پروژسترون یک هورمون جنسی زنانه است. این هورمون در هر بار تخمک گذاری ماهانه در تخمدان تولید می شود و میزان آن در دوران قاعدگی و بارداری در بدن زیاد می شود. در این مقاله از وب سایت دکتر چک به توضیحات کلی این هورمون، علت کمبود پروژسترون و راه های درمان این مشکل پرداخته ایم. در ادامه با ما همراه باشید.

وظیفه پروژسترون چیست؟

پروژسترون قاعدگی شما را منظم می کند؛ اما وظیفه اصلی اش این است که رحم شما را برای بارداری آماده کند.

بعد از هر بار عادت ماهانه، پروژسترون لوله رحم را برای تخمک گذاری دوباره آماده می سازد. اگر تخمک بارور نشود، این هورمون کاهش پیدا می کند و پریود شروع می شود. اگر یک تخمک بارور شده به دیواره رحم بچسبد، پروژسترون باعث می شود که رحم برای دوران بارداری آماده شود و تخمک را در خود بارور کند.

پروژسترون برای رشد سینه ها و شیردهی لازم است. این هورمون مکملی در کنار استروژن (هورمون زنانه دیگر) است. از طرفی دیگر، با تستسترون نیز که از هورمون های آدرنال است همکاری می کند. مردان هم مقدار کمی پروژسترون تولید می کنند تا به کمک آنها اسپرمشان تقویت شود.

آیا باید از کمبود پروژسترون نگران باشیم؟

در دوران بچه داری، پروژسترون اهمیت زیادی دارد. اگر بدن به اندازه کافی پروژسترون نداشته باشد، در باردار شدن یا  بارداری با مشکل مواجه می شوید.

بعد از اینکه یکی از تخمک ها آزاد می شود، میزان پروژسترون باید زیاد شود تا به رحم کمک کند که تخمک بارور شده را راحت تر جذب کند. اگر سطح رحم برای جذب تخمک آماده نباشد، تخمک به دیواره رحم نمی چسبد.

خانم هایی که سطح پروژسترون پایینی دارند، این علائم را دارند:

  • سردرد یا میگرن؛
  • تغییر خلق و خو مثل: عصبانیت یا افسردگی،
  • نامنظم بودن دوران قاعدگی.

کمبود پروژسترون باعث می شود که خانم ها در دوران بارداری دچار خون ریزی بی دلیل شوند. پریود نشدن یا  نامنظم بودن آن نیز احتمالا به علت تخمک گذاری ضعیف و پروژسترون کم در بدن اتفاق می افتد.

حتما بخوانید: عوارض قرص ال دی ؛ چه پیامد های جبران ناپذیری در انتظار شماست؟

در زمان بارداری تا زایمان، رحم هنوز به پروژسترون نیاز دارد تا بتواند از جنین مراقبت کند. در این زمان، بدنتان تغییراتی می کند؛ مانند: حساسیت سینه ها و داشتن حالت تهوع.

اگر میزان پروژسترون بدن تان همچنان کم باشد، شاید رحم نتواند جنین را در خود نگه دارد.

اگر در دوران بارداری دچار لکه بینی و یا سقط جنین شوید، احتمالا دلیل آنها پروژسترون کم بدن است.

سطح پایین پروژسترون ممکن است به بارداری خارج از رحم منجر شود که نتیجه آن سقط جنین یا حتی مرگ مادر است.

علائم کمبود پروژسترون

بدون وجود پروژسترون، احتمالا استروژن به هورمون غالب بدن تبدیل می شود. در این صورت، علائم زیر را مشاهده خواهید کرد:

  • اضافه وزن؛
  • کاهش تمایلات جنسی، تغییر رفتار و افسردگی؛
  • PMS، قاعدگی نامنظم یا خون ریزی زیاد؛
  • حساس شدن سینه ها؛
  • فیبروئیدها؛
  • مشکلات مربوط به کیسه صفرا.

آزمایش پروژسترون

آزمایش پروژسترون (PGSN) به پزشک شما کمک می کند تا متوجه شود آیا شما استروژن پایینی دارید یا نه. این آزمایش یک آزمایش خون ساده است که به تجهیزات خاصی نیاز ندارد و مشکلات مربوط به بارداری را تشخیص می دهد.

از طرفی دیگر، می تواند جایگزین درمان های هورمونی باشد یا میزان سلامتی یک بارداری پرخطر را تعیین کند. سطح پروژسترون معمولا در دوران بارداری بیشتر از مواقع عادی است. اگر دو یا چند قلو باردار باشید، میزان آن بالاتر هم می رود.

حتما بخوانید: انواع بوی بد واژن و علت های آن؛ کدام بو ها خطرناک و کدام ها سالم اند؟

مردان، کودکان و خانم های یائسه همگی نسبت به خانم های باردار پروژسترون کمتری دارند. سطح طبیعی پروژسترون در هر کسی به سن و جنسیت آن فرد بستگی دارد.

مسائل دیگری نیز در تعیین مقدار پروژسترون خانم ها تأثیرگذار هستند؛ مثلا: باردای یا زمان قاعدگی آن ها. سطح پروژسترون در دوران پریودی تغییر می کند. هفت روز قبل از آن، میزان پروژسترون به اوج خود می رسد و در یک روز تغییر می کند.

تخمک گذاری نامنظم ممکن است به علت کمبود پروژسترون باشد. در دوران یائسگی سطح استروژن و پروژسترون پایین می آید.

راههای درمان کمبود پروژسترون

ممکن است که هیچ علائمی از پروژسترون پایین در بدن شما دیده نشود یا اینکه نیازی به درمان نباشد؛ اما وقتی پای بچه دار شدن در میان باشد، باید درمان هورمونی انجام دهید. درمان هورمونی میزان پروژسترون را بالا می برد و لوله رحم را تقویت و محکم می کند. این درمان این شانس را به شما می دهد تا بارداری و زایمان سالمی داشته باشید.

عادت ماهانه نامنظم و خون ریزی غیرطبیعی پس از درمان هورمونی رفع می شوند. با ترکیب استروژن و پروژسترون معمولا یائسگی شدید خوب می شود. خانم هایی که به اندازه کافی استروژن دارند، اما پروژسترون بدن شان کم است، در معرض خطر ابتلا به سرطان رحم قرار دارند.

راههای درمان کمبود پروژسترون

روش های مختلفی برای تأمین پروژسترون وجود دارند که عبارتند از:
  • کرم ها و ژل هایی که باید به صورت موضعی یا داخل واژن استفاده شوند؛
  • شیاف هایی که معمولا برای درمان پروژسترون پایین که باعث بروز مشکلات مربوط به بارداری شده اند، استفاده می شوند؛
  • داروهای خوراکی مانند Provera.

درمان هورمونی باعث افزایش این خطرات می شود:

  • حمله قلبی و سکته؛
  • لختگی خون؛
  • مشکلات مربوط به کیسه صفرا؛
  • انوع خاص سرطان سینه.

پزشکتان در صورتی که سوابق زیر را داشته باشید، شما را راهنمایی می کند:

  • سرطان سینه؛
  • سرطان رحم؛
  • بیماری کبدی؛
  • لختگی خون؛
  • سکته.

درمان های طبیعی نیز برای بالا بردن میزان پروژسترون وجود دارند که عبارتند از:

  • ویتامین C و B بیشتری مصرف کنید؛ چون برای افزایش میزان پروژسترون لازم هستند.
  • غذاهایی که سرشار از زینک هستند مصرف کنید مانند: صدف؛
  • استرس تان را کنترل کنید؛ چرا که بدن تان در زمان استرس به جای پروژسترون، کورتیزول آزاد می کند.
حتما بخوانید: علت جوش روی سینه زنان چیست؟ چگونه درمان می شود؟

خانم هایی که علائم یائسگی دارند و هورمون های شان نامنظم است، بدنشان پروژسترون کمی تولید می کند. این مشکل به دلیل آن است که نشانه های یائسگی به دلیل میزان پایین استروژن بروز می کنند.

جایگزین کردن هورمون خطراتی به همراه دارد؛ بنابراین مهم است که در این خصوص با پزشک تان مشورت کنید. داروهایی هستند که وظایف هورمون ها را در بدن انجام می دهند. این داروها به هورمون های شیمیایی معروف اند. با اینکه این داروها مناسب به نظر می آیند، به هر حال مانند هر داروی دیگری عوارض دارند.

خلاصه

استروژن کم ممکن است مشکلات زیادی برای مردان و زنان به وجود آورد؛ اما درمان هایی نیز وجود دارند که می توانند پروژسترون پایین شما را تأمین کنند. درمان هورمونی روشی طولانی مدت برای رفع این مشکل، به ویژه برای خانم ها، به شمار می رود.

برای پیدا کردن درمان مناسب و خوب با پزشک تان مشورت کنید. احتمالا چند هفته ای طول می کشد تا درمان هورمونی نتیجه بدهد. باید با پزشک تان در ارتباط باشید تا بتوانید هر سال، نتیجه و روند درمان تان را بررسی کنید.

منبع: healthline