علت پا درد استخوانی، عضلانی، عروقی و عصبی چیست؟

درد در هر قسمتی از پا، یکی از علائم متداول آسیب یا بیماری است. درد پا ، دلایل زیادی دارد. جراحت های ورزشی در زیرمجموعه کلی آسیب قرار دارند. پا درد می توانند ناشی از رگ های خونی، اعصاب، عضلات، مفاصل، بافت های نرم یا استخوان ها باشد. دوره درمان به علت درد بستگی دارد.

اغلب، این درد در خانه قابل درمان است؛ اما اگر دردتان ناگهانی شدید یا مداوم باشد یا علائم دیگری وجود داشته باشد، ممکن است مراقبت های پزشکی نیاز داشته باشید.

دکتر چک، در این مقاله به بررسی دلایل عمده درد پا و درمان های خانگی آن می پردازد.

پا درد

درد زمانی رخ می دهد که عصب به محرک هایی مانند: فشار زیاد، دمای بالا یا پایین و مواد شیمیایی پاسخ دهد که گاها ممکن است باعث آسیب های بافتی شود.

این درد ممکن است شدید، کند یا از نوع تشعشعی باشد یا به صورت بی حس شدن پا، سوزن سوزن شدن، سوزش، تیر کشیدن خود را نشان دهد. همچنین، می تواند حاد ( ناگهانی و کوتاه مدت) یا مزمن و مداوم باشد. شدت درد را می توان در مقیاس 1 تا 10 یا از خفیف تا شدید ارزیابی نمود.

معمولا، صدمات وارده ناشی از ورزش یا حادثه، حاد و ترومازاست. اغلب، فرد می تواند علت را شناسایی کند.

با وجود اینکه بیماری، در زمان شروع آن، تشخیص داده می شود، دلایل دیگری، از جمله بیماری شریانی محیطی (PAD) با گذشت زمان افزایش می یابد.

برخی از آسیب های ورزشی مانند؛ کشیدگی عضلات و یا شکستگی تنشی استخوان، با گذشت زمان از بین می روند. آسیب های تروماتیک، در صورت عدم استراحت یا عدم درمان، ممکن است به مشکلات طولانی مدت و مزمن تبدیل شوند.

آگاهی از آنچه قبل و بعد از بروز این درد اتفاق می افتد، بسیار مهم است؛ زیرا، این مسئله می تواند به شما در تصمیم گیری زمان مراجعه به پزشک کمک کند.

علت پا درد چیست؟

درد پا را می توان در دسته های عصبی، استخوانی-عضلانی، عروقی یا ترکیبی از این دسته ها، طبقه بندی کرد.

درد استخوانی-عضلانی: برای مثال می توان به کرپیتوس (صدای مفاصل) که با صدای در رفتگی یا ترک خوردگی در زانو شناخته می شود و یا آرتروز (نوعی بیماری خود ایمنی) که مفاصل ران، زانو یا مچ پا را تحت تاثیر قرار می دهد، اشاره کرد.

مثلا، اگر پس از افتادن، عضله، تاندون یا رباط پایتان کشیده شود، هر گونه درد ایجاد شده از نوع استخوانی-عضلانی خواهد بود.

گرفتگی عضله شبانه، سندرم کمپارتمان و شکستگی تنشی استخوان نیز جزو مشکلات استخوانی-عضلانی هستند.

درد عروقی: در این نوع درد، در محل درد، رنگ پوست تغییر می کند. از علل این درد می توان به PAD، ترومبوز سیاهرگی عمقی (DVT)، سلولیت ها، عفونت، رگ های واریسی و اگزمای واریسی اشاره کرد..

درد عصبی: این درد همان سندرم پاهای بی قرار است که در آن، پاها بصورت غیرقابل کنترلی تکان می خورند، عصب آن ها کشیده می شود یا دچار آسیب عصبی و درد عصب سیاتیک و منقبض شدگی، می شوند. درد عصبی می تواند حتی در هنگام استراحت نیز رخ دهد.

در ادامه، به بررسی جزئیات بیشتری در این باره خواهیم پرداخت.

انواع پا درد

دلایل مختلف درد پا می توانند علائم مشابهی داشته باشند. تشخیص صحیح علت درد، احتمال درمان مناسب را افزایش می دهد. همچنین شناسایی علائم درد و زمان شروع آن ها به تشخیص مناسب کمک می کند.

گرفتگی عضلات پا یا آسیب چارلی هورس

آسیب های چارلی هورس، دوره های گذرایی از درد هستند که ممکن است تا چندین دقیقه ادامه داشته باشند. عضله، معمولا قسمت پایین پشت ساق پا، سفت شده و به حالت اسپاسم در می آید.

گرفتگی عضلات در شب و در افراد مسن بیشتر است. تحقیقات نشان داده است که از هر 3 فرد بالای 60 سال، یک نفر گرفتگی عضلات شبانه داشته و 40 درصد این افراد، با بیش از 3 حمله در هفته مواجه می شوند.

PAD

PAD  به دلیل گردش خون ضعیف، باعث درد در پا می شود که اگر این عارضه درمان نشود، می تواند کشنده باشد. یکی از علائم اصلی آن، لنگ زدن متناوب پاهاست.

لخته شدن متناوب خون باعث خون رسانی به عضلات پا را کاهش می دهد و در نتیجه، کمبود اکسیژن و مواد مغذی باعث درد می شود.

علل لنگیدن شامل موارد زیر می شود:

• درد عضلانی مانند گرفتگی عضله در هنگام ورزش؛
• درد در باسن، ران، ساق پا و پا؛
• درد در هنگام راه رفتن یا بالا رفتن از پله ها.

به طور مداوم، گرفتگی عضلات پس از طی مسافت های هم اندازه در پیاده روی رخ می دهد و اغلب، پس از استراحت از بین می روند.

DVT

DVT، به لخته شدن خون در رگ های عمقی پا گفته می شود که پس از نشستن به مدت زمان طولانی مثلا در پروازهای بلند مدت به وجود می آید.

علائم آن شامل: ورم و احساس درد شدید در یک طرف پا می شود که ممکن است فقط در هنگام ایستادن یا راه رفتن رخ دهد.

لخته خون ممکن است به خودی خود از بین برود؛ اما، اگر فرد دچار سرگیجه و تنگی نفس ناگهانی شد یا در سرفه اش خون وجود داشت، باید هر چه سریع تر به پزشک مراجعه کند.

این علائم ممکن است نشانه هایی از تبدیل DVT به انسداد ریوی یا لخته شدن خون در ریه باشند.

مشکلات عروقی ممکن  است جدی باشد. PAD و DVT هر دو می توانند بدون علائم ظاهر شوند. افرادی که سبک زندگی یا سابقه پزشکی، برای آن ها مشکلات عروقی پا به وجود آورده، بایستی از علائم احتمالی این بیماری آگاه باشند.

شین اسپیلنت (درد جلوی ساق پا)

انجام فعالیت های شدید در حین ورزش می تواند منجر به انواع گوناگونی از آسیب ها گردد.

آهسته یا سرعتی دویدن باعث ایجاد نیروهای مکرر ضربه ای بر روی عضلات و تادون ها می شود. شین اسپیلنت، حساسیت و درد موضعی شدیدی را در عضلات ایجاد می کند و به طور معمول، این درد در اطراف استخوان ساق پا احساس می شود.

این درد را نمی توان با علل واضحی چون شکستگی توضیح داد.

شکستگی تنشی استخوان و شکستگی ها

فشار شدید، مانند فشار ناشی از سقوط، ممکن است منجر به شکستگی شود. برخی از شکستگی ها با کبودی، ورم و تغییر شکل شدید، به راحتی و بلافاصله قابل شناسایی اند و به درمان نیاز دارند.

شکستگی های تنشی، شکستگی های کوچکی هستند که بر اثر فشارهای مکرر در طول ورزش ایجاد می شوند و اغلب، تحت شدت فعالیت زیاد، افزایش می یابند.

معمولا، هیچ مصدومیتی دیده نمی شود و شکستگی ها نیز جزئی هستند. درد در مراحل اولیه ممکن است در هر جلسه تمرین شروع شود و نهایتا، به صورت دائم وجود داشته باشد.

التهاب تاندون پوپلیتوس

این عارضه باعث درد زانو در هنگام دویدن در سراشیبی می شود. تاندون پوپلیتوس نقشی مهم را در پایداری زانو ایفا می کند.

کشیدگی عضله همسترینگ

ضربه حاد یا پیچ خوردگی می تواند به کشیدگی عضلات یا پارگی عضلات منجر شود که کشیدگی، به عضلات و یا تاندون ها آسیب وارد می کند.

کشیدگی عضله همسترینگ، اغلب ناشی از دویدن است و می تواند منجر به درد شدید در عضله پشت ران شود. که این درد، معمولا به دلیل ایجاد پارگی جزئی است.

معمولا، پیچ خوردگی و کشیدگی به دلیل کافی نبودن تمرین های کششی، کشش بیش از حد یا گرم نکردن بدن قبل از تمرین ایجاد می شوند. ادامه دادن ورزش پس از آسیب، خطر بیشتر شدن جراحت را افزایش می دهد.

سندرم کمپارتمان

هنگامی که آسیب پا منجر به ورم شود، سطح خطرناک فشار در عضلات می تواند منجر به سندرم کمپارتمان حاد یا مزمن شود.

این مسئله می تواند به دلیل شکستگی یا کبودی شدید باشد.

ورم باعث افزایش فشار در یک قسمت تا زمان قطع خون رسانی، اکسیژن و تغذیه به بافت های عضلانی می شود. با توجه به میزان آسیب دیدگی، درد ناشی از آن به طور غیرمنتظره ای می تواند شدید باشد.

در برخی موارد بدخیم، درد زودرس با بی حسی و فلج همراه است و منجر به آسیب های دائمی به عضلات می شود.

درد عصب سیاتیک

درد سیاتیک زمانی رخ می دهد که به رشته های عصبی، اغلب در ستون فقرات، فشار وارد شود که منجر به دردهایی در ناحیه لگن به سمت پایین پا می شود.

این درد ممکن است زمانی رخ دهد که عصب در موقعیت اسپاسم عضله یا فتق دیسک بین مهره ای باشد.

اثرات طولانی مدت شامل: فشار بر سایر اعضای بدن با تغییر نوع راه رفتن برای کاهش درد می شود.

سرطان تخمدان

سرطان تخمدان می تواند منجر به درد و ورم در پاها شود.

درمان خانگی درد پا

بسیاری از موارد درد پا را می توان در خانه و بدون مداخله پزشک درمان کرد.

درمان های خانگی برای گرفتگی عضلات

اگر گرفتگی عضلات علل جدی نداشته باشد، اقدامات خود یاوری برای درمان می تواند مناسب باشد.

مسکن، درد گرفتگی پا را بهبود نمی بخشد؛ زیرا، درد به طور ناگهانی شروع می شود؛ اما، کشش و ماساژ عضله می تواند کمک کننده باشد.

برای تسکین درد در هنگام گرفتگی عضله:

• انگشت شست پا را نگه داشته و به سمت بالا بکشید و در عین حال، پای خود را صاف کنید.
• با پاشنه پا راه بروید تا گرفتگی عضله از بین برود.

برای جلوگیری از گرفتگی عضله:

• همیشه قبل و بعد از ورزش، کشش و گرم کردن بدن را انجام دهید.
• روزانه 8 الی 12 لیوان آب نوشیده و از کم آبی بدن جلوگیری نمایید.
• به طور منظم کشش پا انجام داده و آن ها را ماساژ دهید.

درمان آسیب های ورزشی

آسیب های جزئی ورزشی مانند رگ به رگ شدن و کشیدگی عضلات با چهار مرحله (RICE) قابل درمان است:

استراحت (Rest) : از آسیب بیشتر جلوگیری می کند و  ورم را کاهش می دهد.

یخ (Ice) : برای کاهش ورم، التهاب و درد، یخ را به مدت 20 دقیقه داخل یک پارچه گذاشته و روی قسمت آسیب دیده قرار دهید. (از قرار دادن مستقیم یخ خودداری کنید!)

فشرده سازی (Compression) : برای کاهش ورم و درد، با یک باند الاستیک، قسمت آسیب دیده را ببندید. (توجه کنید که باند را خیلی سفت نبندید)

ارتفاع (Elevation) : پای خود را بالاتر از سطح قلبتان قرار دهید تا گرانش زمین به تخلیه محل آسیب دیده کمک کند و ورم و درد را کاهش دهد.

داروهایی مانند: استامینوفن یا داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی تا حدودی به درد شما کمک می کنند؛ اما اگر درد بیشتر از 72 ساعت ادامه داشته باشد، بایستی به پزشک مراجعه کنید.

باید به صورت آهسته به فعالیت ورزشی باز گردید تا با خیال راحت بتوانید انعطاف پذیری، قدرت و استقامت را در عضلاتتان ایجاد کنید.

درمان مشکلات گردش خون در پا

به دلیل خطر سکته قلبی یا مغزی، در هنگام لخته شدن خون یا مشاهده سایر علائم بیماری های عروقی بایستی به پزشک مراجعه کنید.

برای کاهش خطر بیماری های قلبی-عروقی، موارد زیر را انجام دهید:

• سیگار کشیدن را ترک کنید.
• طبق توصیه پزشک، ورزش های متناسب انجام دهید.
• سطح قند خون، کلسترول و چربی تان را کنترل کنید.
• فشار خون تان را تنظیم کنید.
• در صورت لزوم برای کاهش لخته های خونی، درمان ضد پلاکتی خود را با جدیت پیگیری کنید.
• ورزش و رژیم غذایی سالم مفید هستند. کسانی که برنامه درمانی برای بیماری های قلبی-عروقی یا بیماری های دیگری دارند، بایستی با دقت از آن پیروی کنند.

درد پا دلایل مختلفی دارد و اغلب، علائم آن ها با یکدیگر هم پوشانی دارند. در صورت ادامه دار بودن درد پایتان، بایستی به پزشک مراجعه کنیَد.

منبع