی شنوایی فرد را بر مبنای سن وی اندازه گیری می شود. این تست صرفا برای بزرگسالان ابداع شده است. در این تست افراد با کمک هدفون قادر خواهند بود که میزان شنوایی خود را در صدای پس زمینه تشخیص داده و بررسی کنند.
- تست شنوایی تنظیم چنگال (Tuning Fork)
این تست به این نحو انجام می شود که در آن از وسیله ای شبیه به چنگال استفاده می شود. وقتی به این ابزار ضربه زده می شود، امواج صوتی از آن برخاسته می شود. در طی فرایند انجام این تست، شنوایی شناس چنگال ارتعاشی را در نقاط مختلف سر فرد به حرکت در می آورد. با انجام این روش اپراتور می تواند تشخیص دهد که صداهایی که به گوش فرد می رسد می تواند به طور طبیعی از گوش میانی و داخلی عبور کند یا خیر. اختلالات شنوایی که با این روش تشخیص داده می شود، می تواند افت شنوایی انتقالی را نشان دهد.
- تست هدایت استخوان (Bone conduction)
تست هدایت استخوان، مشابه تست تنظیم چنگال بوده اما نسبت به آن خاص تر است. در طی فرایند انجام این تست در مرکز شنوایی سنجی، چنگال تنظیم ارتعاشی در مقابل استخوان پشت گوش قرار داده می شود. با انجام این کار، به امواج صوتی این امکان داده می شود که گوش بیرونی و میانی را بتوانند دور بزنند. با انجام این تست، شنوایی شناس می تواند وجود مشکل یا اختلال در گوش درونی یا اعصاب شنوایی را تشخیص دهد. که این مساله می تواند نشان دهد که افت شنوایی مربوط به عصبی حسی است یا خیر.
جمع بندی
در این مطلب به بررسی موضوع شنوایی سنجی و چگونگی انجام روش های آن پرداختیم. بسیاری از افراد ممکن است که از شنوایی سنجی و تکنیک های آن اطلاعات زیادی نداشته باشند؛ اما این مطلب به خوانندگان این امکان را می دهد که از این موضوع اطلاعات مفیدی کسب کنند. توصیه می شود در صورت بروز علائمی که نشان از افت شنوایی دارد، به کلینیک سمعک آلفا که مجهزترین شنوایی سنجی در تهران است، مراجعه کنید تا با تشخیص میزان کم شنوایی، اقدامات درمانی و یا تجویز سمعک انجام گیرد.
