در این مقاله قصد داریم تا درباره کیسه صفرا ، وظایف این کیسه و عوامل تاثیرگذار بر آن اطلاعاتی دراختیار شما عزیزان قرار دهیم. با ما همراه باشید.
اینفوگرافیک کیسه صفرا
وظیفه کیسه صفرا چیست؟
کیسه صفرا در سمت راست شکم، در قسمت زیر کبد قرار گرفته است که یک ارگان کوچک به حساب می آید. این کیسه به شکل گلابی است و محل ذخیره صفرا است. صفرا در کبد تولید شده و در گوارش چربی ها و تعدادی از پروتئین ها نقش دارد. با ورود غذا به معده این کیسه سیگنال هایی- از طریق مجرا- به داخل روده ارسال می شود.
بیماری سنگ کیسه صفرا چیست؟
بیشتر مشکلاتی که برای کیسه صفرا ایجاد می شود به سنگ کیسه صفرا مربوط می شود. صفرا به هم می چسبد و توده های جامدی را تولید می کند و همین توده های جامد به سنگ صفرا تبدیل می شوند. این سنگ ها تا یک توپ گلف بزرگ می شوند و به یکی خلاصه نمی شوند. تعداد سنگ ها در بدن هم فرد متفاوت است.
انواع سنگ های کیسه صفرا
بیشتر سنگ های صفرا از کلسترول های سفت و سخت شده تشکیل می شوند. معمولا در بدن افرادی که شرایط خاصی، مانند مشکلات جگر و سلول های چسبیده، وجود دارند، نوعی سنگ دیگر به نام سنگ های رنگ دانه ای ایجاد می شود. بیلی روبین ماده اولیه سازنده سنگ های رنگدانه ای است. بیلی روبین خود یک ترکیب زرد قهوه ای رنگ است که در کبدتان حضور دارد و از شکستن سلول های قرمز خونی تولید می شود.
التهاب کیسه صفرا
درصورتی که سنگ صفرا وارد این مجراها شود و به مایع صفرا اجازه خروج ندهد، کیسه صفرای فرد ملتهب خواهد شد. به این شرایط التهاب کیسه صفرا گفته می شود. از نشانه های التهاب کیسه صفرا می توان به سرگیجه، حالت تهوع، و درد شکم اشاره کرد. یک عامل دیگر که در التهاب کیسه صفرا نقش دارد، باکتری ها هستند. التهاب کیسه صفرا از احساس درد در قسمت بالا در سمت راست شکم شروع می شود و فرد را بی طاقت می کند. با نفس عمیق کشیدن بدتر می شود و ممکن است در کمر یا شانه هایتان هم درد را احساس کنید.
احساس میکنم بیمار شده ام؛ چه کاری انجام دهم؟
در این شرایط باید به مراکز درمانی مراجعه کنید. پزشک شما را معاینه می کند و برای تشخیص قطعی نشانه ها به جواب آزمایش نیاز است. احتمالا جواب آزمایش های تصویری فراصوت هم نیاز است. در این آزمایش با کمک امواج صوتی سعی می شود تا تصویری با جزییات دقیق از کیسه صفرایتان ایجاد شود. زمانی که کیسه صفرا فرد بیمار می شود، پزشک باید از سلامت کبد مطمئن شود؛ در نتیجه انجام آزمایش پرتو ایکس از شکمتان یا سایر آزمایشات خون را توصیه می کند.
التهاب کیسه صفرا چگونه درمان می شود؟
بعضی از سنگ های صفرا هرگز برای فرد مشکلی ایجاد نمی کنند و حتی نیازی به درمان هم ندارند؛ به این نوع از سنگ ها، آرام گفته می شود. اما اگر این سنگ ها مشکل آفرین شوند و با نشانه های ظهور این بیماری مواجه شوید، پزشک با انجام جراحی کولیسیستکتومی (برداشتن کیسه صفرا) سعی می کند تا به کلی کیسه صفرا را از بدن بیرون آورد. کیسه صفرا مانند سایر ارگان های بدن نیست که نبودش برای بدن مشکلی داشته باشد؛ بلکه صفرا تولید شده در کبدتان مستقیما وارد روده می شود.
سنگ صفرا برای خانم ها چه خطراتی دارد؟
متخصصان و دانشمندان بر این باور هستند که استروژن بر تولید سنگ های صفرا تاثیر می گذارد. هورمون های جنسی زنانه می توانند صفرا را تحت تاثیر قرار دهند و تولید کلسترول را تقویت کنند. در زمان بارداری چیزی به اصطلاح لجن کیسه صفرا در بدن تولید می شود. لجن کیسه صفرا نوعی مایع سفت است که بدن به راحتی نمی تواند آن را جذب کند.
چه فاکتورهایی در بالا بردن احتمال ابتلا به سنگ صفرا نقش دارند؟
- سابقه خانوادگی؛
- چاقی مفرط؛
- کم شدن وزن به طور ناگهانی؛
- مواد خوراکی؛
- مصرف داروهای درمانی؛
- بیماری دیابت؛
سابقه خانوادگی و ابتلا به سنگ صفرا
چنانچه یکی از اقوام نزدیک تان به سنگ صفرا مبتلا باشد احتمال بیمار شدن شما هم بیشتر خواهد شد. مردم دو نژاده آمریکایی مکزیکی و بومیان آمریکا بیش از هر مردم دیگری در معرض ابتلا به سنگ کیسه صفرا هستند. طبق تحقیقاتی که متخصصان انجام داده اند دست داشتن ژن ها در بالا بردن میزان کلسترول موجود در صفرا تایید شده است.
چاقی مفرط و ابتلا به کیسه صفرا
در بدن افراد چاق مقدار کلسترول بیش از حد نیاز تولید می شود. از آن جایی که کلسترول بر صفرا تاثیر می گذارد، افراد چاق باید منتظر ابتلا به سنگ صفرا باشند. در این افراد با وجود این که کیسه صفرا کمی بزرگ تر از سایر افراد است اما نمی تواند وظایف خود را به خوبی انجام دهد. چربی های دور کمر خطرناک تر از چربی های دور ران و مفصل ران هستند؛ اگر چربی های دور کمر زیاد شود خطر ابتلا به سنگ صفرا هم بیشتر می شود.
کم شدن وزن به طور ناگهانی و ابتلا به سنگ صفرا
از آن جایی که کیسه صفرا نمی تواند جراحی های برداشتن چربی و رژیم های غذایی دشوار با مقدار کالری کم را تحمل کند، از این رو وظایف خود را به خوبی انجام نمی دهد و سنگ صفرای بیشتری تولید می کند. متخصصان به بیماران توصیه می کنند که همواره وزن شان را ثابت نگه دارند؛ زیرا کم کردن یا زیاد شدن ناگهانی وزن برای بدن بسیار خطرناک است. بهترین راه کم کردن وزن بهره گیری از روش های ادامه دار و متداول است: یعنی باید در هفته فقط 3 پوند چربی سوزی داشته باشید.
مواد خوراکی و ابتلا به سنگ صفرا
نباید به چیزهایی که می خورید بی توجه باشید. زمانی که مقدار کلسترول و چربی موجود در مواد غذایی بیش از حد باشد، بدن اقدام به تولید سنگ صفرا می کند. رژیم غذایی تان باید همواره غنی از فیبر باشد تا برای این ارگان مشکلی پیش نیاید و وظایف خود را به خوبی انجام دهد. استفاده از کربوهیدرات های تصفیه شده مانند نان سفید و برنج سفید را هم فراموش نکنید.
مصرف داروهای درمانی و ابتلا به سنگ صفرا
مصرف داروهای درمانی عوارض زیادی برای بدن دارد. از آن جایی که مقدار استروژن موجود در قرص های ضدبارداری و روش های درمانی هورمونی زیاد است، شانس ابتلا به سنگ صفرا هم بیشتر می شود. هر چقدر که مصرف داروهای کنترل کلسترول (فیبرات ها) بیشتر شود، بیماری سنگ صفرا هم به فرد نزدیک تر می شود. داروهای ضد کلسترول مقدار کلسترول انباشته شده در مایع صفرا را افزایش می دهند.
بیماری دیابت و ابتلا به سنگ صفرا
همان طور که می دانید ابتلا به بیماری دیابت بر کبد تاثیر می گذارد، در این شرایط مقدار نوعی چربی موجود در خون به نام تری گلیسیرید بیشتر می شود و همین امر به بیشتر شدن مقدار کلسترول مایع صفرا دامن می زند. طبق تحقیقاتی که انجام شد، متخصصان به این نتیجه رسیدند که سنگ صفرا آن طور که باید به سیگنال هایی که بدن ارسال می کند واکنش نشان نمی دهد. بلکه بی توجه به سیگنال های ارسال شده باعث تولید مایع صفرا می شود.
پیشگیری از بیماری سنگ صفرا
فراموش نکنیم که سنگ صفرا با سن بیمار در ارتباط است و زمانی که فرد از 40 سال عبور می کند، خطر ابتلا به این بیماری هم بیشتر می شود. با این وجود باز هم می توان جلوی این بیماری را گرفت. اجازه ندهید وزن تان بیشتر از حد مجاز شود. نیازی به روزه گرفتن یا رژیم های غذایی خطرناک نیست. سعی کنید جایی برای مواد حاوی فیبر و چربی های خوب مانند روغن زیتون و روغن ماهی در رژیم غذایی تان باز کنید. در مصرف حبوبات زیاده روی نکنید. مثلا تنها از نان سفید یا برنج سفید استفاده نکنید زیرا خواص برنج قهوه ای بیشتر است.
