عدم تحمل لاکتوز به مشکلی گفته می شود که طی آن بدن شما با مصرف مقدار کمی لاکتوز دچار علائم غیر منتظره ای می شود. البته این مشکل خیلی حاد نیست، ولی در مواردی می تواند کار و زندگیتان را تحت تاثیر قرار دهد! جالب است بدانید که حدود 65٪ از مردم جهان دانسته و یا ندانسته، دچار این مشکل هستند و هرچه سنشان بیشتر می شود، علائم آن هم افزایش می‌یابد.

از آن جایی که علائم عدم تحمل لاکتوز خیلی هم جدی نیستند، کمتر کسی نگران آن می‌شود و به همین دلیل خیلی از افراد و یا حتی خود ما، ممکن است تا آخر عمرمان متوجه نشویم که بدنمان تحمل لاکتوز را ندارد! نکته ای که باید در خاطرتان باشد، این است که علائم عدم تحمل لاکتوز صد در صد قابل کنترل و درمان هستند.

در این مقاله از سایت دکتر چک قصد داریم به بررسی مشکل عدم تحمل لاکتوز بپردازیم. با ما همراه باشید…

عدم تحمل لاکتوز چیست؟

بدن برخی افراد توانایی جذب و هضم کامل قند موجود در لبنیات (مانند شیر) را ندارد. دلیل این امر هم ساده است؛ بدنشان به مقدار کافی آنزیم «لاکتاز» تولید نمی کند. آنزیم ها موادی هستند که باعث افزایش یا کاهش سرعت سوخت و ساز غذاهایی که می خوریم می شوند و آنزیم لاکتاز وظیفه هضم لاکتوز را بر عهده دارد. البته نباید فراموش کنید که عدم تحمل نسبت به مصرف لاکتوز، به معنی حساسیت نسبت به آن نیست!

بیایید در ادامه با علائمی که در صورت عدم تحمل لاکتوز تجربه می‌کنید، آشنا شوید…

علائم عدم تحمل لاکتوز

اگر بعد از خوردن فرآورده هایی که حاوی لاکتوز هستند، به فکر کاهش علائم آن نباشید، ممکن است برخی و یا همه نشانه های زیر را تجربه کنید:

  • دلپیچه؛
  • نفخ شکم؛
  • احساس نفخ در معده و روده؛
  • اسهال؛
  • حالت تهوع (ممکن است فقط حالت تهوع داشته باشید و یا استفراغ کنید)؛
  • تکرر ادرار؛
  • یبوست های پی در پی؛
  • درد در پایین شکم.

ممکن است فرد از دوران نوزادی این مشکل را داشته باشد؛ اما این مشکل به طور معمول بعد از سنین بزرگسالی خود را نشان می دهد. زیرا هر چه سن فرد بیشتر می شود، بدن او، آنزیم لاکتاز کمتری تولید می کند و علائم عدم تحمل لاکتوز در او به مرور افزایش می‌یابد. به همین دلیل برخی متخصصان بر این باورند که انسان بعد از 5 سالگی نباید شیر بنوشد.

انواع عدم تحمل لاکتوز و دلایل ایجاد آن

به طور کلی عدم تحمل لاکتوز به دو نوع تقسیم بندی می شود:

  • عدم تحمل لاکتوز اولیه

شایع ترین نوع عدم تحمل لاکتوز که در اکثر مردم دنیا دیده می شود و با بالا رفتن سن، علائم آن زیاد می شود، عدم تحمل لاکتوز اولیه است. این مشکل تا حدودی ناشی از عوامل ژنتیکی است؛ زیرا در برخی جوامع و نژاد ها بیشتر از دیگران دیده می شود. جالب است بدانید که آمار عدم تحمل لاکتوز اولیه در کشور سوئد حدودا 4٪ است، اما در کشوری مثل ایالات متحده آمریکا حدودا 74٪ از بین آمریکایی های آفریقایی تبار، 87٪ از بین هندی ها و 14٪ از بین قفقازی هاست.

  • عدم تحمل لاکتوز ثانویه

این نوع از عدم تحمل لاکتوز نادرتر است و طول مدتی که علائم آن بروز می کند، کوتاه است. عدم تحمل لاکتوز ثانویه معمولا در اثر بیماری های معده یا بیماری های خطرناکی، مانند: بیماری سلیاک ایجاد می شود. علاوه بر این، می تواند به دلیل به وجود آمدن التهاب دیواره روده ها به وجود بیاید ؛ چون التهاب روده تولید آنزیم لاکتاز را کاهش می‌دهد.

با اینکه این مشکل خیلی شایع و همه گیر است؛ اما خیلی از افراد تا زمانی که آزمایشات لازم را انجام ندهند، متوجه این مشکل نمی شوند.

انواع آزمایش ها برای تشخیص عدم تحمل لاکتوز

به طور کلی 3 نوع آزمایش وجود دارد که با استفاده از آن ها می توان به این نتیجه رسید که فرد مشکل عدم تحمل لاکتوز دارد یا خیر. این 3 آزمایش عبارتند از:

آزمایش خون: در این روش نمونه خون شما را حدود 2 ساعت، بعد از خوردن غذاهایی با لاکتوز بالا، برای انجام آزمایشات و مشخص شدن سطح گلوکز خون بر می دارند. این روش فایده دیگری هم دارد و به این شکل است که پزشکتان می تواند بررسی کند که در صورتی که لاکتوز بالایی مصرف کرده اید، بدنتان چه واکنشی نشان می دهد. اگر سطح گلوکز خونتان تغییری نکرد، یعنی بدن شما نمی تواند لاکتوز را هضم کند.

آزمایش تنفس هیدروژن: در این آزمایش باید غذایی که لاکتوز بالایی دارد، مصرف کنید. پزشک میزان تنفس گاز هیدروژن را در فواصل منظم بررسی کرده و هیدروژنی را که از بازدم خارج می شود، اندازه گیری می کند. میزان هیدروژن خارج شده در افراد عادی که مشکلی با لاکتوز ندارند، کم تر از افرادی است که مشکل عدم تحمل لاکتوز دارد.

آزمایش اسیدیته مدفوع: این آزمایش برای تشخیص عدم تحمل لاکتوز در نوزادان و کودکان مناسب است. لاکتوزی که هضم نمی شود، تخمیر شده و اسید لاکتیک تولید می کند. اسید لاکتیک با سایر اسید های موجود در مدفوع متفاوت و تشخیص آن نیز راحت تر است.

فایده انجام این آزمایش ها این است که می توانید متوجه شوید که مشکل عدم تحمل لاکتوز داشته یا اینکه به لبنیات حساسیت دارید؛ زیرا این دو مشکل علائم مشابهی دارند و از این جهت گاهی با هم اشتباه گرفته می شوند. باید بدانید که مشکلتان دقیقا چیست تا درمان مناسب آن را انجام دهید. بیایید کمی درباره شباهت ها و تفاوت های این دو مشکل صحبت کنیم…

حساسیت به لبنیات یا عدم تحمل لاکتوز

عدم تحمل لاکتوز

  • به علت تولید نشدن آنزیم لاکتاز (مسئول هضم قند شیر) در بدن ایجاد می شود؛
  • در هر سنی می توانید به آن دچار شوید؛
  • در اثر معیوب بودن ژن ها و آسیب یا عفونت روده کوچک، اتفاق می افتد؛
  • هر چه سنتان بیشتر می شود، علائم عدم تحمل لاکتوز در شما افزایش می‌یابد؛ چون با افزایش سن تولید آنزیم لاکتاز در بدن کمتر می شود؛
  • در بعضی نژاد ها بیشتر اتفاق می افتد.

حساسیت به شیر

  • به دلیل حساسیت بدن نسبت به پروتئین های شیر (مانند کازئین) ایجاد می شود؛
  • اکثر افراد مبتلا به حساسیت به شیر از همان دوران نوزادی این حساسیت را دارند؛
  • در این نوع حساسیت سیستم ایمنی معیوب بدن پروتئین های شیر را خطرناک می شناسد و به آن حمله می کند؛
  • هرچند که در نوزادان و کودکان بیشتر دیده می شود؛ اما ممکن است در هر سنی ایجاد شود.
  • یکی از شناخته شده ترین گونه های آلرژی غذایی در کودکان است.

خب. تا اینجا در مورد تفاوت های بین این دو مشکل صحبت کردیم. حال نوبت این است که کمی درباره غذاهایی که باعث بیشتر شدن نشانه های عدم تحمل لاکتوز می شوند، صحبت کنیم.

غذاهایی که باعث بیشتر شدن نشانه های عدم تحمل لاکتوز می شوند

  • شیر گاو، بز و گوسفند؛
  • تمامی فرآورده های لبنی مانند خامه، پنیر، ماست و … البته در فروشگاه ها پنیرهایی با لاکتوز کم، مانند: پنیر آجری (نوعی پنیر که در ایالت ویسکانسین آمریکا تولید می شود و به شکل مستطیل های آجری شکل به فروش می رسد)، چدار و کلبی وجود دارند که می توانید هر 3 روز یک بار، مقدار کمی از آن را مصرف کنید؛
  • پنیر سفت محلی (دست ساز)، گرویر، هاوارتی، مانچگو، پرولوئون و پنیر سوئیسی؛
  • غذاهایی که در دستور ساختشان از لبنیات استفاده شده است؛ مانند: شکلات، کیک، غلات صبحانه، بعضی از نان ها، فست فود ها و گوشت های فرآوری شده، مانند: ژامبون‌ها.

پرهیز از مصرف غذاهایی که حاوی لبنیات هستند، می تواند خطر کمبود کلسیم را در برداشته باشد. به همین جهت برای تامین کلسیم مورد نیاز بدنتان می توانید از غذاهای بدون لاکتوزی که حاوی کلسیم هستند، استفاده کنید. در ادامه می خواهیم چند نمونه از این غذا ها را به شما معرفی کنیم…

بهترین غذاهای غیر لبنیاتی سرشار از کلسیم

بهترین غذاهای غیر لبنیاتی سرشار از کلسیم

  • اسفناج؛
  • ماهی قزل آلا و ساردین (این ماهی ها را می توانید همراه با استخوان های تردشان میل کنید)؛
  • آب پرتقال؛
  • کلم بروکلی؛
  • ماهی تن؛
  • شیر سویا؛
  • سبزیجاتی که برگ سبز تیره دارند؛
  • آجیل؛
  • آبگوشت (همراه با استخوان قلم گاو پخته شده باشد).

همراه با این رژیم غذایی ساده و پر خاصیت، می توانید از روش های خانگی و طبیعی برای کاهش علائم عدم تحمل لاکتوز استفاده کنید.

داروهای خانگی برای درمان عدم تحمل لاکتوز

1. ویتامین ها

 ویتامین ها برای درمان عدم تحمل لاکتوز

اکثر افرادی که با مشکل عدم تحمل لاکتوز مواجه اند، کمبود ویتامین B12 و D1 و D2 دارند. اگر شما هم همچین مشکلی دارید، باید کمبود این ویتامین ها را از طریق مصرف مواد غیر لبنی جبران کنید.

ماهی های چرب، آب پرتقال خالص و طبیعی، شیر سویا، زرده تخم مرغ و مرغ خوراکی هایی هستند که سرشار از ویتامین های B12 و D1 و D2 هستند. اگر دسترسی به این مواد را ندارید، می توانید بعد از مشورت با پزشک قرص های مکمل این ویتامین ها را تهیه کنید.

2. سرکه سیب

سرکه سیب برای درمان عدم تحمل لاکتوز

سرکه سیب پس از ورود به معده، اسید معده را خنثی کرده و محیط آن را قلیایی می کند. با قلیایی شدن معده، هضم قند مواد لبنی بهتر انجام می شود؛ در نتیجه علائمی، مانند: گاز، نفخ شکم و حالت تهوع را از بین می برد.

برای استفاده از این درمان خانگی به مواد زیر نیاز دارید:

  • یک قاشق غذاخوری سرکه سیب؛
  • یک لیوان آب گرم؛

روش مصرف:

1- سرکه سیب را در لیوان آب گرم ریخته و آن را مخلوط کنید.

2- مخلوط را بنوشید.

می توانید هر روز یک لیوان از این مخلوط را مصرف کنید.

 

3. روغن‌های اساسی

1. روغن لیمو

روغن لیمو برای درمان عدم تحمل لاکتوز

روغن لیمو قابلیت خنثی کردن اسید معده را دارد و با این کار به هضم غذای درون معده کمک می کند. مصرف این روغن می تواند مشکلاتی که در اثر عدم تحمل لاکتوز به وجود می‌آید، رفع کند.

برای استفاده از این درمان خانگی به مواد زیر نیاز دارید:

  • یک قطره روغن لیمو؛
  • یک لیوان آب سرد؛

روش مصرف:

1- روغن اساسی لیمو را به لیوان آب اضافه کنید.

2- آن را خوب هم طی این مدت و سپس بنوشید.

اگر می خواهید وضعیت گوارشیتان بهتر شود، می توانید هر روز یک بار از این نوشیدنی استفاده کنید.

2. روغن نعناع

روغن نعناع برای درمان عدم تحمل لاکتوز

روغن نعناع هضم غذا را راحت تر می‌کند و مانع ایجاد نفخ و گاز می‌شود.

برای استفاده از این درمان خانگی به مواد زیر نیاز دارید:

  • یک قطره روغن نعناع؛
  • یک لیوان آب.

روش مصرف:

1- روغن نعناع را درون لیوان آب ریخته و آن را هم بزنید تا به خوبی مخلوط شود.

2- سپس نوشیدنی را میل کنید.

می توانید حداقل یک بار، در روز از این روش درمانی استفاده کنید.

3. تخم مرغ

 تخم مرغ برای درمان عدم تحمل لاکتوز

در صورتی که مصرف فرآورده های لبنی را کنار بگذارید، دیر یا زود بدنتان دچار کمبود ویتامین های D و B12 می شود. مصرف روزانه تخم مرغ به راحتی نیاز های بدنتان را به این ویتامین ها تامین می کند.

برای استفاده از این درمان خانگی به مواد زیر نیاز دارید:

  • 2 عدد تخم مرغ.

روش مصرف:

می توانید تخم مرغ ها را آب پز کرده و یا به هر روشی که خواستید بپزید و سپس میل کنید.

برای حفظ سلامتی بدنتان می توانید روزانه 2 عدد تخم مرغ مصرف کنید.

4. آب لیمو

 آب لیمو برای درمان عدم تحمل لاکتوز

هرچند آب لیمو به اسیدی بودن معروف است، وقتی که متابولیزه شود، خاصیت قلیایی پیدا می کند و جلوی ایجاد گاز، نفخ و حالت تهوع را می گیرد.

برای استفاده از این درمان خانگی به مواد زیر نیاز دارید:

  • ½ لیمو؛
  • 1 لیوان آب؛
  • ½ قاشق چایخوری عسل.

روش مصرف:

1- آب نصف لیمو را گرفته و آن را به یک لیوان آب اضافه کنید.

2- مخلوط را خوب هم بزنید و عسل را به آن اضافه کنید.

3- سپس آن را بنوشید.

برای گرفتن نتیجه بهتر می توانید یک بار در روز این نوشیدنی را مصرف کنید.

5. آب آلوئه ورا

 آب آلوئه ورا برای درمان عدم تحمل لاکتوز

آلوئه ورا خواص ضد التهابی دارد و با داشتن ترکیبی به نام لاکتات منیزیم، pH معده شما را متعادل می کند.

برای استفاده از این درمان خانگی به مواد زیر نیاز دارید:

  • ½ فنجان آب آلوئه ورا.

روش مصرف:

برای درمان علائم عدم تحمل لاکتوز، می توانید 1 تا 2 بار در روز و هر بار نصف فنجان آب آلوئه ورا تازه میل کنید.

6. کمبوچا

کمبوچا

چای کمبوچا حاوی پروبیوتیک های زیادی است که می توانند به راحتی فلور موجود در روده شما را ترمیم و احیا کنند. علاوه بر آن، این پروبیوتیک ها توانایی درمان سوء هاضمه را هم دارند.

برای استفاده از این درمان خانگی به مواد زیر نیاز دارید:

  • یک لیوان چای کمبوچا؛

روش مصرف:

1- می توانید هر روز یک لیوان، چای آماده کمبوچا را میل کنید.

2- اگر می خواهید در خانه این چای را درست کنید، می توانید چای بسته ای آن را از فروشگاه تهیه کنید و یک بسته از آن را درون یک لیوان آب داغ ریخته و بعد از دم کشیدن میل کنید.

برای درمان علائم عدم تحمل لاکتوز می توانید روزی یکبار، این چای را بنوشید.

7. کفیر

 کفیر

کفیر یک نوع نوشیدنی تخمیری است که سرشار از پروبیوتیک است. همانطور که در بالا گفتیم، پروبیوتیک ها به هضم لاکتوز کمک کرده و روده های شما را قوی تر می کنند. به طور معمول کفیر از لبنیات تهیه می‌شود؛ اما مناسب ترین نوع آن برای کسانی که دچار عدم تحمل لاکتوز هستند، کفیری است که با کشت باکتریایی درست شده باشد.

برای استفاده از این درمان خانگی به مواد زیر نیاز دارید:

  • یک فنجان آب کفیر و یا کفیر بدون لبنیات.

روش مصرف:

برای از بین بردن علائم عدم تحمل لاکتوز می توانید حداقل یک‌بار در روز یک فنجان، آب کفیر (بدون لبنیات) را میل کنید.

8. مغز استخوان

مغز استخوان

این مایع استخوانی حاوی کلسیم زیادی است و نه تنها برای افراد عادی بلکه برای افرادی که نمی توانند لبنیات مصرف کنند، بسیار مفید است. علاوه بر آن، استخوان حاوی ژلاتین و کلاژن (بهترین مواد برای رفع چروک های پوستی) است و می تواند در کاهش علائم گوارشی عدم تحمل لاکتوز مفید باشد.

برای استفاده از این درمان خانگی به مواد زیر نیاز دارید:

  • 8 تا 12 اونس عصاره استخوان (قلم گاو یا گوسفند و یا پای مرغ).

روش مصرف:

برای از بین بردن علائم عدم تحمل لاکتوز، می توانید یک تکه استخوان را درون مقداری آب بجوشانید و روزی یک لیوان از آن را گرم کرده و میل کنید.

9. روغن نارگیل

 روغن نارگیل

روغن نارگیل فاقد لاکتوز است و از طرفی مصرف منظم آن باعث بهبودی عملکرد معده می شود.

برای استفاده از این درمان خانگی به مواد زیر نیاز دارید:

  • روغن نارگیل.

روش مصرف:

به جای استفاده از کره، می توانید از روغن نارگیل در تهیه غذاهایتان استفاده کنید. برای کاهش علائم گوارشی می توانید هر روز مقداری کمی از این روغن خوش عطر و بو را میل کنید.

10. مکمل آنزیم لاکتاز

 مکمل آنزیم لاکتاز

قرص های مکمل آنزیم لاکتاز باعث افزایش جذب کلسیم در بدن افرادی که قادر به تولید این آنزیم نیستند، می شوند.

برای استفاده از این درمان خانگی به مواد زیر نیاز دارید:

  • کپسول ها یا قرص های حاوی آنزیم لاکتاز.

روش مصرف:

بعد از دیدار با پزشک و تجویز او می توانید طبق دستور مصرفی که برای شما تجویز کرده از این قرص های مکمل استفاده کنید.

11. شیر لاکتید

 شیر لاکتید

شیر لاکتید می تواند کمبود لاکتاز در بدن را جبران کرده و به جذب بهتر کلسیم کمک کند.

برای استفاده ازین درمان خانگی به مواد زیر نیاز دارید:

  • شیر لاکتید

روش مصرف:

برای کاهش علائم گوارشی که در نتیجه عدم تحمل لاکتوز در بدنتان دیده می شود، بعد از مشورت با پزشک معالجتان می توانید طبق توصیه او شیر لاکتید مصرف کنید.

روش های درمانی که معرفی کردیم به راحتی علائم عدم تحمل لاکتوز را درمان می کنند. البته این روش ها پیشگیرانه نیستند و فقط در درمان علائم موثر هستند. عدم تحمل لاکتوز مشکلی است که به طور کامل بر طرف نمی شود؛ اما با رعایت برخی نکات و رژیم غذایی مناسب، می توانید تا حد زیادی از آن دور بمانید!

پاسخ های کارشناسان به سوالات خوانندگان

مصرف چه نوع شیری برای کسانی به عدم تحمل لاکتوز دچار هستند، مفید است؟

اگر بدنتان تحمل لاکتوز را ندارد، می توانید به جای مصرف لبنیات از محصولاتی، مانند: شیر سویا، شیر بادام، شیر نارگیل، شیر برنج یا شیر لاکتید استفاده کنید.

بدن انسان در صورت عدم تحمل هضم لاکتوز، چه واکنشی نشان می دهد؟

در مرحله اول سلول های روده کوچک، آنزیم های لاکتاز کافی برای تجزیه لاکتوز را تولید نمی کنند و در نتیجه بدن لاکتوز را جذب نمی‌کند. لاکتوز جذب نشده به روده بزرگ منتقل می‌شود و باکتری ها، آن را تخمیر می‌کنند. حاصل این تخمیر، مقدار زیادی گاز و نفخ است.

چه مدت طول می کشد تا لبنیات از دستگاه بدن انسان خارج شود؟

کاهش تولید لاکتاز در بدن افراد مختلف یکی نیست. بسته به سیستم بدن فرد، ممکن است بین 10 تا 3 هفته طول بکشد تا پروتئین های لبنی از دستگاه بدن خارج شوند. با خروج لبنیات علائم عدم تحمل لاکتوز هم از بین می روند.

اگر مشکل عدم تحمل لاکتوز داشته باشم، می توانم پیتزا و شکلات بخورم؟

خیر. پیتزا و شکلات شیری ​​حاوی لاکتوز زیادی هستند. درست است که هضم پنیر راحت تر است؛ اما اگر جزو افرادی هستید که بدنتان با خوردن مقدار کمی لاکتوز شدیدا واکنش نشان می دهد، بهتر است از این غذاها دوری کنید.

مصرف شیر تا چه اندازه برای افرادی که دچار عدم تحمل لاکتوز هستند، بی خطر است؟

اگر با مصرف لبنیات علائم خیلی شدیدی ندارید. می توانید هر 3 روز یک‌بار، یک فنجان شیر (12 گرم لاکتوز) را مصرف کنید. می توانید این یک فنجان را بین 3 روز تقسیم کنید تا علائم کمتری داشته باشید.

در صورتی که در مورد عدم تحمل لاکتوز سوال و یا تجربه ای دارید، لطفا در قسمت نظرات آن را با خوانندگان ما در میان بگذارید.

 

این مطلب توسط دکتر یعقوب خوش سیرت مطالعه ، ویرایش و تایید شده است . اگر سوالی داشتید با ایمیل دکتر در ارتباط باشید…


مطالب مرتبط را حتما مطالعه کنید :

درمان گیاهی هیدرآدنیت چرکی با روش های ساده در خانه
مهمترین نشانه سرطان ریه و راه های پیشگیری و درمان سریع
مونونوکلئوز عفونی چیست ؟ علائم ، عوارض و راه های ساده درمان ویروس EBV

منبع