اگر ساق پای شخصی آسیب ببیند احتمالا روی پایش برجسته شده و دچار التهاب موقت می شود. با وجود این، هیچ دلیل آشکاری برای علت به وجود آمدن این گونه برجستگی ها و توده روی ساق پا وجود ندارد؛ اما امکان دارد که بعضی از این برآمدگی ها گویای شرایط و بیماری های دیگری باشد.
بعضی از دلایل بالقوه توده روی ساق پا عبارت اند از:
- کیست های لنفاوی؛
- برآمدگی استخوان؛
- انحراف شست؛
- آماس کیسه های مفصلی؛
- نقرس؛
- غده چربی؛
- در موارد نادر، سرطان.
در این مقاله از سایت دکتر چک به علائم، ظاهر این برآمدگی های روی پا، بعضی از دلایل بالقوه، روش های درمان خانگی و زمان مراجعه به پزشک اشاره می کنیم.
علائم توده روی ساق پا
اندازه، رنگ و میزان سفتی برجستگی های روی پا با هم متفاوت است که به علت به وجود آورنده آن ها بستگی دارد.
فردی که روی پایش توده احساس می کند، متوجه علائم زیر می شود:
- احساس درد یا ناراحتی؛
- گرفتگی پا؛
- ضخیم و کلفت شدن قسمت هایی از پوست یا پینه زدن؛
- التهاب یا قرمز شدن؛
- به سختی می تواند کفش های تنگ بپوشد؛
- به سختی می تواند راه برود.
البته گاهی اوقات این برآمدگی ها با هیچ علامت دیگری همراه نیستند و به تنهایی دیده می شوند. بهتر است هنگام مراجعه به پزشک، درباره ظاهر این توده ها و احساسی که دارید مقداری اطلاعات جمع آوری کنید و در اختیار پزشکتان قرار دهید تا پزشک راحت تر مشکل تان را تشخیص دهد.
علت توده روی ساق پا چیست؟
در قسمت زیر به دلایل بالقوه برجسته شدن روی پا با جزییات بیشتر اشاره خواهیم کرد…
کیست های لنفاوی
کیست های لنفاوی در حقیقت هیچ خطری ندارند. این کیست ها، توده های پر شده از مواد مایع هستند که اغلب در نزدیک مفاصل و تاندون ها، مثل دست ها و ساق پا، دیده می شوند.
اغلب تنها علامتی که توجه فرد را به خود جلب می کند همین برجستگی هاست. با وجود این، اگر این نقاط را لمس کنید، درد می گیرند و اگر اعصاب پایتان را فشار دهید، حس سوزش یا سوزن سوزن شدن می کنید.
حتما بخوانید: 23 علت مهم بی حسی دست ها و انگشتان
پزشک بعد از معاینه شما می تواند وجود این نوع کیست ها را تشخیص دهد.
در بسیاری از حالات، این کیست ها به درمان نیاز ندارند. البته اگر بزرگ باشند، بسیار دردناک می شوند و فعالیت و حرکات روزانه فرد را محدود می کنند.
برای درمان این کیست ها پزشک سعی می کند تا مایع درون آن ها را خارج کند یا این که با عمل جراحی به کلی کیست را بردارد.
برآمدگی استخوانی
برآمدگی های استخوانی که با نام «استئوفیت» هم شناخته می شود، رشد استخوانی در نزدیک مفاصل آسیب دیده است که گاهی اوقات در بالای پا نیز رشد می کند و از روی پوست می توان آن را مشاهده کرد.
رایج ترین دلیلی که برای برآمدگی های استخوانی شناخته شده، «آرتروز» است.
فردی که استخوان روی پایش برآمده شده، علائم زیر را مشاهده می کند:
- احساس ناراحتی یا درد در هنگام پوشیدن کفش های تنگ؛
- ناتوانی در انجام برخی از حرکات؛
- پینه زدن پا یا زدن جوش هایی در اطراف حوزه آسیب دیده.
پزشک با انجام آزمایش اشعه ایکس می تواند این عارضه را تشخیص دهد.
برای بهبود و تسکین درد ناشی از توده استخوانی می توانید داروهای بدون نسخه مثل: استامینوفن (تاینول) را مصرف کنید.
اگر آرتروز عامل به وجود آمدن این عارضه باشد، کنترل آرتروز می تواند درد مفصل یا سفتی را کمتر کند.
انحراف شست پا
انحراف شست پا یا هایلوکس والگوس به حالتی می گویند که در آن استخوان رشد می کند و از سمت دیگر پا، معمولا پایین انگشت بزرگ پا، دیده می شود.
علاوه بر این، ممکن است زیر انگشت کوچک پا هم انحراف های کوچک تر یا «بونیونت» ظاهر شوند.
خانم ها در سنین بالا، بیشتر به این عارضه مبتلا می شوند؛ اما این به این معنا نیست که خانم های جوان و آقایان در برابر این عارضه مصون هستند.
علائمی که انحراف شست با خود به همراه دارد؛ شامل موارد زیر می شود:
- برجسته شدن روی پا؛
- خارج شدن یک انگشت از حالت اصلی و کج شدن به سمت دیگر انگشتان پا؛
- احساس درد و التهاب؛
- به سختی راه رفتن؛
- احساس درد در هنگام پوشیدن کفش های تنگ؛
- پینه زدن پا در اطراف یا روی انگشت انحراف دار؛
- علائمی که با گذشت زمان بدتر می شوند.
پزشک بعد از معاینه فرد یا انجام آزمایش اشعه ایکس می تواند این عارضه را تشخیص دهد.
روش های درمانی که به عمل جراحی نیاز ندارند عبارت اند از:
- پوشیدن کفش های آزادتر؛
- قرار دادن یخ روی نقاط ملتهب؛
- گذاشتن ملحفه روی انحراف انگشت؛
- هنگام خواب، از تراشه یا نواری استفاده کنید که برای بستن استخوان شکسته به کار می رود؛
- مصرف داروهای بدون نسخه تسکین دهنده درد.
انجام عمل جراحی ممکن است روند رشد انحراف را معکوس کند؛ اما در بعضی از موارد، دوباره انحراف ایجاد می شود.
آماس کیسه های مفصلی
به کیسه های پر شده از مواد مایع « بورسیت» می گویند که بین استخوان های مفاصل قرار می گیرد و به استخوان ها امکان حرکت در مسیر مخالف را نمی دهد. وقتی که یکی از این کیسه ها ملتهب شود، گفته می شود که کیسه های مفصلی متورم شده اند.
حتما بخوانید: بی حسی پا از چیست؟ راه های درمان بی حس شدن پا
بورسا در پا میان تاندون آشیل و استخوان پاشنه پا قرار دارد.
فردی که دچار آماس کیسه های مفصلی پا شده، علائم زیر را مشاهده می کند:
- احساس درد، خصوصا در هنگام راه رفتن یا دویدن؛
- احساس درد شدید در هنگام ایستادن روی نوک انگشتان پا؛
- گرم و قرمز شدن پوست.
راه هایی که برای درمان این عارضه وجود دارد؛ شامل موارد زیر می شود:
- پوشیدن کفش های مخصوص؛
- پوشیدن جوراب های پد دار و استفاده از کالا پزشکی ارتوتیک؛
- مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی؛
- تزریق کورتیزون؛
- خارج کردن مواد مایع.
گاهی اوقات، مالش فراوان و کشیدگی تاندون آشیل باعث بروز این عارضه می شود. بعد از شناسایی دلایل اصلی به وجود آورنده این عارضه می توان از بازگشت دوباره آن جلوگیری کرد.
نقرس
نقرس نوعی آرتروز است که به دلیل تجمع اسید اوریک به وجود می آید و با دردهای شدید، اغلب در انگشت بزرگ پا همراه است. معمولا، نقرس روزانه روی یک مفصل تاثیر می گذارد.
علائمی که گویای ابتلا به نقرس است، شامل موارد زیر می شود:
- احساس درد و سوزش؛
- سفتی و سختی؛
- التهاب؛
- قرمز شدن؛
- احساس نازک شدن انگشت و گرم شدن آن.
اگر شرایط زیر را دارید یا در هر کدام از دسته های زیر قرار می گیرید، احتمال زیاد به این عارضه مبتلا خواهید شد:
- مرد هستید؛
- دچار چاقی مفرط هستید؛
- مشروبات الکلی مصرف می کنید؛
- مقدار فروکتوز و بازهای پورینی ( که در جگر و قلوه به فراوانی یافت می شود) در رژیم غذایی تان زیاد است؛
- به دیابت، سندرم متابولیک، بیماری قلب مبتلا هستید یا این که عملکرد کلیه تان ضعیف است.
پزشک بعد از معاینه فرد، انجام آزمایش اشعه ایکس و تست های آزمایشگاهی می تواند ابتلا فرد به این عارضه را تشخیص دهد.
با انجام کارهای زیر می توانید تعداد دفعات اوت نقرس را کم و کنترل کنید:
- مصرف داروهای بدون نسخه تسکین دهنده درد؛
- رسیدن به وزن ایده آل؛
- محدود کردن مصرف مشروبات الکلی؛
- کاهش مصرف میزان بازهای پورین در رژیم غذایی؛
- محافظت کردن از مفاصل؛
- کنترل کردن سایر بیماری ها.
غده چربی
غده های چربی در حقیقت بافت های چربی غیر سرطانی هستند که در زیر پوست شروع به رشد می کنند.
غده های چربی این مشخصه ها را دارند:
- نرم و لاستیک مانند هستند؛
- درد ندارند؛
- وقتی که فشارشان دهید، حرکت می کنند.
معمولا غده های چربی بالای پا رشد می کنند؛ اما در هر جایی از بدن ممکن است این غده ها دیده شوند.
تا وقتی که این غده ها کوچک هستند، به درمان نیاز ندارند؛ اما اگر بزرگ شدند، پزشک جراح سعی می کند تا با عمل جراح آن ها را خارج کند.
راهکارهای خانگی درمان توده روی ساق پا
اگر پای فرد آسیب ببیند؛ مصرف داروهای بدون نسخه و استراحت کردن در منزل کافی و مفید است. با وجود این، اگر دلایل مزمن مثل، نقرس باعث بروز این برآمدگی ها شدند، بایستی حتما تحت کنترل قرار بگیرند.
حتما بخوانید: علت بی حسی بازوها در شب چیست؟
برای رهایی از علائم ناشی از برجسته شدن روی پا، می توانید در خانه راه های زیر را امتحان کنید:
- برای رهایی از درد: به طور موقت داروهای بدون نسخه تسکین دهنده درد و NSAIDها (داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب) را مصرف کنید. قبل از این که این داروها را خودسرانه برای کودک تان تجویز کنید، حتما با پزشک داروساز مشورت کنید؛ البته بعضی از این داروها برای خانم های باردار مناسب نیستند.
- برای رهایی از التهاب: قرار دادن یخ بر روی التهاب موضع و التهاب نقرس، آماس کیسه های مفصلی، انحراف انگشت پا یا آرتروز گزینه مفید محسوب می شوند.
- برای درمان به سختی راه رفتن: فردی که این عارضه را برای مدت زمان طولانی تحمل می کند، باید حتما کفشی مناسب انتخاب کند که برجستگی پا به راحتی در داخلش جای گیرد. علاوه بر این، شاید این افراد برای راحتی حرکت خود، به استفاده از عصا نیاز داشته باشند.
چه زمانی باید به مراکز درمانی مراجعه کرد؟
توده روی ساق پا باعث درد و احساس ناراحتی می شود. اگر فرد به سختی می تواند راه برود یا این که این برآمدگی روی کیفیت زندگی اش اثر کرده، باید حتما به مراکز درمانی مراجعه کند.
اگر این عارضه با گذشت زمان بزرگ تر شود یا اینکه دردناک تر شود، بهتر است که به مراکز درمانی مراجعه کنید تا پزشک عواقب ناشی از این عارضه را برایتان شرح داده و وجود هر گونه بیماری اصلی را تشخیص دهد.
خلاصه مطلب
پاها ساختارهایی بسیار پیچیده هستند و چندین عامل باعث رشد این برجستگی ها روی پا می شوند. با وجود این، پزشک می تواند عارضه را شناسایی کند و راه های درمانی صحیح را پیشنهاد دهد.
افراد برای بهبود علائم خود می توانند از داروهای بدون نسخه تسکین دهنده درد یا یخ استفاده کنند و کفش مناسب بپوشند.
