دکتر چک: سیستم ایمنی بدن انسان مانند یک محافظ از بدن در مقابل حجوم عوامل بیگانه محافظت می کند. اما در شرایطی ممکن است که این سیستم خارج از تعادل عمل کند و جنین را یک جسم بیگانه تلقی کرده و به آن حمله کند و مانع لانه گزینی جنین در رحم و در نهایت سقط جنین شود. نیمی از نطفه جنین به پدر تعلق دارد؛ پس ممکن است در مواقعی برای بدن مادر بیگانه محسوب شود. در نتیجه سیستم ایمنی مادر به آن حمله می کند و یک بارداری ناموفق اتفاق می افتد. فقط در یک بارداری موفق که سیستم ایمنی بدن مادر با جنین سازگاری پیدا می کند و آن را می پذیرد.
علت اختلالات سیستم ایمنی و سقط جنین چیست؟
اختلالات سیستم ایمنی علت خاصی ندارد و ممکن است خیلی از زمینه های ژنتیکی، عوامل محیطی، سبک زندگی و حتی وضعیت روحی فرد در این اختلال نقش داشته باشند.
در بعضی از اختلالات ایمنی این اختلال با لخته شدن خون همراه می شود . پروتئین هایی در خون هستند که باعث ایجاد لخته می شود و در کنار آن ها پروتئین های دیگری قرار داردند که لخته را باز می کنند و مانع تشکیل آن می شوند. این دو پروتئین با همکاری هم، در حال تعادل و تعامل هستند؛ اما گاهی اوقات برخی از تغییرات هورمونی خصوصا در دوران بارداری این دو پروتئین را از تعادل خارج می کند.
وقتی خانمی تعادل سیستم ایمنی خود را از دست می دهد به اختلالات انعقادی مبتلا می شود. اگر این لخته ها در همان ابتدای بارداری به وجود بیایند از لانه گزینی جنین ممانعت می کنند و جفت را دیرتر شکل می دهند و از خون رسانی به جنین جلوگیری می کنند که در نهایت سقط جنین اتفاق می افتد.
بیشتر چه زمانی این اختلالات شکل می گیرد؟
سقط جنین مربوط به سیستم ایمنی در سه ماهه اول حاملگی رخ می دهد. هر چند ممکن است برخی از اختلالات مربوط به این سیستم، باعث سقط جنین در سه ماهه دوم بارداری و حتی زایمان زود هنگام بشود اما معمولا در سه ماهه اول بارداری این خطر بیشتر، خانم های باردار را تهدید می کند.
علت اصلی شکست در لانه گزینی جنین چیست؟
عامل اصلی ناموفق بودن بارداری و لانه گزینی جنین به عوامل جنینی ارتباط دارد. وقتی جنین تشکیل می شود یک سری مواد را برای لانه گزینی تولید می کند. مادر هم در پاسخ این مکالمه جنین، موادی را از خود تولید می کند تا لانه گزینی جنین شکل بگیرد. علت بیشتر این شکست ها زمانی اتفاق می افتد که جنین نتواند آن مواد لازم برای ملحق شدن به مادر را تولید کند یا مادر نتواند در مقابل تولید این موارد از سمت جنین پاسخ بدهد.
آیا اختلال سیستم ایمنی در مادران باردار یک بیماری است؟
اختلال در سیستم ایمنی به معنی ضعف سیستم ایمنی نیست. سیستم نسبت به هجوم عوامل بیگانه به بدن پاسخ می دهد اما گاهی به اشتباه دراثر برخی از اختلالات به قسمت های بدن حمله می کند. فراموش نکنید که ضعف سیستم ایمنی به منظور بیماری نیست. فقط زمانی بیماری محسوب می شود که در کارایی عضوی از بدن اختلال به وجود بیاورد.
تا زمانی که خانم قصد بارداری نداشته باشد این اختلال تشخیص داده نمی شود؛ مگر به کمک آزمایش های مختلف، چون فرد هیچ علائمی تا آن زمان ندارد.
در واقع در بسیاری از موارد اختلال سیستم ایمنی بر اساس شرح حال و آزمایش ها کشف می‌شود، بی آنکه فرد هیچ علامتی داشته باشد و چه بسا اگر قصد بارداری نداشته باشد، هرگز متوجه آن نشود.
هدف از مشاوره ایمونولوژیکی چیست؟
نقش مشاوره ایمونولوژی در تعیین اختلالات مربوط به سیستم ایمنی اهمیت بسزائی دارد. در خصوص درمان ناباروی و سقط جنین مطالعات مختلف نشان داده اند بیشتر این نوع سقط ها ایمونولوژیکی بوده است و حدود 30 درصد این موارد از اختلالات سیستم ایمنی مادر نشات می گیرد .
این نوع مشاورات در درمان نازایی یا ناباروری ضرورت دارد. اگر مادر سن زیر 35 سال داشته باشد پس از سه بار سقط یا لانه گزینی ناموفق باید مشاوره ایمونولوژی انجام دهد.
این مشاوره باید یک ماه و نیم زودتر از اقدام به حاملگی انجام شود تا متخصص مربوطه بررسی های لازم را انجام بدهد تا بتواند سیستم ایمنی مادر را تنظیم کند و به شرایط ایده آل برای یک بارداری یا لانه گزینی موفق برساند. این آزمایشات طیف گسترده ای دارند که از شرح حال دقیق بیمار گرفته تا کنترل رویکرد درمانی را شامل می شود .پزشک در چنین شرایطی سعی می کند تا به سرنخ های لازم دست پیدا کند.
درمان اختلالات سیستم ایمنی در بارداری چگونه است؟
این درمان ها به شرایط هر خانم بستگی دارد و داروهای آن متناسب با شرح حال و نتایج آزمایش های او تجویز می شود. مصرف این داروها یک ماه قبل از اقدام برای بارداری توصیه می شود تا با این روش بتوان سیستم ایمنی و انعقادی مادر را برای پذیرش جنین آماده کرد.
خانم هایی که بیماری های خود ایمنی مثل ام اس یا روماتیسم دارند، حتما باید قبل از اقدام برای بارداری به پزشک شان مراجعه کند تا پزشک با در نظر گرفتن شرایط بیمار و امکان بارداری به او اجازه اقدام به بارداری بدهد؛ چون تغییرات هورمونی در دوران حاملگی باعث تشدید برخی از بیماری های خودایمنی می شود.
