تومور مغزی چیست و چگونه بوجود می آید؟ علائم و درمان تومور مغزی

تومور مغزی به مجموعه ای از سلول های غیر طبیعی که در مغز رشد می کنند گفته می شود. جمجمه شما، که مغز شما را محصور می کند بسیار محکم است. درنتیجه هرگونه رشد در چنین فضای محدودی می تواند مشکلاتی را ایجاد کند.

تومورهای مغزی می توانند سرطانی (بدخیم) یا غیر سرطانی (خوش خیم) باشند. هنگامی که تومورهای خوش خیم یا بدخیم رشد می کنند، می توانند باعث افزایش فشار داخل جمجمه شوند. این فشار می تواند باعث آسیب مغزی شود و زندگی فرد را تهدید کند.

به اینفوگرافیک تومور مغزی توجه کنید

تومور مغزی به انواع اولیه یا ثانویه طبقه بندی می شوند. تومور اولیه در مغز شما تشکیل می شود. بسیاری از تومورهای اولیه مغز خوش خیم هستند. تومور ثانویه مغز که به عنوان «تومور متاستاتیک مغز »نیز شناخته می شود، هنگامی رخ می دهد که سلول های سرطانی از اندام دیگری مانند ریه یا پستان به مغز شما گسترش یافته و در آنجا مستقر می‌شوند. برای خواندن ادامه این مطلب با دکتر چک همراه باشید…

انواع تومور مغزی

تومورهای اولیه مغزی

همان طور که قبلا اشاره کردیم تومورهای اولیه مغزی در مغز تشکیل می شوند. آنها می توانند از طریق موارد زیر گسترش یابند:

• سلول های مغزی؛
• غشایی که مغز شما را احاطه کرده اند و مننژ( پرده های مغزی) نامیده می شود؛
• سلول های عصبی؛
• غدد.

تومورهای اولیه می توانند خوش خیم یا سرطانی باشند. در بزرگسالان شایع ترین انواع تومورهای مغزی« گلیوما» و« مننژیوما »هستند.

گلیوما

گلیوما تومورهایی است که از« سلول‌های گلیال» ایجاد می شود. ویژگی این سلول‌ها عبارتند از :

• از ساختار سیستم عصبی مرکزی محافظت و پشتیبانی می کنند؛
• سیستم عصبی مرکزی را تغذیه می کنند؛
• زباله های سلولی را تمیز می کنند؛
• نورون های مرده را تجزیه می کنند و از بین می برند.

گلیوما می تواند از انواع مختلف سلول های گلیال ایجاد شود.

انواع تومورهایی که در سلولهای گلیال تشکیل می شوند عبارتند از:

• تومورهای «آستروسیتی» مانند آستروسیتومها که در مغز ایجاد می شوند؛
• تومورهای« الیگودندروگلیوما »که اغلب در لوب های« تمپورال فرونتال» مشاهده می شود؛
• «گلیوبلاستوما» که در بافت پشتی مغز تشکیل می شوند و خطرناکترین نوع هستند.

سایر تومورهای اولیه مغز:

سایر تومورهای اصلی مغز شامل:

• تومورهای هیپوفیز، که معمولاً خوش خیم هستند؛
• تومورهای غده صنوبری، که می تواند خوش خیم یا بدخیم باشد؛
• «اپندیموما» که معمولاً خوش خیم هستند؛
• «کرانیوفارنژیوما» که بیشتر در کودکان رخ می دهد و خوش خیم است اما می تواند علائم بالینی مانند تغییر دید و بلوغ زودرس در بر داشته باشد؛
• لنفوم سیستم عصبی مرکزی اولیه (CNS)، که بدخیم هستند؛
• تومورهای سلولهای جوانه ای اولیه مغز، که می توانند خوش خیم یا بدخیم باشند؛
• مننژیوما، که در مننژها تشکیل می شود.

«شوانوما»که در سلول‌هایی تشکیل شده اند که پوشش محافظتی اعصاب شما هستند (غلاف میلین) و سلول های« شوان» نام دارند.

مننژیوما و شوانوما بیشتر در افراد بین 40 تا 70 سال رخ می دهد. مننژیوما در زنان بیشتر از آقایان است. شوانوما در مردان و زنان به طور یکسان اتفاق می افتد. این تومورها معمولاً خوش خیم هستند اما به دلیل وسعت و موقعیتشان می توانند عوارضی ایجاد کنند. مننژیوما و شوانوما سرطانی نادر هستند اما می توانند بسیار خطرناک باشند.

تومورهای ثانویه مغز

تومورهای ثانویه مغز اکثر سرطانهای مغز را تشکیل می دهند. آنها در یک قسمت از بدن شروع می شوند و به مغز سرایت می کنند. سرطان های زیر با احتمال بیشتری در مغز «متاستاز» (دگردنشینی )می شوند:

• سرطان ریه؛
• سرطان پستان؛
• سرطان کلیه؛
• سرطان پوست.

تومورهای ثانویه مغز همیشه بدخیم هستند. تومورهای خوش خیم از یک قسمت از بدن شما به قسمت دیگر پخش نمی شوند.

عوامل بالا برنده ریسک و غلت ابتلا به تومور مغزی چیست؟

چندین علت ابتلا به تومور مغزی و عوامل خطر آفرین عبارتند از:

سابقه خانوادگی

فقط حدود 5 تا 10 درصد از کل سرطان ها ژنتیکی یا ارثی هستند. این که به یک فرد تومور مغزی به ارث برسد از نظر ژنتیکی نادر است. با این حال اگر چند نفر در خانواده شما به تومور مغزی مبتلا شده اند بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. پزشک شما می تواند یک مشاور ژنتیک را برای شما توصیه کند.

سن

خطر بیشتر انواع تومورهای مغزی با افزایش سن بیشتر می‌شود.

نژاد

به طور کلی تومورهای مغزی در بین قفقازی ها بیشتر به چشم می‌خورد. با این حال ، مردم آفریقایی-آمریکایی به احتمال بیشتری به مننژیوما مبتلا می شوند.

قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی

قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص، مانند مواردی که ممکن است در یک محیط کاری با آن سر و کار داشته باشید می تواند خطر ابتلا به سرطان مغز را افزایش دهد.« انستیتوی ملی ایمنی شغلی و منبع بهداشتی» معتبر فهرستی از مواد شیمیایی تولید سرطان در مکانهای کاری را در معرض عموم قرار داده است. می توانید با تحقیق و مراجعه به این فهرست از امنیت محیط کاری تان اطمینان حاصل کنید.

قرار گرفتن در معرض تابش اشعه های خطرناک

افرادی که در معرض« اشعه یونیزان» قرار دارند،بیشتر در خطر ابتلا به تومور مغزی هستند. ممکن است از طریق روش‌های پرتودرمانی در معرض اشعه یونیزان  و یا اشعه ناشی از واکنش های هسته ای قرار بگیرید. حوادث نیروگاه هسته ای در« فوکوشیما »و «چرنوبیل» نمونه هایی از چگونگی قرار گرفتن افراد در معرض اشعه یونیزان هستند؛ در این حوادث میلیون ها نفر مبتلا سرطان شدند و همچنان هم با این بیماری درگیر هستند!

هیچ سابقه ای از ابتلا به آبله مرغان نداشته اید

طبق تحقیقات و بررسی های انجمن تومور مغزی آمریکا، افرادی که سابقه ابتلا به آبله مرغان در کودکی دارند، خطر ابتلا به تومور مغزی کمتری دارند نسبت به کسانی که به آبله مرغان مبتلا نشدند.

علائم تومور مغزی چیست؟

علائم تومور مغزی به محل و اندازه تومور بستگی دارد. برخی از تومورها با تهاجم به بافت مغز باعث آسیب مستقیم و برخی از آن‌ها باعث فشار بر اطراف مغز می شوند. هنگامی که تومور رو به رشدی بر بافت مغز شما فشار می آورد ،علائم قابل ملاحظه ای خواهید داشت.

سردرد علامت شایع تومور مغزی است. ممکن است سردردهایی را تجربه کنید که:

• در هنگام بیدار شدن در صبح بدتر می شوند؛
• وقتی که در خواب هستید رخ می دهد؛
• با سرفه ، عطسه یا ورزش بدتر می شوند.

همچنین ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:

• استفراغ؛
• تاری چشم یا دو بینی؛
• گیجی؛
• تشنج (به ویژه در بزرگسالان)؛
• ضعف اندام یا بخشی از صورت؛
• تغییر در عملکرد ذهنی.

سایر علائم شایع عبارتند از:

• ناتوانی در حفظ تعادل؛
• از دست دادن حافظه؛
• گیجی؛
• مشکل در نوشتن یا خواندن؛
• تغییر در حس شنوایی، چشایی یا بویایی؛
• کاهش هوشیاری،( که ممکن است شامل خواب آلودگی و از بین رفتن هوشیاری باشد)؛
• بلعیدن دشوار؛
• سرگیجه؛
• مشکلات چشم مانند افتادگی پلک ها و مردمک نابرابر؛
• حرکات غیرقابل کنترل؛
• لرزش دست؛
• از دست دادن کنترل مثانه یا روده؛
• بی حسی یا سوزن سوزن شدن در یک طرف بدن؛
• مشکل در صحبت کردن یا درک آنچه اطرافیان می گویند؛
• تغییر در خلق و خوی، شخصیت، احساسات و رفتار؛
• مشکل در راه رفتن؛
• ضعف عضلات صورت، بازو یا پا.

علائم تومورهای هیپوفیز

علائم زیر می تواند در مبتلایان به تومورهای هیپوفیز رخ دهد:

• ترشح نوک پستان یا گالاکتوره ( ریزش بی اختیار شیر )؛
• عدم قاعدگی در زنان؛
•  ژنیکوماستی(افزایش بافت سینه در مردان)؛
• بزرگ شدن دست و پا؛
• حساسیت به گرما یا سرما؛
• هیرسوتیسم (افزایش مقدار موهای بدن)؛
• فشار خون پایین؛
• چاقی؛
• تغییر در دید، مانند تاری یا دید تونلی.

تومورهای مغزی چگونه تشخیص داده می شوند؟

تشخیص تومور مغزی با معاینه فیزیکی و نگاهی به تاریخچه پزشکی شما آغاز می شود.

معاینه فیزیکی شامل یک معاینه عصبی بسیار دقیق است. پزشک شما بررسی می کند تا ببیند اعصاب جمجمه شما سالم است یا خیر. این اعصاب در مغز شما تشکیل می شوند.

پزشک شما با وسایل معاینه چشم، مردمک چشمتان را معاینه خواهد کرد. این که چگونه مردمک چشم های شما در برابر نور واکنش نشان می دهند. همچنین پزشک شما به چشمان شما نگاه می کند تا ببیند تورم عصب بینایی وجود دارد یا خیر. هنگامی که فشار در داخل جمجمه افزایش می یابد، ممکن است تغییراتی در عصب بینایی ایجاد شود.

پزشک ممکن است موارد دیگری را هم بررسی کند:

• قدرت عضلانی؛
• هماهنگی بین اعضا؛
• حافظه؛
• آلزایمر؛
• توانایی انجام محاسبات ریاضی.

همچنین ممکن است آزمایش های بیشتری را بعد از اتمام معاینه بدنی انجام دهد. این آزمایش ها می تواند شامل موارد زیر باشد:

سی تی اسکن سر

سی تی اسکن روشی است که پزشک با استفاده از دستگاه پرتوی ایکس، اسکن دقیق تر بدن شما را می بیند. این کار می تواند با کنتراست یا بدون کنتراست انجام شود.

کنتراست در سی تی اسکن سر با استفاده از رنگ مخصوصی انجام می شود که به پزشکان کمک می کند تا برخی ساختارها مانند رگ های خونی را با وضوح بیشتری مشاهده کنند.

MRI سر

با MRI سر می توان برای کمک به پزشک در تشخیص تومورها کمک کرد. MRI با اسکن سی تی اسکن متفاوت است زیرا از اشعه استفاده نمی کند، و به طور کلی تصاویر بسیار کاملی از ساختارهای خود مغز ارائه می دهد.

آنژیوگرافی

در این آزمایش از رنگی استفاده می شود که به شریان شما و معمولاً در ناحیه کشاله ران تزریق می شود. رنگ به شریان های مغز شما می رود. این آزمایش به پزشک اجازه می دهد تا ببیند، خون‌رسانی تومورها چگونه است. این اطلاعات در زمان جراحی مفید هستند.

اشعه X از جمجمه

تومورهای مغزی می توانند باعث شکستگی یا ترک خوردگی در استخوان های جمجمه شوند و اشعه X می تواند آن نشان دهد. پرتوهای X همچنین می تواند رسوب کلسیم را که بعضی اوقات درون تومور وجود دارد، نمایان کنند. اگر سرطان به استخوانهای شما منتقل شده باشد، ممکن است رسوب کلسیم در جریان خون شما وجود داشته باشد.

بیوپسی

یک قطعه کوچک از تومور در طی انجام بیوپسی بدست می آید. سپس متخصص مغز و اعصاب آن را معاینه می کند. بیوپسی سلولهای تومور خوش خیم یا بدخیم را مشخص می کنند. همچنین مشخص خواهد کرد که آیا سرطان در مغز شما یا در قسمت دیگری از بدن شما تولید شده است.

درمان تومور مغزی

درمان تومور مغزی به عوامل زیر بستگی دارد:

• نوع تومور؛
• اندازه تومور؛
• محل تومور؛
• سلامتی عمومی فرد.

شایع ترین درمان تومورهای بدخیم مغز جراحی است. هدف از جراحی این است که حداکثر بافت سرطان از بین برود ،بدون اینکه آسیبی به قسمتهای سالم مغز وارد شود. موقعیت برخی از تومورها امکان برداشتن آسان و ایمن را فراهم می کند، اما تومورهای دیگر ممکن است در منطقه ای باشند که برداشتن آن را با مشکل مواجه می کند، حتی برداشتن جزئی از تومور مغزی هم می تواند تاثیر گذار باشد.

خطرات جراحی مغز شامل عفونت و خونریزی است. تومورهای خوش خیم بالینی خطرناک نیز با جراحی برداشته می شوند. تومورهای متاستاتیک مغز طبق دستورالعمل ها برای نوع سرطان اولیه درمان می شوند.

جراحی را می توان با سایر روش های درمانی مانند پرتودرمانی و شیمی درمانی ترکیب کرد.

فیزیوتراپی، کاردرمانی و گفتاردرمانی می توانند به شما در بهبودی بعد از جراحی مغز کمک کنند.

جمع بندی

درمان زودرس می تواند از عوارضی که با بزرگ شدن تومور ایجاد می شود جلوگیری کند. اگر از علائمی که که دارید، نگران هستید بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

مطالب مرتبط را حتما بخوانید :

تکرار این 13 اشتباه متداول به وخیم شدن هموروئید کمک می کند

اختلال اسکیزوافکتیو چیست ؟ علائم ، علت ها و روش های درمانی آن

علائم و نشانه های آلزایمر و روش های درمان و پیشگیری سریع

منبع