ویروس HIV نوعی ویروس سهمگین است که سیستم دفاعی بدن را هدف حملات خود قرار می دهد. این کار باعث می شود که خطر ابتلا و عدم مقاومت بدن در برابر انواع عفونت ها و بیماری ها بیشتر و بیشتر شود. چنانچه جهت درمان این ویروس به موقع اقدام نشود، عفونت وخیم تر می شود و از آن پس وارد مرحله ای جدید، یعنی ایدز می شود. با ما دکتر چک باشید تا بیشتر به ویروس HIV و ایدز بپردازیم.

از آن جایی که در کشورهای پیشرفته و مدرن سیستم های بهداشتی مناسبی فراهم شده است، افرادی که خدمات بهداشتی به موقع را دریافت کنند، ایدز کمتر تهدیدشان می کند.

به لطف پیشرفت تکنولوژی، امروزه سطح امید به زندگی در افرادی که ویروس به بدنشان حمله کرده است با افرادی که جواب آزمایشان منفی بوده است، برابر است. البته تا زمانی که بیمار به تکمیل دوره های درمانی آنتیرتروویال (ART) پایبند باشد.

در این قسمت اینفوگرافیکی که برای ویروس اچ آی وی طراحی کرده ایم را ببینید :

اینفوگرافیک hiv

ویروس HIV چیست؟

ویروس نقص ایمنی انسان (HIV) نوعی ویروس است که به سلول های دسته CD4 حمله می کند. این سلول در دسته سلول های T قرار گرفته است و در دستگاه دفاعی بدن ایفای نقش می کند.

سلول های CD4 درواقع سلول های خونی سفید هستند که در سراسر بدن پراکنده شده اند. تشخیص موارد خطا و ناهنجار و همین طور شناسایی عفونت ها برعهده این سلول است. زمانی که ویروس HIV به این سلول ها حمله می کند، سلول ها ضعیف و نابود می شوند، درنتیجه بدن مانند سابق نمی تواند عوامل بیماری زا را شناسایی کند و از بین ببرد.

زمانی که این سلول ها از بین بروند فرصت حمله برای عفونت ها و سرطان های فرصت طلب به وجود می آید. نشانه های این بیماری تا زمان های طولانی خود را نشان نمی دهند.

ویروس HIV نوعی عفونت است که زندگی فرد را به خطر می اندازد. بنابراین، اگر روش های درمانی مناسب در اختیار بیمار قرار بگیرد و به طور موثر جهت کنترل ویروس اقدام شود، HIV به مراحل خطرناک نخواهد رسید. در اینصورت آمار جان باختگان بر اثر این ویروس کاهش می یابد.

ایدز چیست؟

اگر ویروس HIV به مراحل پیشرفته برسد، به ایدز تبدیل می شود. به محض این که HIV به ایدز تبدیل شود، وجود عفونت و سرطان ها برای بدن خطرناک تر خواهد شد.

فرد بیمار بایستی خدمات درمانی را دریافت کند. در غیر اینصورت، از آن جایی که سیستم ایمنی بدن تخریب شده است، ویروس HIV سریعا به ایدز تبدیل می شود. البته با وجود پیشرفت های زیادیکه در زمینه ART شده است، ممکن است بیمار به این مراحل هم برسد.

ایدز چیست ؟

علت مبتلا شدن به بیماری ایدز چیست؟

ویروس HIV می تواند وارد مایعات بدن شده و خود را به سایر نقاط برساند. از جمله این مایعات می توان به:

  • خون؛
  • مایع منی؛
  • ترشحات واژن؛
  • مایعات مقعدی؛
  • شیر مادر.

طبق بررسی هایی که در آمریکا انجام شد، دلایل اصلی انتقال ویروس HIV از طریق مایعات بدن شامل:

  • برقراری رابطه جنسی مقعدی یا واژینال با فردی که به HIV مبتلا است و از کاندوم یا PrEP استفاده نمی کند. PeEP نوعی داروی پیشگیری از HIV مخصوص افرادی است که در معرض عفونت های جدی و شدید قرار دارند.
  • استفاده مشترک فرد سالم و فرد بیمار از وسایل و تجهیزات غیرمجاز برای تزریق داروها، هورمون ها، و مواد استروئیدی.

خانمی که به ویروس HIV مبتلا است؛ در عین حال باردار بوده یا به تازگی نوزاد خود را به دنیا آورده است هم از دست این ویرس در امان نیست. زیرا در زمان بارداری، تولد فرزند، یا دوران شیردهی می تواند کودک خود را آلوده کند.

معدود کشورهایی در دنیا وجود دارند که سیستم های پیشرفته پزشکی را در اختیار دارند. این سیستم های پیشرفته به شیوه های تصویربرداری کارآمدی مجهز شده اند که می توانند روند اهدا خون را زیر نظر بگیرند. با بهره گیری از این سیستم ها امکان انتقال ویروس HIV در زمان اهدا خون به حداقل میزان ممکن می رسد.

غیرقابل کشف = غیرقابل انتقال

اگر ویروس HIV به مقدار کافی در مایعات بدن وجود نداشته باشد، انتقالش غیرممکن است. اگر نتوان ویروس را در بدن فرد بیمار کشف کرد، حتی بعد از ورود مایع به بدن فرد دیگر، ویروس HIV منتقل نمی شود.

زمانی با این شرایط مواجه می شویم که مقدار ویروس های HIV در بدن فرد بیمار به حدی کم باشد که حتی با آزمایش خون هم مشخص نشود. با حضور در تمامی دوره های درمانی، مقدار HIV در بدن بیمار به شدت کاهش می یابد.

فرد بیمار باید به طور مرتب و در فواصل زمانی مشخص برای انجام آزمایش خون اقدام کند. برای این که میزان ویروس های HIV موجود در بدن فرد به سطح غیرقابل کشف برسد، باید این دو فاکتور مهم رعایت شوند: کارآمد بودن روش های درمانی و پیگیری دوره های درمانی توسط بیمار.

اگر ویروس پیشرفت کند و به ایدز تبدیل شود چه اتفاقی می افتد؟

خطر پیشرفت ویروس HIV و تبدیل شدنش به ایدز در میان افراد متفاوت است. فاکتورهای زیادی در این مورد ایفای نقش می کنند، از جمله:

  • سن فرد؛
  • توانایی بدن در مقاومت در برابر ویروس؛
  • دسترسی به امکانات بهداشتی و با کیفیت؛
  • حضور سایر عفونت ها در بدن؛
  • عامل ژنتیک فرد که در برابر سلول های HIV مقاومت کند؛
  • مقاومت ویروس در برابر داروها.

نشانه ها

اگر عوامل باکتری، ویروس، قارچ، یا انگل در ایجاد عفونت نقش داشته باشند، با نشانه های شدیدتری از ویروس HIV مواجه خواهیم شد.

افرادی که سیستم ایمنی سالمی دارند، به نسبت بیماران مبتلا به HIV، این شرایط را زودتر مشاهده می کنند. سیستم ایمنی به اندازه ای قدرتمند است که بتواند از بدن در برابر تاثیرات مخرب عفونت ها محافظت کند. ویروس HIV با پیشرفت خود بر توانایی و کارایی این سیستم تاثیر می گذارد.

نشانه های اولیه عفونت HIV

در بعضی از افراد مشاهده شده است که ویروس تا ماه ها و حتی سال ها هیچ علامتی از خود نشان نمی دهد.

البته در 80 درصد از افراد نشانه های شبیه آنفولانزا که با نام سندروم رتروال شناخته می شود، پس از 2 تا 6 هفته از ورود ویروس به بدن، دیده می شود.

نشانه های اولیه عفونت HIV شامل:

  • تب؛
  • سرما؛
  • درد مفاصل؛
  • درد ماهیچه ها؛
  • گلو درد؛
  • تعریق های شبانه؛
  • بزرگ شدن غده ها؛
  • جوش های قرمز؛
  • احساس خستگی؛
  • احساس ضعف؛
  • کاهش وزن شدید؛
  • برفک (نوعی عفونت که در واژن یا دهان مشاهده می شود).

البته تمامی نشانه های مذکور ممکن است تنها به ویروس HIV مربوط نباشد. اگر بدن با سایر عفونت ها هم در حال مبارزه باشد این نشانه ها مشاهده می شوند.

افرادی که چند مورد از این نشانه ها را مشاهده کردند و به هر دلیلی شک کردند که در طول 6 ماه گذشته در معرض ویروس HIV بوده اند، باید جهت انجام آزمایشات مربوطه اقدام کنند.

نشانه های ایدز در افراد

ویروس HIV بدون هیچ گونه نشانه ای

در بیشتر شرایطی که بررسی کردیم، شاهد این بوده ایم که نشانه های بیماری تا چندین سال پس از ابتلا نشانی از خود بروز نمی دهند. ابتدا با نشانه های سندروم حساس رتروویال روبرو می شویم.

در طول این مدت زمان با وجود این که هیچ نشانی از بیماری وجود ندارد، اما ویروس در حال حمله و آسیب رسانی به سیستم دفاعی بدن و ارگان های مختلف است. اگر در طول این زمان فرد تحت دوره های درمانی قرار نگیرد، تا 10 سال این شرایط ادامه پیدا خواهد کرد.

جالب است بدانید که حال فرد مبتلا به ویروس HIV خوب است، و از نظر ظاهری سالم است.

درصورتی که دوره های درمانی ART به طور کامل تکمیل شود، جلوی روند صعودی رشد ویروس گرفته می شود و ویروس به طور کامل عقب نسینی می کند. استفاده از داروهای درمانی موثر می تواند در آینده جلوی آسیب های وارده  به سیستم ایمنی بدن را بگیرد.

تشخیص دیرهنگام عفونت HIV

درصورتی که فرد به موقع تحت نظر گرفته نشود و استفاده از دارو آغاز نشود، ویروس کم کم توانایی بدن در مبارزه با عفونت ها را از بین می برد. از این پس بیمار در معرض ابتلا به بیماری های جدی تری قرار خواهد گرفت. به این مرحله از بیماری AIDS یا مرحله 3 HIV گفته می شود.

در این زمان فرد نشانه های زیر را مشاهده خواهد کرد:

  • تیره و تار شدن اطراف؛
  • اسهال که اکثر اوقات مزمن است؛
  • سرفه های خشک؛
  • تب 100 درجه فارن هاید (یا 37 درجه سانتی گراد) که تا چند هفته ادامه دارد؛
  • تعریق های شبانه؛
  • احساس خستگی دائم؛
  • تنگی نفس؛
  • تورم غدد برای چند هفته؛
  • کم کردن وزن ناخودآگاه؛
  • وجود لکه های سفید بر روی زبان یا دهان.

هنگامی که بیماری به این مرحله پیشرفت کند، دیگر شانس کنترل ایدز وجود ندارد و سایر بیماری های خطرناک شدیدا زندگی فرد را تهدید می کنند. امکان کنترل، پیشگیری و درمان این بیماری های جدی وجود دارد. به شرط این که بیمار به استفاده از داروهای مخصوص این بیماری و داروهای ایدز پایبند باشد.

عوارض بیماری ایدز

عفونت های فرصت طلب

امروزه با وجود روش های درمانی موثر می توان بسیاری از عفونت ها را سرکوب کرد.

ویروس HIV مرحله 3 سیستم ایمنی بدن را به طور کامل نابود می کند. در این زمان خطر ابتلا به انواع عفونت ها، بیماری ها و حتی سرطان فرد را تهدید می کند. عفونت هایی که تا قبل از رشد ایدز هیچ گونه، یا حداقل کمترین، میزان مشکلات سلامتی را به وجود می اورند، همین که سیستم دفاعی از کار بیافتد یک خطر بزرگ محسوب می شوند.

متخصصان حوزه پزشکی از نام عفونت های فرصت طلب (OLs) برای این شرایط یاد کرده اند. زمانی دکتر موفق به تشخیص بیماری ایدز می شود که این عفونت ها در بدن ظاهر شوند.

از جمله عفونت های فرصت طلب می توان به موارد زیر اشاره کرد :

  • کاندیدیاز یا برفک نایژه، نای، مری و ریه: کاندیدیاز نوعی عفونت قارچی است که به طور عادی در سطح پوست و ناخن ها مشاهده می شود. در این بیماری مری بیمار مبتلا به ایدز شدیدا آسیب می بیند.
  • سرطان مهاجمگردنه رحم : این نوع سرطان کار خود را از گردنه رحم آغاز می کند و با گذشت زمان به دیگر قسمت های بدن می رود. در این شرایط اعضای تیم پزشکی بیمار را تحت نظر دارند و سعی می کنند یا سرطان را درمان کنند یا این که مانع گسترشش به دیگر قسمت ها شوند.
  • کوکسیدیومایکوزیس: نام دیگر این بیماری، تب دره است. عامل این بیماری نوعی قارچ به نام کوکسیدیوس ایمیتیس است.
  • کریپتوکوکوزیس: عامل این بیماری قارچ کریپتوکوکوس نیوفرمن است. تمامی قسمت های بدن را مختل می کند اما بیشتر به ریه ها یا مغز وارد می شود. اگر به مغز وارد شود، باعث تورم می شود. اگر هم به ریه ها وارد شود، منجر به ذات الریه می شود.
  • کریپتواسپوریدیوزیس: انگل تک یاخته ای کریپتوسپوردیوم در این عفونت نقش دارد. اسهال آبکی و گرفتگی عضلات شکم از نشانه های گسترش این عفونت است.
  • بیماری سیتومگال ویروس (CMV): بسیاری از بیماری های بدن، از جمله ذات الریه، عفونت مغزی، گستروانترایتس (در این بیماری زرجر آور شکم فرد متورم می شود)، و التهاب مغز، درنتیجه فعالیت های این نوع ویروس است. درست است که تمامی این بیماری ها برای فرد مبتلا به ایدز خطرناک هستند، اما نگرانی اصلی آماس شبکیه چشم است. بر شبکیه چشم در قسمت پشت چشم تاثیر می گذارد و فرد برای همیشه بینایی خود را از دست می دهد. این بیماری یک شرایط اورژانسی به حساب می آید.
  • بیماری مغزی مربوط به HIV: علت این نوع از اختلال مغز به عفونت های حاد یا مزمن HIV مربوط می شود. تاکنون پزشکان نتوانسته اند علت اصلی این بیماری را تشخیص دهند. اما محققان بر این باوراند که عفوت التهاب مغز با این بیماری به نوعی به هم مرتبط هستند.
  • تبخال تناسلی (HSV): این ویروس به دو طریق می تواند انسان را آلوده کند: برقراری رابطه جنسی ناسالم و در هنگام تولد نوزاد. HSV یک بیماری بسیار شایع است. به ندرت مشاهده شده است که برای سلامت فرد یا سیستم های دفاعی بدن مشکل ایجاد کند. در افراد مبتلا به HIV دوباره فعال می شود. از نشانه های این بیماری می توان به ایجاد تاول های تبخال در اطراف دهان اشاره کرد. زخم هایی در اندام تناسلی و مقعد به وجود می آید که هرگز از بین نمی رود. تاول های تبخال زودتر از تبخال تناسلی بیماری ایدز را نشان می دهند. HSV نواحی دیگری از بدن، از جمله لوله های تنفسی، ریه ها، یا مری بیماران ایدز،  را هم معیوب می کند.
  • هیستوپلاسموسیس: عامل این بیماری نوعی قارچ به نام هیستوپلاسما کپسولاتم است. با فعالیت های این قارچ نشانه های بسیار شدید و خطرناکی از جمله بیماری ذات الریه، در افراد مبتلا به ایدز مشاهده می شود. سیستم های تنفسی خارج از دستگاه تنفسی هم از دست این قارچ در امان نیستند.
  • ایزوسپوریاسیس روده ای مزمن: عامل انگل ایسوسپورا بلی در این بیماری حضور دارد. از طریق خوراکی های فراوری شده و آب وارد بدن می شود. زمانی که بیماری پیشرفت کند باعث اسهال، تب، تهوع، کاهش وزن، سردرد، و دردهای شکمی می شود.
  • سارکوم کاپوسی (KS): ویروس تناسلی سارکوم کاپوسی (KSHV) که با نام ویروس تناسلی انسانی 8 (HHV-8) شناخته می شود، عامل این بیماری است. فردی که توسط این ویروس مورد حمله قرار بگیرد به سرطان دچار خواهد شد. درنتیجه ابتلا به سرطان، رگ های خونی به طور غیر متعارف در تمامی نقاط بدن رشد می کنند. این بیماری همچنان به پیشرفت خود ادامه می دهد تا به ارگان هایی از جمله روده یا لوله های لنفاوی برسد و آن ها را هم آلوده کند. در اینصورت بسیار بسیار خطرناک خواهد شد. زمانی که فعالیت های این ویروس به حدی زیاد شود که از کنترل خارج شود، لکه های بنفش یا صورتی رنگ در سطح پوست ظاهر می شود. این لکه ها ممکن است صاف یا برآمده باشند.
  • لنفوم: به بیمارانی که به سرطان لوله های لنفاوی دچار شده باشند، اصطلاح لنفوم داده می شود. لنفوم باعث ایجاد بیماری های دیگری هم می شود. با ابتلا به عفونت HIV، بیماری لنفوم هادکین یا غیرهادکین هم بیمار را تهدید خواهد کند.
  • آسم (TB): عامل بیماری آسم نوعی باکتری به نام مایکوباکتریوم توبرکلوزیس است. بیمار مبتلا به آسم فعال نافذ بیماری است و با سرفه کردن، عطسه یا صحبت کردن فرد دیگری را هم بیمار می کند. زمانی که باکتری آسم به بدن حمله می کند، با نشانه هایی از جمله عفونت شدید ریه، کاهش وزن، تب شدید، و احساس خستگی مواجه می شویم. متاسفانه این باکتری خطرناک می تواند مغز، لوله های لنفاوی، استخوان ها و کلیه را هم دچار مشکل کند.
  • دسته مایکوباکتریا، از جمله مایکوباکتریوم آویوم و مایکوباکتریوم کانساسی: برخلاف سایر باکتری ها، این باکتری به طور طبیعی در محیط اطراف مان پراکنده شده است و می تواند مشکلاتی برای سیستم ایمنی بدن ایجاد می کند. با این وجود نباید از این باکتری غافل شویم؛ چرا که به سرعت در بدن منتشر می شود و مشکلات فراوانی را برای بیماران مبتلا به ایدز به وجود می آورد. بیمار مبتلا به ایدز در مراحل پیشرفته تر بیماری به شدت از دست این باکتری عذاب خواهد کشید.
  • ذات الریه نوموسیستیس جیرووسی (PJP): علت این بیماری به نوعی قارچ به نام نوموسیستیس جیرووسی مربوط می شود. درنتیجه فعالیت های این قارچ با مشکلاتی از جمله تنگی نفس و سرفه های خشک مواجه می شویم. بیمارانی که ایدز دارند و سیستم های ایمنی بدنشان تا حدودی از بین رفته است، تب های شدید هم تجربه می کنند.
  • ذات الریه عودکننده: عوامل عفونی بسیاری در ایجاد بیماری ذات الریه ایفای نقش می کنند. اما نوعی باکتری وجود دارد که ظهور آن یکی از خطرناک ترین نشانه های افراد مبتلا به HIV است. نام این باکتری استرپتوکوکوس است. با پیشرفت علم و تکنولوژی متخصصان موفق به کشف واکسن ذات الریه شده اند. پزشک به بیماران مبنلا به ایدز توصیه می کند که واکسن ذات الریه استرپتوکوکوس را هم بزنند.
  • PML: عامل این بیماری ویروس جان سانینگام (JC) است که در بدن بیشتر بیماران حضور دارد. مخفی گاه این ویروس معمولا در کلیه است. بیمارانی که سیستم دفاعی بدنشان از بین رفته است، حالا چه به دلیل مصرف دارو چه به دلیل ورود ویروس HIV، در افراد مبتلا به MS، ویروس JC با بی رحمی فراوان به مغز بیمار حمله می کند و شرایط خطرناکی به نام PML را برای بیمار ایجاد می کند. این ویروس در گروه ویروس های خطرناک قرار گرفته است و باعث ایجاد مشکلات شناختی و حتی سکته ناقص می شود.
  • سپتوسیلمیا سالمونلا عودکننده: با خوردن آب و غذاهای فراوری شده این باکتری وارد بدن می شود. اختیارات جریان های خون را به دست می گیرد و سیستم دفاعی را تضعیف می کند. پس از این که باکتری برای مدتی در بدن فعالیت کرد، با سرگیجه، اسهال و استفراغ مواجه می شویم.
  • تاکسوپلاسموسیس (TOXO): انگل تاکسوپلاسما گندی در این بیماری نقش دارد. این انگل حیوانات خون گرم، مثلا گربه و موش را مبتلا می کند و سپس از طریق مدفوع خارج می شود. نحوه ورود انگل به بدن انسان کمی متفاوت است. اگر انسان در مناطق پر گردو غبار زندگی کند یا غذاهای فراوری شده را مصرف کند یا از گوشت های تجاری برای پخت غذا استفاده کند، باید منتظر ورود انگل به بدنش باشد. چندین روز پس از فعالیت این انگل با عفونت های شدید در ناحیه ریه ها، قلب، شبکیه چشم، کبد، لوزالمعده، مغز، بیضه ها و روده بزرگ مواجه می شویم. حواستان باشد که پس از تماس با گربه سریعا دستان خود را بشویید.
  • سندروم لاغری: گاهی اوقات شاهد این هستیم که وقتی فرد تب می کند، احساس ضعف می کند یا اسهال دارد، نزدیک به 10 درصد از حجم ماهیچه های خود را در زمان کوتاهی از دست می دهد. البته فقط ماهیچه ها نیستند که از بین می روند؛ سلول های چربی هم تا حدودی نابود می شوند.

پیشگیری از ابتلا به ایدز

اگر بتوان جلوی پیشرفت عفونت های فرصت طلب (OLS) را گرفت، سطح امید به زندگی در بیماران مبتلا به ایدز افزایش خواهد یافت. استفاده از داروهای درمانی و شرکت در دوره های آموزشی برای این دسته از افراد ضروری است. بعلاوه نباید فراموش کنیم که بیمار بایستی به چندین نکته توجه کند. این موارد شامل:

  • از کاندوم استفاده کند؛
  • واکسن های مربوط به عفونت های فرصت طلب را به موقع بزند. در این مورد با پزشک خود هماهنگ باشید؛
  • سعی کنید راجع به آلودگی های محیط اطراف خود اطلاعات کافی جمع آوری کنید. به عنوان نمونه، گربه خود یک منبع عفونت است. فرد در صورت تماس با این حیوان به بیماری توکسوپلاسموسیس مبتلا می شود. میزان تماس خود با حیوانات را به حداکثر ممکن برسانید. موارد ایمنی را رعایت کنید؛ مثلا زمانی که می خواهید جای خواب گربه را تمیز کنید، باید از دستکش های محافظتی استفاده کنید.
  • مصرف غذاهای آلوده را فراموش کنید. به طور مثال، همه می دانیم که تخم مرغ نپخته برای سلامتی بدن مضر است. از محصولات لبنی و آب میوه های غیر پاستوریزه استفاده نکنید.
  • استفاده از آب جوی یا رودخانه در بعضی از کشورها ممنوع است. در این کشورها باید حتما از آب معدنی استفاده کنید. دستگاه های تصفیه آب هم گزینه خوبی هستند.
  • با پزشک خود مشورت کنید و ببینید که در محل کار، خانه و تفریح، نباید با چه چیزهایی در تماس باشید. از این رو ابتلا به عفونت های فرصت طلب را به حداقل مقدار ممکن می رسانید.

امروزه راه درمان عفونت های فرصت طلب مصرف قرص های آنتی بیوتیک، ضد قارچ، یا ضد انگل است.

کاندوم برای پیشگیری از ایدز

ویروز ایدز و HIV چگونه منتقل می شود ؟

تصورات غلط زیادی درباره ویروس HIV وجود دارد که هیچ کدام پایه علمی ندارند و تاثیر مخرب بر روحیه این بیماران دارد.

انتشار ویروس از طرق زیر غیرممکن است:

  • دست دادن؛
  • بغل کردن؛
  • بوسیدن؛
  • عطسه کردن؛
  • لمس کردن پوست افراد (اما پوست سالم و نه زخم)؛
  • استفاده از سرویس بهداشتی مشترک؛
  • استفاده از حوله مشترک؛
  • استفاده از قاشق و چنگال مشترک؛
  • کمک به فرد از طریق تنفس دهان به دهان یا “روابط نرمال” دیگر؛
  • تماس با بزاق دهان، اشک، مدفوع و ادرار بیمار مبتلا به HIV.
تشخیص

طبق بررسی های صورت گرفته توسط سازمان کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، از هر 7 نفر شهروند آمریکا که HIV مثبت دارند 1 نفر از وضعیت خود مطلع نیست.

برای این که بتوان فرد را درمان کرد و جلوی مشکلات ایمنی شدیدتر و عفونت های بعدی را گرفت، فرد باید در مراحل ابتدایی از وضعیت خود آگاه شود.

آزمایش خون و جواب آزمایش HIV

تنها راه تشخیص وجود ویروس HIV آزمایش خون است. اگر جواب آزمایش مثبت شود، یعنی این که آنتی بادی های موجود در رگ های خونی فعال شده اند. مرکز خون گیری موظف است درصورتی که جواب آزمایش مثبت باشد، آزمایش را دوباره تکرار کند.

فردی که در معرض ویروس HIV قرار گرفته است، باید سریعا آزمایش خون دهد. شانس تشخیص و درمان بیماری در این مرحله بسیار بالا است.

آزمایش خون برای ویروس hiv و ایدز

3 تا 6 ماه زمان لازم است تا ویروس HIV خودش را نشان دهد. دلیل تکرار آزمایش هم تشخیص قطعی بیماری است. فردی که در معرض عوامل بیماری زا قرار گرفته است، حداکثر 6 ماه زمان دارد تا به پزشک مراجعه کند. پس از انجام آزمایش اول، خون گیرنده به بیمار توصیه می کند که دوباره برای خون گیری در چند هفته آینده به مرکز بیاید.

درمان ایدز

امروزه هیچ راه درمان قطعی برای بیماری ایدز یا ویروس HIV کشف نشده است.

با این وجود، راه های درمانی متعددی وجود دارد که جلوی رشد و فعالیت ویروس را می گیرد. اگر فرد بیمار از دستورالعمل های مربوطه تبعیت کند، زندگی سالم و طولانی مدتی را خواهد داشت.

به محض تشخیص و شناسایی ویروس، فرد باید سریعا در دوره های ART شرکت کند. طبق مقاله ای که سازمان بهاشت جهانی در ماه جون سال 2013 منتشر کرد، با شرکت در دوره های مربوطه فرد کیفیت زندگی خود را افزایش می دهد، سطح امید به زندگیش بیشتر می شود و خوشبختانه خطر انتشار بیماری به حداقل ممکن می رسد.

فرد باید به طور منظم در دوره ها شرکت کند. به این ترتیب سطح عوامل ویروسی به حدی در بدنش کاهش پیدا می کند که دیگر حتی با آزمایش خون هم قابل تشخیص نیست. سازمان CDC زمان زیادی را به ارزیابی تحقیقات انجام شده در این زمینه اختصاص داد. نتیجه تحقیقات: افرادی که هیچ نشانی از وجود عوامل ویروسی در بدنشان نمی باشد، به هیچ وجه نمی توانند از طریق برقراری رابطه جنسی ویروس HIV را به فرد سالم منتقل کنند.

پزشکان سراسر جهان به برقراری این رابطه معتقد هستند: غیرقابل کشف = غیر قابل انتقال (U=U).

قرص های ضروری HIV یا طب پیشگیری پس از تماس

درصورتی که خود فرد مطمئن است در طول 3 روز گذشته با ویروس در تماس بوده است، با مصرف قرص های ضدویروس HIV، که به طب پیشگیری پس از تماس (PEP) شناخته می شود، احتمال دارد بتوان جلوی پیشرفت عفونت را گرفت. باید در کوتاه ترین زمان ممکن به مراکز درمانی مراجعه کنید. تجویز پزشک استفاده از داروهای PEP است.

طول دوره مصرف این داروها 28 روزه است. متخصصان پس از اتمام دوره مصرف، باز هم فرد مبتلا به ویروس HIV را زیر نظر دارند.

داروهای ضد رتروویروسی

گزینه دیگری برای درمان ویروس HIV وجود دارد که درحقیقت مصرف داروهای ضدرتروویروسی است. به محض این که این داروها وارد بدن شوند، با عفونت ویروس HIV مبارزه می کنند و سرعت انتشارش را کم می کنند. بیمارانی که با ویروس HIV دست و پنجه نرم می کنند ترکیبی از انواع داروها به عنوان روش درمانی بسیار فعال ضدرتروویال (HAART) یا روش درمانی ترکیبی ضدرتروویال استفاده می کنند.

شاخه اصلی این شیوه درمانی، روش درمانی بسیار فعال رتروویال است. زیرشاخه های آن شامل:

بازدارنده پروتیز

برای این که ویروس HIV بتواند فعالیت های مخرب خودش را تکرار کند به آنزیم پروتیز نیاز دارد. هنگامی که بیماری در مراحل حاد باشد تشخیص پزشک استفاده از این نوع داروها است. طرز کار این داروها به این صورت است که دارو وارد بدن می شود و سعی می کند تا این آنزیم و فعالیت های مخربش از بین ببرند و اجازه نمی دهد تا این ویروس در بدن منتشر شود.

این بازدارنده ها شامل:

  • atazanavir/ cobicistat ( Evotaz
  • lipinavir/ ritonavir (Kaletra
  • darunavir/ cobicistat (Prezcobix

بازدارنده های اینتگرس

برای این که ویروس HIV موفق شود تا سلول های T دفاعی بدن را آلوده کند، به نوعی ویروس دیگر به نام اینتگرس نیاز دارد. با ورود این دارو به بدن، ویروس دیگر نمی تواند از این آنزیم برای پیشبرد اهداف خود استفاده کند. از آن جایی که عوارض جانبی این دارو بسیار اندک است و در مبارزه با ویروس کارآمد است، معمولا در اولین خط دفاعی بدن قرار می گیرد.

بازدارنده های اینتگرس شامل:

  • elvitegravir (Vitekta
  • dolutegravir (Tivicay
  • raltegravir (Isentress

بازدارنده های NTRIs

این وع از داروها که به عنوان “سلاح های مخرب” از آن ها نام برده می شود، سعی می کند تا جلوی اقدامات ویروس HIV را بگیرد.

درمان ایدز

این نوع از بازدارنده ها شامل:

  • abacavir (Ziagen
  • lamivudine/ zidovudine (Combivir
  • emtricitabine (Emtriva
  • tenofovir disproxil (Viread

بازدارنده های NNRTIs

طرز کار این نوع از بازدارنده ها با داروهای NTRIs مشابه است و اجازه تکثیر شدن ویروس را نمی دهد.

بازدارنده های ورود

نحوه عملکرد این نوع از بازدارنده ها به این صورت است که اجازه ورود ویروس HIV به سلول های T دفاعی را نمی دهد. از آن جایی که ویروس HIV برای تکثیر خود به این سلول های دفاعی نیاز دارد، باید به این سلول ها حمله کند؛ درنتیجه با مصرف این داروها توانایی حمله از ویروس گرفته می شود. مصرف این دارو در آمریکا به طور گسترده رواج پیدا نکرده است.

زمانی که پزشک بخواهد ویروس HIV را به عقب براند، ترکیبی از این داروها را تجویز می کند.

هر فرد بیماری باید از این ترکیبات استفاده کند. معمولا ویروس HIV برای همیشه درمان می شود. بیمار مبتلا به HIV نباید مصرف دارو طبق برنامه مشخص را فراموش کند. عوارض جانبی هر کدام از قرص های دسته ARV با هم متفاوت است، اما این عوارض جانبی در میان آن ها مشابه است:

  • سرگیجه؛
  • خستگی؛
  • اسهال؛
  • سر درد؛
  • خارش پوست.

داروهای تکمیلی

با وجود این که بیشتر بیماران مبتلا به HIV از داروهای مکمل، جایگزین، یا گیاهی استفاده می کنند، اما هیچ مدرکی وجود ندارد که تاثیر بخشی آن ها را ثابت کند.

تاکنون تحقیقات مختصری درباره اثر بخشی داروهای ترکیبی حاوی ویتامین یا مواد معدنی انجام شده است. قبل از استفاده از داروهای مکمل باید حتما با پزشک خود مشورت کنید؛ زیرا ممکن است با ARV در تضاد باشد.

پیشگیری

باید از راه هایی که ویروس برای آلوده کردن فرد استفاده می کند مطلع شوید. توصیه پزشکان توجه به راه های احتیاطی زیر است:

هنگام برقراری رابطه حنسی از کاندوم یا PrEP استفاده شود

هرگز استفاده از کاندوم یا سایر روش های پیگشیری، مانند PrEP را فراموش نکنید. در صورت عدم توجه به این اصل، ویروس HIV و سایر عفونت های جنسی (STIs) وارد بدنتان می شوند.

اگر از سلامت همراهتان مطمئن نیستید، حتی زمانی که نشانی از ویروس hiv وجود ندارد، بایستی حتما از کاندوم یا PrEP استفاده کنید.

در دستورالعملی که در سال 2019 توسط سازمان پیشگیری آمریکا منتشر شد، گفته شده است که پزشکان بایستی به افرادی که جواب آزمایش HIVشان منفی است، استفاده از PrEP را توصیه کنند. افرادی که در معرض خطر ابتلا به ویروس هستند، باید هر روز یک بار از PrEP استفاده کنند.

هنگام تزریق و استفاده از سرنگ مشترک

در کشورهای در حال توسعه شاهد این بوده ایم که داروی درون وریدی از یک فاکتور حیاتی برای انتقال ویروس HIV بهره می برد. استفاده مشترک از سوزن و سایر تجهیزات پزشکی، خطر ورود ویروس و سایر ویروس های خطرناک، مانند هپاتیت C، را بسیار بالا می برد.

راهکارهای اجتمایی مشخصی، مانند برنامه های تعویض سرنگ، تا حدودی خطر ابتلا به عفونت را کم می کند. زمانی که پزشک تزریق دارو را تجویز می کند، بیمار باید توجه کند که از سوزن استفاده نشده، تمیز و استریل استفاده کند.

تماس با مایعات بدن

مردم باید میزان تماس خود با خون های آلوده را به حداقل مقدار ممکن برسانند تا از دست ویروس HIV در امان باشند.

کارکنان مراکز بهداشتی هم باید به این مورد توجه کنند. وقتی پزشک می داند که قرار است با مایعات بدن فرد بیمار در تماس باشد، باید از دستکش، ماسک، عینک های چشمی محافظ، نقاب، لباس مخصوص استفاده کند.

زمانی که خون یا مایعات آلوده بدن به پوست دست شما برخورد می کند، بهترین راه، شستشوی دست با آب است. کارکنان مراکز پزشکی موظف به رعایت اصول بهداشتی و مراقبتی هستند.

بارداری

هنگامی که پزشک استفاده از داروهای رتروویروسی را برای مادر تجویز می کند، این احتمال وجود دارد که جنین هم در دوران بارداری به ایدز مبتلا شود.

البته نباید نگران این مسئله بود؛ زیرا در این شرایط پزشک از راهکارهایی استفاده می کند تا خطری جنین را تهدید نکند. در این مواقع مادر باید سزارین کند.

مادران بارداری که ویروس HIV در بدنشان وجود دارد، ممکن است در زمان شیردهی کودک را بیمار کنند. باز هم باید بگوییم که با وجود پیشرفت هایی که در این زمینه صورت گرفته است، این احتمال بسیار کم شده است.

پرشک متخصص تمامی این شرایط را برایتان توضیح می دهد.

آموزش

باید در مراکز آموزشی به دانش آموزان در این باره گفته شود تا درنتیجه تعداد افراد مبتلا به ایدز به کمترین حد خود برسد.

زندگی با ویروس HIV

از آن جایی که خطر ابتلا به سایر عفونت ها و بیماری ها همواره تهدیدی بزرگ برای این افراد است، آن ها باید سبک زندگی جدیدی را برای خود انتخاب کنند تا نارسایی های سیستم دفاعی بدنشان تا حدودی جبران شود.

سازگاری: فرد بیمار باید به طور مستمر از داروهای مخصوص HIV و ایدز استفاده کند تا به نتیجه دلخواه (نابودی ویروس) برسد. حتی مصرف اشتباه چند دوز هم می تواند خطرات جدی در بر داشته باشد.

برنامه درمانی مشخص، سبک زندگی و برنامه روزانه خود را تنظیم کنید. پزشک از روش های درمانی متفاوت برای افراد استفاده می کند. بعضی اوقات بیماران به امر “سازگاری” به چشم “تسلیم شدن” در برابر بیماری نگاه می کنند.

مسلما با مصرف داروهای HIV فرد باید منتظر عوارض جانبی آن هم باشد.

اگر متوجه شدید که عوارض جانبی روز به روز در حال بدتر شدن هستند، به جای انجام کارهای خودسرانه با تیم پزشکی خود مشورت کنید. شاید داروهای مصرفی جدیدی را برایتان تجویز کردند.

بهداشت عمومی: توجه ویژه به بهداشت فردی خودتان داشته باشید تا به عفونت ها و بیماری ها مبتلا نشوید. این بیماران نباید از ورزش های روزانه غافل شوند. باید رژیم غذایی سرشار از مواد مغذی و متعادلی داشته باشند و نباید هرگز به فکر مصرف مواد مضر باشند.

اقدامات بهداشتی دیگر: بیماران مبتلا به ایدز باید بسیار مواظب باشند تا در معرض عفونت قرار نگیرند؛ مثلا هرگز نباید در نزدیک حیوانات باشند. با مدفوع یا جای نگهداری حیوانات در تماس نباشند.

این بیماران باید به طور منظم دست هایشان را بشویند. با استفاده از داروهای ضدرتروویروسی دیگر نیازی به رعایت این موارد نمی باشد.

طبق برنامه زمانی مشخص با پزشک تان در تماس باشید: بیماری ایدز همیشه همراهتان خواهد بود. درنتیجه مادامی که سن تن بالاتر می رود و شرایط جدیدی برایتان اتفاق می افتد، باید با اعضای تیم درمانی خود در تماس باشید. اعضای این تیم به طور منظم شما را زیر نظر دارند.

تاثیرات روانشناختی: سعی کنید اطلاعات و دانش خود را درباره بیماری ایدز افزایش دهید تا تصورات و باورهای غلط درباره ایدز و HIV شما را نگران نکنند.

در تمام نقاط دنیا شاهد این هستیم که باورهای غلط روز به روز بیشتر می شوند. گاهی اوقات بیمار ممکن است احساس کند که استثنایی و منزوی است، و همیشه از جانب دیگران مورد آزار و اذیت قرار می گیرد.

این که بیمار احساس افسردگی یا اضطراب داشته باشد، کاملا طبیعی و نرمال است. بهتر است در هنگام مواجه با این شرایط، از پزشک تان بخواهید که کمک تان کند.

توجه کنید

امروزه شاهد این هستیم که بیماری ایدز به خوبی در جامعه جا نیفتاده است. در حقیقت بیماری ایدز یک بیماری خطرناک است که از طریق معیوب کردن سیستم ایمنی به هجوم انواع عفونت ها کمک می کند.

با وجود پیشرفت هایی که در این زمینه صورت گرفته است، سطح امید به زندگی در بیماران بالا رفته است و می توانند بقیه عمر خود را به طور طبیعی سپری کنند. زمانی که پزشک مصرف داروهای رتروویروسی را تجویز می کند، بیمار باید توجه بسیاری به رژیم غذایی خود داشته باشد.

این ویروس می تواند از طریق مایعات بدن، مانند ترشحات واژن یا منی در طول رابطه جنسی، یا خون، به راحتی به فرد دیگری منتقل شود. در آمریکا ویروس HIV بیشتر از این طریق منتشر می شود: عدم استفاده از کاندوم یا PrEP در هنگام برقراری رابطه جنسی و استفاده از سرنگ استفاده شده در هنگام تزریق.

مسلما اگر از طریق آزمایش خون نتوان به وجود ویروس پی برد، ویروس نمی تواند به هیچ طریقی منتقل شود.

در شرایطی که بیمار از حضور ویروس  HIV در بدن خودش بی اطلاع باشد و درنتیجه به موقع درمان نشود، ویروس HIV به پیشرفت خود ادامه می دهد و به ایدز مرحله 3 تبدیل می شود.

زمانی که بیمار به ایدز مبتلا شود، از دست عفونت های فرصت طلب در امان نخواهد بود. تعدادی از این عفونت ها را می توان درمان کرد و تعدادی را خیر.

مادامی که بیمار مبتلا به ایدز خود را موظف به پیگیری دوره های درمانی کند، می تواند روند پیشرفت بیماری را معکوس کرده و به حالت ویروس HIV برگردد.

اکنون که این مقاله را مطالعه کردید و از راه های انتظار ویروس مطلع شدید، اگر شک دارید که اخیرا با ویروس در تماس بوده اید، سریعا به نزدیک ترین مرکز پزشکی مراجعه کنید.


شاید مقالات زیر نیز براتون مفید باشه :

حقایق کلی درباره بیماری سل ، علائم ، پیشگیری و درمان
شناخت بیماری سرخک ، علائم ، پیشگیری ، تشخیص و راه های درمان آن