شاید شنیده باشید که در برخی از رژیم های غذایی ادعا می کنند که برخی از مواد غذایی کالری منفی دارند و چربی سوز هستند و یا برخی از مواد غذایی کالری کمی دارند و بدن برای هضم این مواد کالری می سوزاند در این مقاله از دکتر چک ما به شما می گوییم که این ادعا حقیقت دارد یا یک افسانه است؟
مواد غذایی با کالری منفی؟
در برخی از رژیم های غذایی مواد غذایی چربی سوز گنجانده شده است و سایت های اینترنتی تبلیغات زیادی در خصوص این نوع رژیم ها انجام داده است. در واقع، در خصوص بحث کالری منفی به نحوی ادعا می کنند که این مواد غذایی کالری کمی دارد یا برخی کالری اصلا ندارند و مواد غذایی با کالری کم ترT می تواند انرژی لازم را برای سوخت وساز از ذخایر انرژی بدن دریافت کند و هر چه این نوع مواد غذایی بیشتر استفاده شوند، چربی سوزی بیشتری دارند و نه تنها موجب اضافه وزن نمی شوند، بلکه وزن را هم کاهش می دهند. در کنار این تبلیغات مثال های هیجان انگیز نیز زده می شود که 100 گرم کلم بروکلی 55 کالری از بدن را می سوزاند یا 40 گرم کرفس 7 کالری دارد در حالی که بدن ما به 30 کالری احتیاج دارد در نتیجه 25 کالری آن را از چربی های بدن می گیرد و این کالری را صرف سوخت و ساز بدن می کند!!!!!
رژیم غذایی با کالری منفی، درست یا غلط؟
این ایده در خصوص مواد غذایی با کالری کم یا منفی در تمام سایت ها برخی کتاب ها و تبلیغات اینترنتی به چشم می خورد؛ اما آیا این نظریه با کارایی متابولیکی بدن سازگاری دارد؟ آیا مصرف هر چه بیشتر این خوراکی ها طبق ادعای این منابع، باعث چربی سوزی می شود؟ به این ترتیب با این تبلیغات ذهن شما را گمراه و درگیر می کنند. حتی در برخی از کتاب ها از 100 نوع خوراکی با کالری پایین نام برده شده است که با مصرف این مواد غذایی دیگر نیاز ندارید ورزش انجام دهید و یا این نوع مواد غذایی سریعتر از رژیم های دیگر باعث لاغری تان می شود و خیلی از ادعاهای دیگر.
اما بیایید با هم صادق باشیم و با دیدی علمی و فیزیولوژیکی به این ادعا بپردازیم ؛ چون هر ایده ای که به ظاهر هم منطقی به نظر برسد، در بدن ما این اتفاق ها ممکن است رخ ندهد. در ابتدا این را بگوییم که هیچ تئوری علمی این ادعا را بررسی نکرده است و پژوهشگرانی که در خصوص متابولیسم بدن تحقیق می کنند، هم معتقدند هیچ معیاری برای سنجش انرژی مورد نیاز برای هضم و متابولسیم بدن و جذب مواد خوراکی خاص وجود ندارد. به طور مثال هیچ مطالعه تجربی وجود ندارد که نشان دهد چه مقدار انرژی از یک مقدار مشخص مواد خوراکی به دست می آید و چقدر جذب بدن می شود. در واقع انرژی هضم به متابولیسم بدن ترکیب مواد غذایی مصرفی فاکتور سن و فعالیت های فیزیکی بستگی دارد که در تمام افراد به یک اندازه نیست.
همه مواد غذایی کالری دارند
در حقیقت تمام مواد غذایی حتی موادی که در فهرست به عنوان کالری منفی شناخته می شوند، نیز مقدار مشخصی کالری دارند و هیچ ماده غذایی وجود ندارد که کالری آن منفی یا فاقد کالری باشد. چون همه مواد غذایی حاوی کربوهیدرات، پروتئین، چربی و فیبر هستند که هر کدام از آن ها کالری های دارند. درست است که این مقدار کم است؛ ولی فاقد کالری نیستند. پس بهتر است کسانی که به دنبال کاهش وزن هستند، به جای فکر کردن به این که این مواد غذایی دارای انرژی منفی هستند و چربی سوزی می کنند؛ به این بیندیشند که مواد غذایی پرکالری را با مواد کم کالری جایگزین کنند.
نتایج یک مطالعه نشان داده است که وقتی وعده غذایی با یک سالاد بزرگ با 100 کالری متشکل از کاهو، گوجه فرنگی و خیار و کلم شروع کنید، میزان انرژی دریافتی بدن تان تا زمانی که روزتان را با خوردن سالاد شروع نمی کنید تا 12 درصد کاهش پیدا می کند. ولی اگر وعده غذایی تان یک سالاد در ظرف کوچک ولی با مواد غذایی حجیم تر مثل پنیر زیاد یا سس مایونز پرچرب باشد ولی 200 کالری داشته باشد، انرژی که در پایان به دست می آورید تا 8 درصد افزایش می یابد. حال اگر وعده غذایی خود را با 400 کالری شروع کنید انرژی دریافتی تان 17 درصد بیشتر خواهدشد. پس نتیجه می گیریم که بدن ما فقط برای رفع گرسنگی کالری کمتری به دست می آورد و نه صرفا به علت اثرات سوخت و ساز در بدن .
رژیم غذایی تنها بر مبنای محاسبه کالری نیست
نکته دیگر این است که این ادعا که رژیم غذایی با محاسبه تعداد کالری تنظیم می شود و فقط با حساب کردن مقدار کالری مواد غذایی تعیین می شود، یک باور غلط است. بلکه تغذیه یک رفتار است و این عوامل رفتاری یک موفقیت در انجام یک رژیم غذایی را میسر می کند. برای اثبات مواد غذایی دارای کالری منفی به تحقیقات بیشتری نیاز دارد.
اما مواد غذایی وجود دارند که کالری پایین دارد واز همه مهم تر منابع غنی از ویتامین ها و مواد معدنی هستند که همین عامل کاهش وزن دائمی افراد می شود. در حقیقت، این ادعا در خصوص این که این مواد غذایی اثر چربی سوزی دارند، هیچ پشتوانه علمی ندارد.
آیا فقط مواد کم کالری وزن را کم می کنند؟
باید به این نکته اشاره کنیم که رژیم های غذایی با کالری منفی بدون هیچ منابع کلسیم هستند و چربی و پروتئین کمی دارند. پس، بعد از چند روز و چند هفته با پیروی از این رژیم ها بدن شما دچار کمبود مواد غذایی مهم می شود.
حتما باید این نکته مهم را به شما بگوییم که درست است که کاهش وزن به دلیل کاهش کالری دریافتی اتفاق می افتد، کم کردن کالری دریافتی تان باعث می شود تا متابولیسم یا سوخت و ساز بدنتان با افت مواجه شود و در نتیجه، دچار افزایش وزن نیز می شوید. همه مواد غذایی اثر گرمازایی تا تولید انرژی مورد نیاز برای سوخت و ساز چربی ها کربوهیدرات ها و پروئین هاست که تا 10 درصد از انرژی بدن را تامین می کنند.
به طور مثال، سینه مرغ حدود 200 کالری دارد که 30 درصد انرژی یا 60 کالری آن صرف سوخت و ساز بدن می شود و درنهایت 140 کالری در بدن برجای می ماند. پس، مصرف مواد غذایی حاوی پروتئین کم چرب در کنار منابع که مملو از مواد معدنی و فیبر زیاد هستند، می تواند علاوه بر سوخت و ساز بدن در محدوده مشخص، اشتهای شما را نیز کنترل کند.
ماده غذایی با خاصیت چربی سوزی وجود ندارد
پس در نهایت نتیجه می گیریم که مصرف میوه و سبزیجات به تنهایی نمی تواند سوخت وساز بدن را تامین کند و مصرف بیش از حد یک مواد غذایی با کالری منفی ( طبق ادعای برخی از منابع) وقتی که شما بیش از اندازه انرژی به دست می آورید، در کاهش وزن تاثیری ندارد. اگر می خواهید کالری بسوزانید، باید ورزش کنید. هیچ مواد غذایی با با خاصیت کالری سوز وجود ندارد؛ اما می توانید از این منابع (میوه و سبزیجات) در تامین ویتامین و املاح مورد نیاز بدنتان بهره کافی ببرید.
