خارش پوست بدن چه علتی دارد و چگونه درمان می شود؟

خارش، خاراندن ،پیچ و تاب خوردن و باز هم خارش و خاراندن! این در شب دیوانه کننده است و باعث بیخوابی میشود. بسیاری از بیماران میگویند که خارش پوست بدن مثل یک بیماری بی پایان گریبان گیر آن ها شده است.

خارش پوست بدن، به احساس ناراحت کننده و ناخوشایندی گفته می‌شود که فرد را مجبور به خاراندن پوست می‌کند و اغلب به دلیل خشکی پوست، ایجاد می‌شود. افراد مسن، بیش از سایر افراد، به این عارضه دچار می‌شوند؛ چرا که با افزایش سن، پوست خشک‌تر می‌شود.

پوست ما، از بدنمان مانند یک محافظ در برابر ویروس ها و باکتری ها و قارچ ها محافظت می کند. اگر باکتری، قارچ یا ویروس به سطح پوست برسند، سلول های پوستی بدن، با یک واکنش التهابی (مانند خارش) سعی می کند به ما هشدار دهند تا هر چه زودتر از چیزهایی که به بدنمان آسیب می رسانند دوری کنیم.

در این صفحه از سایت دکتر چک، قصد داریم به بررسی علت‌های خارش پوست بدن و علائم و راه‌های درمان آن‌ها بپردازیم. با ما همراه باشید…

خارش پوست بدن

خارش پوست بدن مهم ترین علامت در بیماری های پوستی است و دلایل بسیاری برای آن وجود دارد.

خارش پوست انواع مختلفی دارد؛ تعدادی از این خارش ها به بیماری های پوستی و تعدادی دیگر به بیماری های سیستماتیک و آسیب دیدن فیبر عصبی و هر گونه شرایط فیزیولوژیکی مربوط می شوند.

با توجه به عاملی که باعث بروز خارش پوست بدن تان شده است، وضعیت پوست ممکن است طبیعی، زمخت یا قرمز رنگ به نظر برسد. گاهی اوقات بیمار اینقدر موضع را می خاراند که موضع یا دچار عفونت شده یا خونریزی می کند.

درست است که با اقدامات روزمره مثل استفاده از کرم های مرطوب کننده و گرفتن دوش آب گرم می توان این عارضه را تا حدودی آرام کرد اما حتما باید علت اصلی شناسایی و درمان شود.

علائم خارش پوست بدن

در اکثر مواقع، افراد پس از خارش پوست، به سراغ اقدامات مراقبی ساده مانند کرم‌های مرطوب کننده، حمام کردن با آب گرم یا استفاده از پاک کننده‌های ملایم پوست می‌روند. چنین اقداماتی موثر هستند و چنانچه علت خارش پوست، خشکی باشد، خارش‌ها متوقف شده یا شدتشان کمتر می‌شود و پوست هیچ تغییری نمی‌کند.

چنانچه فرد هیچ اقدامی برای خارش پوست انجام ندهد و یا اقدامات انجام شده تاثیری نداشته باشند، یک یا چند مورد از علائم زیر را تجربه خواهد کرد:

• سرخ شدن پوست؛
• خراشیده شدن پوست؛
• تاول، لکه یا برجستگی؛
• پوسته پوسته شدن؛
• سفت و ضخیم شدن پوست.

توجه داشته باشید که هر چه بیشتر ناحیه‌ای را می‌خارانید، علائم بدتر شده و به همان نسبت، درمان سخت‌تر می‌شود. به همین دلیل، می‌بایست بلافاصله به دنبال پیدا کردن علت خارش پوست و درمان آن باشید…

نحوه تشخیص علت اصلی خارش پوست بدن

تشخیص دقیق علت خارش پوست، ممکن است زمان بر باشد. پس از مراجعه به متخصص پوست و معاینه فیزیکی، پزشک سوالاتی درباره سابقه پزشکی شما می‌پرسد. در صورتی که نظر پزشک این باشد که خارش پوست به دلیل ابتلا به بیماری باشد، از شما می‌خواهد برخی از آزمایش‌ها را برای تشخیص دقیق آن انجام دهید. این آزمایش‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:

• آزمایش خون: شمارش کامل گلبول‌های سفید و قرمز خون، می‌تواند به بررسی تشخیص بیماری‌هایی که باعث خارش می‌شوند (مانند کم خونی، بیماری‌های خودایمنی و… ) کمک کند.
• آزمایش عملکرد کلیه، تیروئید و کبد: برخی از اختلالات تیروئیدی، کلیوی یا کبدی، می‌توانند باعث ایجاد خارش پوست شوند.
• تصویربرداری اشعه ایکس از قفسه سینه: با کمک این تصویربرداری، پزشک می‌تواند غدد لنفاوی را معاینه کرده و احتمال بزرگ شدن این غدد که معمولا با خارش پوست همراه هستند را بررسی کند.
• نمونه‌برداری از پوست: در این آزمایش، پزشک قسمتی از پوست ناحیه را برای بررسی بیشتر، به آزمایشگاه ارسال می‌کند.

علت خارش پوست بدن

خارش پوست می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. بسته به علت، درمان آن نیز متفاوت خواهد بود. در این صفحه، قصد داریم رایج‌ترین دلایل خارش پوست بدن را بررسی کرده و راه‌های درمان هر کدام را معرفی کنیم…

خشکی پوست

خشکی پوست یکی از متداول‌ترین دلایل خارش است. علائم خشکی پوست عبارتند از خارش، ترک برداشتن و پوسته پوسته شدن پوست. این عارضه، می‌تواند به دلایل مختلفی نظیر تغییرات شدید دمای محیط، مصرف برخی دارو‌ها، سیگار کشیدن، کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی بدن و بسیاری دلایل دیگر ایجاد شود. در اکثر موارد، می‌توانید با تغییر سبک زندگی، خشکی پوست را درمان کنید.

درمان: مصرف آب کافی و استعمال کرم‌های مرطوب کننده، می‌تواند به درمان این عارضه کمک کند.

نیش حشرات

نیش حشراتی مانند پشه، عنکبوت، کک، شپش، کنه و… می‌تواند باعث ایجاد خارش‌های طولانی مدت شود. در اغلب موارد، یک سطح متورم (که گرم‌تر از نقاط دیگر است) در اطراف محل گزش ایجاد می‌شود که با خاراندن مداوم، بزرگتر می‌شود.

درمان: بسته به نوع حشره، روش‌های مختلفی برای تسکین درد انجام می‌شود. استفاده از کرم‌های تسکین دهنده خارش و شستشوی روزانه پوست با مواد شوینده، به تسکین درد و خارش نیش حشرات کمک می‌کند.

ابتلا به بیماری‌های پوستی

ابتلا به برخی از بیماری‌های پوستی، منجر به خارش پوست شدید و طولانی مدت خواهد شد. برخی از این بیماری‌ها عبارتند از:

• آبله مرغان؛
• درماتیت آتوپیک؛
• اگزمای دیسیدروتیک؛
• پسوریازیس؛
• بیماری‌های مربوط به دهان، دست و پا؛
• کهیر؛
• نورودرماتیت؛
• زونا؛
• درماتوفیتوز؛
• درماتیت سبورئیک.

درمان: قبل از هر چیزی، باید بدانید که به کدام نوع بیماری پوستی مبتلا هستید. با مراجعه به پزشک متخصص پوست، می‌توانید نوع بیماری و راه‌های درمان آن را پیدا کنید.

سرطان پوست

سرطان باعث ایجاد تغییراتی بر روی پوست می‌شود. گاهی اوقات خارش پوست، اولین و تنها نشانه از سرطان پوست است.

درمان: پس از تشخیص سرطان پوست، پزشکان با توجه به مرحله و نوع سرطان، برخی از راهکارهای درمانی مانند جراحی، شیمی درمانی، پرتو درمانی و… را تجویز می‌کنند.

ابتلا به بیماری‌های غیر پوستی

خارش پوست می‌تواند به دلیل ابتلا به سایر بیماری‌های غیر مرتبط با پوست ایجاد شود. برخی از بیماری‌هایی که می‌توانند باعث ایجاد خارش شوند عبارتند از:

• دیابت؛
• بیماری‌های خونی؛
• بیماری کبدی؛
• بیماری کلیوی؛
• HIV؛
• اختلال تیروئید.

درمان: پزشک متخصص پوست پس از تشخیص نوع بیماری، بیمار را به پزشک مرتبط با بیماری ارجاع می‌دهد. معمولا با کنترل و درمان بیماری اصلی، خارش پوست نیز تسکین می‌یابد.

واکنش پوستی آلرژیک

افرادی که به آلرژی پوستی مبتلا هستند، پس از تماس با ماده آلرژی‌زا، دچار خارش و سوزش پوست می‌شوند. یکی از این مواد، نیکل است که معمولا در ساخت محصولاتی نظیر تلفن همراه، زیپ، سگک کمربند و… استفاده می‌شود.

درمان: قبل از هر چیزی، باید بدانید که به چه ماده‌ای حساسیت دارید تا از تماس پوستی با آن جلوگیری کنید. متخصصین پوست، برای کم کردن و از بین بردن واکنش‌های پوستی، کرم‌ها و لوسیون‌های مخصوصی را تجویز می‌کنند.

واکنش پوستی به گیاه یا جانور دریایی

برخی از گیاهان دارای سیستم دفاعی هستند و تماس پوستی با آن‌ها، می‌تواند باعث آزاد کردن ماده سمی و در نتیجه، خارش و سوزش پوست شود. همچنین، برخی از افراد با قرار گرفتن در معرض آب اقیانوس دریاچه و یا برکه، دچار جوش‌های خارش دار می‌شوند. دلیل این ضایعات پوستی، انگل‌هایی هستند که در آب اقیانوس یا برکه‌ها زندگی می‌کنند.

درمان: در صورتی که تماس با گیاهان خاص و یا آب اقیانوس یا برکه، باعث ایجاد خارش پوست می‌شود، بهتر است از این موارد فاصله بگیرید. خارش‌ها معمولا طی چند روز تسکین می‌بایند.

بالا رفتن سن

اغلب افراد، پس از 65 سالگی، دچار خشکی پوست شدید می‌شوند. دلیل این عارضه می‌تواند کم شدن مصرف میوه و سبزیجات و همچنین آب کافی باشد.

درمان: به یک متخصص پوست مراجعه کنید و از او بخواهید بهترین راه حل‌ها برای آبرسانی به پوست را به شما معرفی کند. همچنین، اصلاح رژیم غذایی نیز می‌تواند در از بین بردن خارش‌ها موثر باشد.

مصرف داروی خاص

گاهی اوقات، خارش پوستی یکی از عوارض جانبی داروی خاص است. به عنوان مثال، داروهای فشار خون، مسکن‌ها، داروهای درمان سرطان و… باعث ایجاد خشکی و خارش پوست می‌شوند.

درمان: از پزشکی که داروهایتان را تجویز کرده است بپرسید که آیا این داروها باعث ایجاد خارش شده‌اند؟ اگر بله، می‌توانید از او بخواهید راه حلی برای درمان خارش‌های پوستی ارائه دهد.

مشکل اعصاب

اگر به عصب پوستی آسیب وارد شده باشد، این احتمال وجود دارد که در آن ناحیه، دچار سوزش و خارش شوید. این نوع خارش معمولا در یک نقطه از بدن وجود دارد و هیچ‎گونه جوش یا لکه پوستی در آن ناحیه مشاهده نمی‌شود. بیماری‌هایی که می‌توانند باعث آسیب به اعصاب و خارش پوستی شوند عبارتند از:

• سکته؛
• زونا؛
• اسکلروز چندگانه.

درمان: در صورتی که خارش‌های شما شدید و غیر قابل تحمل است، می‌توانید به متخصص پوست مراجعه کرده و پس از ارائه مدارک پزشکی خود، از او بخواهید برای درمان خارش‌ها، داروی مناسبی تجویز کند.

مشکلات روانی

اگر پزشک نتواند هیچ گونه دلیل جسمانی برای خارش هایتان پیدا کند، احتمالا مشکل از ذهن تان است. بعضی از مشکلات روانی باعث خارش پوست می شوند.

در نتیجه ابتلا به افسردگی، اضطراب، اختلال وسواس فکری عملی، روان پریشی و تریکومونیازیس فرد با خارش پوست مواجه می شود.

دلایل دیگر

ممکن است خارش پوست ناشی از ابتلا به بیماری های خطرناک دیگری مثل بیماری کلیوی، کبدی، تیروئیدی، سرطان های خاص، دیابت، کمبود آهن و HIV باشد.

روش درمان خارش پوست بدن

علت و شدت خارش پوست بدن از عوامل تعیین کننده در دوره درمان است. مثلا چنانچه مشخص شود بدن بیمار در نتیجه استفاده از یک داروی خاص عکس العمل نشان می دهد، پزشک یک داروی دیگر تجویز می کند.

بیماری های کلیوی، کبدی یا کیسه صفرا هم در روش درمان نقش دارند. در ادامه به روش های درمان در علم پزشکی و درمان خانگی این عارضه اشاره خواهیم کرد.

درمان خانگی خارش پوست و ایجاد تغییراتی در سبک زندگی

اول از همه، باید بدن خود را هیدراته نگه دارید. نوشیدن آب کافی، استفاده روزانه از کرم‌ها و لوسیون‌های مرطوب کننده، کم کردن زمان حمام رفتن، رعایت بهداشت، پوشیدن لباس‌های گشاد و راحت و همچنین داشتن یک رژیم غذایی سالم می‌تواند تا حد زیادی مفید باشد.

در کنار این موارد، باید تا جای ممکن استرس خود را کاهش داده و برای داشتن پوستی شاداب‌تر  تمرینات تنفسی روزانه را انجام دهید.

همچنین، استفاده از مواد شوینده و بهداشتی عطری را تا جای ممکن کاهش دهید؛ چرا که این محصولات، معمولا حاوی مواد آلرژن هستند و پوست شما را تحریک می‌کنند. حمام با بلغور جو دو سر نیز می‌تواند به لطافت و مرطوب نگه داشتن پوست شما کمک کند.

روش هایی که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم، تنها برای مدت کوتاهی شما را از شر خارش پوست خلاص می کنند. این روش ها شامل موارد زیر می شود.

• از محلول یا موادی که باعث خارش پوست می شوند، استفاده نکنید. باید سعی کنید تا عاملی که باعث وخیم شدن علائم تان می شود را شناسایی کرده و از آن دوری کنید. این عامل ممکن است لباس پشمی، یک اتاق بسیار گرم یا مواد شوینده باشد.
• روزانه پوست خود را مرطوب کنید. حداقل یک بار در روز موضع مورد نظر را با کرم های مرطوب کننده هایپو آلرژیک و فاقد رایحه مرطوب کنید.
• مشکل فرق سرتان را برطرف کنید. اگر از آن دسته افراد هستید که پوست فرق سرتان خشک می شود و می خارد، باید از شامپوهای بدون نسخه استفاده کنید که حاوی پیریتیون روی، کتوکونازول، سلنیوم سولفید یا کل تار هستند.
• استرس و اضطراب تان را کم کنید. شاید باورتان نشود اما استرس و اضطراب شدت خارش را بدتر می کنند. رفتار درمانی، مدیتیشن و یوگا در این زمینه نقش قابل توجهی دارند.
• از دستگاه رطوبت ساز استفاده کنید.
• از کرم ها، لوسیون یا ژل های تسکین دهنده پوست استفاده کنید. استفاده کوتاه مدت از کرم های کورتیکواستروئیدی غیرتجویزی به تسکین موقت خارش همراه با التهاب و قرمز شدن پوست کمک می کند.
• اگر نمی توانید خارش ناحیه آسیب دیده را تحمل کنید و مدام به خاراندن آن کشیده می شوید، بهتر است روی آن را بپوشانید.
• حمام کنید. وان حمام را پر کرده و نصف فنجان (حدود 100 گرم) نمک اپسوم یا جوش شیرین به آن اضافه کنید.
• استراحت کردن را فراموش نکنید زیرا با استراحت کردن کمتر تسلیم خارش پوست خود می شوید.

درمان پزشکی خارش پوست و بهترین قرص خارش، بهترین پماد خارش پوست

در درمان سریع خارش پوست در علم پزشکی، بر از میان بردن عامل خارش زا تمرکز می شود. البته فراموش نکنید که روش های پزشکی در صورتی تجویز می شوند که روش های درمان خانگی را استفاده کرده اید اما نتیجه ای نگرفته اید.

کنترل علائم خارش داخل بدن مسئله چالش برانگیزی است و ممکن است به دوره های درمان طولانی مدت نیاز داشته باشد. بهتر است ابتدا پزشک وضعیت شمارا بررسی کرده، سپس برایتان دارو یا پماد خارش پوست بدن تجویز نماید.

از جمله راهکارهای پزشکی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

استفاده از پماد و کرم های کورتیکواستروئید: اگر با خارش و قرمز شدن پوست مواجه شدید، پزشک استفاده از کرم یا پماد تجویزی برای موضع آسیب دیده را توصیه می کند. مرطوب ساختن پوست به جذب دارو کمک کرده و موضع را خنک می کند. معمولا پزشک به بیمارانی که از خارش شدید یا مزمن پوست رنج می برند، پماد تریامسینولون 0.25% تا 0.1% را توصیه می کند.

کرم ها و پمادهای دیگر: کرم ها و پمادهای دیگری که می توانید استفاده کنید عبارت اند از بازدارنده های کلسینورین مثل تاکروبیموس و پیمکرولیموس یا داروهای دیگری مثل بی حس کننده های موضعی، کرم کاپسایسین یا دوکسپین.

قرص: دسته ای از داروهای ضد افسردگی که به آن ها بازدارنده های بازجذب سروتونین انتخابی گفته می شود، مثل فلوکستین و سرتالین و داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای مثل دوکسپین، به بهبود خارش مزمن کمک می کنند. برای این که نتایج حاصل از استفاده از این داروها را در خود مشاهده کنید، باید حداقل برای مدت هشت تا دوازده هفته از آن ها استفاده کنید.

نور درمانی (یا فتوتراپی): روش نور درمانی به این صورت است که پوست را در معرض نوعی نور خاص قرار می دهند و به این صورت خارش پوست برطرف می شود. این روش برای افرادی خوب است که نمی توانند قرص مصرف کنند. احتمالا نیاز باشد که بیمار در چندین جلسه نور درمانی شرکت کند تا خارش به طور کامل تحت کنترل در آید.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

بهتر است که در شرایط زیر با پزشک مشورت کنید:

• بیش از چند هفته است که خارش دارید.
• خارش پوست در برنامه خوابی تان تداخل ایجاد می کند.
• راهکارهای توصیه شده را امتحان کردید اما نتیجه ای نگرفتید.

اگر در کنار خارش پوست دست هر کدام از این علائم را هم تجربه کردید، باید به دکتر مراجعه کنید:

• کم یا زیاد شدن وزن؛
• تغییر در وضعیت بدن؛
• خستگی مفرط؛
• تغییر خلق و خوی.

خلاصه مطلب

خارش پوست یک مشکل رایج در میان مردم است که در اکثر موارد علت نگران کننده ای ندارد و با راهکارهای خانگی برطرف می شود اما برای درمان دائمی بهتر است با پزشک مشورت کنید.

خارش پوست و سرطان نیز عامل نگران کننده ای است که حتما باید به آن توجه شود. البته باید به این نکته هم توجه داشت که کم شدن یک سری از ویتامین های خاص در بدن مثل ویتامین های D، E و K هم باعث خارش پوست می شوند.

سوالات متداول

علت خارش پا در شب چیست؟

عفونت قارچی پای ورزشکار، ابتلا به اگزما، سرما ، خشکی پوست، آلرژی، مشکلات کبدی و کلیوی می توانند به صورت جداگانه علت خارش پا در شب و هنگام خواب شوند.

علت خارش گردن چیست؟

باید علت آن بررسی شود. اگر گردن کهیر زده باشد، معمولا تا 6 هفته از بین خواهد رفت.

میشه یک پماد خارش بدن معرفی کنید؟

پماد کالامین دی

علت خارش پوست قفسه سينه چیست؟

خارش پوست قفسه سینه میتواند از مشکلات کلیوی باشد. همچنین آلرژی و پسوریازیس هم در این امر دخیل هستند.

دانه های قرمز روی پوست کودک همراه خارش چی هستند؟

اگر آبله مرغان نباشد، میتواند ناشی از خشکی پوست، آلرژی،کک ، سرخک یا قارچ باشد.

علت خارش پشت کتف چیست؟

تمام گزینه ها میتوانند علت خارش این ناحیه باشند.

خارش پا نشانه چیست؟

بیماری پای ورزشکار عمده دلیل خارش این ناحیه می باشد.